Bài 1: Thế lực thù địch trong kỷ nguyên số và hệ sinh thái bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng
ThS. Lê Thị Ngọc Lệ
Trường Chính trị thành phố Đà Nẵng
(Quanlynhanuoc.vn) – Việt Nam đặt mục tiêu đến năm 2030 nằm trong nhóm 50 quốc gia dẫn đầu về năng lực cạnh tranh số1. Cùng với khát vọng bứt phá, kỷ nguyên số cũng kéo theo những “căn bệnh” nguy hiểm về nhận thức và giá trị – thách thức mới trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Vì vậy, giữ vững hệ sinh thái bảo vệ nền tảng tư tưởng, chủ động chống lại các “căn bệnh” xâm nhập trở thành chiến lược trọng yếu để tiến trình phát triển số bền vững. Trong kỷ nguyên số, thế lực thù địch tăng cường tấn công tư tưởng, lợi dụng mạng xã hội và công nghệ để phá hoại niềm tin của Nhân dân. Bài 1 chỉ ra âm mưu của các thủ đoạn và làm rõ sức mạnh nội sinh, hệ miễn dịch tư tưởng của hệ sinh thái bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.
Từ khóa: Các thế lực thù địch; hệ sinh thái; bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng; kỷ nguyên số.
1. Các thế lực thù địch với chiến lược tấn công tư tưởng trong kỷ nguyên số
Kỷ nguyên số là thời kỳ mọi hoạt động kinh tế – chính trị, văn hóa – xã hội đều gắn với công nghệ số, trong đó các thông tin truyền thống, như: âm thanh, hình ảnh, chữ viết đều “trở thành thông tin số”2, đồng thời trở thành vũ khí tối thượng. Lợi dụng đặc tính lan truyền và sức ảnh hưởng của không gian mạng, các thế lực thù địch nhanh chóng mở rộng địa bàn hoạt động qua “đế chế truyền thông” hùng hậu với hơn 63 đài phát thanh, trên 400 báo, tạp chí, 88 nhà xuất bản và nhiều hãng thông tấn, báo chí nước ngoài tuyên truyền phá hoại tư tưởng chống Việt Nam3, đồng thời khai thác triệt để mạng xã hội với hàng nghìn hội nhóm phản động phát tán trung bình hơn 130.000 bài viết, video xuyên tạc mỗi tháng, đồng thời khai thác tính năng phát trực tiếp trên YouTube và Facebook để lan truyền thông tin xấu độc4.
Thủ đoạn chống phá của chúng ngày càng tinh vi, chúng biến không gian mạng thành chiến trường ảo để truyền bá các luận điệu sai trái khoác áo học thuật. Với sự hỗ trợ của công nghệ, chúng tạo ra thông tin, văn bản hoặc báo cáo có hình thức và nội dung giả mạo “như thật”; lợi dụng bất cập xã hội để chia rẽ khối đại đoàn kết, từng bước hình thành các tổ chức chính trị đối lập. Tất cả những hành động đó hướng đến mục đích duy nhất là thực hiện cuộc tấn công mềm vào hệ sinh thái bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng Cộng sản Việt Nam, xóa bỏ nền tảng của Đảng, của cách mạng Việt Nam với lộ trình, bước đi rất cụ thể, chi tiết.
2. Hệ sinh thái bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng
Một là, sức mạnh nội sinh của hệ sinh thái.
Mặt trận tư tưởng trong kỷ nguyên số tại Việt Nam được xác lập qua những con số khổng lồ: 110 triệu tài khoản mạng xã hội trong nước, 203 triệu tài khoản của người Việt Nam dùng mạng xã hội nước ngoài5. Đồng thời, trí tuệ nhân tạo (AI) đang làm bùng nổ thách thức khi công nghệ deepfake tại Đông Nam Á tăng 1.530% giai đoạn 2022 – 20236, khiến tin giả lan truyền với tốc độ chưa từng thấy. Trước thực tế đó, xây dựng và củng cố hệ sinh thái bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trở thành nhiệm vụ sống còn, đòi hỏi sức thích ứng và khả năng vận hành linh hoạt trong môi trường số.
Hệ sinh thái bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng là một chỉnh thể sống động, vận hành hài hòa giữa các chủ thể, gồm: cấp ủy, tổ chức Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị – xã hội, cùng hướng tới mục tiêu chung là bảo vệ Đảng, Nhân dân, Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam; giữ vững Cương lĩnh, đường lối đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế; bảo vệ lợi ích quốc gia, dân tộc, gìn giữ hòa bình, ổn định để phát triển đất nước.
Trong hệ sinh thái, Đảng Cộng sản Việt Nam chính là trái tim. Đảng không ngừng củng cố nền tảng tư tưởng, nâng cao bản lĩnh chính trị, để lý luận cách mạng luôn là “bàn chỉ nam” soi sáng mọi hành động. “Đảng mà không có chủ nghĩa cũng như người không có trí khôn, tàu không có bàn chỉ nam”7. Do đó, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng không chỉ là nhiệm vụ bảo vệ lý luận mà còn là bảo vệ sự tồn vong của chính Đảng, giữ cho trái tim hệ sinh thái không ngừng đập.
Dưới sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước cùng Nhân dân kiến tạo nên “thế trận lòng dân” vững chắc, từ những chính sách, hành động cụ thể, từ sự minh bạch, lắng nghe và giải quyết kịp thời những bức xúc của Nhân dân. Bên cạnh đó, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị – xã hội đóng vai trò là “hệ thống mạch máu”, huy động mọi nguồn lực trong Nhân dân để cùng xây dựng và bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.
Trong tất cả thành tố, vai trò đặc biệt quan trọng thuộc về hệ thống cơ các quan lý luận, tuyên truyền tư tưởng, gồm: Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, các cơ quan báo chí của Đảng; hệ thống các trường chính trị,… Sứ mệnh của “bộ máy tư tưởng” này là biến lý luận thành những “viên đạn” tri thức sắc bén, những “ngọn lửa” niềm tin, thông qua các tác phẩm báo chí, truyền thông, nghiên cứu khoa học, các bài tuyên truyền mang tính chiến đấu chống lại các thế lực thù địch.
Và nếu Đảng là trái tim thì Nhân dân chính là thành trì vững chắc. “Trong bầu trời không gì quý bằng Nhân dân. Trong thế giới không gì mạnh bằng lực lượng đoàn kết của nhân dân”8. Tư tưởng “dân làm gốc” càng được minh chứng một cách sống động trong kỷ nguyên số, khi Nhân dân trở thành những chiến sĩ ở tuyến đầu trên không gian mạng.
Để sức mạnh không ngừng được củng cố và thích ứng với bối cảnh mới, hệ sinh thái với một môi trường đa tầng, đa chiều được xây dựng vững chắc. Thể chế bảo vệ hệ sinh thái từ bên ngoài. Đời sống văn hóa và nền giáo dục vun trồng “sức đề kháng” bên trong. Đặc biệt, không gian mạng là “chiến trường không khói” cam go nhất, nơi vừa diễn ra những cuộc đấu trí gay gắt, vừa là nơi vun đắp những “dưỡng chất lành mạnh” để xây dựng “lá chắn số” bất khả xâm phạm.
Hai là, hệ miễn dịch tư tưởng của hệ sinh thái.
Sự kết hợp sức mạnh từ việc xây dựng, chỉnh đốn Đảng, củng cố thể chế và lan tỏa những giá trị cốt lõi đang tạo nên hệ miễn dịch tư tưởng cho hệ sinh thái.
Từ năm 2018 đến nay, Đảng đã ban hành nhiều nghị quyết, đưa ra những quyết sách mang tính chiến lược, thể hiện tầm nhìn và bản lĩnh vượt qua thách thức. Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII, XIII) mở rộng phạm vi xây dựng, chỉnh đốn Đảng, xử lý suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức; Nghị quyết số 35-NQ/TW ngày 22/10/2018 về tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới và công tác triển khai các biện pháp đấu tranh, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng; Quy định số 205-QĐ/TW ngày 23/9/2019 về kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ và chống chạy chức, chạy quyền… Đặc biệt, 4 nghị quyết quan trọng của Bộ Chính trị ban hành trong thời gian gần đây được coi là “Bộ tứ trụ cột” đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới: Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; Nghị quyết số 59-NQ/TW ngày 24/01/2025 về hội nhập quốc tế trong tình hình mới; Nghị quyết số 66-NQ/TW ngày 30/4/2025 về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới; Nghị quyết số 68-NQ/TW ngày 04/5/2025 về phát triển kinh tế tư nhân đến các nghị quyết chiến lược về an ninh năng lượng, giáo dục, y tế… đã tạo nên một “lá chắn” chính trị – tư tưởng vững chắc.
Hệ thống văn bản pháp luật về an ninh mạng, phòng chống tham nhũng, tố tụng hình sự… ngày càng được hoàn thiện đã tạo nên một “hệ thống miễn dịch” toàn diện cho cuộc đấu tranh, phòng ngừa “sâu mọt” từ bên trong, cuộc chiến chống tham nhũng được đẩy mạnh hơn bao giờ hết. Từ năm 2018 – 2024, hàng chục nghìn đảng viên bị xử lý kỷ luật, trong đó có cả cán bộ cấp cao, cùng với những vụ án kinh tế lớn như Việt Á, FLC… cho thấy quyết tâm làm trong sạch Đảng.
Công cuộc phòng trừ “kẻ thù xâm hại” không chỉ là nhiệm vụ của Đảng và Nhà nước, mà còn là sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị và toàn dân. Chúng ta đang sở hữu một hệ sinh thái truyền thông – tư tưởng – lý luận đồ sộ với hơn 800 cơ quan báo chí, với hơn 42.000 người hoạt động trong lĩnh vực báo chí, truyền thông9. Đây chính là sức mạnh lan tỏa tinh thần cải cách, biến nghị quyết thành ngôn ngữ đời sống và hành động cụ thể.
Những thành tựu vượt bậc trong phát triển kinh tế – xã hội chính là “chất xanh” mạnh mẽ, khẳng định tính đúng đắn của đường lối mà Đảng đã chọn. Từ một nước bị bao vây, cấm vận, Việt Nam hiện có quan hệ ngoại giao với 194 quốc gia; có quan hệ, khuôn khổ đối tác với 38 nước (gồm có Đối tác toàn diện, Đối tác chiến lược, Đối tác chiến lược toàn diện), là thành viên của trên 70 tổ chức khu vực và thế giới. Đảng Cộng sản Việt Nam có quan hệ với 259 chính đảng, với 119 quốc gia trên thế giới10. Từ một nước nghèo, Việt Nam đã vươn lên nhóm các nước có thu nhập trung bình cao. Năm 2024, quy mô GDP đạt 476 tỷ USD (xếp thứ 4 trong khối ASEAN và thứ 32 thế giới), tốc độ tăng trưởng 7,09%, GDP bình quân đầu người 4.700 USD; tỷ lệ hộ nghèo từ 58% (1993) giảm còn 1,93%, tuổi thọ trung bình tăng lên 74,7 tuổi, hơn 92% dân số tham gia bảo hiểm y tế11; đời sống vật chất và tinh thần của Nhân dân không ngừng nâng cao.
Tuy nhiên, chính trong bối cảnh phát triển và hội nhập sâu rộng, khoảng trống “miễn dịch nhận thức” trong kỷ nguyên số không chỉ tạo điều kiện cho thông tin sai lệch lan tỏa mà còn dần hình thành những “căn bệnh tinh thần” nguy hiểm.
Chú thích:
1. Bộ Chính trị (2024). Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.
2. Phát thanh trong kỷ nguyên số. https://diendanbaochi.net/phat-thanh-trong-ky-nguyen-so-1068.html, ngày 16/3/2024.
3. Vạch trần bản chất quan điểm sai trái, thù địch “Một đảng duy nhất lãnh đạo thì không có dân chủ, sẽ đưa đất nước, dân tộc vào ngõ cụt”. Đấu tranh chống các quan điểm, luận điệu xuyên tạc chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. H. NXB Chính trị quốc gia Sự thật, tr. 302.
4. Báo điện tử đấu tranh phản bác những luận điệu sai trái, phản động trên mạng xã hội hiện nay. https://tcnn.vn/news/detail/52748/Bao-dien-tu-dau-tranh-phan-bac-nhung-luan-dieu-sai-trai-phan-dong-tren-mang-xa-hoi-hien-nay.html? ngày truy cập 15/10/2025.
5. Triển khai việc xác thực tài khoản mạng xã hội bằng số điện thoại di động. https://www.qdnd.vn/giao-duc-khoa-hoc/cac-van-de/trien-khai-viec-xac-thuc-tai-khoan-mang-xa-hoi-bang-so-dien-thoai-di-dong-804846, ngày đăng 28/11/2024.
6. Khi AI “tiếp tay” cho nạn tin giả ở Đông Nam Á. https://hssk.tapchicongsan.org.vn/bai-viet/chuyen-sau/khi-ai-tiep-tay-cho-nan-tin-gia-o-dong-nam-a-post1070.html?com, ngày truy cập 30/10/2025.
7. Hồ Chí Minh toàn tập (2011). Tập 2. H. NXB Chính trị quốc gia Sự thật, tr. 289.
8. Hồ Chí Minh toàn tập (2011). Tập 10. H. NXB Chính trị quốc gia Sự thật, tr. 453.
9. Bộ Thông tin và Truyền thông (2023). Sách trắng Công nghệ thông tin và truyền thông Việt Nam 2023. H. NXB Thông tin và Truyền thông, tr. 49.
10. Nghị quyết số 59-NQ/TW: Bước ngoặt lịch sử trong tiến trình hội nhập quốc tế. https://ttdn.vn/nghien-cuu-trao-doi/ly-luan-thuc-tien/nghi-quyet-so-59-nq-tw-buoc-ngoat-lich-su-trong-tien-trinh-hoi-nhap-quoc-te-116235, ngày 16/9/2025.
11. Đặng Văn Luận (2025). Xây dựng và phát huy nền dân chủ xã hội chủ nghĩa Việt Nam thời kỳ đổi mới. Tạp chí Quản lý nhà nước, số 356 (9/2025), tr. 18.
