(QLNN) – Phù Yên là huyện ở phía Đông Bắc của tỉnh Sơn La, nằm trên trục quốc lộ 37 và 43, cách Hà Nội 174 km, cách thành phố Sơn La 135 km. Huyện có 27 đơn vị hành chính, bao gồm 1 thị trấn là thị trấn Phù Yên và 26 đơn vị hành chính cấp xã. Trong đó có 11 xã thuộc diện xã đặc biệt khó khăn nằm trong Chương trình 135 giai đoạn II của Chính phủ.
Những năm gần đây, thực hiện chiến lược phát triển kinh tế – xã hội mà nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện lần thứ XIX đề ra, mặc dù còn nhiều khó khăn thách thức, nhưng nền kinh tế của huyện Phù Yên vẫn duy trì tốc độ tăng trưởng khá, kinh tế – xã hội có bước chuyển biến sâu sắc, phát triển đi lên, năng động và hiệu quả; đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân được nâng cao; bộ mặt đô thị, nông thôn có nhiều khởi sắc. Đặc biệt đảng bộ và nhân dân huyện Phù Yên đang tích cực triển khai thực hiện Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2016-2020. Phù Yên quyết tâm chung sức, chung lòng xây dựng nông thôn mới từ chính nội lực của địa phương mình.
Thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2016 – 2017
Triển khai Quyết định số 1600/QĐ-TTg, ngày 16/8/2016 của Thủ tướng Chính phủ Phê duyệt Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2016-2020; Quyết định số 1980/QĐ-TTg, ngày 17/10/2016 của Thủ tướng Chính phủ về việc ban hành Bộ tiêu chí quốc gia về xã nông thôn mới giai đoạn 2016-2017; Thông tư số 05/2017/TT-BNNPTNT về việc Hướng dẫn một số nội dung thực hiện Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2016-2020; các Quyết định của UBND tỉnh Sơn La về chương trình công tác năm của Ban chỉ đạo Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới của tỉnh, Quyết định ban hành Bộ tiêu chí xã nông thôn mới…Đảng ủy, HĐND, UBND huyện Phù Yên đã nhanh chóng triển khai các nội dung cụ thể:
Thành lập, kiện toàn bộ máy chỉ đạo thực hiện Chương trình, ngày 01/02/2016 Huyện ủy Phù Yên ra Quyết định số 135-QĐ/HU về việc thành lập Ban chỉ đạo Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2016-2020 trong đó đồng chí Bí thư Huyện ủy trực tiếp là Trưởng Ban Chỉ đạo; Ban hành Quy chế hoạt động của Ban Chỉ đạo Chương trình theo Quyết định số 299-QĐ/HU ngày 07/10/2016 của Ban Thường vụ huyện ủy Phù Yên; đồng thời tiến hành thành lập, kiện toàn Ban chỉ đạo các cấp và bộ máy giúp việc cho Ban chỉ đạo các cấp. Văn bản chỉ đạo được ban hành, đội ngũ cán bộ thực hiện chương trình được đào tạo, tập huấn. Có thể thấy từ cấp ủy đảng, đến lãnh đạo UBND, các ban, ngành, đoàn thể địa phương và nhân dân đang tích cực và cuộc.
Công tác tuyên truyền, vận động, các ban, ngành, đoàn thể từ huyện đến cơ sở tiếp tục tập trung tuyên truyền các chủ trương chính sách của Đảng, Nhà nước về xây dựng nông thôn mới qua các kênh Đài truyền thanh- Truyền hình và các phương tiện thông tin đại chúng khác. Phong trào “Phù Yên chung sức xây dựng nông thôn mới” đã tạo chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức của các cấp ủy đảng, chính quyền và các tầng lớp nhân dân tạo sự đồng thuận toàn xã hội và phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị. Đặc biệt phương châm “Nhân dân làm, nhà nước hỗ trợ”được tuyên truyền sâu rộng đến mọi tầng lớp nhân dân để mỗi cán bộ, người dân tại địa bàn nỗ lực phát huy thế mạnh từ nội lực của chính địa phương.
Một số kết quả đáng ghi nhận
Phong trào “Phù Yên chung sức xây dựng nông thôn mới” giai đoạn 2016-2020 được triển khai từ cuối năm 2015. Đến 31/12/2016 kết quả thực hiện Chương trình thể hiện rõ qua những con số cụ thể:
(1) Xây dựng cơ sở hạ tầng thiết yếu: Trong năm, 32 công trình được hoàn thành và khởi công mới với nguồn vốn 24.712.894 triệu đồng trong đó: vốn đầu tư phát triển là 6.330.184 triệu đồng, vốn trái phiếu Chính phủ là 18.382.71 triệu đồng; phong trào làm đường giao thông bằng bê tông xi măng theo Nghị quyết số 115/NQ-HĐND ngày 10/9/2015 của HĐND tỉnh: 430 tuyến đường cần xây dựng được phê duyệt với tổng chiều dài 86,905 km, tổng kinh phí là 67.418.398 triệu đồng.
(2) Phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập cho người dân, trên khắp các lĩnh vực sản xuất đều có những bước tiến đáng kể: Tổ chức chỉ đạo, chăm sóc 3.089 ha rừng trồng năm 2015 và 338.95 ha rừng trồng năm 2016. Toàn huyện gieo cấy thu hoạch xong 2.482 ha lúa mùa, cây trên nương sinh trưởng tốt; diện tích các loại gồm: sắn 3.383ha, dong riềng 216 ha, đỗ tương 45 ha, lúa nương 1.300 ha, ngô vụ mùa 3.700 ha…, thu nhập của người dân ngày một tăng cao.
(3) Phát triển giáo dục, y tế, văn hóa – xã hội và bảo vệ môi trường: mạng lưới trường lớp, quy mô các cấp học tiếp tục được đầu tư, nâng cấp. Cơ sở hạ tầng, trang thiết bị các trạm y tế xã được cải thiện, tỷ lệ người dân tham gia bảo hiểm y tế đạt 75,2% (tính đến tháng 10/2016). Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” trong chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới được triển khai hiệu quả; năm 2016 toàn huyện có 62 % hộ gia đình đạt tiêu chuẩn gia đình văn hóa, có 111/304 bản đạt danh hiệu bản văn hóa. Triển khai các hoạt động hướng dẫn và hỗ trợ nhân dân khắc phục thiệt hại do thiên tai gây ra trên địa bàn; trợ cấp tiền mua, vận chuyển nước sạch cho vùng đặc biệt khó khăn; vận động nhân dân làm nhà tiêu, hố rác, thu gom chất thải…bảo đảm cảnh quan, môi trường sống hợp vệ sinh, sạch, đẹp.
(4) Tình hình chính trị và an ninh trật tự nông thôn: hệ thống bộ máy chính trị cơ sở được kiện toàn theo hướng trẻ hóa đội ngũ bảo đảm năng lực công tác và phẩm chất đạo đức, chính trị. Tiếp tục giữ vững ANCT-TTATXH trên địa bàn, xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ ANTQ vững mạnh, rộng khắp đủ sức đấu tranh trấn áp các loại tội phạm; biểu dương, nhân rộng các điểm sáng phòng chống tội phạm, phòng chống ma túy tại các xã, thị trấn.
(5) Huy động và sử dụng nguồn lực: Nguồn lực được huy động từ ngân sách Trung ương, nguồn vốn địa phương và các nguồn hợp pháp khác. Tổng nguồn vốn năm 2016 là 46.780.606 triệu đồng, trong đó sử dụng cho việc đổi mới, phát triển các hình thức tổ chức sản xuất có hiệu quả ở nông thôn, thiết chế văn hóa xã, bản.
(6) Thực hiện bộ tiêu chí về nông thôn mới: Kết quả đánh giá 26 xã trên toàn huyện bình quân đạt trên 5,9 tiêu chí/xã (tăng 0,4 tiêu chí/xã so với năm 2015). Kết quả xếp theo nhóm: xã đạt chuẩn và cơ bản đạt chuẩn 15-19 tiêu chí (chưa có); xã đạt từ 10-14 tiêu chí (2 xã, chiếm 7,7%); xã đạt trung bình từ 5-9 tiêu chí (18 xã, chiếm 69,2%); xã khó khăn đạt dưới 5 tiêu chí (6 xã, chiếm 23,1%). Trong đó có 3 xã (Gia Phù, Huy Hạ, Mường Cơi) phấn đấu đạt chuẩn nông thôn mới giai đoạn 2016-2020.
Năm 2017 là năm thứ hai thực hiện Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2016-2020. Tuy còn gặp muôn vàn khó khăn thách thức song bằng sự nỗ lực vượt bậc của cấp ủy đảng, chính quyền các cấp đặc biệt là sự vào cuộc của người dân, xây dựng nông thôn mới trong 6 tháng đầu năm 2017 đã có những kết quả tích cực nổi bật.
Công tác tuyên truyền, vận động tiếp tục được quan tâm, triển khai thực hiện, nâng cao nhận thức, phát huy vai trò chủ thể của người dân trong xây dựng nông thôn mới; tăng cường vai trò, trách nhiệm của cả hệ thống chính trị trong công tác chỉ đạo, tổ chức thực hiện Chương trình MTQG xây dựng NTM.
Huy động tốt các nguồn lực xây dựng NTM; đẩy mạnh phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập cho người dân; đồng thời chú trọng xây dựng hạ tầng thiết yếu, chỉnh trang bộ mặt nông thôn. Nghị quyết 111 của HĐND tỉnh về xây dựng đường giao thông nông thôn tiếp tục được triển khai hiệu quả, được sự hưởng ứng và tham gia tích cực của người dân trên địa bàn huyện: 109 tuyến đường được triển khai , tổng chiều dài 17, 436 km, với tổng dự toán là 14.752 triệu đồng. Trong đó, nhà nước hỗ trợ 3.957 triệu đồng, nhân dân đóng góp (ngày công lao động, hiến đất, hiện vật quy đổi, tiền mặt…) 10.795 triệu đồng.
Kinh tế tập thể được quan tâm chỉ đạo triển khai thực hiện có hiệu quả, phát triển nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể là một trong những yếu tố quan trọng trong phát triển kinh tế xã hội giai đoạn 2017-2020. Công nghiệp và các ngành nghề tiểu thủ công nghiệp ở nông thôn gắn với việc thực hiện các biện pháp phòng chống ô nhiễm môi trường, bảo đảm an toàn lao động, mở mang ngành, nghề, dịch vụ, đào tạo nghề, giải quyết việc làm cho lao động nông thôn.
Củng cố và nâng cao chất lượng dạy và học ở tất cả các bậc học với 88 đơn vị trường. Phát triển y tế cơ sở, nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe cho người dân. Đời sống văn hóa, tinh thần ngày một nâng cao, môi trường sống của người dân từng bước được cải thiện.
Các chương trình an sinh xã hội tiếp tục được triển khai thực hiện: Dự án 135, Chương trình 30a mang lại hiệu quả thiết thực được người dân tích cực ủng hộ. Bên cạnh sự hỗ trợ của Nhà nước về khai hoang ruộng nước, trồng cỏ chăn nuôi, hỗ trợ cây giống, hỗ trợ vắc xin, hỗ trợ quảng bá, giới thiệu sản phẩm…đặc biệt phải kể đến sự vượt khó, năng động, sáng tạo vươn lên làm giàu từ vùng đất nơi mình gắn bó của chính người dân. Phù Yên vốn là vùng đất dốc, địa hình phức tạp tuy nhiên lại có lợi thế về khí hậu mát mẻ nên người dân đã chủ động đưa loại cây có múi vào thử nghiệm.
Những giống cây quý: cam Vinh, cam Cao Phong, bưởi Diễn…được người dân lặn lội đưa từ các vùng đất khác nhau về Phù Yên ươm mầm. Đến nay, cây sinh trưởng và phát triển tốt đã khẳng định thổ nhưỡng, khí hậu nơi đây phù hợp, mở ra một hướng đi mới cho nông dân Phù Yên: tạo công ăn việc làm, tạo nguồn thu lớn cho các hộ gia đình, góp phần “xóa đói, giảm nghèo”, vươn lên làm giàu bằng bàn tay, khối óc của chính những con người lao động góp phần tích cực vào Chương trình MTQG xây dựng NTM.
Tổng hợp kết quả 26 xã, đánh giá Quyết định số 1428/QĐ-UBND ngày 30/5/2017 của UBND tỉnh Sơn La. Bình quân đạt 7,0 tiêu chí/xã, kết quả xếp theo nhóm: xã đạt chuẩn và cơ bản đạt chuẩn 15-19 tiêu chí (1 xã: Gia Phù, chiếm 3,8%); xã đạt từ 10-14 tiêu chí (1 xã: Huy Hạ, chiếm 3,8%); xã đạt trung bình từ 5-9 tiêu chí (24 xã, chiếm 92,4%); không còn xã khó khăn đạt dưới 5 tiêu chí. Như vậy so với kết quả đánh giá năm 2016, 6 tháng đầu năm 2017 nhiều chỉ tiêu NTM của huyện theo Bộ tiêu chí Quốc gia có cải thiện. Tuy nhiên để giữ vững và đạt thêm các tiêu chí còn lại là rất khó khăn, đặc biệt là các “tiêu chí cứng” trong Bộ tiêu chí xây dựng NTM.
Tuy nhiên, quá trình triển khai thực hiện Chương trình MTQG xây dựng NTM giai đoạn 2016-2020 tại Phù Yên còn bộc lộ những tồn tại: việc kiện toàn Ban chỉ đạo, Ban quản lý xã, Ban quản lý bản và bổ sung quy chế, phân công nhiệm vụ cho các thành viên trong Ban Chỉ đạo còn có những hạn chế. Công tác báo cáo hàng tháng của cấp xã lên Văn phòng Điều phối xây dựng NTM của huyện còn chậm làm ảnh hưởng đến việc tình hình chung. Việc xây dựng kế hoạch chung và kế hoạch đầu tư các công trình kết cấu hạ tầng còn lúng túng. Cán bộ và nhân dân một số cơ sở còn trông chờ, ỷ lại vào sự đầu tư, hỗ trợ của Nhà nước; phương châm “Nhân dân làm, nhà nước hỗ trợ” cần tiếp tục được tuyên truyền sâu rộng đến mọi tầng lớp nhân dân.
Nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế trên: xây dựng NTM là Chương trình rộng, bao quát nhiều lĩnh vực kinh tế-xã hội, môi trường…trong khi đó nguồn vốn để thực hiện còn hạn chế, chưa đáp ứng nhu cầu vốn theo Đề án và lộ trình đặt ra; trình độ, năng lực của một bộ phận cán bộ còn hạn chế, công tác chỉ đạo, điều hành của cấp ủy, chính quyền các cấp chưa thật sự quyết liệt, sâu sát.
Đặc biệt thời gian qua, mưa lớn trên diện rộng tại một số địa phương trên địa bàn tỉnh Sơn La, gây ra lũ ống, lũ quét, làm thiệt hại nặng nề về người và tài sản. Ước tổng thiệt hại ban đầu khoảng trên 814 tỷ đồng. Trong đó, riêng huyện Phù Yên bị thiệt hại khoảng 600 tỷ đồng: 27 xã, thị trấn đều bị ảnh hưởng và thiệt hại, gây mất điện, mất nước sinh hoạt và gián đoạn thông tin liên lạc trên toàn huyện. Nhiều nhà cửa, tài sản, hoa màu của nhân dân bị cuốn trôi. Nhiều hạ tầng thiết yếu bị phá hỏng hoàn toàn. Thiệt hại này là vô cùng lớn, khắc phục và ổn định lại cuộc sống cho người dân không chỉ trong một sớm một chiều; quá trình thực hiện Chương trình MTQG về NTM của Phù Yên giai đoạn 2016-2020 thêm bội phần khó nhọc.
Giải pháp đẩy nhanh tiến độ, nâng cao hiệu quả triển khai Chương trình
Một là, trước mắt tập trung mọi nguồn lực khắc phục những thiệt hại nặng nề do thiên tai gây ra: cơ sở hạ tầng, điện, nước, thông tin liên lạc; chủ động có phương án tiêu độc, khử trùng, phòng trừ dịch bệnh vùng bị thiên tai. Cần có đề xuất kịp thời với Quốc hội, Chính phủ và các bộ, ban, ngành trung ương hỗ trợ khắc phục, sửa chữa hệ thống cơ sở hạ tầng bị hư hỏng, đặc biệt là hệ thống đường giao thông đến trung tâm các xã, hệ thống điện lưới quốc gia.
Hai là, Đảng bộ và nhân dân Phù Yên xác định đi lên bằng chính nội lực của địa phương, thực hiện tốt phương châm “Nhân dân làm, nhà nước hỗ trợ” ; quyết tâm đồng cam cộng khổ, chung sức chung lòng thực hiện Quyết định số 430/QĐ-UBND ngày 30/3/2017 của UBND huyện Phù Yên về việc thực hiện các tiêu chí trong xây dựng NTM năm 2017. Để thực hiện được, Đảng ủy và nhân dân huyện Phù Yên cần tập trung một số nội dung sau:
(1) Nâng cao hiệu quả hoạt động của Ban Chỉ đạo: triển khai tốt quy chế hoạt động của Ban Chỉ đạo gắn với trách nhiệm của từng thành viên theo địa bàn đã được phân công; tổ chức tập huấn bồi dưỡng cán bộ làm công tác xây dựng NTM; sâu sát việc chỉ đạo thực hiện hội thảo, đào tạo nghề, xây dựng kế hoạch, dự án thực hiện Chương trình xây dựng NTM năm 2017.
(2) Làm tốt công tác tuyên truyền, vận động toàn dân xây dựng NTM: tăng cường công tác tuyên truyền cả chiều rộng lẫn chiều sâu làm cho quần chúng nhân dân ủng hộ, tạo sự đồng thuận cao trong việc thực hiện Chương trình.
(3) Tập trung chỉ đạo phát triển sản xuất: trên cơ sở các quy hoạch, cơ chế, chính sách của trung ương, của tỉnh, huyện đã ban hành, tập trung chỉ đạo có hiệu quả việc triển khai cơ chế, chính sách đến người dân; nhân rộng mô hình trồng cây có múi tại địa bàn nhằm phát huy thế mạnh sản phẩm có hiệu quả bền vững, mô hình trồng rau an toàn, hỗ trợ bò sinh sản…Tích cực xây dựng các vùng sản xuất, thúc đẩy dịch chuyển cơ cấu cây trồng, vật nuôi.
(4) Phát triển cơ sở hạ tầng nông thôn: ưu tiên tập trung đầu tư cho các xã điểm, triển khai thực hiện phong trào làm đường giao thông nông thôn bằng bê tông, xi măng. Huy động mọi nguồn lực, phối hợp với các ngành chuyên môn lồng ghép chương trình, dự án khác trên địa bàn, tiếp tục vận động các tổ chức, cá nhân trong huyện chung sức xây dựng NTM.
(5) Củng cố và tăng cường hệ thống chính trị cơ sở: công tác cán bộ phải đảm bảo yêu cầu đạt chuẩn, khuyến khích, thu hút cán bộ trẻ đã được đào tạo. Thực hiện đồng bộ các giải pháp về nâng cao chất lượng dân trí, đảm bảo các chính sách về an sinh xã hội; nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân; giữ vững an ninh, trật tự xã hội, xây dựng hệ thống chính trị vững mạnh.
(6) Phát huy nguồn lực và huy động nguồn lực thực hiện: các nguồn lực đã được đào tạo và đang hoạt động ở địa bàn xã và các hợp tác xã cần tiếp tục tăng cường công tác ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật cho việc phát triển sản xuất, tăng thu nhập cho người dân. Bố trí nguồn lực cần công khai, minh bạch, hiệu quả góp phần thúc đẩy kinh tế – xã hội phát triển theo hướng bền vững.
Với bề dày truyền thống hơn lịch sử xây dựng và phát triển, dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Đảng bộ, sự đoàn kết nỗ lực của nhân dân, trên cơ sở những định hướng phát triển đúng đắn, phù hợp được nhân dân đồng tình ủng hộ, cùng những giải pháp cụ thể, sát thực tiễn, huyện Phù Yên đã và sẽ làm phấn đấu Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2016-2020 sớm trở thành hiện thực.
Tài liệu tham khảo:
1. Thủ tướng Chính phủ, Quyết định số 1600/QĐ-TTg, ngày 16/8/2016 phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2016-2020.
2. Thủ tướng Chính phủ, Quyết định số 1980/QĐ-TTg, ngày 17/10/2016 về việc ban hành Bộ Tiêu chí quốc gia về nông thôn mới giai đoạn 2016-2020.
3. UBND tỉnh Sơn La, Quyết định số 1428/QĐ-UBND, ngày 30/5/2017 về việc ban hành Bộ Tiêu chí về xã nông thôn mới tỉnh Sơn La.
4. UBND huyện Phù Yên, Báo cáo số 480/BC-UBND, ngày 25/11/2016 về kết quả thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới năm 2016, phương hướng, nhiệm vụ năm 2017.
5. Huyện ủy Phù Yên, Báo cáo số 06/BC-BCĐ, ngày 10/7/2017 về kết quả thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới 6 tháng đầu năm 2017, phương hướng, nhiệm vụ 6 tháng cuối năm 2017.
Nguyễn Thị Thu Hà
Phó Chủ tịch UBND huyện Phù Yên
