(Quanlynhanuoc.vn) – Trong Chiến lược bồi dưỡng công chức, Đảng và Nhà nước Lào xác định cần phải tạo được bước đột phá trong ba nội dung cơ bản, gồm: số lượng cơ bản đầy đủ; chất lượng phải tốt hơn, cao hơn; các cơ chế, điều lệ phải có hiệu quả hơn.
Thực trạng đội ngũ cán bộ, công chức của nước Cộng hòa Dân chủ nhân dân Lào hiện nay
Đảng và Nhà nước Lào luôn xác định công tác bồi dưỡng cán bộ, công chức có vai trò đặc biệt quan trọng, coi phát triển nguồn nhân lực là yếu tố quyết định tới hiệu lực, hiệu quả của nền hành chính, yếu tố trọng yếu để phát triển đất nước, từ đó góp phần đạt được các mục tiêu của Nhà nước trong thời kỳ mới. Trong Chiến lược bồi dưỡng công chức (BDCC) của Đảng và Nhà nước Lào xác định, cần phải tạo được bước đột phá trong ba nội dung cơ bản, gồm: số lượng cơ bản đầy đủ; chất lượng phải tốt hơn, cao hơn; các cơ chế, điều lệ phải có hiệu quả hơn.
Theo thống kê của Bộ Nội vụ Lào, hiện tại đội ngũ công chức là 184.874 người1. Chất lượng đội ngũ công chức của Lào khá đồng đều cả về trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, lý luận chính trị, ngoại ngữ, tin học. Trong đó, số công chức có bằng đại học, cao đẳng tính tại thời điểm năm 2018 là 49,23%; tỷ lệ công chức có trình độ sau đại học (thạc sỹ, tiến sỹ) đạt 7.118 người, chiếm 3,85% cơ cấu công chức; tỷ lệ số công chức có trình độ trung cấp chiếm 37,42%, giảm so với các năm trước đó. Số người không có trình độ chuyên môn giảm còn 0,45% tương đương 840 người2. Về trình độ lý luận chính trị: hiện tại, số lượng công chức Lào có trình độ lý luận chính trị cao cấp là 18.081 người, chiếm 9,78%; số lượng công chức có trình độ trung cấp 28.933 người; số lượng công chức có trình độ sơ cấp chính trị là 49.768 người.
Về trình độ ngoại ngữ, đến năm 2018, có 16.268 người có trình độ cao đẳng, đại học ngoại ngữ, chiếm 8,8% trong cơ cấu đội ngũ công chức. Số lượng công chức có chứng chỉ ngoại ngữ các bậc cũng gia tăng, với 81.141 người, chiếm 43,89%. Nhờ được cải thiện trình độ tiếng Anh, đội ngũ công chức Lào thuận lợi hơn trong việc thực thi các nhiệm vụ công vụ có yếu tố nước ngoài; đồng thời, góp phần tích cực trong việc cải thiện và nâng cao vị trí của Lào trên trường quốc tế. Về trình độ tin học, năm 2018, có 120.797 người có chứng chỉ tin học văn phòng, chiếm 65,34%3. Việc thành thạo tin học văn phòng giúp đội ngũ công chức thực thi các hoạt động công vụ một cách dễ dàng, hiệu quả hơn, nâng cao hiệu quả của công cuộc cải cách nền hành chính và áp dụng chính phủ điện tử vào nền công vụ Lào.
Thực trạng về công tác bồi dưỡng công chức của nước Cộng hòa Dân chủ nhân dân Lào
Nhận thức được tầm quan trọng của công tác BDCC, Đảng và Nhà nước Lào đã ban hành nhiều chính sách về đào tạo, bồi dưỡng (ĐTBD) cán bộ, công chức nói chung và BDCC nói riêng, như: Quy hoạch tổng thể chiến lược phát triển nguồn nhân lực quốc gia Lào giai đoạn 2016 – 2020 ban hành kèm theo Nghị định số 27/CP ngày 16/9/2015 của Chính phủ. Trên cơ sở Quy hoạch này, Thủ tướng đã phê duyệt Chiến lược ĐTBD đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức nhà nước đáp ứng nhu cầu cải cách hành chính công vụ và tư pháp giai đoạn 2016 – 2020.
BDCC là một nội dung được xây dựng và thực hiện hằng năm trong kế hoạch chung của các địa phương căn cứ vào yêu cầu công việc của từng nhóm công chức, từng vị trí công việc cụ thể, trong đó BDCC thường gắn liền với việc tổ chức triển khai thực hiện các chính sách, pháp luật mới hoặc có sự điều chỉnh, bổ sung nhằm làm cho đội ngũ công chức không ngừng được phát triển cả về số lượng và chất lượng.
Trong giai đoạn 2010 – 2018, các cơ quan bộ, ngành, chính quyền địa phương ở các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương ở Lào ban hành tổng cộng 174 kế hoạch ĐTBD đội ngũ cán bộ, công chức các cấp từ trung ương đến các xã, tổ chức 28.047 lớp bồi dưỡng cho 1.596.968 lượt công chức4, trong đó tập trung vào đội ngũ cấp trung ương và cấp tỉnh, cấp huyện, gồm bồi dưỡng về lý luận chính trị, nghiệp vụ chuyên môn, kỹ năng tin học, ngoại ngữ và chương trình tiếng dân tộc thiểu số, tập huấn các nội dung chính sách, pháp luật mới ban hành hoặc mới có hiệu lực thi hành qua các năm…
Đối với các chương trình bồi dưỡng về lý luận chính trị, công chức được bồi dưỡng thuộc diện được quy hoạch vào các vị trí, chức danh lãnh đạo, quản lý ở các cấp, các ngành, trong đó tập trung vào trang bị lý luận của chủ nghĩa Mác – Lênin, đường lối cách mạng của Đảng Nhân dân cách mạng Lào, tư tưởng của Chủ tịch Cayson Phomvihan nhằm xây dựng bản lĩnh và phẩm chất chính trị cho cán bộ, công chức trong quá trình thực thi các chức năng, nhiệm vụ được giao, bảo đảm việc thực hiện nhiệm vụ phù hợp với chủ trương, đường lối nhất quán của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước.
Đối với các chương trình bồi dưỡng về nghiệp vụ chuyên môn, công chức phải tham gia các khóa học kéo dài từ một vài ngày cho tới vài tháng tùy thuộc vào tính chất phức tạp của lĩnh vực nghề nghiệp và yêu cầu cụ thể trong việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ. Các chương trình bồi dưỡng nghiệp vụ thường do các cơ quan quản lý nhà nước về ngành, lĩnh vực tổ chức theo hệ thống ngành dọc từ trung ương đến địa phương cho đối tượng công chức thuộc ngành đó quản lý đó.
Các chương trình bồi dưỡng kiến thức về công nghệ thông tin và ngoại ngữ dành cho công chức là một trong những nội dung bồi dưỡng quan trọng nhằm tạo ra một đội ngũ công chức hiện đại đáp ứng yêu cầu của công cuộc cải cách nền hành chính và tư pháp quốc gia, trong đó tập trung vào triển khai vận dụng, ứng dụng các tiến bộ của công nghệ thông tin. Đồng thời, trang bị năng lực về ngoại ngữ cho công chức, coi tiếng Anh là ngoại ngữ cơ bản nhằm không chỉ bắt kịp xu thế toàn cầu hóa, kết nối chính phủ giữa Nhà nước Lào và các quốc gia khác mà còn tăng khả năng hợp tác quốc tế trong lĩnh vực hành chính công vụ nói chung và trang bị chìa khóa quan trọng cho đội ngũ công chức nhà nước, mở ra cánh cửa của kho tàng tri thức nhân loại, tiếp cận một cách phong phú và đa dạng đối với các lĩnh vực học thuật chuyên môn.
Chương trình bồi dưỡng liên quan đến tiếng dân tộc thiểu số là một nội dung bồi dưỡng công chức quan trọng được Đảng và Nhà nước Lào đặc biệt quan tâm nhằm xây dựng đội ngũ công chức ở các địa phương, vùng xa xôi, hẻo lánh; nơi có các đồng bào dân tộc thiểu số. Đội ngũ công chức làm việc tại các địa phương chính là cầu nối quan trọng giữa Nhà nước và nhân dân các dân tộc ít người, vừa tuyên truyền vận động cho nhân dân hiểu rõ các chính sách, pháp luật của Nhà nước, vừa nắm bắt tâm tư nguyện vọng, am hiểu các đặc trưng văn hóa, tâm lý của nhân dân, đời sống kinh tế – xã hội địa phương. Từ đó có những tham mưu, đề xuất với cơ quan có thẩm quyền để ban hành hoặc điều chỉnh các quy định hiện hành một cách phù hợp.
Bên cạnh thành tựu chung, công tác BDCC của CHDCND Lào vẫn còn những, hạn chế, như: hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về BDCC còn thiếu, chưa hoàn thiện, rườm rà; bộ máy quản lý về đào tạo và BDCC bộc lộ những hạn chế, thiếu đồng bộ, mang tính tập quyền cao. Sự phối hợp giữa các cấp, các ngành về công tác BDCC còn thiếu chặt chẽ, chưa đồng bộ do các văn bản pháp luật chưa quy định rõ giúp phân biệt chức năng, nhiệm vụ của từng cơ quan với cơ sở ĐTBD… Mặt khác, năng lực của đội ngũ công chức đảm nhiệm công tác quản lý BDCC còn yếu, số lượng còn mỏng. Hệ thống cơ sở đào tạo, BDCC chưa đủ mạnh; trang thiết bị, cơ sở vật chất cho các cơ sở ĐTBD còn hạn chế, không phù hợp với hoạt động cập nhật, trang bị kiến thức, kỹ năng và phương pháp làm việc cho công chức.
Nguyên nhân của những hạn chế là do: người đứng đầu cơ quan, tổ chức một số địa phương, chính quyền tỉnh còn chưa thực sự coi trọng công tác BDCC; chất lượng công tác nghiên cứu, xây dựng, ban hành và tổ chức thực hiện văn bản pháp luật về BDCC còn yếu; văn bản pháp luật được ban hành nhưng thiếu tính khả thi, chưa phù hợp với điều kiện kinh tế – xã hội tại các địa phương. Đội ngũ giảng viên còn yếu về năng lực, tư duy chậm đổi mới trong áp dụng các phương pháp giảng dạy hiện đại, tiên tiến vào các chương trình BDCC; chậm đổi mới và chậm ứng dụng khoa học – công nghệ, công nghệ thông tin vào hoạt động BDCC và quản lý hoạt động BDCC.
Một số giải pháp tăng cường quản lý nhà nước về bồi dưỡng công chức ở Cộng hòa Dân chủ nhân dân Lào
Thứ nhất, rà soát hệ thống văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL) về bồi dưỡng đội ngũ công chức. Trên cơ sở rà soát VBQPPL về BDCC nhằm xử lý hoặc kiến nghị xử lý các quy định trái pháp luật, mâu thuẫn, chồng chéo, hết hiệu lực hoặc không còn phù hợp. Theo đó, việc rà soát phải được tiến hành thường xuyên; không bỏ sót văn bản thuộc trách nhiệm rà soát; kịp thời xử lý kết quả rà soát; tuân thủ trình tự rà soát.
Việc rà soát VBQPPL về BDCC phải hướng tới một hệ thống đồng bộ, dễ tra cứu, tuân thủ quy trình mang tính hệ thống. Đồng thời phải bảo đảm tính kịp thời, phù hợp với bối cảnh phát triển kinh tế – xã hội của các địa phương trên cả nước.
Thứ hai, điều chỉnh chiến lược, quy hoạch, kế hoạch BDCC cho phù hợp với giai đoạn mới. Đứng trước bối cảnh thay đổi kinh tế – xã hội trong giai đoạn mới, chiến lược, quy hoạch, kế hoạch BDCC cần linh hoạt, đổi mới và sáng tạo nhằm nâng cao năng lực thực thi công vụ, thích nghi với yêu cầu hoạt động công vụ trong tình hình mới. Trọng tâm công tác BDCC phải hướng bồi dưỡng theo ngạch công chức, bồi dưỡng theo vị trí việc làm, theo năng lực, kỹ năng lãnh đạo, quản lý.
Thứ ba, nâng cao năng lực, chất lượng thực thi công vụ của công chức làm công tác quản lý hoạt động BDCC. Trước hết, tập trung bồi dưỡng kỹ năng nghiệp vụ quản lý hoạt động BDCC với các nội dung bồi dưỡng, như: trang bị kiến thức chung về công tác BDCC; trang bị kiến thức, kỹ năng tổ chức khảo sát nhu cầu, xây dựng và triển khai thực hiện kế hoạch bồi dưỡng; thiết kế, tổ chức các khóa bồi dưỡng. Mặt khác, chú trọng ứng dụng công nghệ vào quản lý hoạt động bồi dưỡng trong các công tác, như quản lý hồ sơ học viên; quản lý quá trình ĐTBD…
Thứ tư, hoàn thiện nội dung chương trình, thời lượng giảng dạy và quy trình tổ chức BDCC theo hướng giảm lý thuyết, chú trọng thực hành. Nội dung chương trình BDCC cần được biên soạn theo hướng tăng thời lượng tiết học thực tiễn, giảm thời lượng tiết học lý thuyết và tăng cường sự thu hút, hấp dẫn đối với học viên. Nội dung bồi dưỡng cũng cần song hành tăng cường giữa cập nhật kiến thức và phương pháp tư duy, trong đó cần tăng cường cập nhật kiến thức mới cả về chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội và tư duy về khoa học lãnh đạo, quản lý, quản trị hiện đại. Cộng với trang bị các kỹ năng lãnh đạo, quản lý, điều hành cho cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp và kỹ năng mềm cho công chức.
Thứ năm, ban hành các chính sách thu hút đội ngũ giảng viên chất lượng cao tham gia giảng dạy các khóa bồi dưỡng. Chính phủ cần hoàn thiện môi trường pháp lý, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động của đội ngũ giảng viên, xây dựng một môi trường sư phạm thực sự dân chủ, tôn trọng, khuyến khích sáng tạo cùng với các chế độ đãi ngộ thích đáng đối với đội ngũ giảng viên tham gia giảng dạy các chương trình BDCC. Trong đó, đặc biệt coi trọng xây dựng và thực hiện cơ chế, chính sách đặc thù để khuyến khích đội ngũ giảng viên phát huy tài năng cống hiến công tác BDCC.
Bên cạnh đội ngũ giảng viên cơ hữu tại các cơ sở bồi dưỡng, cần có chính sách khuyến khích sự tham gia của các giảng viên kiêm chức. Đặc biệt, đối với các cơ sở đào tạo là trường chính trị – hành chính của các tỉnh, nơi đội ngũ giảng viên còn thiếu thì việc thu hút và sử dụng đội ngũ giảng viên kiêm chức và giảng viên thỉnh giảng có thể xem là một giải pháp phù hợp.
Thứ sáu, đầu tư cải tạo, nâng cấp cơ sở vật chất phục vụ hoạt động BDCC. Các cơ sở ĐTBD như Học viện Chính trị – Hành chính Quốc gia Lào, trường Chính trị – Hành chính các tỉnh, thành phố trên cơ sở nguồn thu từ ngân sách nhà nước cần thực hiện tự chủ trong công tác thu – chi, bên cạnh đó, Nhà nước cho phép và khuyến khích các cơ sở bồi dưỡng tăng nguồn thu từ các hoạt động nghiên cứu khoa học, các hoạt động ĐTBD gắn với nhu cầu xã hội. Ngoài ra, các cơ sở này có thể tận dụng mọi nguồn viện trợ, tài trợ thông qua chương trình hợp tác song phương và đa phương đối với các nước, các tổ chức quốc tế, các tổ chức phi chính phủ, doanh nghiệp… Qua đó góp phần tăng nguồn đầu tư, nâng cấp cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ học tập. Về dài hạn, các cơ sở đào tạo, BDCC có thể trở thành các đơn vị tự chủ hoàn toàn, tự bảo đảm chi thường xuyên và chi đầu tư.
Thứ bảy, tăng cường hợp tác quốc tế về BDCC. Triển khai nhiệm vụ hợp tác quốc tế, tạo cơ hội cho đội ngũ công chức, giảng viên tham gia giảng dạy các chương trình BDCC Lào có điều kiện học hỏi, chia sẻ kinh nghiệm trong giảng dạy, nghiên cứu khoa học nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ, góp phần nâng cao chất lượng BDCC. Bên cạnh đó, thông qua các khóa học hợp tác với nước ngoài, cũng tạo điều kiện cho công chức Lào được bồi dưỡng, nâng cao kỹ năng, năng lực ở môi trường ngoài nước, góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả thực thi công vụ.
Chú thích
1, 2, 3, 4. Nguồn Bộ Nội vụ nước Cộng hòa Dân chủ nhân dân Lào năm 2018.
Tài liệu tham khảo
1. Cải cách quy trình đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức nhằm nâng cao năng lực thực thi công vụ. isos.gov.vn, ngày 01/5/2020.
2. Đảng Nhân dân cách mạng Lào. Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VIII. NXB Cộng hòa Dân chủ nhân dân Lào, Viêng Chăn, tr. 79.
Phonesavanh Latsavong
NCS của Học viện Hành chính Quốc gia
