(Quanlynhanuoc.vn) – Đạo Cao Đài ở tỉnh Bình Dương có 5 hệ phái, trong đó có 4 hệ phái hình thành và hoạt động ổn định trước năm 1975 (hệ phái Cao Đài Tiên Thiên, Cao Đài Ban Chỉnh Đạo, Cao Đài Chơn lý, Cao Đài Tây Ninh) và 1 hệ phái mới đăng ký hoạt động vào năm 2006 là Cao Đài Chiếu Minh Tam thanh vô vi. Từ khi được Nhà nước công nhận tư cách pháp nhân, chức sắc, tín đồ các hệ phái sinh hoạt tôn giáo bình thường tại nơi thờ tự và tư gia.
Bình Dương là tỉnh thuộc khu vực Đông Nam Bộ, nằm trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, là cửa ngõ giao thương với TP. Hồ Chí Minh, có các tuyến giao thông huyết mạch chạy qua như Quốc lộ 13, Quốc lộ 14, đường Hồ Chí Minh… Hiện trên địa bàn tỉnh Bình Dương có 13 tôn giáo, trong đó đạo Cao Đài là tôn giáo lớn thứ tư với 15 cơ sở thờ tự, 293 chức sắc, chức việc và 3.664 tín đồ1.
Thực trạng quản lý nhà nước đối với hoạt động của đạo Cao Đài tại tỉnh Bình Dương
Thời gian qua, Ban Tôn giáo – Sở Nội vụ tỉnh Bình Dương đã làm tốt chức năng giúp Giám đốc Sở Nội vụ tham mưu cho Ủy ban nhân dân (UBND) tỉnh thực hiện công tác quản lý nhà nước (QLNN) trên lĩnh vực tôn giáo, trong đó có QLNN đối với hoạt động của đạo Cao Đài. Thực hiện Công văn số 1403/TGCP/CĐ ngày 18/12/2018 của Ban Tôn giáo Chính phủ về tổng kết 25 năm công tác QLNN đối với đạo Cao Đài, UBND tỉnh Bình Dương đã tiến hành tổng kết, đánh giá công tác QLNN trên các mặt sau:
Thứ nhất, tổ chức thực hiện chính sách, pháp luật về tín ngưỡng, tôn giáo (TNTG) đối với đạo Cao Đài.
Công tác QLNN đối với hoạt động của đạo Cao Đài được thực hiện theo Thông báo số 34/TB-TW ngày 14/11/1992 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về chủ trương đối với đạo Cao Đài trong tình hình mới; Nghị quyết số 25/NQ-TW ngày 12/3/2003 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa IX) về công tác tôn giáo; Luật TNTG năm 2016. Hoạt động của đạo Cao Đài luôn bám sát chương trình đăng ký hằng năm và tuân thủ pháp luật. Chính quyền các cấp đã thực hiện tốt chính sách, pháp luật về TNTG đối với đạo Cao Đài trên các nội dung như:
– Thực hiện thủ tục công nhận tổ chức tôn giáo: từ khi Thông báo số 34-TB/TW được triển khai thực hiện, lần lượt các tổ chức Cao Đài được Ban Tôn giáo Chính phủ công nhận tư cách pháp nhân. Theo phân cấp, UBND tỉnh Bình Dương chỉ được cấp giấy chứng nhận đăng ký hoạt động cho các tổ chức tôn giáo cơ sở có phạm vi hoạt động trong địa bàn tỉnh, hệ phái được cấp chứng nhận muộn nhất là Cao Đài Chiếu Minh Tam thanh vô vi.
– Xét duyệt phong phẩm, bổ nhiệm chức sắc, chức việc của đạo Cao Đài: sau khi được công nhận về mặt tổ chức, các hội thánh Cao Đài đều thực hiện việc phong chức, phong phẩm, bổ nhiệm, thuyên chuyển chức sắc, chức việc tại các cơ sở họ đạo, Hội thánh Trung ương theo đúng Hiến chương đã được Nhà nước công nhận và Luật Công cử của đạo Cao Đài. Tính riêng tại tỉnh Bình Dương, hiện nay, hệ phái Cao Đài Tây Ninh có 94 chức sắc, 199 chức việc. Trong những năm qua, Ban Tôn giáo – Sở Nội vụ đã giải quyết cho hệ phái Cao Đài Tây Ninh đăng ký phong phẩm 5 Lễ sanh và 4 Giáo hữu; Cao Đài Chơn lý: 1 Đầu sư, 3 Phối sư, 11 Giáo sư, 17 Giáo hữu, 41 Lễ sanh; Cao Đài Tiên Thiên: 3 Giáo hữu, 9 Lễ sanh2… giải quyết cho các họ đạo cơ sở kiện toàn tổ chức để hoạt động.
– Quản lý đất đai, xây dựng, sửa chữa cơ sở thờ tự: UBND tỉnh Bình Dương đã thực hiện tốt việc quản lý đất đai, cơ sở thờ tự của đạo Cao Đài trên địa bàn tỉnh theo Luật Đất đai năm 2013 và Chỉ thị số 1940/CT-TTg ngày 31/12/2008 của Thủ tướng Chính phủ về nhà, đất liên quan đến tôn giáo, cho đến nay, UBND tỉnh đã cấp chứng nhận quyền sử dụng đất cho 15 cơ sở thờ tự của 11 họ đạo với tổng diện tích đất với 17.232 m2 (trong đó có 5.044 m2 đất nội tự, 12.188 m2 đất khuôn viên)3. Cùng với đó, các thánh thất, điện thờ đã được các cấp chính quyền cấp phép tu sửa, xây mới, bảo đảm khang trang, tạo được lòng tin của chức sắc, tín đồ với chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.
– QLNN đối với hoạt động đào tạo chức sắc, chức việc của đạo Cao Đài: do các hệ phái Cao Đài ở Bình Dương đều là tổ chức tôn giáo cơ sở nên hoạt động đào tạo, bồi dưỡng chức sắc, chức việc đều phải đến Hội thánh Trung ương ở địa phương khác (như hệ phái Cao Đài Tây Ninh đến tỉnh Tây Ninh, Cao Đài Tiên Thiên phải đến tỉnh Bến Tre hoặc TP. Hồ Chí Minh để tham gia các lớp hạnh đường). Chức sắc, chức việc được bồi dưỡng về Quy chế làm việc của các họ đạo; bồi dưỡng kiến thức pháp luật về tôn giáo, tập huấn đạo sự.
Thứ hai, phổ biến, giáo dục pháp luật về TNTG.
Cấp ủy, UBND các cấp đã chỉ đạo các sở, ban, ngành liên quan tiến hành triển khai sâu rộng các văn bản liên quan đến vấn đề TNTG như: Nghị quyết số 24/NQ-TW ngày 16/10/1990 của Bộ Chính trị về tăng cường công tác tôn giáo trong tình hình mới; Chỉ thị số 37/CTBCT ngày 02/7/1998 của Bộ Chính trị về công tác tôn giáo trong tình hình mới; Nghị quyết số 25/NQ-TW ngày 12/02/2003 Hội nghị lần thứ 7 Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa IX) về công tác tôn giáo; Quyết định số 16/2005/QĐ-TTg ngày 21/01/2005 của Thủ tướng Chính phủ về việc hỗ trợ kinh phí từ nguồn ngân sách nhà nước cho tổ chức tôn giáo và chức sắc tôn giáo hoạt động tại Việt Nam; Thông báo số 34/TB-TW ngày 14/12/1992 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về chủ trương công tác đối với đạo Cao Đài trong tình hình mới; Luật TNTG năm 2016…
Ngoài ra, UBND tỉnh còn phối hợp với Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Bình Dương và các đoàn thể tuyên truyền, vận động chức sắc, tín đồ thực hiện tốt các chủ trương, chính sách về tôn giáo, từ đó tăng cường hiệu lực của công tác QLNN đối với hoạt động của đạo Cao Đài.
Thứ ba, về giải quyết khiếu nại, tố cáo liên quan đến đạo Cao Đài.
Mặc dù có 5 hệ phái Cao Đài tại tỉnh Bình Dương, nhưng các vấn đề khiếu nại, tố cáo chỉ tập trung vào một hệ phái là Cao Đài Chiếu Minh Tam thanh vô vi tại phường Bình Hòa, thị xã Thuận An. Từ đầu năm 2014 đến nay, việc có nhiều mâu thuẫn, chia rẽ, tranh giành quyền lực trong nội bộ khiến hệ phái này chia thành 2 nhóm đối nghịch nhau. Mặc dù được các cấp chính quyền quan tâm giải quyết nhưng vẫn chưa dứt điểm, ảnh hưởng đến tình hình an ninh, trật tự tại địa phương và tạo điều kiện cho các đối tượng xấu lợi dụng để kích động.
Thứ tư, kiểm tra, xử lý hoạt động trái pháp luật về tôn giáo, đấu tranh với hoạt động lợi dụng tôn giáo xâm phạm an ninh quốc gia.
Thời gian qua, các cơ quan chuyên trách đã thực hiện tốt việc tuyên truyền, hướng dẫn thực hiện chủ trương, chính sách, pháp luật về tôn giáo nên hầu như việc vi phạm là rất ít. Một số trường hợp chưa đăng ký sinh hoạt tôn giáo đã được nhắc nhở; việc xây dựng, sửa chữa cơ sở thờ tự khi chưa được cấp phép diễn ra ít, chủ yếu là do các chức sắc, tín đồ chưa hiểu rõ quy định pháp luật. Việc đấu tranh với những đối tượng lợi dụng đạo Cao Đài xâm phạm an ninh quốc gia trên địa bàn tỉnh Bình Dương luôn có sự phối hợp chặt chẽ với lực lượng Công an tỉnh.
Kinh nghiệm trong công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động của đạo Cao Đài tại tỉnh Bình Dương
Một là, luôn bám sát chủ trương của Đảng, thực hiện tốt chính sách, pháp luật của Nhà nước về tôn giáo.
Việc quán triệt, thực hiện tốt các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về tôn giáo là yếu tố quyết định sự thành công của QLNN về tôn giáo nói chung, QLNN đối với hoạt động của đạo Cao Đài nói riêng trên địa bàn tỉnh Bình Dương thời gian qua. Luật TNTG năm 2016 và Nghị định số 162/2017/NĐ-CP hướng dẫn Luật TNTG đã tạo hành lang pháp lý quan trọng cho QLNN trên lĩnh vực tôn giáo. Những nội dung QLNN về tôn giáo cũng được quy định rõ tại Điều 60, Luật TNTG tạo điều kiện thuận lợi cho cán bộ tôn giáo đưa công tác của mình đi vào chiều sâu.
Cấp ủy và chính quyền các cấp cũng nghiêm túc thực hiện nội dung của Thông báo số 34/TB-TW, nhờ đó, tất cả các hệ phái Cao Đài đều đã được hướng dẫn tổ chức sắp xếp bộ máy theo mô hình mới gồm 2 cấp, từng bước xóa bỏ “cơ bút”4 (một hình thức mê tín, dị đoan).
Hai là, phát huy sức mạnh của cả hệ thống chính trị, sự phối hợp của các ban, ngành, đoàn thể QLNN về tôn giáo.
Ban Tôn giáo – Sở Nội vụ đã phối hợp tốt với Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Bình Dương, Công an tỉnh, Sở Xây dựng và các ban, ngành khác có liên quan nhằm phát huy sức mạnh của cả hệ thống chính trị, thực hiện tốt công tác QLNN về tôn giáo nói chung, QLNN đối với hoạt động của đạo Cao Đài nói riêng trên địa bàn tỉnh. Những vấn đề như đấu tranh với các đối tượng lợi dụng tôn giáo, tuyên truyền, vận động chức sắc, tín đồ… khi được triển khai phối hợp với Công an tỉnh và Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thì sẽ đạt kết quả cao hơn.
Ba là, chú trọng công tác tuyên truyền, giáo dục chính sách, pháp luật về tôn giáo, nâng cao nhận thức của chức sắc, tín đồ.
Nhờ tích cực triển khai việc tuyên truyền, giáo dục chính sách, pháp luật về tôn giáo mà hoạt động của đạo Cao Đài tại tỉnh Bình Dương đã đi vào nề nếp, các hành vi vi phạm pháp luật về tôn giáo ít xảy ra. Việc tuyên truyền đạt được hiệu quả là do được tiến hành ở cả “chiều rộng” và “chiều sâu”, vừa tuyên truyền trên diện rộng (tất cả các chức sắc, tín đồ các hệ phái) vừa vận động, tuyên truyền các chức sắc có uy tín, có địa vị cao trong đạo.
Bốn là, quan tâm giải quyết nguyện vọng của chức sắc, tín đồ, tạo sự gần gũi giữa chính quyền và tôn giáo.
Chức sắc, tín đồ các hệ phái đều có nhu cầu được tự do sinh hoạt tôn giáo, phát triển đạo và xây dựng cơ sở thờ tự khang trang. Qua nắm bắt nhu cầu từng cơ sở tôn giáo và tình hình thực tế tại địa phương, Ban Tôn giáo đã tham mưu chính quyền các cấp giải quyết những nhu cầu chính đáng của chức sắc, tín đồ đạo Cao Đài. Với việc 15 cơ sở thờ tự của 11 họ đạo được cơi nới, xây mới, sửa chữa trong thời gian qua, các chức sắc, tín đồ đạo Cao Đài đã thể hiện sự tin tưởng và ngày càng gắn bó hơn với chính quyền. Ngoài ra, trong các dịp lễ lớn của đạo Cao Đài, các cấp chính quyền, đoàn thể thường xuyên động viên, thăm hỏi, hỗ trợ vật chất và tinh thần với các họ đạo khó khăn.
Chú thích:
1, 2, 3. Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Dương. Báo cáo tổng kết 25 năm công tác quản lý nhà nước đối với đạo Cao Đài, 2019.
4. Thông báo số 34/TB-TW ngày 14/12/1992 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về chủ trương công tác đối với đạo Cao Đài trong tình hình mới.
ThS. Trần Ngọc Mai
Tạp chí An ninh nhân dân
