(Quanlynhanuoc.vn) – Trong bối cảnh hiện nay, bất kỳ tổ chức nào muốn phát triển bền vững thì mọi hoạt động đều phải hướng đến mục tiêu xây dựng chất lượng. Xây dựng văn hóa chất lượng trong mỗi cơ sở đào tạo, bồi dưỡng chính là nhằm nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của chất lượng đào tạo, bồi dưỡng, giúp mỗi cá nhân ý thức được vai trò và nghĩa vụ của mình trong việc đóng góp vào chất lượng hoạt động và nâng lên thành văn hóa chất lượng của đơn vị.
Văn hóa chất lượng trong các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức, viên chức
Khái niệm văn hóa chất lượng
Có nhiều quan niệm khác nhau về văn hóa chất lượng (VHCL): VHCL là tất cả mọi người trong tổ chức (không chỉ những người kiểm soát chất lượng) chịu trách nhiệm về chất lượng, là một hệ thống các giá trị của tổ chức để tạo ra môi trường thuận lợi cho việc thiết lập và liên tục cải tiến chất lượng, là mọi thành viên (từ người học đến cán bộ quản lý), mọi tổ chức (từ các phòng ban đến các tổ chức đoàn thể) đều biết công việc của mình thế nào là có chất lượng và đều làm theo yêu cầu chất lượng ấy1. VHCL là hoạt động bảo đảm chất lượng được gắn với cuộc sống thường nhật của cơ sở đào tạo và được xem là trách nhiệm chung của tất cả các thành viên trong cộng đồng học thuật, cán bộ, nhân viên (cả về chuyên môn lẫn hành chính) và các học viên, sinh viên2. Theo GS. Mai Trọng Nhuận: “VHCL là thói quen làm cho mọi việc có chất lượng”3.
Đặc điểm của VHCL trong cơ sở giáo dục là gắn kết cá nhân với tập thể, trong đó vai trò của người lãnh đạo trong việc xây dựng và phát triển VHCL là rất quan trọng. VHCL là một hệ thống của văn hóa tổ chức mà ở đó tất cả mọi thành viên, tổ chức đều biết, hiểu những yêu cầu về chất lượng đối với công việc, tự giác thực hiện để đáp ứng những yêu cầu chất lượng. VHCL hướng đến việc bảo đảm chất lượng và cải tiến chất lượng, hướng đến sự hài lòng của các bên liên quan.
Vai trò của VHCL trong các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng (ĐTBD) cán bộ, công chức, viên chức (CBCCVC)
Một là, xây dựng VHCL sẽ giúp cơ sở ĐTBD CBCCVC định hướng rõ tầm nhìn và chiến lược phát triển phù hợp, định rõ vị thế của tổ chức.
Hai là, mọi thành viên (lãnh đạo, đội ngũ cán bộ quản lý, giảng viên, nhân viên và học viên) và các tổ chức, đơn vị trong cơ sở ĐTBD CBCCVC đều tuân theo các giá trị, chuẩn mực, quy trình và cam kết hướng đến chất lượng với tinh thần tự giác, tự nguyện, tin tưởng, hợp tác, chia sẻ, chịu trách nhiệm và luôn sáng tạo để cải thiện chất lượng sản phẩm, dịch vụ.
Ba là, VHCL nhấn mạnh sự cải tiến liên tục các quá trình hoạt động của tổ chức, thúc đẩy môi trường làm việc đáp ứng nhu cầu, yêu cầu của khách hàng – một khía cạnh giúp tổ chức thành công.
Bốn là, xây dựng VHCL giúp cơ sở ĐTBD dễ dàng thích ứng với những thay đổi của hệ thống tiêu chuẩn chất lượng quốc gia và quốc tế; thể hiện rõ cam kết chất lượng với xã hội; hình thành môi trường quản lý chất lượng; có định hướng rõ ràng trong việc phát triển nguồn nhân lực… VHCL là nền tảng và động lực để cơ sở ĐTBD CBCCVC duy trì và nâng cao chất lượng, đồng thời đây cũng chính là tầm nhìn mang bản sắc riêng và uy tín riêng của tổ chức và người đứng đầu tổ chức đó.
Sự cần thiết phải xây dựng và phát triển VHCL tại các cơ sở ĐTBD CBCCVC
Xây dựng VHCL thực chất là thiết lập một hệ thống môi trường cho các hoạt động có chất lượng và không ngừng cải tiến chất lượng của cơ sở ĐTBD CBCCVC. Mỗi cơ sở ĐTBD CBCCVC dù có ý thức hay không cũng cần xây dựng cho được một số đặc trưng văn hóa riêng biệt trong quá trình tổ chức giảng dạy, học tập và quản lý. Việc xây dựng VHCL một cách chủ động, với tư cách một nội dung trong công tác lãnh đạo, quản lý, thực sự có tác động giáo dục tích cực đến các thành viên trong tổ chức, tác động đến chất lượng dạy và học… Chính vì vậy, phải coi trách nhiệm của các nhà quản lý, trước hết vai trò của người đứng đầu là đặc biệt quan trọng.
Xây dựng và phát triển VHCL tại cơ sở ĐTBD CBCCVC giúp hình thành ý thức tự giác làm việc hướng tới mục tiêu chất lượng, vì chất lượng, xuất phát từ người đứng đầu cho tới mỗi thành viên trong tổ chức. Xây dựng và phát triển VHCL bảo đảm mọi người hình thành và phát triển nhận thức, niềm tin, trách nhiệm trong mỗi hoạt động chuyên môn, đáp ứng yêu cầu chức năng, nhiệm vụ của đơn vị, mỗi cá nhân, góp phần xây dựng tổ chức, nâng cao vị thế, uy tín của tổ chức trong khu vực và trên thế giới, đây là hoạt động mang tính hệ thống, lâu dài và liên tục.
Xây dựng và phát triển VHCL giúp mọi thành viên thấu hiểu những việc cần làm và cố gắng làm mọi việc đúng ngay từ đầu, đúng vào mọi thời điểm, phù hợp với bản chất của quản lý chất lượng tổng thể. Xây dựng được VHCL đồng nghĩa với việc mọi thành viên, mọi tổ chức đều biết công việc của mình theo kế hoạch sẽ được cải tiến và nâng cao chất lượng như thế nào; đều tham gia thực hiện mục tiêu kế hoạch với tinh thần tích cực, chủ động và tự giác; đồng thời, tham gia đầy đủ vào quá trình xây dựng hệ thống quản lý chất lượng, hướng tới sự hài lòng của các bên liên quan tới quá trình ĐTBD.
Xây dựng và phát triển VHCL là một trong những giải pháp chiến lược nhằm giúp các cơ sở ĐTBD giải quyết những tồn tại, bất cập về chất lượng hiện nay để phát triển và hội nhập, tiếp tục khẳng định vai trò quan trọng của mình trong ĐTBD CBCCVC nhằm phục vụ quá trình đổi mới và hoàn thiện nền hành chính nhà nước, thực hiện chương trình tổng thể cải cách hành chính trong từng giai đoạn phát triển của đất nước.
Trong thời gian qua, cùng với việc phát triển, hoạt động bảo đảm chất lượng và kiểm định chất lượng giáo dục, hệ thống giáo dục của Việt Nam đã bước đầu quan tâm đến việc phát triển văn hóa nói chung và VHCL nói riêng ở mỗi cơ sở ĐTBD CBCCVC. Lĩnh vực VHCL đã được nhiều nhà nghiên cứu giáo dục nghiên cứu, tìm hiểu, với sự ra đời của bộ tiêu chuẩn đánh giá chất lượng cơ sở giáo dục đại học ban hành kèm theo Thông tư số 12/2017/TT-BGDĐT ngày 19/5/2017 của Bộ giáo dục và Đào tạo, yếu tố văn hóa chính thức được sử dụng để đánh giá chất lượng ở các trường đại học. Tuy nhiên, ở cả góc độ lý luận và thực tiễn, cũng như khung pháp lý về VHCL của cơ sở ĐTBD CBCCVC vẫn là chủ đề còn nhiều ý kiến khác nhau, cần phải đầu tư nghiên cứu để làm rõ khái niệm, nội hàm, các yếu tố cấu thành và các yếu tố ảnh hưởng đến VHCL, mô hình VHCL…
Một số giải pháp xây dựng văn hóa chất lượng tại các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức, viên chức
Một là, cần nâng cao nhận thức và trách nhiệm của viên chức, người lao động về sự cần thiết phải xây dựng và phát triển VHCL tại các cơ sở ĐTBD CBCCVC.
Hai là, xây dựng mô hình VHCL và các tiêu chuẩn, tiêu chí để đánh giá mức độ phát triển VHCL của ĐTBD CBCCVC đáp ứng các quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo và các bộ ngành có liên quan.
Ba là, thiết lập quy trình xây dựng và phát triển VHCL tại ĐTBD CBCCVC.
Bốn là, xây dựng đội ngũ cán bộ chuyên trách bảo đảm chất lượng và hoàn thiện hệ thống bảo đảm chất lượng của đơn vị.
Năm là, xây dựng cơ chế, chính sách thi đua, khen thưởng trong việc xây dựng và phát triển VHCL tại đơn vị.
Sáu là, thực hiện thường xuyên, liên tục công tác cải tiến VHCL và thiết lập hệ thống thông tin quản lý, chú trọng nâng cấp cơ sở vật chất hiện đại để bảo đảm VHCL của đơn vị.
