(Quanlynhanuoc.vn) – Sáng ngày 16/3/2023, tại Học viện Hành chính Quốc gia, Hiệp hội Khoa học hành chính Việt Nam phối hợp với Ban Dân nguyện Quốc hội tổ chức Tọa đàm góp ý kiến Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi). TS. Trần Anh Tuấn, Chủ tịch Hiệp hội và TS. Lưu Bình Nhưỡng, Phó Trưởng Ban Dân nguyện Quốc hội đồng chủ trì Tọa đàm.
Dự tọa đàm, có: TS. Phan Chí Hiếu, Chủ tịch Viện Hàn Lâm Khoa học xã hội Việt Nam; ThS. Phạm Trí Thức, Phó Chủ tịch Hiệp hội Khoa học hành chính Việt Nam; PGS.TS. Nguyễn Bá Chiến, Giám đốc Học viện Hành chính Quốc gia; các Phó Giám đốc Học viện: TS. Nguyễn Đăng Quế, PGS.TS. Nguyễn Quốc Sửu, cùng sự tham gia của các đại biểu là chuyên gia, nhà quản lý, nhà khoa học, lãnh đạo một số doanh nghiệp; lãnh đạo các khoa, đơn vị, giảng viên của Học viện Hành chính Quốc gia; lãnh đạo và các thành viên của Hiệp hội Khoa học Hành chính Việt Nam.
Phát biểu khai mạc tọa đàm, TS. Trần Anh Tuấn, Chủ tịch Hiệp hội cho biết, Luật Đất đai năm 2013 sau gần 10 năm thực hiện, bên cạnh những kết quả đạt được đã bộc lộ nhiều hạn chế, bất cập. Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) chính thức được đưa ra lấy ý kiến Nhân dân từ ngày 03/01/2023, đến nay, đã nhận được sự quan tâm của nhân dân cả nước, bởi nội dung không chỉ điều chỉnh đối với cơ quan quản lý đất đai, mà còn tác động đến cuộc sống của mỗi người dân, lợi ích và hoạt động của từng doanh nghiệp. Tọa đàm đóng góp ý kiến vào Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) được tổ chức là hoạt động có ý nghĩa quan trọng đối với Hiệp hội Khoa học hành chính Việt Nam, thể hiện trách nhiệm đối với các quy định của pháp luật về đất đai trong điều kiện hiện nay. TS. Trần Anh Tuấn mong muốn Tọa đàm tập trung vào các vấn đề trọng tâm, như: Về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; Thu hồi đất và chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; Phát triển quỹ đất; Giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất; Cơ chế, chính sách tài chính, giá đất…
Phát biểu tại Tọa đàm, TS. Lưu Bình Nhưỡng, Phó Trưởng Ban Dân nguyện Quốc hội cho rằng, Dự thảo Luật Đất đai hiện còn mang tính chung chung, chưa thể chế hóa đầy đủ chủ trương của Đảng về đất đai, chưa giải quyết được các mâu thuẫn, vướng mắc trong đời sống thực tiễn. TS. Lưu Bình Nhưỡng đề nghị các đại biểu, nhà khoa học tham gia Tọa đàm thẳng thắn trao đổi, đưa ra những đề xuất, kiến nghị xác đáng, khả thi để Hiệp hội tổng hợp, xây dựng báo cáo gửi Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các cơ quan liên quan của Quốc hội nghiên cứu, xem xét, góp phần hoàn thiện Dự thảo Luật.
Thay mặt lãnh đạo Học viện Hành chính Quốc gia, PGS.TS. Nguyễn Bá Chiến vui mừng vì Hiệp hội Khoa học hành chính Việt Nam đã chọn Học viện làm nơi tổ chức Tọa đàm. Với vai trò là đơn vị sự nghiệp hạng đặc biệt, trung tâm quốc gia về đào tạo, bồi dưỡng năng lực, kiến thức, kỹ năng về hành chính, lãnh đạo, quản lý cho cán bộ, công chức, viên chức; đào tạo nguồn nhân lực; nghiên cứu khoa học hành chính, Học viện mong muốn tiếp tục nhận được sự quan tâm phối hợp, cộng tác của các cơ quan, đơn vị nói chung và Hiệp hội nói riêng trong việc tổ chức các hội thảo, tọa đàm, tổ chức các hoạt động đào tạo, bồi dưỡng, nghiên cứu khoa học về lĩnh vực hành chính và quản lý nhà nước. Giám đốc Học viện đánh giá, Luật Đất đai có tầm ảnh hưởng rộng lớn, có ý nghĩa đặc biệt đối với phát triển kinh tế – xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, đặt nền móng cho hoạt động quản lý đất đai, phòng chống tham nhũng, thực hiện cung cấp các dịch vụ công, cải cách thủ tục hành chính, góp phần quan trọng bảo đảm bình đẳng, công bằng, tiến bộ xã hội. Do đó, đóng góp ý kiến đối với Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) là nhiệm vụ trọng tâm của các cấp ủy đảng, chính quyền và các tổ chức, cá nhân, nhằm huy động trí tuệ, tâm huyết, phát huy quyền làm chủ của Nhân dân trong công tác xây dựng, hoàn thiện Dự thảo luật.
TS. Nguyễn Sĩ Dũng, nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội nhấn mạnh, một trong những điều kiện để có môi trường kinh doanh tốt là sự ổn định về chính sách. Theo ông, cần tập trung điều chỉnh các vấn đề còn vướng mắc, nổi cộm, liên quan đến những nguyên tắc chính sách cơ bản bản nhất về đất đai, nhằm giảm thời gian và chi phí xã hội trong quá trình soạn thảo, sửa đổi luật. TS. Nguyễn Sỹ Dũng đặc biệt quan tâm đến vấn đề bồi thường khi thu hồi đất theo giá thị trường, dẫn đến hạn chế, ách tắc trong việc định giá đất ở các địa phương. Qua đó, cần nghiên cứu, xác định cơ chế định giá công bằng, dưới sự quản lý, điều hành của Nhà nước; mặt khác cần tinh gọn thủ tục hành chính nhằm giảm chi phí giao dịch, tăng tính cạnh tranh trong đầu tư. Ông đề xuất cần đưa ra cơ chế quản lý nhằm xử lý vấn đề “chênh lệch địa tô” do chính sách mang lại, bảo đảm minh bạch, công bằng.
PGS.TS. Phạm Hữu Nghị, Viện Nghiên cứu Pháp luật và Xã hội chia sẻ vấn đề kỹ thuật lập pháp tại dự thảo còn hạn chế, như: giải thích thuật ngữ chưa chính xác, nhiều thuật ngữ còn thiếu, nhiều vấn đề sửa đổi cần quy định chi tiết, khó thực hiện… Đối với vấn đề quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất trong Dự thảo Luật, PGS.TS. Phạm Hữu Nghị đề xuất nhiều nội dung, như: khái quát nguyên tắc của hoạt động lập và thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, tóm gọn ở 3 nguyên tắc; quy định rõ hơn về cơ quan chịu trách nhiệm rà soát quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, tiêu chí, căn cứ của việc rà soát; xác định vị trí của quy hoạch sử dụng đất trong hệ thống quy hoạch để tránh mâu thuẫn, chồng chéo các quy định pháp luật. Theo ông, quy định pháp luật về lĩnh vực đất đai rất rộng lớn, đủ điều kiện xây dựng thành bộ luật.
PGS.TS. Đinh Dũng Sỹ, nguyên Vụ trưởng Vụ Pháp luật của Quốc hội cho rằng, cần thêm thời gian lấy ý kiến góp ý đối với Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), nhằm thực thi hiệu quả Luật khi được ban hành chính thức. Ông trao đổi, kiến nghị tập trung một số nội dung: (1) Áp dụng pháp luật, bảo đảm tính thống nhất của Luật Đất đai và các luật, bộ luật liên quan. (2) Tài chính đất đai. (3) Về giá đất, phương pháp định giá, bảng giá đất. PGS.TS. Đinh Dũng Sỹ nhấn mạnh, theo kết quả báo cáo rà soát của Bộ Tài nguyên và Môi trường, có 88 luật, bộ luật hiện hành có quy định liên quan đến Dự thảo Luật Đất đai, trong đó 24 luật, bộ luật có quy định chồng chéo, mâu thuẫn, chưa được sửa đổi, bổ sung đang đặt ra vấn đề về kỹ thuật lập pháp, hoàn thiện quy định về áp dụng pháp luật tại Điều 4 Dự thảo Luật, xử lý những chồng lấn, thiếu thống nhất của hệ thống pháp luật, bảo đảm tính khả thi trong tổ chức thi hành luật.
Trình bày một số ý kiến tham gia góp ý Chương I, II, III của Dự thảo Luật Đất đai, PGS.TS. Nguyễn Phong Hòa, nguyên Ủy viên chuyên trách, Trường trực Ban chỉ đạo cải cách Trung ương cho rằng, cần hiểu rõ và phân định quản lý nhà nước về đất đai với quyền sở hữu đất đai, đại diện quyền sở hữu đất đai, quyền sử dụng đất. Kế thừa hợp lý các quy định của Luật Đất đai năm 2013 và các văn bản luật liên quan trước đây, đồng thời, thể chế đầy đủ các quan điểm cơ bản, các định hướng, nghị quyết, kết luận của Đảng, Quốc hội, đặc biệt cần giải quyết được các vấn đề vướng mắc đặt ra từ thực tiễn, phù hợp với xu thế phát triển kinh tế – xã hội, quốc phòng – an ninh; quan hệ đối nội, đối ngoại của Đảng và Nhà nước.
PGS.TS. Nguyễn Quang Tuyến, Phó Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Luật Hà Nội nêu quan điểm về các nội dung: thu hồi đất, trưng dụng đất và bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất. Trong đó, cần giải thích rõ ràng các thuật ngữ, như: dự án phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng; dự án lấn biển. Ngoài ra, nội dung lấy ý kiến của người dân còn chưa phù hợp, thiếu nguyên tắc đồng thuận tương đối, chưa quy định rõ trách nhiệm giải trình. Nhiều quy định trong dự thảo luật còn thiếu cơ chế thi hành, như: chính sách thu hồi đất nông nghiệp đối với người nông dân hết tuổi lao động chưa được đề cập cụ thể, vấn đề tái định cư…
Quan tâm đến những quy định về giao đất, cho thuê đất, chuyển đổi mục đích sử dụng đất, PGS.TS. Nguyễn Thị Nga, Phó Trưởng Khoa Pháp luật Kinh tế, Trường Đại học Luật Hà Nội cho rằng, Dự thảo Luật Đất đai không nên thu hẹp hình thức cho thuê đất trả tiền một lần. Bên cạnh đó, cần xây dựng chế định rõ ràng với các loại hình sử dụng đất, giảm thiểu sai phạm trong cơ chế giao đất, cho thuê đất, chuyển đổi mục đích sử dụng đất.
Đóng góp tiếng nói về phía các doanh nghiệp, ông Nguyễn Tuấn Minh, Chủ tịch Hiệp hội Máy văn phòng Việt Nam chia sẻ về những khó khăn, vướng mắc thực tế đối với doanh nghiệp trong các vấn đề, như: quy hoạch, chuyển đổi mục đích sử dụng đất, thỏa thuận đền bù giải phóng mặt bằng; giá thuê đất, thời điểm tính thời gian cho thuê đất doanh nghiệp, ưu đãi về thuế đất doanh nghiệp…đặt ra yêu cầu cấp thiết cần cụ thể hóa các điều khoản luật, bảo đảm hài hòa lợi ích giữa doanh nghiệp, nhà nước, người dân.
TS. Nguyễn Ngọc Hiến, nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ, nguyên Giám đốc Học viện Hành chính Quốc gia tham luận về tầm nhìn xây dựng pháp luật, dự báo những hệ lụy có thể phát sinh trong quá trình làm luật. Theo đó, cần xác định rõ thẩm quyền, vai trò, trách nhiệm của Nhà nước đối với các vấn đề liên quan đến quản lý đất đai; nghiên cứu xây dựng kịp thời những văn bản hướng dẫn cụ thể thi hành Luật Đất đai; làm rõ vấn đề, như: quyền sở hữu đất và quyền sử dụng đất; các định chế quản lý, quy hoạch, sử dụng đất trên phạm vi quốc gia với vai trò đại diện của Nhà nước… Từ đó, hoàn thiện, giải quyết triệt để các vấn đề còn vướng mắc, giảm khiếu nại khiếu kiện về đất đai, bảo đảm hiệu lực, hiệu quả thi hành luật, tạo cơ sở, động lực cho phát triển kinh tế – xã hội.
Tọa đàm đã nhận được nhiều ý kiến, tham luận góp ý các nội dung liên quan Dự thảo Luật Đất đai, như: quyền của công dân đối với quản lý nhà nước trong lĩnh vực đất đai; thu hồi đất, trưng dụng đất; điều kiện, thời hạn điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; phân cấp, giám sát, kiểm soát quyền lực; chế độ quản lý, sử dụng các loại đất; tổ chức cơ quan quản lý đất đai các cấp; nguyên tắc, phương pháp định giá đất; chính sách đất đai cho đồng bào dân tộc thiểu số; bồi thường, hỗ trợ tái định cư…
Thay mặt Hiệp hội, TS. Trần Anh Tuấn cảm ơn các đại biểu đã quan tâm, dành thời gian tham dự Tọa đàm và đóng góp những ý kiến tâm huyết, có chiều sâu, cụ thể, chi tiết những nội dung trong Dự thảo Luật Đất Đai (sửa đổi) làm cơ sở để Hiệp hội tổng hợp, báo cáo Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các cơ quan của Quốc hội để nghiên cứu, xem xét, hoàn thiện dự thảo Luật, bảo đảm chất lượng, khoa học, khả thi, đồng bộ, hiệu quả, phản ánh ý chí, nguyện vọng của người dân, doanh nghiệp, tạo nguồn lực cho sự phát triển kinh tế – xã hội.
