(Quanlynhanuoc.vn) – Văn kiện Đại hội XIII của Đảng khẳng định: “Xây dựng Quân đội nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại; vững mạnh về chính trị, có chất lượng tổng hợp và sức chiến đấu cao, tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, với Đảng, Nhà nước và Nhân dân, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong mọi tình huống”. Trước yêu cầu xây dựng quân đội và sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa hiện nay, hạ sĩ quan, binh sĩ trong Quân đội là lực lượng trực tiếp thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ chính trị làm sẵn sàng chiến đấu ở đơn vị cơ sở. Vì vậy, xây dựng bản lĩnh chính trị cho hạ sĩ quan, binh sĩ trong quân đội là yêu cầu cấp thiết cả lý luận và thực tiễn, có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị.
Khái quát hạ sĩ quan, binh sĩ, trong Quân đội nhân dân Việt Nam
Theo khoản 5 Điều 3 Luật Nghĩa vụ quân sự năm 2015, hạ sĩ quan, binh sĩ (HSQBS): “là công dân đang phục vụ trong lực lượng thường trực của Quân đội nhân dân và lực lượng Cảnh sát biển. HSQBS ở các nhà trường trong quân đội là lực lượng thực hiện nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu, tuần tra, canh gác, kiểm soát quân sự, phục vụ công tác giáo dục, đào tạo”. Chất lượng nhận thức chính trị của HSQBS có ảnh hưởng không nhỏ tới các mặt hoạt động, công tác của nhà trường. Do đó, nâng cao chất lượng học tập chính trị luôn đòi hỏi rất cao, nhằm làm cho HSQBS luôn có nhận thức tốt về chính trị, có phẩm chất đạo đức tốt, tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, với Đảng và Nhân dân; có ý thức tổ chức kỷ luật nghiêm; có trình độ, kỹ năng đáp ứng được yêu cầu công việc, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.
Về bản lĩnh chính trị của hạ sĩ quan, binh sĩ trong Quân đội nhân dân Việt Nam
Bản lĩnh chính trị (BLCT) là phẩm chất quan trọng hàng đầu của người chiến sĩ cách mạng trong Quân đội nói chung, của HSQBS nói riêng, là nội dung cốt lõi của nhân tố chính trị tinh thần tạo nên sức mạnh chiến đấu của Quân đội ta trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. BLCT của HSQBS không phải được hình thành một cách tự phát mà là một quá trình tự giác, thông qua hoạt động thực tiễn công tác, huấn luyện, chiến đấu của bộ đội.
Từ những cơ sở lý luận trên có thể hiểu, BLCT của HSQBS là phẩm chất tiêu biểu, chủ đạo, được cấu thành bởi ý thức chính trị và hành vi chính trị, đã phát triển đạt đến trình độ tự giác, tạo nên năng lực làm chủ về chính trị; thể hiện ở sự giác ngộ mục tiêu lý tưởng cách mạng, bản lĩnh vững vàng, kiên định lập trường giai cấp công nhân nhân, một lòng trung thành với Đảng, với Tổ quốc và Nhân dân, quyết tâm hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao, góp phần quan trọng vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, xây dựng quân đội “Cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại”, vững mạnh về chính trị; xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện. Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn đặc biệt coi trọng vấn đề xây dựng quân đội về chính trị, nhất là xây dựng BLCT cho quân nhân. Theo Người: “Nếu anh em tư tưởng vững, chính trị vững, kỹ thuật khá, thân thể khỏe mạnh thì nhất định thắng”1. Vì vậy, phải lấy xây dựng chính trị làm cơ sở xây dựng các mặt khác, coi việc xây dựng nhân tố chính trị – tinh thần là một trong những nhân tố quyết định đến tiến trình và kết cục của chiến tranh. Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ, nhiệm vụ quân sự phải phục tùng nhiệm vụ chính trị, “quân sự mà không có chính trị như cây không có gốc, vô dụng lại có hại”2.
BLCT của HSQBS được cấu thành bởi những yếu tố cơ bản sau đây:
Về ý thức chính trị bao gồm: nhận thức chính trị, tình cảm chính trị, niềm tin chính trị, ý chí quyết tâm chính trị. Về hành vi chính trị được biểu hiện rõ nét thông qua hoạt động thực tiễn gắn liền với chức trách, nhiệm vụ của bản thân HSQBS, mà trước hết qua cử chỉ, lời nói, hành động trong thực hiện nhiệm vụ huấn luyện và sẵn sàng chiến đấu ở các đơn vị cơ sở. Đồng thời hành vi chính trị còn được thể hiện thông qua việc ứng xử của họ trong các mối quan hệ chính trị – xã hội.
Một số giải pháp xây dựng bản lĩnh chính trị cho hạ sĩ quan, binh sĩ trong Quân đội nhân dân Việt Nam
Một là, phát huy vai trò, trách nhiệm của các tổ chức, lực lượng trong xây dựng BLCT cho HSQBS.
Đây là giải pháp then chốt, quyết định việc xây dựng BLCT cho HSQBS hiện nay. Vai trò đó trước hết là theo chức năng, chức trách, nhiệm vụ, quyền hạn được giao, các tổ chức, lực lượng tác động vào quá trình quản lý, giáo dục, bồi dưỡng, rèn luyện quân nhân; mặt khác, hoạt động của các tổ chức là môi trường thực tiễn để HSQBS hình thành và phát triển BLCT trong thực hiện nhiệm vụ.
Đối với cơ quan chính trị các cấp, trên cơ sở đó cần thường xuyên quán triệt sâu sắc các chỉ thị, nghị quyết, kế hoạch, hướng dẫn của cấp ủy, tổ chức đảng và cơ quan chức năng cấp trên. Nắm chắc tình hình thực tiễn, yêu cầu nhiệm vụ, làm tốt công tác tham mưu, đề xuất chủ trương, chỉ tiêu, biện pháp lãnh đạo và kế hoạch tổ chức thực hiện sát, đúng; hướng dẫn, kế hoạch tổ chức thi đua; kế hoạch giáo dục chính trị… Trong tổ chức thực hiện luôn bảo đảm các mặt hoạt động công tác đảng, công tác chính trị trong mọi hoạt động của bộ đội, mọi nhiệm vụ của đơn vị.
Đối với tổ chức Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh trong quân đội cần thường xuyên được tuyên truyền, giáo dục sâu rộng trong đoàn viên, thanh niên về vai trò, mục đích xây dưng BLCT. Trước hết, hực hiện nghiêm túc, chất lượng các chương trình giáo dục lý luận chính trị cho đoàn viên, thanh niên. Gắn nâng cao nhận thức, trình độ chính trị với bồi dưỡng động cơ, trách nhiệm, ý chí quyết tâm trong thực hiện nhiệm vụ. Hướng nội dung giáo dục, rèn luyện đoàn viên, thanh niên gắn với thực hiện các tiêu chí, giá trị, hình mẫu thanh niên Việt Nam: tâm trong, trí sáng, hoài bão lớn hiện nay. Phát huy tốt vai trò xung kích của tuổi trẻ trong thực hiện nhiệm vụ, nhất là nhiệm vụ khó khăn, phức tạp, giải quyết khâu yếu, mặt yếu…, thông qua tổ chức hoạt động xung kích, phong trào hành động cách mạng để xây dựng BLCT cho đoàn viên, thanh niên là HSQBS.
Đối với hội đồng quân nhân, cần thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ, phát huy dân chủ trên các mặt, trí tuệ và trách nhiệm trong tham gia đóng góp ý kiến và kiểm tra, giám sát mọi vấn đề có liên quan đến đơn vị theo chế độ, nền nếp quy định, hoặc yêu cầu của tổ chức đảng góp phần xây dựng đơn vị có bầu không khí dân chủ tốt tạo môi trường thuận lợi trong xây dựng BLCT cho HSQBS. Thực hiện tốt nền nếp hoạt động, đặc biệt là sinh hoạt đối thoại giữa cán bộ với chiến sĩ, giữa cấp trên và cấp dưới, lắng nghe ý kiến của mọi quân nhân, nắm chắc tình hình tư tưởng, kịp thời giải quyết các băn khoăn, vướng mắc của bộ đội. Tích cực tham gia xây dựng mối quan hệ đoàn kết giữa các quân nhân đúng điều lệnh, chế độ quy định, bảo đảm mọi quyền lợi của cán bộ, chiến sĩ.
Hai là, Đổi mới, nâng cao chất lượng giáo dục chính trị cho hạ sĩ quan, binh sĩ ở các đơn vị cơ sở.
Đây là giải pháp rất quan trọng góp phần củng cố, nâng cao BLCT cho HSQBS hiện nay. Giáo dục chính trị, tư tưởng nhằm làm cho học viên nhận thức sâu sắc chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng, chủ trương, chính sách của Nhà nước, của quân đội, tạo cơ sở tinh thần vững chắc cho quá trình hình thành, phát triển thế giới quan, phương pháp luận khoa học, nhân sinh quan cộng sản, tạo cho họ khả năng tự giải quyết những mâu thuẫn trong nhận thức và tư tưởng. Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Quân đội ta trung với Đảng, hiếu với dân, sẵn sàng chiến đấu, hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội. Nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng”3.
Chú trọng bám sát thực tiễn huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu tại các đơn vị; các gương điển hình tiên tiến, người thật, việc thật; tập trung tuyên truyền những tấm gương dũng cảm trong huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, bảo vệ chủ quyền biên giới, biển, đảo, bảo vệ Nhân dân, phòng, chống tội phạm…
Đổi mới, nâng cao chất lượng giáo dục chính trị, tư tưởng phải được tiến hành thường xuyên, liên tục, đồng bộ trên các nội dung sau:
(1) Nâng cao chất lượng giáo dục chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cách mạng, giáo dục truyền thống dân tộc, truyền thống quân đội, truyền thống của đơn vị; giáo dục nâng cao tinh thần chiến đấu trên mặt trận tư tưởng lý luận, giữ vững trận địa chính trị, tư tưởng cho HSQBS.
(2) Ở từng đơn vị, cần thường xuyên đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tư tưởng; thực hiện nghiêm túc quy chế công tác giáo dục chính trị; đẩy mạnh đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp, nhằm nâng cao chất lượng công tác giáo dục chính trị;
(3) Chú trọng công tác tuyên truyền cổ động, bảng tin, tọa đàm, trao đổi, truyền thanh nội bộ, đài phát thanh, phản ánh làm chuyển biến sâu sắc về nhận thức, trách nhiệm trong học tập, rèn luyện hạ sĩ quan, chiến sĩ. Kết hợp giáo dục, tuyên truyền phát huy phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ” với tuyên truyền, giáo dục thực hiện “Lời Bác Hồ dạy” hằng ngày.
Ba là, xây dựng và phát huy môi trường chính trị, văn hoá dân chủ ở đơn vị .
Xây dựng và phát huy môi trường chính trị, văn hóa dân chủ ở các đơn vị chính là tạo dựng những yếu tố khách quan tác động thuận chiều đến quá trình xây dựng BLCT cho HSQBS. Trong sự tác động của môi trường xã hội, môi trường chính trị, văn hóa quân sự tác động một cách trực tiếp, toàn diện, có ý nghĩa quyết định đến xây dựng BLCT của HSQBS hiện nay.
Để xây dựng môi trường chính trị, văn hóa dân chủ trong sạch, lành mạnh, phát huy vai trò trong xây dựng BLCT cho HSQBS, cần tập trung những vấn đề cơ bản sau:
(1) Chú trọng xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị tư tưởng, trước hết phải được giác ngộ về chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, mục tiêu, lý tưởng, đường lối, quan điểm của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước, kỷ luật của Quân đội, đó chính là các yếu tố tạo nên nền tảng chính trị tư tưởng vững chắc của một đơn vị vững mạnh toàn diện.
(2) Phát huy dân chủ, tăng cường kỷ luật, thực hiện nghiêm các chế độ nền nếp quy định, phát huy dân chủ, tăng cường kỷ luật cần được tiến hành một cách thường xuyên đúng nguyên tắc và coi đây là một biện pháp quan trọng để xây dựng tập thể quân nhân và môi trường chính trị, văn hóa quân sự trong sạch, lành mạnh; quan tâm tổ chức tốt đời sống vật chất, tinh thần cho HSQBS.
Bốn là, phát huy vai trò tích cực, chủ động, tự giác tu dưỡng, rèn luyện của HSQBS trong xây dựng BLCT.
Đây là biện pháp quan trọng, trực tiếp động viên, khơi dậy, phát huy nhân tố chủ quan. Do đó, cần tập trung nâng cao nhận thức, trách nhiệm, tình cảm trong tự rèn luyện, tu dưỡng, có ý chí phấn đấu vươn lên, luôn nghiêm khắc và yêu cầu cao với chính mình, luôn biết đặt cho mình những mục tiêu rèn luyện, tu dưỡng. Xây dựng niềm tin vào khả năng của bản thân, tinh thần lạc quan, không ngại khó khăn, gian khổ.
Năm là, kết hợp xây dựng BLCT với đẩy mạnh đấu tranh chống quan điểm, tư tưởng sai trái, thù địch thời kỳ mới.
Đây là nội dung giải pháp xuyên suốt quá trình xây dựng BLCT cho HSQBS, nhất là trong tình hình hiện nay. Vì vậy, đẩy mạnh đấu tranh chống quan điểm, tư tưởng sai trái, thù địch là biện pháp quan trọng, trực tiếp làm thất bại âm mưu, thủ đoạn xuyên tạc của các thế lực thù địch nhằm chống phá quân đội về chính trị. Mặt khác, thực hiện tốt biện pháp này góp phần quan trọng phòng ngừa suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ hiện nay.
