(Quanlynhanuoc.vn) – Hoạt động cấp, thu hồi đăng ký biển số xe cơ giới đang được tiến hành đồng bộ, bằng nhiều giải pháp nhằm đơn giản hóa các thủ tục hành chính, giảm số lượng giấy tờ, tài liệu khi đăng ký phương tiện, giảm số lần đi lại và thời gian chờ đợi của người dân… Bài viết phân tích những điểm cơ bản trong thông tư quy định về cấp, thu hồi đăng ký, biển số xe cơ giới sẽ được triển khai áp dụng thí điểm trong thời gian tới.
Đặt vấn đề
Thông tư số 58/2020/TT – BCA ngày 16 tháng 06 năm 2020 của Bộ trưởng Bộ Công an quy định về quy trình cấp, thu hồi đăng ký, biển số phương tiện giao thông cơ giới đường bộ (sau đây viết tắt là Thông tư số 58) với tổng số 4 chương và 27 điều có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/08/2020.
Sau gần 3 năm áp dụng và thi hành, để triển khai tốt hơn công tác quản lý cấp, thu hồi đăng ký, biển số phương tiện giao thông cơ giới đường bộ gắn với mã định danh của chủ phương tiện và triển khai thực hiện Nghị quyết số 73/2022/QH15 ngày 15/11/2022 của Quốc hội về thí điểm đấu giá biển số xe ô tô, Bộ Công an đã nghiên cứu xây dựng Dự thảo thông tư quy định về cấp, thu hồi đăng ký, biển số xe cơ giới (sau đây gọi tắt là Dự thảo) để thay thế Thông tư số 58/2020/TT-BCA.
Các quy định về cấp, thu hồi, đăng ký biển số xe cơ giới dự kiến được triển khai thí điểm kể từ ngày 01/7/2023 sẽ có một số điểm mới, như: biển số xe được cấp và quản lý theo mã định danh của chủ xe; các cá nhân, tổ chức được phép tham gia đấu giá biển số xe, đăng ký, cấp biển số xe ô tô trúng đấu giá… Về cơ bản, những quy định này đã thể hiện rõ sự đổi mới tư duy trong lĩnh vực quản lý, cấp, thu hồi, đăng ký biển số xe cơ giới, có sự nghiên cứu, tham khảo kinh nghiệm của các quốc gia, như: Mỹ, Nhật Bản, Thái Lan, Xing – Ga – Po… để xây dựng quy định phù hợp với Việt Nam. Từ đó, những quy định mới này nhận được sự đồng thuận cao và sự quan tâm của xã hội.
Nguyên tắc chung về đăng ký xe
Điều 3 của Dự thảo đã quy định cụ thể nguyên tắc chung về đăng ký xe, trong đó xác định rõ xe cơ giới tham gia đăng ký phải là xe có nguồn gốc hợp pháp, bảo đảm tiêu chuẩn chất lượng an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường.
Thứ nhất, chủ phương tiện tham gia đăng ký xe bao gồm tổ chức và cá nhân, chủ phương tiện có nơi thường trú, tạm trú tại địa phương nào thì đăng ký xe tại cơ quan đăng ký xe thuộc địa phương đó. Biển số xe được cấp và quản lý theo mã định danh của chủ xe (biển số định danh); đối với chủ xe là người Việt Nam thì biển số xe được quản lý theo mã định danh cá nhân; đối với người nước ngoài thì biển số xe được quản lý theo mã định danh của người nước ngoài; đối với tổ chức thì biển số xe được quản lý theo mã định danh của tổ chức hoặc mã số thuế.
Thứ hai, trường hợp xe hết niên hạn sử dụng, hư hỏng hoặc chuyển quyền sở hữu Xe thì biển số xe đó được cơ quan đăng ký xe thu hồi và cấp lại khi chủ xe đăng ký xe khác thuộc sở hữu của mình; số biển số định danh này được giữ lại cho chủ xe trong thời hạn 5 năm, kể từ ngày cấp giấy chứng nhận thu hồi đăng ký, biển số; quá thời hạn trên nếu chủ xe không đăng ký, cơ quan đăng ký xe sẽ thu hồi và đưa vào kho số để thực hiện đăng ký xe theo quy định.
Thứ ba, trường hợp chủ xe chuyển trụ sở, nơi cư trú đi tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương khác thì được giữ lại biển số xe đó (không phải đổi biển số xe).
Thứ tư, Dự thảo đã bổ sung quy định về độ tuổi được đăng ký xe, cụ thể tại khoản 2, Điều 3 của Dự thảo đã quy định rõ: cá nhân từ đủ 15 tuổi trở lên thì được đăng ký xe; trường hợp người từ đủ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi thì phải được cha hoặc mẹ hoặc người giám hộ đồng ý.
Thứ năm, mọi thủ tục đăng ký xe đều phải được kê khai trên Cổng dịch vụ công quốc gia hoặc Cổng dịch vụ công Bộ Công an. Sau khi kê khai thành công, Cổng dịch vụ công gửi tin nhắn thông báo mã hồ sơ để chủ xe làm thủ tục đăng ký xe tại cơ quan đăng ký xe có thẩm quyền. Trường hợp không thực hiện được trên Cổng dịch vụ công, do không có dữ liệu điện tử hoặc lỗi kỹ thuật, thì chủ xe kê khai làm thủ tục trực tiếp tại cơ quan đăng ký xe.
Quy định về đấu giá biển số xe ô tô
Trong quá trình nghiên cứu, xây dựng quy định về đấu giá biển số xe ô tô, ban soạn thảo đã tìm hiểu quy định tại một số nước như: Hoa Kỳ, Thái Lan, Nhật Bản, Xing – Ga – Po, Mi – An – Ma, Hàn Quốc… Quá trình nghiên cứu cho thấy, một số nước có thực hiện cấp biển số bằng hình thức cho người dân tự chọn trong danh sách các biển số theo sở thích đã được liệt kê và phải trả một khoản phí cao hơn lệ phí đã quy định, hoặc tổ chức đấu giá (Thái Lan, Ma-Lai-Xi-a; Xing-Ga-Po), việc quy định quản lý biển số sau đấu giá cũng không giống nhau (Xing-Ga-Po, Thái Lan cho phép biển số đấu giá được chuyển nhượng cho người khác hoặc đổi sang xe khác; Ma-Lai-Xi-a quy định biển số trúng đấu giá không được bán cho người khác nhưng được phép đổi sang xe khác. Cơ quan có thẩm quyền đăng ký, cấp biển số là cơ quan tổ chức thực hiện đấu giá biển số thông qua hệ thống phần mềm quản lý biển số và bán đấu giá trên mạng internet…
Quy định về đấu giá biển số xe ô tô hiện nay được quy định tại Nghị quyết số 73/2022/QH15 ngày 15/11/2022 của Quốc hội có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2023. Nghị quyết này quy định về loại biển số ô tô được phép đấu giá, giá khởi điểm, tiền đặt trước, trước giá, tiền thu được từ đấu giá biển số xe ô tô, hình thức, phương thức, trình tự, thủ tục định giá biển số xe, quyền và nghĩa vụ của người trúng đấu giá xe…
– Về loại biển số xe ô tô được phép đấu giá
Biển số xe ô tô đưa ra đấu giá là biển số xe ô tô nền màu trắng, chữ và số màu đen, trừ biển số cấp cho xe ô tô của doanh nghiệp quân đội làm kinh tế, xe ô tô của dự án, tổ chức kinh tế liên doanh với nước ngoài, xe ô tô của tổ chức, doanh nghiệp nước ngoài, cơ quan đại diện ngoại giao, cơ quan đại diện lãnh sự, cơ quan đại diện của tổ chức quốc tế và người nước ngoài làm việc trong cơ quan, tổ chức nước ngoài và quốc tế hoạt động trên lãnh thổ Việt Nam.
– Về thủ tục đấu giá:
Quá trình đấu giá biển số xe ô tô được tiến hành theo hình thức đấu giá trực tuyến, phương thức đấu giá là phương thức trả giá trên, giá khởi điểm của một biển số xe ô tô đưa ra đấu giá là 40 triệu đồng. Người tham gia đấu giá phải đặt trước một khoản tiền bằng với mức giá khởi điểm của một biển số xe ô tô đưa ra đấu giá và trả giá theo bước giá là 5 triệu đồng. Số tiền thu được từ đấu giá biển số xe ô tô sau khi trừ các khoản chi phí tổ chức đấu giá được nộp vào ngân sách trung ương theo quy định của pháp luật về ngân sách nhà nước. Chính phủ quy định cụ thể việc quản lý, sử dụng số tiền thu được từ đấu giá biển số xe ô tô.
– Về quyền của người trúng đấu giá
Người trúng đấu giá được cấp văn bản xác nhận biển số xe ô tô trúng đấu giá sau khi nộp đủ số tiền trúng đấu giá;
Được đăng ký biển số xe ô tô trúng đấu giá gắn với xe ô tô thuộc sở hữu của mình tại cơ quan công an nơi quản lý biển số xe ô tô trúng đấu giá hoặc nơi người trúng đấu giá đăng ký thường trú, đặt trụ sở;
Được giữ lại biển số xe ô tô trúng đấu giá trong trường hợp xe ô tô bị mất, hư hỏng không thể sử dụng được hoặc được chuyển nhượng, trao đổi, tặng cho để đăng ký cho xe khác thuộc sở hữu của mình trong thời hạn 12 tháng kể từ thời điểm xe ô tô bị mất, hư hỏng không thể sử dụng được hoặc được chuyển giao quyền sở hữu;
Được cấp lại biển số xe ô tô trúng đấu giá, văn bản xác nhận biển số xe ô tô trúng đấu giá khi bị mất, bị mờ, hỏng;
Trong thời hạn 12 tháng kể từ ngày được cấp văn bản xác nhận biển số xe ô tô trúng đấu giá, nếu người trúng đấu giá chết nhưng chưa thực hiện thủ tục đăng ký xe ô tô để gắn biển số trúng đấu giá thì biển số xe ô tô trúng đấu giá được chuyển vào hệ thống đăng ký, quản lý xe, người thừa kế theo quy định của pháp luật về thừa kế được nhận số tiền người trúng đấu giá đã nộp sau khi trừ các khoản chi phí tổ chức đấu giá.
– Về nghĩa vụ của người trúng đấu giá
Người trúng đấu giá biển số xe ô tô có nghĩa vụ nộp đủ số tiền trúng đấu giá trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày có văn bản phê duyệt kết quả đấu giá; tiền trúng đấu giá không bao gồm lệ phí đăng ký, cấp biển số xe ô tô;
Thực hiện thủ tục đăng ký xe ô tô để gắn biển số trúng đấu giá trong thời hạn 12 tháng kể từ ngày được cấp văn bản xác nhận biển số xe ô tô trúng đấu giá; trường hợp sự kiện bất khả kháng hoặc trở ngại khách quan thì thời hạn này được kéo dài thêm nhưng tối đa không quá 6 tháng. Sau thời hạn quy định, người trúng đấu giá biển số xe ô tô không thực hiện thủ tục đăng ký xe ô tô để gắn biển số trúng đấu giá thì biển số xe ô tô trúng đấu giá được chuyển vào hệ thống đăng ký, quản lý xe và người trúng đấu giá không được hoàn trả số tiền trúng đấu giá đã nộp;
Không được chuyển nhượng, trao đổi, tặng cho, để thừa kế biển số xe ô tô trúng đấu giá, trừ trường hợp chuyển nhượng, trao đổi, tặng cho, để thừa kế xe ô tô gắn biển số trúng đấu giá.
Đăng ký, cấp biển số xe ô tô trúng đấu giá
Quy trình, thủ tục đăng ký, cấp biển số xe ô tô trúng đấu giá là một trong những điểm mới quan trọng tại Dự thảo, vấn đề này được quy định cụ thể tại Mục 6, Chương II – Dự thảo, bao gồm các nội dung như: Hồ sơ đăng ký xe; thủ tục đăng ký xe; quản lý biển số xe ô tô trúng đấu giá, sau khi đăng ký xe.
– Về thủ tục đăng ký xe:
Tổ chức, cá nhân trúng đấu giá biển số xe ô tô thực hiện quy định chung về thủ tục đăng ký xe; đưa xe đến Phòng Cảnh sát giao thông nơi có trụ sở, cư trú hoặc Phòng Cảnh sát giao thông nơi quản lý biển số xe ô tô trúng đấu giá để kiểm tra xe theo quy định; cung cấp mã hồ sơ xe đăng ký xe trực tuyến, ký số hoặc ký trực tiếp giấy khai đăng ký xe và nộp hồ sơ đăng ký xe.
Sau khi cán bộ đăng ký xe kiểm tra hồ sơ xe, thực tế xe bảo đảm hợp lệ thì nhận giấy hẹn trả kết quả đăng ký, nộp lệ phí đăng ký xe theo quy định. Trường hợp chủ xe có nhu cầu nhận kết quả qua dịch vụ bưu chính công ích thì đăng ký với đơn vị dịch vụ bưu chính công ích. Tổ chức, cá nhân trúng đấu giá biển số xe nhận giấy chứng nhận đăng ký xe trực tiếp tại cơ quan đăng ký xe hoặc từ đơn vị dịch vụ bưu chính công ích chuyển đến.
– Về quản lý biển số xe ô tô trúng đấu giá sau khi đã đăng ký xe:
Trong quá trình sử dụng, nếu giấy chứng nhận đăng ký xe, biển số xe bị hỏng, mất hoặc thay đổi thông tin về chủ xe, nơi cư trú thì chủ xe làm thủ tục cấp đổi, cấp lại theo quy định tại cơ quan đăng ký xe đã đăng ký, cấp biển số cho xe đó. Khi di chuyển nguyên chủ, chủ xe thực hiện theo quy định tại Điều 12, Điều 13, Điều 14 của Dự thảo.
Trường hợp, chuyển quyền sở hữu xe không kèm theo biển số xe ô tô trúng đấu giá, chủ xe làm thủ tục thu hồi và người mua xe làm thủ tục đăng ký sang tên theo quy định. Không được chuyển quyền sở hữu biển số xe ô tô trúng đấu giá, trừ trường hợp chuyển quyền sở hữu xe kèm theo biển số xe trúng đấu giá.
Trường hợp chuyển quyền sở hữu xe kèm theo biển số xe trúng đấu giá thì trong hợp đồng chuyển quyền sở hữu xe phải ghi rõ nội dung chuyển quyền sở hữu xe kèm theo biển số xe trúng đấu giá, nếu trong hợp đồng không ghi thì chủ xe phải có Đơn ghi rõ nội dung này. Người mua xe được đăng ký, giữ nguyên số biển số xe trúng đấu giá.
Ngoài những điểm mới cơ bản đáng chú ý nêu trên, Dự thảo còn quy định chi tiết hướng dẫn giải quyết một số trường hợp cụ thể tại Mục 7. Theo đó, mục này hướng dẫn về các trường hợp liên quan đến số máy, số khung của xe; giải quyết đăng ký sang tên xe đối với xe đã chuyển quyền sở hữu qua nhiều người; giải quyết một số trường hợp khi đăng ký, cấp biển số xe, như: các nội dung liên quan đến hóa đơn, chứng từ, về trường hợp xe cải tạo, xe phải truy thu thêm thuế nhập khẩu, xe dự trữ quốc gia, xe có quyết định bán để bảo đảm thi hành án hoặc thu hồi nợ, xe ô tô chuyên dùng thuê của nước ngoài, xe đã đăng ký của các dự án viện trợ của nước ngoài khi hết hạn, bàn giao cho phía Việt Nam… Tất cả các trường hợp nêu trong Dự thảo đều được hướng dẫn thi hành cụ thể, tạo điều kiện thuận lợi cho tổ chức, cá nhân thực hiện thủ tục đăng ký xe theo quy định, bảo đảm nhanh chóng, tiết kiệm và đúng quy định của pháp luật.
