(Quanlynhanuoc.vn) – Hệ thống chính trị ở Việt Nam bao gồm: Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Mặt trận tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị – xã hội. Quân đội nhân dân Việt Nam với chức năng là đội quân chiến đấu, đội quân công tác, đội quân lao động sản xuất, luôn thực hiện công tác tuyên truyền, vận động Nhân dân thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Vì vậy, tham gia xây dựng hệ thống chính trị ở cơ sở là nghĩa vụ, trách nhiệm của mọi cán bộ, chiến sĩ trong toàn quân.
Đặt vấn đề
Trong hệ thống chính trị Việt Nam, hệ thống chính trị cơ sở là cấp cuối cùng, được xác lập ở các xã, phường, thị trấn. Tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị cơ sở bao gồm: tổ chức cơ sở đảng; chính quyền cơ sở; Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị – xã hội ở cơ sở. Các thành tố này gắn bó chặt chẽ với nhau, hợp thành hệ thống chính trị ở từng đơn vị hành chính cấp cơ sở thống nhất, hoạt động theo nguyên tắc nhất định, bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của chính quyền và phát huy quyền làm chủ của Nhân dân.
Quân đội nhân dân Việt Nam trong xây dựng hệ thống chính trị ở cơ sở
Từ khi thành lập đến nay, dưới sự lãnh đạo, giáo dục, rèn luyện của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, Quân đội ta không ngừng lớn mạnh, trưởng thành, lập nhiều chiến công xuất sắc; được dân tin tưởng, hết lòng ủng hộ, giúp đỡ. Trong bất luận điều kiện, hoàn cảnh nào, cán bộ, chiến sĩ Quân đội nhân dân Việt Nam đều vững bước dưới lá cờ vinh quang của Đảng, “phụng sự Tổ quốc, phục vụ Nhân dân”, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khen tặng: “Quân đội ta trung với Đảng, hiếu với dân, sẵn sàng chiến đấu hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội. Nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng”1.
Những năm qua, Quân đội nhân dân Việt Nam luôn tích cực tham gia xây dựng hệ thống chính trị ở cơ sở, như: (1) Tích cực tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện tốt mọi chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; xây dựng địa phương nơi đóng quân vững mạnh, địa bàn an toàn; (2) Xây dựng tiềm lực quốc phòng – an ninh, củng cố thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội vững chắc; tích cực đấu tranh ngăn ngừa làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn diễn biến hòa bình, bạo loạn lật đổ của các thế lực thù địch chống phá cách mạng nước ta ở nhiều lĩnh vực, trên từng địa bàn, nhất là ở địa bàn cơ sở vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số; (3) Tham gia đào tạo, xây dựng bồi dưỡng các tổ chức, thành viên cơ quan chuyên trách và đội ngũ cán bộ quân sự ở xã, phường, thị trấn vững mạnh toàn diện, thống nhất trong hệ thống chính trị cơ sở thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ và xây dựng mối quan hệ đoàn kết quân dân, củng cố thế trận quốc phòng – an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội ở địa phương.
Tuy nhiên, quá trình Quân đội nhân dân Việt Nam tham gia xây dựng hệ thống chính trị ở cơ sở vẫn còn có những hạn chế, như: việc xây dựng, củng cố quốc phòng giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội ở cơ sở hiện nay một vài nơi chưa thực sự vững chắc, nhất là các địa bàn vùng dân tộc, miền núi, vùng sâu, vùng xa; một số cán bộ còn thiếu kiến thức và kinh nghiệm trong thực tiễn ở địa phương, nên chưa có nhiều đóng góp trong xây dựng hệ thống chính trị ở cơ sở; những kiến thức quân sự về bảo vệ an ninh trật tự, sẵn sàng chiến đấu chưa được phổ cập trong nhân dân, vì vậy, ý thức quốc phòng, sự hiểu biết của Nhân dân về âm mưu, thủ đoạn của kẻ thù còn hạn chế; công tác tổ chức, xây dựng, quản lý, sử dụng lực lượng dân quân tự vệ ở một số xã chưa được tốt, chất lượng chính trị chưa bảo đảm, khi có các tình huống, các “điểm nóng”, sự việc mất an ninh, trật tự ở địa phương hoạt động của dân quân tự vệ đạt hiệu quả chưa cao…
Một số nhiệm vụ cần tập trung
Một là, làm sâu sắc hơn nữa nhận thức về vị trí, vai trò của quân đội trong xây dựng hệ thống chính trị ở cơ sở.
Quân đội là một tổ chức chính trị – xã hội đặc thù của Đảng, Nhà nước, đặt dưới sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng, quản lý của Nhà nước; là công cụ sắc bén trong bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ thiêng liêng của Tổ quốc. Vì vậy, tham gia xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh là yêu cầu, nhiệm vụ tất yếu khách quan, là bản chất, truyền thống tốt đẹp của Quân đội nhân dân Việt Nam; thể hiện quân đội ta luôn tuyệt đối trung thành với Đảng, Tổ quốc và Nhân dân, sẵn sàng chiến đấu, hy sinh vì mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội.
Để thực hiện tốt nhiệm vụ xây dựng hệ thống chính trị ở cơ sở cần tập trung giáo dục làm cho cán bộ, chiến sĩ nhận thức rõ chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về đổi mới phương thức hoạt động của hệ thống chính trị; xây dựng đội ngũ cán bộ; công tác dân vận, công tác dân tộc, tôn giáo; chính sách đại đoàn kết dân tộc ở cơ sở; công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn; công tác quân sự, quốc phòng – an ninh. Quán triệt thực hiện tốt chỉ thị, nghị quyết và hướng dẫn của cấp ủy, chính quyền địa phương, cơ quan chính trị các cấp về vai trò, vị trí, nhiệm vụ của lực lượng vũ trang trong tham gia xây dựng hệ thống chính trị.
Hai là, tiếp tục nâng cao trình độ, nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ, chiến sĩ và khắc phục những hạn chế trong quá trình xây dựng hệ thống chính trị ở cơ sở.
Tiếp tục thực hiện chủ trương tăng cường cán bộ, chiến sỹ tham gia xây dựng cơ sở và đảm nhiệm giữ một số chức danh trong cấp ủy, chính quyền và các chức danh trong tổ chức chính trị – xã hội ở địa phương, đặc biệt là các vùng dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa. Bồi dưỡng cho đội ngũ cán bộ, chiến sĩ nắm vững các thủ tục cải cách hành chính; các kiến thức cơ bản về lý luận chính trị, quản lý nhà nước, quản lý kinh tế, pháp chế; những vấn đề liên quan trực tiếp tới tình hình kinh tế – chính trị, văn hóa – xã hội, ngôn ngữ, tâm lý, phong tục tập quán, thói quen, tín ngưỡng của Nhân dân; năng lực tham mưu, tư vấn, phối hợp với các tổ chức trong hệ thống chính trị để giải quyết các vấn đề chính trị – xã hội mới nảy sinh.
Tham gia hoàn thiện cơ chế, chính sách về xây dựng hệ thống chính trị ở cơ sở. Cấp ủy, chỉ huy các cấp trong quân đội cần đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ, đặc biệt tham mưu, đề xuất với cấp ủy, chính quyền địa phương về chủ trương, biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo phát triển kinh tế – chính trị, quốc phòng – an ninh, đối ngoại ở cơ sở. Tập trung xây dựng kế hoạch và huấn luyện cho các tổ chức, các lực lượng xây dựng thế trận và tiềm lực khu vực phòng thủ ở địa phương; tích cực, chủ động phối hợp với cấp ủy, chính quyền địa phương xây dựng “thế trận lòng dân” gắn với thế trận an ninh nhân dân vững chắc; bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng, làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn chống phá cách mạng Việt Nam của các thế lực thù địch, phản động, phần tử gây rối, làm ảnh hưởng đến bản chất, truyền thống tốt đẹp của Quân đội, tính đoàn kết quân dân; xây dựng quy chế phối hợp hoạt động phù hợp, hiệu quả giữa quân đội đóng quân trên địa bàn với cấp ủy, chính quyền địa phương ngay trong từng chiến lược, có phương án giải quyết, xử lý đúng đắn các vấn đề phát sinh trong thực tiễn để thực hiện thắng lợi yêu cầu, nhiệm vụ đã xác định; tích cực tham gia giúp đỡ Nhân dân phòng, chống thiên tai, hạn hán…
Ba là, phát huy vai trò lãnh đạo của cấp ủy, cán bộ chủ trì, cơ quan chuyên trách và đội ngũ cán bộ trong quá trình xây dựng hệ thống chính trị cơ sở.
Tích cực tham gia xây dựng hệ thống chính trị các cấp, nhất là cấp cơ sở trên các địa bàn chiến lược, trọng điểm, vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo vững mạnh; tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân, củng cố “thế trận lòng dân”, tạo nền tảng vững chắc để xây dựng nền quốc phòng toàn dân gắn với xây dựng thế trận an ninh nhân dân vững mạnh. Thường xuyên quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo đổi mới nội dung, hình thức, biện pháp, cơ chế phối hợp và tổ chức cho phù hợp với tính chất, đặc điểm của địa phương. Nghị quyết, chương trình hành động của cấp ủy cấp trên về công tác xây dựng hệ thống chính trị cơ sở cần căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ, đặc điểm hệ thống chính trị ở cơ sở trên địa bàn. Đảng ủy quân sự các cấp cần có nghị quyết chuyên đề về công tác tham gia xây dựng hệ thống chính trị ở cơ sở và tổ chức quán triệt, triển khai thực hiện nghiêm túc, hiệu quả.
Cấp ủy, cán bộ chủ trì và cơ quan chính trị xây dựng kế hoạch tham gia xây dựng hệ thống chính trị ở cơ sở thông qua các hoạt động thực tiễn cụ thể, thiết thực, nhằm tăng cường đoàn kết gắn bó máu thịt giữa quân đội với Nhân dân; tổ chức những buổi trao đổi, góp ý vào xây dựng hệ thống chính trị cơ sở giữa chính quyền địa phương với đơn vị kết nghĩa; xây dựng kế hoạch giao lưu văn hóa, văn nghệ chào mừng những ngày lễ lớn, như: ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam, ngày Thương binh – Liệt sĩ…, qua đó, giáo dục, bồi dưỡng cán bộ, chiến sĩ và Nhân dân hiểu sâu sắc hơn về tình đoàn kết quân dân, tiếp tục giữ gìn và phát huy phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ” trong thời kỳ mới; phát huy tốt vai trò, trách nhiệm của cán bộ chủ trì với đơn vị kết nghĩa, nắm bắt thực trạng tình hình chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn đóng quân; từ đó, có cách thức tổ chức thực hiện giữa quân đội với cấp ủy, chính quyền địa phương đi vào chiều sâu, phát huy được tiềm năng, lợi thế của mỗi lực lượng trong xây dựng hệ thống chính trị cơ sở.
Bốn là, thực hiện tốt công tác dân vận nhằm tăng cường mối quan hệ mật thiết với Nhân dân.
Kịp thời nắm bắt tâm tư, nhu cầu, nguyện vọng của Nhân dân để chủ động giải quyết những vướng mắc nảy sinh, không để tình hình trở nên phức tạp. Chủ động phối hợp với cấp ủy, chính quyền địa phương thực hiện tốt Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở năm 2022; luôn lắng nghe và tiếp thu những ý kiến đóng góp chính đáng của Nhân dân nhằm kịp thời tham mưu với cấp ủy, chính quyền địa phương về các biện pháp phù hợp để quản lý địa bàn, đấu tranh có hiệu quả với mọi âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch hòng chống phá hệ thống chính trị ở cơ sở, không để bị động, bất ngờ trong mọi tình huống.
Quan điểm Đại hội XIII của Đảng chỉ rõ: cần nhận thức sâu sắc và rõ về vai trò, nội dung của công tác dân vận; không nên hiểu dân vận chỉ là sự vận động một chiều từ phía Đảng, quân đội, nhằm tác động tới quần chúng nhân dân, tuyên truyền, vận động, tổ chức Nhân dân thực hiện Cương lĩnh, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, mà cần phải làm rõ hơn nữa vai trò của Nhân dân trong tham gia xây dựng Đảng, ủng hộ và bảo vệ Đảng. Đại hội XIII của Đảng nhấn mạnh: “Tạo sự chuyển biến mạnh mẽ trong nhận thức, hành động của các cấp ủy đảng, hệ thống chính trị về công tác dân vận; có cơ chế phát huy vai trò của Nhân dân tham gia xây dựng Đảng, hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh trong tình hình mới”2.
Quân đội luôn kề vai, sát cánh cùng nhân dân, đề xuất với cấp ủy, chính quyền địa phương có cách thức, biện pháp giúp đỡ nhân dân, nhất là gia đình có hoàn cảnh khó khăn; tuyên truyền, vận động cho cán bộ, chiến sỹ hiểu rõ hoàn cảnh, đặc thù của mỗi địa phương, địa bàn đóng quân để chia sẻ, hỗ trợ kịp thời, giải quyết hài hòa các mối quan hệ với Nhân dân địa phương, không làm tổn hại đến bản chất, truyền thống tốt đẹp của Quân đội ta.
Năm là, phối hợp chặt chẽ với cấp ủy đảng, chính quyền, ban ngành, đoàn thể chính trị – xã hội; tích cực tham gia các phong trào, các cuộc vận động cách mạng của địa phương.
Phối hợp với địa phương, cơ sở trong việc quản lý tình hình và kịp thời đấu tranh vạch trần các luận điệu tuyên truyền phản động của các thế lực thù địch. Làm tốt công tác phối hợp, kết nghĩa giữa các đơn vị, lực lượng vũ trang địa phương với các tổ chức ở địa phương, cơ sở như kết nghĩa giữa cấp ủy, chỉ huy đơn vị với cấp ủy, chính quyền địa phương; giữa các đơn vị quân đội với các tổ chức chính trị – xã hội nhằm củng cố và tăng cường mối quan hệ với hệ thống chính trị và Nhân dân giữ vững sự ổn định chính trị trên địa bàn đóng quân.
Nhằm thắt chặt hơn nữa mối quan hệ mật thiết giữa Đảng với Nhân dân, dựa vào Nhân dân để xây dựng Đảng, Đại hội XIII của Đảng nhấn mạnh: “Phát huy vai trò, sự tham gia của Nhân dân trong xây dựng, ban hành, tổ chức thực hiện các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước trên cơ sở bảo đảm hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, doanh nghiệp và Nhân dân, giữa các vùng, địa phương; quan tâm đến các đối tượng yếu thế trong xã hội.
Tiếp tục hoàn thiện, cụ thể hóa, thực hiện tốt cơ chế “Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, Nhân dân làm chủ” và phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”3. Đặc biệt, quân đội – lực lượng nòng cốt trong thực hiện các phong trào ở địa phương, như: xây dựng nông thôn mới, toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa mới, xóa đói giảm nghèo, nâng cao đời sống cho các tầng lớp nhân dân, góp phần xây dựng địa bàn đóng quân vững mạnh, tạo cơ sở, tiền đề quan trọng để các đơn vị huấn luyện sẵn sàng chiến đấu, đem lại cuộc sống bình yên cho Nhân dân.
Kết luận
Quân đội ta từ Nhân dân mà ra, vì Nhân dân mà chiến đấu, mỗi bước trưởng thành, lớn mạnh của Quân đội đều in đậm dấu ấn, sự góp sức của Nhân dân. Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Quân đội ta trung với Đảng, hiếu với dân, sẵn sàng chiến đấu hy sinh vì độc lập tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội, nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng”4. Vì vậy, phát huy vai trò của quân đội trong tham gia xây dựng hệ thống chính trị cơ sở trong sạch, vững mạnh là thể hiện chức năng, nhiệm vụ của Quân đội ta; là hiện thực hóa tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về quân đội của Nhân dân, do Nhân dân và vì Nhân dân, góp phần đưa Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng về phương hướng, nhiệm vụ xây dựng quân đội tinh, gọn, mạnh đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong tình hình mới, phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc, hùng cường, thịnh vượng, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.
