Thiếu tá, ThS. Nguyễn Xuân Bách
Học viện Chính trị, Bộ Quốc phòng
(Quanlynhanuoc.vn) – “Bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác có hiệu quả các quan điểm sai trái, thù địch là một nội dung cơ bản, hệ trọng sống còn của công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng; là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của toàn Đảng, toàn quân, toàn dân…”1. Ở các học viện, trường sĩ quan quân đội hiện nay, đội ngũ giảng viên khoa học xã hội và nhân văn là lực lượng nòng cốt, trực tiếp quyết định đến chất lượng giáo dục, đào tạo, nghiên cứu khoa học và chất lượng đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, thù địch.
Đặt vấn đề
Đội ngũ giảng viên khoa học xã hội và nhân văn ở các học viện, trường sĩ quan là một bộ phận của đội ngũ nhà giáo quân đội; không chỉ tham gia nghiên cứu, giảng dạy các môn khoa học xã hội và nhân văn, họ còn là lực lượng trực tiếp đấu tranh có hiệu quả với các quan điểm sai trái, thù địch. Phẩm chất, trình độ, năng lực, tiềm năng sáng tạo, sức mạnh nói chung, năng lực đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, thù địch nói riêng của đội ngũ giảng viên này có ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả hoàn thành nhiệm vụ và chất lượng đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, thù địch ở các học viện, trường sĩ quan quân đội cũng như sự nghiệp xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị.
Vai trò của đội ngũ giảng viên khoa học xã hội và nhân văn trong đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, thù địch
Đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, thù địch là trách nhiệm chính trị của toàn Đảng và mỗi cán bộ, đảng viên, nhưng trước hết, trên hết là nhiệm vụ của đội ngũ những người làm công tác tư tưởng của Đảng, trong đó có đội ngũ giảng viên khoa học xã hội và nhân văn ở các học viện, trường sĩ quan quân đội. V.I.Lênin đã khẳng định: “Trong bất kỳ một trường học nào, điều quan trọng nhất là phương hướng chính trị và tư tưởng của các bài giảng. Cái gì quyết định phương hướng đó? Hoàn toàn chỉ là thành phần các giảng viên mà thôi”2.
Đội ngũ giảng viên khoa học xã hội và nhân văn ở các học viện, trường sĩ quan quân đội là những người được đào tạo cơ bản, chuyên sâu về khoa học xã hội và nhân văn, nhiệm vụ chính trị của đội ngũ này là nghiên cứu, giảng dạy, truyền thụ tri thức khoa học xã hội và nhân văn, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, hình thành thế giới quan khoa học, nhân sinh quan cách mạng, năng lực sáng tạo cho người học – những người sẽ trực tiếp đấu tranh tư tưởng, trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, thù địch trong quân đội; đồng thời trực tiếp đấu tranh với các quan điểm, luận điệu xuyên tạc của các thế lực thù địch, phản động. Theo đó, vai trò của giảng viên khoa học xã hội và nhân văn trong đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, thù địch ở các học viện, trường sĩ quan quân đội biểu hiện trên một số nội dung sau:
Một là, đội ngũ giảng viên khoa học xã hội và nhân văn là lực lượng chủ yếu, trực tiếp phát hiện, nhận diện, phê phán, ngăn chặn, vô hiệu hóa, loại bỏ và khắc phục ảnh hưởng sự tác động tiêu cực của các quan điểm, tư tưởng sai trái, thù địch, phản động. Là mặt trận “không tiếng súng” nhưng rất quyết liệt, phức tạp bởi không phải lúc nào cũng nhìn rõ kẻ thù, khó phân tuyến, thường xuyên thay đổi cách thức, thủ đoạn chống phá. Với việc được trang bị hệ thống lý luận chuyên sâu về chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương, đường lối, quan điểm của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước; các quy luật vận động, phát triển của tự nhiên, xã hội và tư duy; có thế giới quan, nhân sinh quan và phương pháp luận khoa học, cách mạng; thường xuyên được tôi luyện bản lĩnh chính trị, tinh thần cảnh giác cách mạng chính là cơ sở để đội ngũ giảng viên khoa học xã hội và nhân văn có sự nhạy bén về chính trị, kịp thời nhận diện, vạch trần bản chất phản khoa học của các thông tin xấu độc cũng như những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ cơ quan, đơn vị được che đậy, ngụy trang dưới các vỏ bọc khác nhau một cách nhanh chóng. Đồng thời,cung cấp thông tin chính thống, những luận cứ, luận chứng khoa học và các biện pháp vô hiệu hóa, không để thông tin xấu độc lan rộng, tạo luồng dư luận xấu trong cơ quan, đơn vị, tạo sự thống nhất về tư tưởng, hành động cho cán bộ, đảng viên, quần chúng trong quá trình đấu tranh với quan điểm sai trái, thù địch.
Hai là, giảng viên khoa học xã hội và nhân văn là lực lượng nòng cốt tham gia nghiên cứu, bổ sung, hoàn thiện lý luận chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh làm cơ sở để các tổ chức, lực lượng và cán bộ, đảng viên, quần chúng đấu tranh có hiệu quả với các quan điểm sai trái, thù địch. Về bản chất, chủ nghĩa Mác – Lênin là học thuyết phát triển, hệ thống mở nên không ngừng được bổ sung bởi những luận cứ khoa học mới làm cơ sở để minh chứng tính khoa học ngày càng chắc chắn hơn, đúng đắn hơn. V.I.Lênin khẳng định: “Chúng ta không hề coi lý luận của Mác như là một cái gì đã xong xuôi hẳn và bất khả xâm phạm; trái lại, chúng ta tin rằng lý luận đó chỉ đặt nền móng cho môn khoa học mà những người xã hội chủ nghĩa cần phải phát triển hơn nữa về mọi mặt, nếu họ không muốn trở thành lạc hậu đối với cuộc sống…”3. Do vậy, việc nghiên cứu chuyên sâu về chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng, phát hiện luận điểm mới của lý luận, sự lạc hậu mà lý luận chưa theo kịp thực tiễn; từ đó, bổ sung hoàn thiện cho phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới. Đồng thời, đây còn là cơ sở lý luận giúp cán bộ, đảng viên, quần chúng ở các học viện, trường sĩ quan nhận diện, nắm được nội dung, bản chất, lịch sử hình thành, tính chất, mức độ nguy hại, sự phi lý, phản khoa học của các quan điểm sai trái, thù địch để kịp thời đấu tranh phản bác.
Ba là, giảng viên khoa học xã hội và nhân văn là lực lượng chủ công, xung kích ở các học viện, trường sĩ quan quân đội trong đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch. Ở các học viện, trường sĩ quan quân đội hiện nay, chất lượng, hiệu quả đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, thù địch phụ thuộc nhiều yếu tố, trong đó sự tích cực, chủ động tham gia đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, thù địch của đội ngũ giảng viên khoa học xã hội và nhân văn được xem là yếu tố mang tính quyết định. Vì vậy, đội ngũ giảng khoa học xã hội và nhân văn được xác định là lực lượng nòng cốt của nòng cốt. Do tính chất nhiệm vụ, hoạt động đấu tranh của họ không chỉ diễn ra dưới hình thức đấu tranh trực diện, mà ngay trong quá trình lên lớp truyền thụ kiến thức, nghiên cứu khoa học, trao đổi, thảo luận, tọa đàm, hội thảo, viết báo, viết bài chuyên sâu… họ đã trực tiếp hoặc gián tiếp vạch trầnbản chất, sự phi lý của những luận điệu sai trái, thù địch.
Bên cạnh đó, họ còn thường xuyên phối hợp chặt chẽ với các lực lượng khác, nhất là đội ngũ cán bộ chính trị, cán bộ quân sự, cán bộ nghiên cứu, phóng viên báo chí trong và ngoài quân đội đểthực hiện tốt chức năng “đội quân công tác”, luôn đi đầu trong tuyên truyền, giáo dục, vận động cán bộ, đảng viên, học viên và quần chúng nhân dân tham gia đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, góp phần giữ vững trận địa tư tưởng của Đảng trong quân đội.
Giải pháp nâng cao năng lực đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, thù địch của đội ngũ giảng viên khoa học xã hội nhân văn ở các học viện, trường sĩ quan quân đội
Năng lực đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, thù địch của đội ngũ giảng viên khoa học xã hội và nhân văn ở các học viện, trường sĩ quan quân đội là tổng hòa những khả năng có thể huy động được của toàn bộ đội ngũ vào việc phát hiện, nhận diện, phê phán, ngăn chặn, vô hiệu hóa, loại bỏ và khắc phục ảnh hưởng sự tác động tiêu cực của các quan điểm, tư tưởng sai trái, thù địch, phản động gắn với bảo vệ và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; bảo vệ và phát huy bản chất, truyền thống của quân đội, sự nghiệp cách mạng của Đảng của dân tộc vì mục tiêu “Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”.
Theo đó, bồi dưỡng năng lực đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, thù địch cho đội ngũ giảng viên khoa học xã hội và nhân văn ở các học viện, trường sĩ quan quân đội là tổng thể các chủ trương, biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện của các chủ thể, lực lượng, đối tượng tham gia kết hợp với quá trình tự bồi dưỡng, rèn luyện của đội ngũ giảng viên khoa học xã hội và nhân văn nhằm trang bị, bổ sung kiến thức, rèn luyện kỹ xảo, kỹ năng, trau dồi kinh nghiệm, phương pháp đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, thù địch cho đội ngũ giảng viên khoa học xã hội và nhân vănở các học viện, trường sĩ quan quân đội đáp ứng yêu cầu chức trách, nhiệm vụ được giao.
Bồi dưỡng năng lực đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, thù địch cho đội ngũ giảng viên khoa học xã hội và nhân văn là vấn đề có ý nghĩa quan trọng, cấp thiết, ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả hoàn thành nhiệm vụ của các học viện, trường sĩ quan quân đội hiện nay. Để hoạt động này đạt chất lượng, hiệu quả cần thực hiện một số giải pháp cơ bản sau:
Thứ nhất, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của chủ thể, lực lượng đối với bồi dưỡng năng lực đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, thù địch của đội ngũ giảng viên khoa học xã hội và nhân văn ở các học viện, trường sĩ quan quân đội. Đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch là một nội dung của công tác xây dựng Đảng, là hoạt động quan trọng để bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, là nội dung trọng tâm của công tác Đảng, công tác chính trị trong Quân đội. Đội ngũ giảng viên khoa học xã hội và nhân văn cần tiếp tục quán triệt sâu sắc các quan điểm của Đảng về nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc; xây dựng nền quốc phòng toàn dân, xây dựng Quân đội nhân dân; về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục, đào tạo trong thời kỳ mới; vị trí, vai trò, tính chất, nội dung nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trên mạng xã hội hiện nay; âm mưu, thủ đoạn chống phá cách mạng Việt Nam của các thế lực thù địch; sự cần thiết, những thuận lợi, khó khăn và thực trạng đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, thù địch.
Trong đó, cần tập trung một số biện pháp sau: (1) Thông qua giáo dục chính trị tư tưởng, phổ biến giáo dục pháp luật. (2) Thông qua tập huấn, hội thi, hội thao để trang bị, bồi dưỡng phương pháp, kỹ năng, kỹ xảo, kinh nghiệm đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, thù địch cho đội ngũ giảng viên khoa học xã hội và nhân văn. (3) Tổ chức tốt các diễn đàn, hội thảo, hội nghị chuyên đề trao đổi để bồi dưỡng năng lực đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, thù địch. (4) Mở rộng dân chủ đi đôi với tăng cường cung cấp thông tin cập nhật, có chính sách khuyến khích giảng viên khoa học xã hội và nhân văn tích cực tham gia đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, thù địch. (5) Tổ chức tốt việc sơ, tổng kết, rút kinh nghiệm, kịp thời biểu dương, khen thưởng các tập thể, cá nhân tích cực tham gia đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, thù địch.
Thứ hai, xác định đúng nội dung, vận dụng linh hoạt, sáng tạo các hình thức, biện pháp bồi dưỡng năng lực đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch của đội ngũ giảng viên khoa học xã hội và nhân văn ở các học viện, trường sĩ quan quân đội. Nội dung bồi dưỡng cần tập trung làm rõ:bản chất cách mạng, khoa học của chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; nắm vững những quan điểm, nội dung cốt lõi, những chủ trương mới trong các văn kiện của Đảng; nâng cao năng lực nghiên cứu, quán triệt và cụ thể hóa đường lối, quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, nhiệm vụ của quân đội, các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng; các âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch, các phần tử cơ hội chính trị, thoái hóa, biến chất; tăng cường bồi dưỡng phương pháp tư duy khoa học cách mạng, kỹ năng nắm bắt, thu thập, phân tích, xử lý thông tin, kỹ năng thuyết phục, vận động quần chúng nhân dân tham gia đấu tranh, kỹ năng cảm hóa các đối tượng có nhận thức và hành động sai trái; những kinh nghiệm hoạt động thực tiễn đấu tranh; chú trọng bồi dưỡng khả năng ứng dụng hiệu quả công nghệ thông tin, kỹ thuật, phương tiện hiện đại vào đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, thù địch…
Vận dụng linh hoạt, sáng tạo các hình thức, biện pháp đấu tranh; kết hợp chặt chẽ giữa đấu tranh truyền thống với hiện đại, giữa truyền thụ kiến thức với trao đổi kỹ năng, kinh nghiệm đấu tranh; sinh hoạt học tập chính trị, nói chuyện chuyên đề, thông báo thời sự, hội thảo, tọa đàm, giao lưu, trao đổi kinh nghiệm, nghiên cứu thực tế, thông tin khoa học, hội nghị sơ, tổng kết công tác đảng, công tác chính trị… Tổ chức các lớp tập huấn nghiệp vụ bồi dưỡng kỹ năng đấu tranh; hội thi, hội thao; các hoạt động phương pháp gắn với tăng cường mở các lớp học ngoại ngữ, tin học, qua đó nâng cao năng lực đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, thù địch của đội ngũ giảng viên khoa học xã hội và nhân văn.
Thứ ba, tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo, hướng dẫn của cấp ủy đảng, cán bộ chủ trì và cơ quan chức năng đối với bồi dưỡng năng lực đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, thù địch của đội ngũ giảng viên khoa học xã hội và nhân văn ở các học viện, trường sĩ quan quân đội. Cấp ủy, tổ chức đảng, cán bộ chủ trì và cơ quan chức năng phải đề cao trách nhiệm, quán triệt sâu sắc đường lối chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; lãnh đạo ra nghị quyết sát đúng, bám sát yêu cầu, thực tiễn đặt ra, lãnh đạo xây dựng kế hoạch, chương trình bảo đảm tính khoa học trong tổ chức bồi dưỡng năng lực đấu tranh và thực hiện nhiệm vụ đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, thù địch.
Trên cơ sở đó, tìm ra mắt xích quan trọng, khâu đột phá, có chủ trương, biện pháp khắc phục những mặt còn hạn chế, khuyết điểm đối với việc lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ này. Nêu cao tinh thần trách nhiệm của các tổ chức, lực lượng và đội ngũ cán bộ, đảng viên, quần chúng trong đấu tranh tự phê bình và phê bình đối với các biểu hiện nhận thức chưa đúng, chưa đầy đủ về nhiệm vụ bồi dưỡng năng lực đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, thù địch cho đội ngũ giảng viên khoa học xã hội và nhân vănngay trong nội bộ cấp ủy, tổ chức đảng và cơ quan, khoa, đơn vị. “Thường xuyên làm tốt công tác kiểm tra, giám sát, đánh giá đúng kết quả đấu tranh của các cơ quan, đơn vị; kịp thời biểu dương, khen thưởng, nhân rộng điển hình tiên tiến, cách làm sáng tạo, hiệu quả, tạo động lực cho sự phát triển”4.
Thứ tư, phát huy tính tích cực, chủ động của đội ngũ giảng viên khoa học xã hội và nhân văntrong tự học tập, rèn luyện, tu dưỡng nâng cao năng lực đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, thù địch. Đội ngũ giảng viên khoa học xã hội và nhân văn cần phải phát huy cao độ ý thức tự giác, tinh thần tích cực trong tự học tập, nghiên cứu nâng cao trình độ, nhất là trình độ lý luận chính trị; tăng cường lồng ghép, tích hợp, cập nhật các nội dung đấu tranh phản bác quan điểm sai, thù địch vào giáo án bài giảng để giảng dạy cho các đối tượng; không ngừng tu dưỡng rèn luyện, trau dồi phẩm chất, đạo đức, lối sống trong sạch, lành mạnh; có hiểu biết về các giá trị đạo đức truyền thống tốt đẹp của dân tộc, những giá trị, chuẩn mực đạo đức cách mạng. Kiên quyết đấu tranh với các biểu hiện tham nhũng, tiêu cực, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong cơ quan, đơn vị.
Thứ năm, xây dựng cơ chế, chính sách phù hợp để đội ngũ giảng viên khoa học xã hội và nhân văn ở các học viện, trường sĩ quan quân đội tham gia đấu tranh, ngăn chặn các quan điểm sai trái, thù địch. Xây dựng cơ chế, chính sách phù hợp để động viên, kích thích tính tích cực, sáng tạo của đội ngũ giảng viên khoa học xã hội và nhân văn, như: chính sách khen thưởng, khuyến khích khi có thành tích; chính sách hỗ trợ cho đội ngũ giảng viên đi nghiên cứu, hội thảo, tác nghiệp ở các cơ quan, đơn vị trong và ngoài quân đội, kể cả đi nước ngoài; chính sách hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng… Cùng với đó, tăng cường đầu tư trang bị, cải thiện cơ sở vật chất, phương tiện, điều kiện làm việc.
Kết luận
Đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, thù địch là sự nghiệp khó khăn, phức tạp, đòi hỏi phải có sự vào cuộc của toàn Đảng, toàn dân và cả hệ thống chính trị – xã hội; trong đó, đội ngũ giảng viên khoa học xã hội và nhân văn ở các học viện, trường sĩ quan quân đội có vai trò đặc biệt quan trọng. Đây là sự nghiệp cách mạng, đòi hỏi bản lĩnh, sự bền bỉ, kiên quyết, kiên trì, lâu dài, không chủ quan, không lơ là. Do vậy, nâng cao năng lực đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, thù địch cho đội ngũ giảng viên khoa học xã hội và nhân văn ở các học viện, trường sĩ quan quân đội hiện nay là vấn đề cốt yếu trong quân đội. Cùng với đó, phải có hệ thống giải pháp đồng bộ để nâng cao năng lực đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, thù địch cho đội ngũ giảng viên khoa học xã hội và nhân văn ở các học viện, trường sĩ quan quân đội. Mỗi giải pháp trên có vị trí vai trò, nội dung yêu cầu và biện pháp cụ thể khác nhau nhưng có quan hệ chặt chẽ với nhau, đòi hỏi các chủ thể bồi dưỡng phải nêu cao trách nhiệm vận dụng và cụ thể hóa cho phù hợp với đặc điểm tình hình và từng đối tượng cụ thể mới đem lại kết quả.
