Trung tá, ThS. Đinh Văn Phúc
Học viện Chính trị, Bộ Quốc phòng
(Quanlynhanuoc.vn) – Thanh niên quân đội – bộ phận quan trọng của thanh niên Việt Nam là rường cột của nước nhà, là chủ nhân tương lai của đất nước, có trách nhiệm lớn đối với vận mệnh dân tộc. Hiện nay, các sản phẩm văn hóa phẩm độc hại được phổ biến tràn lan, nhất là qua mạng xã hội đã gây nên những tổn hại lớn trong đời sống kinh tế, chính trị – xã hội ở nước ta. Đấu tranh phòng, chống sản phẩm văn hóa độc hại là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, trong đó thanh niên quân đội là lực lượng xung kích, đi đầu. Bài viết làm rõ trách nhiệm của thanh niên quân đội trong phòng, chống sản phẩm văn hóa độc hại, đồng thời, đề xuất một số giải pháp nhằm phát huy trách nhiệm của thanh niên quân đội trong cuộc đấu tranh này.
Đặt vấn đề
Hiện nay, dưới tác động mạnh mẽ của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, sự bùng nổ của công nghiệp văn hóa, các sản phẩm văn hóa được sản xuất, phát hành một cách nhanh chóng và dễ dàng tiếp cận đến mọi đối tượng trong xã hội. Bên cạnh những sản phẩm văn hóa lành mạnh, còn không ít sản phẩm văn hóa độc hại. Bằng việc lợi dụng internet vào những mục đích xấu, những sản phẩm này được phát tán rộng rãi, khó kiểm soát, gây tác hại khôn lường đến đời sống kinh tế, chính trị, xã hội ở nước ta. Chính vì vậy, phòng, chống sản phẩm văn hóa độc hại trở nên cấp bách và cần thiết hơn bao giờ hết. Trong cuộc đấu tranh vì sự ổn định và phát triển bền vững đất nước, thanh niên quân đội được xác định là lực lượng xung kích, đi đầu. Vấn đề đặt ra là, cần phải có những giải pháp đồng bộ để giáo dục, phát huy, nâng cao trách nhiệm của thanh niên quân đội trong việc đấu tranh phòng, chống sản phẩm văn hóa độc hại.
Sản phẩm văn hóa độc hại và trách nhiệm của thanh niên quân đội trong đấu tranh phòng, chống
Sản phẩm văn hóa độc hại, hiểu một cách chung nhất là những tàn dư văn hóa cũ, đã lạc hậu, các sản phẩm “phi văn hóa”, “phản văn hóa”. Những sản phẩm này tồn tại rất đa dạng về thể loại nhưng phổ biến là sách, báo, tạp chí, băng hình, phim ảnh, tác phẩm hội họa đồi trụy, trò chơi điện tử, trang phục, các hoạt động nghi lễ mang tính chất tôn giáo, tín ngưỡng,… Đồng thời, đây còn là các sản phẩm tuyên truyền, ca ngợi lối sống gấp, chủ nghĩa hưởng thụ, chủ nghĩa cá nhân vị kỷ; sống không có tương lai, hoài bão, lý tưởng, reo rắc những tư tưởng bi quan, hoài nghi cuộc sống; cổ vũ bạo lực, đề cao danh vị, đồng tiền. Rất nhiều sản phẩm văn hóa độc hại do chủ nghĩa đế quốc và các thế lực thù địch sản xuất, tuyên truyền, tán phát trên mạng internet với những mưu đồ chính trị đen tối, tiềm ẩn những nguy cơ lớn về sự lung lạc, dao động, mất niềm tin của một bộ phận cán bộ, Nhân dân vào Đảng, chế độ và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta. Chỉ thị số 46-CT/TW ngày 27/7/2010 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về chống sự xâm nhập của các sản phẩm văn hóa độc hại gây hủy hoại đạo đức xã hội đã chỉ rõ: “Nhiều sản phẩm văn hóa độc hại từ bên ngoài đã xâm nhập vào nước ta bằng nhiều con đường, tác động rất xấu đến tư tưởng, đạo đức, lối sống, tâm lý, hành vi của một bộ phận nhân dân, nhất là thế hệ thanh thiếu niên; làm hủy hoại, xói mòn nền tảng và những giá trị đạo đức tốt đẹp của dân tộc”. Tình trạng đó đã và đang ảnh hưởng trực tiếp đến trật tự, an toàn, an ninh xã hội, dẫn tới khuynh hướng tự diễn biến về chính trị, tư tưởng, tác hại lâu dài đến các thế hệ mai sau.
Nhận thức sâu sắc những tác hại khôn lường từ văn hóa độc hại, Đảng, Nhà nước đã kịp thời có nhiều chủ trương, giải pháp phòng, chống văn hóa độc hại. Văn kiện Đại hội XIII của Đảng chỉ rõ và kiên quyết “Đấu tranh, lên án các hành vi vi phạm pháp luật, đạo đức xã hội, thuần phong mỹ tục, góp phần xây dựng xã hội an ninh, an toàn, dân chủ, tiến bộ”. Trong cuộc đấu tranh chung của toàn xã hội, thanh niên quân đội có trách nhiệm nặng nề nhưng đầy vinh dự, tự hào. Trách nhiệm trong đấu tranh phòng, chống văn hóa độc hại của thanh niên quân đội được thể hiện trên một số nội dung cơ bản sau:
Một là, cùng với thanh niên cả nước, thanh niên quân đội chủ động nhận diện, chỉ rõ những tác hại của các sản phẩm văn hóa độc hại. Hiện nay, các sản phẩm văn hóa độc hại được phát tán tràn lan dưới nhiều hình thức. Bên cạnh những nội dung sai lệch được bộc lộ rõ nét, còn không ít sản phẩm văn hóa độc hại được núp bóng dưới những ngôn từ mĩ miều như: công trình nghiên cứu, sách chuyên khảo, tác phẩm nghệ thuật… nhằm đánh lừa nhận thức xã hội. Nhận diện, chỉ rõ những nội dung đen tối, phản văn hóa của những sản phẩm này không hề đơn giản. Với nhận thức chính trị đúng đắn, được tôi luyện trong môi trường kỷ luật, có trình độ, năng lực nhận thức cao, có đội ngũ được đào tạo chuyên sâu về nhiều lĩnh vực, thanh niên quân đội đã phát huy vai trò trách nhiệm, đi đầu trong việc nhận diện, vạch trần bản chất thực sự của các sản phẩm văn hóa độc hại, tạo điều kiện đẩy mạnh các hoạt động phòng, chống các sản phẩm này cho toàn xã hội.
Hai là, xây dựng môi trường văn hóa kiểu mẫu, tạo lá chắn vững chắc chống lại những tác hại của sản phẩm văn hóa độc hại. Trong cuộc đấu tranh phòng, chống sản phẩm văn hóa độc hại, môi trường văn hóa giữ vai trò quan trọng. Môi trường văn hóa tốt là hệ miễn dịch tự nhiên giúp thanh niên quân đội nói riêng, thanh niên Việt Nam và toàn xã hội nói chung tăng sức đề kháng trước sự tấn công đa chiều từ sản phẩm văn hóa độc hại. Với đặc thù hoạt động quân sự, thanh niên quân đội có nhiều điều kiện thuận lợi để xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh. Những mô hình xây dựng môi trường văn hóa của thanh niên quân đội đã trở thành điểm sáng, thành ngọn cờ để dẫn dắt phong trào xây dựng môi trường văn hóa của thanh niên Việt Nam ở các ngành nghề, lĩnh vực, địa bàn khác nhau. Từ đó, thể hiện trách nhiệm cao, hành động thực tiễn của thanh niên quân đội trong phòng, chống sản phẩm văn hóa độc hại.
Ba là, kiên quyết đấu tranh loại trừ sản phẩm văn hóa độc hại ra khỏi đời sống xã hội. Đấu tranh phòng, chống sản phẩm văn hóa độc hại là quá trình lâu dài, khó khăn, đòi hỏi phải được tiến hành thường xuyên, liên tục. Với số lượng đông đảo, thanh niên quân đội tham gia vào các hoạt động của đời sống xã hội bằng những hành động cụ thể để đấu tranh, giảm thiểu tác hại và từng bước loại bỏ các sản phẩm văn hóa độc hại ra khỏi đời sống xã hội. Đặc biệt trong thời kỳ cách mạng công nghiệp 4.0, các sản phẩm văn hóa độc hại có khả năng lan truyền nhanh chóng qua mạng internet, tiếp cận đến mọi đối tượng thông qua các ứng dụng mạng xã hội. Từ các hoạt động trên mạng xã hội, thanh niên quân đội cũng đã tỏ rõ quan điểm, thái độ, phân tích vạch trần bản chất, tác hại khôn lường của các sản phẩm văn hóa độc hại. Có chính kiến và báo cáo kịp thời với cơ quan chức năng để xử lý các sản phẩm văn hóa độc hại theo quy định của pháp luật. Tuy nhiên, cũng còn một bộ phận thanh niên chưa ý thức rõ các sản phẩm văn hóa độc hại nên vô tình tiếp tay cho việc tán phát các sản phẩm độc hại này trên môi trường internet và không để các thế lực phản động lợi dụng các sản phẩm văn hóa độc hại thực hiện các âm mưu, thủ đoạn chống đối Đảng, Nhà nước, phá vỡ sự ổn định, an toàn xã hội.
Giải pháp nâng cao trách nhiệm của thanh niên quân đội trong phòng, chống sản phẩm văn hóa độc hại
Để nâng cao trách nhiệm của thanh niên quân đội trong phòng, chống sản phẩm văn hóa độc hại, cấp ủy, chỉ huy các cấp, các tổ chức, lực lượng ở các cơ quan, đơn vị trong toàn quân cần tiến hành đồng bộ các giải pháp sau:
Thứ nhất, thường xuyên tiến hành tốt công tác tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức cho thanh niên quân đội về tác hại của sản phẩm văn hóa độc hại. Hiện nay, sản phẩm văn hóa độc hại đang len lỏi vào các góc cạnh của đời sống xã hội và cả trong quân đội. Hậu quả mà nó gây ra cho con người và xã hội có thể không trực tiếp và nhận biết được ngay mà nó ngấm ngầm, ăn sâu và gặm nhấm suy nghĩ, tư tưởng của con người và rồi khi bị tiêm nhiễm, đầu độc thì rất khó có thể gột rửa, loại trừ, tiềm ẩn những mối nguy hại lớn cho xã hội. Với thanh niên quân đội, các sản phẩm văn hóa độc hại có thể gây giảm sút lý tưởng, lòng tin, tinh thần trách nhiệm trong thực hiện nhiệm vụ. Nguy hiểm hơn, nó có thể sổ súy cho những lối sống, hành vi không đúng đắn, vi phạm pháp luật nhà nước, kỷ luật quân đội và các quy định của đơn vị; gây tổn hại đến khả năng huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu thắng lợi của mỗi quân nhân và cả tập thể. Do đó, công tác giáo dục, nâng cao nhận thức cho thanh niên quân đội về tác hại của sản phẩm văn hóa độc hại phải được đặt lên hàng đầu. Trách nhiệm này thuộc về cấp ủy, chỉ huy các cấp ở các cơ quan, đơn vị toàn quân. Trong đó, tổ chức Đoàn Thanh niên đóng vai trò nòng cốt, tham mưu giúp lãnh đao, chỉ huy và trực tiếp tổ chức các hoạt động truyên truyền, giáo dục cho thanh niên. Cần đa dạng hóa các hình thức giáo dục, gắn các nội dung giáo dục nâng cao nhận thức cho thanh niên thông qua quá trình thực hiện nhiệm vụ theo chức trách của mỗi quân nhân.
Thứ hai, tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy, tổ chức đảng, sự quản lý của chỉ huy các cấp trong việc nâng cao trách nhiệm phòng, chống sản phẩm văn hóa độc hại cho thanh niên quân đội. Nâng cao tinh thần trách nhiệm của thanh niên quân đội trong phòng, chống sản phẩm văn hóa độc hại là một nhiệm vụ, gắn với hoạt động công tác của quân nhân, với hoạt động công tác đảng, công tác chính trị ở các cơ quan, đơn vị trong toàn quân. Do đó, đòi hỏi phải có sự lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ, thường xuyên của cấp ủy, chỉ huy các cấp trong quân đội. Theo đó, cần thường xuyên chú trong việc xây dựng cấp ủy, tổ chức đảng các cấp trong sạch, vững mạnh tiêu biểu, cơ quan, đơn vị vững mạnh toàn diện, mẫu mực tiêu biểu. Chú trọng phát huy vai trò của cán bộ, đảng viên (nhất là đảng viên trong độ tuổi thanh niên) tham gia vào các hoạt động giáo dục, giúp đỡ, định hướng cho thanh niên quân đội tích cực tham gia vào các hoạt động phòng, chống sản phẩm văn hóa độc hại.
Thứ ba, chú trọng xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh trong các cơ quan, đơn vị toàn quân. Hoạt động phòng, chống sản phẩm văn hóa độc hại của thanh niên quân đội được diễn ra chủ yếu trong môi trường văn hóa quân sự, chịu sự chi phối trực tiếp từ môi trường này. Do đó, để họ phát huy tốt tinh thần trách nhiệm, việc xây dựng môi trường văn hóa ở các cơ quan, đơn vị cần được đặt lên hàng đầu. Trước hết, cần thường xuyên chăm lo xây dựng cảnh quan trong các cơ quan, đơn vị sáng – xanh – sạch – đẹp. Chăm lo xây dựng mối quan hệ đoàn kết, gắn bó ruột thịt, thương yêu giúp đỡ lẫn nhau giữa quân nhân với quân nhân trong đơn vị. Thường xuyên nắm bắt và giải quyết kịp thời những vấn đề tư tưởng nảy sinh của quân nhân trong quá trình công tác. Phát huy dân chủ rộng rãi, thực sự, để mọi quân nhân có thể chia sẻ, phát huy tính năng động chủ quan trong tham gia các hoạt động công tác; đồng thời thể hiện rõ trách nhiệm trong phòng, chống sản phẩm văn hóa độc hại.
Thứ tư, chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho thanh niên quân đội. Đời sống vật chất, tinh thần của thanh niên quân đội là điều kiện cần thiết để họ thực hiện tốt nhiệm vụ theo chức trách được giao. Đồng thời, là điều kiện để thanh niên quân đội tham gia vào các hoạt động phòng, chống sản phẩm văn hóa độc hại. Các cơ quan, đơn vị cần chú trọng bảm đảm tốt các chính sách đối với thanh niên quân đội theo đúng quy định của nhà nước. Phát huy tối đa hiệu quả của các thiết chế văn hóa, xây dựng đời sống văn hóa phong phú cho thanh niên quân đội. Chú trọng việc định hướng “chân – thiện – mĩ” cho thanh niên trong việc tiếp cận, sử dụng các sản phẩm văn hóa. Có biện pháp định hướng tư tưởng, hành động và quản lý hiệu quả hoạt động tham gia mạng xã hội của thanh niên quân đội. Tập huấn, bồi dưỡng, chia sẻ kinh nghiệm đấu tranh phòng, chống sản phẩm văn hóa độc hại cho thanh niên quân đội trước sự phát triển nhanh chóng của cách mạng công nghiệp 4.0 và xu thế chuyển đổi số toàn diện.
Thứ năm, gắn hoạt động nâng cao trách nhiệm của thanh niên quân đội trong phòng, chống sản phẩm văn hóa độc hại với phong trào thi đua quyết thắng ở các cơ quan, đơn vị trong toàn quân. Phòng, chống sản phẩm văn hóa độc hại là hoạt động thường xuyên, gắn với thực tiễn công tác của mỗi thanh niên quân đội. Do đó để nâng cao tinh thần trách nhiệm của thanh niên trong hoạt động này cần phải gắn với triển khai hiệu quả các phong trào thi đua quyết thắng trong đơn vị. Một mặt, sẽ tăng cường được sự lãnh đạo, quản lý, chỉ huy của cấp ủy, chỉ huy các cấp; mặt khác, tạo ra khí thế thi đua sôi nổi, khích lệ, cổ vũ mỗi thanh niên tích cực, tự giác tham gia phòng, chống sản phẩm văn hóa độc hại. Thông qua thi đua sẽ phát hiện, biểu dương, khen thưởng kịp thời những gương thanh niên quân đội tiêu biểu, kịp thời chấn chỉnh những nhận thức, hành động chưa đúng đắn của thanh niên quân đội khi tham gia phòng, chống sản phẩm văn hóa độc hại.
Kết luận
Phòng, chống sản phẩm văn hóa độc hại là yêu cầu tất yếu, là nhiệm vụ thường xuyên của thanh niên quân đội. Nâng cao tinh thần trách nhiệm của thanh niên quân đội trong phòng, chống sản phẩm văn hóa độc hại là giải pháp hữu hiệu nhằm ngăn chặn tác hại, từng bước loại bỏ những sản phẩm này trong quân đội và đời sống xã hội. Nhận thức rõ trách nhiệm của thanh niên quân đội, cấp ủy, chỉ huy các cơ quan, đơn vị trong toàn quân cần triển khai đồng bộ các giải pháp, tạo điều kiện cho thanh niên quân đội tham gia có hiệu quả vào các hoạt động phòng, chống sản phẩm văn hóa độc hại. Hoạt động này còn góp phần xây dựng thanh niên quân đội trở thành những quân nhân gương mẫu, có đóng góp xứng đáng vào sự nghiệp xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, đáp ứng tốt yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.
