ThS. Nguyễn Dương Thanh Thủy
ThS. Võ Nguyễn Nam Anh
Trường Chính trị Tiền Giang
(Quanlynhanuoc.vn) – Công tác cấp, kích hoạt tài khoản định danh điện tử là một trong những nhiệm vụ quan trọng thúc đẩy thực hiện có hiệu quả Đề án 06 của Chính phủ, góp phần thực hiện ba khâu đột phá chiến lược, trong đó có đột phá chiến lược về xây dựng hạ tầng giao thông đồng bộ, hạ tầng thích ứng biến đổi khí hậu, hạ tầng số và hạ tầng xã hội. Từ việc phân tích các cơ sở pháp lý thực hiện kích hoạt tài khoản định danh điện tử VNEID; các kết quả đạt được trong công tác tuyên truyền, hướng dẫn, kích hoạt tài khoản định danh điện tử trên địa bàn xã Đông Hòa Hiệp, huyện Cái Bè, tỉnh Tiền Giang hiện nay, bài viết đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu quả công tác này trong thời gian tới, góp phần tích cực cho cải cách thủ tục hành chính; đẩy mạnh hiệu quả quá trình chuyển đổi số quốc gia, thực hiện thành công Đề án 06 của Chính phủ.
Tài khoản định danh điện tử (VNEID) có thể hiểu là tập hợp những thông tin cá nhân bao gồm tên đăng nhập, mật khẩu đăng nhập hoặc những hình thức xác thực khác được cấp bởi cơ quan quản lý định danh điện tử và thực hiện xác thực. Những thông tin được đồng bộ trong một tài khoản định danh điện tử bao gồm: thẻ bảo hiểm y tế; giấy chứng nhận đăng ký phương tiện di chuyển và giấy phép lái xe; mã số thuế hoặc các giấy tờ thuộc quyền quản lý của bộ, cơ quan chức năng sau khi thống nhất với Bộ Công an1. Việc định danh và xác thực điện tử sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho người dân khi thực hiện các thủ tục hành chính trên Cổng dịch vụ công quốc gia, tiến tới thay thế các loại giấy tờ truyền thống, đẩy nhanh tiến trình chuyển đổi số quốc gia, nâng cao công tác quản lý nhà nước.
Cơ sở pháp lý thực hiện kích hoạt tài khoản định danh điện tử VNEID
Nhận thấy những tiện ích trên cơ sở ứng dụng phần mềm VNEID, nhiều chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước đã được ban hành để tuyên truyền, hướng dẫn cài đặt kích hoạt tài khoản định danh điện tử VNEID cho người dân, như:
Quyết định số 06/QĐ-TTg ngày 06/01/2022 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Đề án “Phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022 – 2025, tầm nhìn đến năm 2030” (gọi tắt là Đề án 06). Đề án 06 đề ra 5 nhóm tiện ích, cùng với 5 nhóm nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm; trong đó, tiện ích phục vụ giải quyết thủ tục hành chính và cung cấp dịch vụ công trực tuyến là một nội dung cốt lõi, tạo cơ sở, thúc đẩy hoàn thành các nhiệm vụ khác. Đề án nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn cho công dân trong việc kích hoạt, sử dụng tài khoản định danh điện tử.
Nghị định số 59/2022/NĐ-CP ngày 05/9/2022 của Chính phủ quy định “về định danh và xác thực điện tử”. Theo đó, Nghị định quy định chi tiết về danh tính điện tử, định danh điện tử, xác thực điện tử; dịch vụ xác thực điện tử; quyền, nghĩa vụ của bên sử dụng dịch vụ xác thực điện tử; trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan. Đặc biệt, Nghị định quy định trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân, trong đó, chủ thể danh tính điện tử có trách nhiệm bảo vệ thông tin danh tính điện tử; bảo đảm an toàn yếu tố xác thực. Bên sử dụng dịch vụ cần tuân thủ quy chuẩn kỹ thuật về định danh và xác thực điện tử. Quản lý, bảo mật thông tin tài khoản định danh điện tử, bảo đảm sử dụng tài khoản định danh điện tử an toàn.
Trên cơ sở các chủ trương trên, tỉnh Tiền Giang đã ban hành các quy định nhằm thúc đẩy thực hiện đăng ký, kích hoạt tài khoản điện tử trên địa bàn tỉnh, như: Chỉ thị số 08-CT/TU ngày 10/5/2023 của Tỉnh ủy Tiền Giang về tiếp tục đẩy mạnh thực hiện “Đề án phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư; định danh và xác thực điện tử, phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022 – 2025, tầm nhìn đến năm 2030” trên địa bàn tỉnh; Công văn số 1397-CV/BTGTU ngày 05/9/2023 của Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy về việc tuyên truyền cài đặt, đăng ký, kích hoạt tài khoản định danh điện tử trên địa bàn tỉnh; Kế hoạch số 383/KH-UBND ngày 15/8/2023 của Ủy ban nhân dân tỉnh Tiền giang về việc triển khai thực hiện 60 ngày, đêm tuyên truyền hướng dẫn người dân cài đặt, đăng ký, kích hoạt tài khoản định danh điện tử VNeID và thực hiện số hóa kết quả thủ tục hành chính, nâng cao hiệu quả sử dụng dịch vụ công trực tuyến và thanh toán trực tuyến trên địa bàn tỉnh Tiền Giang năm 2023.
Thực hiện các văn bản chỉ đạo trên về đăng ký tài khoản định danh điện tử, công an xã Đông Hòa Hiệp đã tăng cường kích hoạt định danh điện tử VNEID nhằm tạo thói quen cho người dân trên địa bàn xã thực hiện các thủ tục hành chính trên cổng Dịch vụ công trực tuyến, góp phần thực hiện nhiệm vụ chung là thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội của đất nước, tạo tính minh bạch, củng cố môi trường kinh doanh và tăng chỉ số năng lực cạnh tranh, xây dựng một nền hành chính chuyên nghiệp, hiệu quả và hiện đại, mang lại nhiều cải cách đột phá, phục vụ phát triển kinh tế – xã hội trên địa bàn xã Đông Hòa Hiệp.
Kết quả thực hiện công tác cấp, kích hoạt tài khoản định danh điện tử
Trên cơ sở các quy định, đề án của Chính phủ và của tỉnh Tiền Giang về việc thực hiện kích hoạt tài khoản định danh điện tử, cán bộ, chiến sĩ công an trên địa bàn xã đã hoàn thiện chỉ tiêu đề ra trong công tác hướng dẫn, cài đặt, kích hoạt tài khoản định danh điện tử cho người dân. Cụ thể:
(1) 100% công dân trên địa bàn xã Đông Hòa Hiệp khai báo lưu trú qua ứng dụng định danh điện tử VneID và hệ thống Dịch vụ công quốc gia. Thông qua ứng dụng VNelD, các cơ sở kinh doanh lưu trú sử dụng tài khoản VNelD để đăng nhập và sử dụng phần mềm ASM (ASM là phần mềm lưu trú được xây dựng và phát triển bởi Trung tâm Nghiên cứu – ứng dụng dữ liệu dân cư và căn cước công dân thuộc Trung tâm dữ liệu quốc gia về dân cư); khách đến lưu trú có thể sử dụng VnelD quét mã tại cơ sở lưu (hoặc sử dụng thiết bị để quét mã QR trên ứng dụng VnelD, thiết bị đọc “chip” trên thẻ căncước công dân) phục vụ kê khai thông tin tự động mà không cần phải xuất trình các loại giấy tờ để xác minh nhân thân. Chủ các cơ sở kinh doanh dịch vụ lưu trú trên địa bàn đã có sử dụng Phần mềm ASM khai báo lưu trú cho khách lưu trú đạt hiệu quả cao tiện lợi (đã có 1/6 cơ sở sử dụng phần mềm ASM, 5/6 cơ sở lưu trú khai báo lưu trú qua cổng Dịch vụ công trực tuyến)2.
(2) Công an xã Đông Hòa Hiệp đã tích cực tuyên truyền đầy đủ về việc cài đặt, sử dụng tài khoản định danh điện tử trên các trang thông tin mạng xã hội (zalo, facebook) với tài khoản: Công an xã Đông Hòa Hiệp; xây dựng thành công nhiều “video clip” hướng dẫn nộp hồ sơ trực tuyến và thanh toán trực tuyến trên cổng Dịch vụ công quốc gia đạt hiệu quả3.
(3) Tính đến ngày 18/10/2023, trên địa bàn xã Đông Hòa Hiệp đã hoàn thành 100% chỉ tiêu kích hoạt định danh điện tử theo Kế hoạch số 383/KH-UBND ngày 15/8/2023 của UBND tỉnh Tiền Giang (cụ thể là 7.000/7.000 chỉ tiêu đề ra người dân đã được kích hoạt định danh mức 2 và tích hợp đầy đủ các loại giấy tờ). Hệ thống đăng ký xe mô tô, xe gắn máy tại Công an xã cũng được triển khai qua hình thức Dịch vụ công 100%4.
(4) Hướng dẫn người dân tham gia kích hoạt định danh điện tử VNeID để đơn giản hóa thủ tục hành chính, như: khai báo lưu trú, gửi tin báo, tố giác về tội phạm, quản lý thông tin cá nhân và hộ gia đình, tích hợp các loại giấy tờ tùy thân (Bảo hiểm ý tế, Giấy phép lái xe, Giấy chứng nhận đăng ký xe, … ) vào hệ thống định danh điện tử trên Cơ sở dữ liệu quốc gia về Dân cư mà không cần phải đến cơ quan Công an để xác nhận. Đến ngày 14/11/2023, Công an xã Đông Hòa Hiệp kích hoạt thành công được 7.122/ 13.869 trường hợp định danh mức 2 (đạt tỷ lệ 51,35% toàn nhân khẩu đã cấp Thẻ Căncước công dân (nay là thẻ Căn cước) trên địa bàn. Tỷ lệ Dịch vụ công trên lĩnh vực cư trú trên địa bàn Cái Bè đạt 2.692/2.693 hồ sơ đạt 99,96%5.
Như vậy, công tác cấp, kích hoạt tài khoản định danh điện tử VNeID là một trong những nhiệm vụ quan trọng thúc đẩy thực hiện có hiệu quả Đề án 06 của Chính phủ, góp phần thực hiện ba khâu đột phá chiến lược, trong đó có đột phá chiến lược về xây dựng hạ tầng giao thông đồng bộ, hạ tầng thích ứng biến đổi khí hậu, hạ tầng số và hạ tầng xã hội. Đây sẽ là cuộc cách mạng về chuyển đổi số, cải cách thủ tục hành chính của nước ta khi được tiến hành đồng bộ, kết hợp nhuần nhuyễn giữa nghiệp vụ và ứng dụng công nghệ thông tin, đưa dữ liệu dân cư vào phục vụ phát triển kinh tế – xã hội”6.
Tuy nhiên, quá trình thực hiện công tác cấp, kích hoạt tài khoản định danh điện tử VNEID trên địa bàn xã Đông Hòa Hiệp còn một số hạn chế, như: nhiều người dân chưa có điện thoại di động (Smartphone) để sử dụng kích hoạt định danh điện tử trện địa bàn; một bộ phận người lớn tuổi tham gia kích hoạt chưa được sự hiệu quả cao. Vì vậy, hiện nay, xã Đông Hòa Hiệp còn khoảng 5.286 tài khoản VNeID đủ điều kiện chưa đăng ký tài khoản định danh điện tử mức 2, khoảng 1.221 tài khoản đã có định danh mức 2 nhưng chưa kích hoạt; lực lượng cán bộ công an xã trong giai đoạn đầu vẫn chưa được bảo đảm về mặt số lượng, một người phải đảm nhận rất nhiều đầu việc khác nhau nên công tác tuyên truyền, hướng dẫn, kích hoạt tài khoản định danh điện tử cho người dân chưa đạt hiệu quả như mong muốn.
Một số giải pháp nâng cao hiệu quả công tác kích hoạt tài khoản định danh điện tử VNEID
Một là, tiếp tục tuyên truyền chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước về việc đẩy mạnh cải cách hành chính gắn với chuyển đổi số, đồng thời, đề cao trách nhiệm của người đứng đầu trong triển khai nhiệm vụ dịch vụ công trực tuyến, kích hoạt định danh điện tử VNeID chuyển đổi số.
Hai là, tăng cường công tác phối hợp giữa công an xã Đông Hòa Hiệp với các ngành, đoàn thể địa phương trong công tác tuyên truyền, hướng dẫn, kích hoạt tài khoản định danh điện tử VNEID trên địa bàn , đặc biệt, xác định đoàn viên, thanh niên trong xã là lực lượng xung kích đi đầu để tạo hiệu ứng lan tỏa đặc biệt trong công tác này nhằm nâng cao nhận thức của người dân về tầm quan trọng và tiện ích của tài khoản định danh điện tử đối với các lĩnh vực của đời sống kinh tế – xã hội. Đồng thời, Công an xã Đông Hòa Hiệp cần chủ động tập huấn cho tất cả tổ trưởng Tổ Đề án 06/CP ở các ấp, hướng dẫn cho người dân làm trực tiếp tại Công an xã để bảo đảm hoàn thành kế hoạch đề ra.
Ba là, cần tiếp tục quan tâm, chú trọng tạo điều kiện nâng cao trình độ cho cán bộ thực hiện công tác tuyên truyền, hướng dẫn kích hoạt định danh điện tử; đồng thời tăng cường lực lượng cho công an xã Đồng Hòa Hiệp để hoàn thành nhiệm vụ đúng tiến độ. Bên cạnh đó, công an xã Đông Hòa Hiệp cần chủ động tham mưu đề xuất cơ chế tinh giản các thủ tục không cần thiết trong quá trình tạo tài khoản và sử dụng tài khoản khi thực hiện các dịch vụ công trực tuyến và trên môi trường điện tử.
Bốn là, vận động doanh nghiệp trợ giá hoặc hỗ trợ các thiết bị điện tử, như: điện thoại thông minh, máy tính để người dân có thể tiếp cận với nền tảng số, phục vụ tốt cho công việc tạo lập tài khoản định danh điện tử.
Năm là, thường xuyên đánh giá, rút kinh nghiệm quá trình triển khai kích hoạt định danh điện tử VNeID; nhân rộng, phát huy các hình thức mới về cải cách hành chính, các sáng kiến mới, cách làm hay để nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu quả công tác kích hoạt định danh điện tử và dịch vụ công trực tuyến hướng tới mục tiêu phục vụ có hiệu quả người dân, doanh nghiệp.
