Hồ Quốc Tịnh
UBND phường 10, Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh
(Quanlynhanuoc.vn) – Thanh niên Việt Nam là lực lượng xã hội hùng hậu, luôn đi đầu trong sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc, có đóng góp to lớn trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Quản lý thanh niên là nhiệm vụ của mọi gia đình, tổ chức và toàn xã hội, trong đó quản lý nhà nước và sự tham gia của Đoàn Thanh niên vào hoạt động quản lý nhà nước về thanh niên có vai trò cực kỳ quan trọng. Nội dung bài viết về thực trạng tham gia của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh Quận 3 vào hoạt động quản lý nhà nước về thanh niên trên địa bàn quận, từ đó đề xuất giải pháp tăng cường sự tham gia của Đoàn vào hoạt động quản lý nhà nước.
Từ khóa: Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh; công tác thanh niên; quản lý nhà nước về thanh niên; Quận 3, TP. Hồ Chí Minh.
1. Nội dung tham gia của Đoàn Thanh niên vào hoạt động quản lý nhà nước về thanh niên
Sự tham gia của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh vào hoạt động quản lý nhà nước về công tác thanh niên là một thực tế khách quan và là một trong các nhiệm vụ quan trọng thường xuyên của Đoàn. Để thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ đó, sự tham gia của Đoàn Thanh niên vào các hoạt động quản lý nhà nước về thanh niên được tiến hành thông qua các nội dung hoạt động cơ bản, như:
(1) Tham gia nghiên cứu, dự báo tình hình thanh niên.
(2) Tham gia xây dựng chính sách, pháp luật liên quan đến thanh niên và công tác thanh niên, như: trình các dự án luật, pháp lệnh liên quan đến thanh niên với Quốc hội; các chính sách, cơ chế quản lý liên quan đến thanh niên và công tác thanh niên với Chính phủ; tham gia bàn và quyết định các vấn đề liên quan đến thanh niên và công tác thanh niên trong các cuộc họp, hội nghị của Chính phủ, Hội đồng nhân dân (HĐND), Ủy ban nhân dân (UBND) các cấp.
(3) Vận động, hướng dẫn, tổ chức cho thanh niên xung kích thực hiện các chính sách, pháp luật của Nhà nước; phối hợp với các cấp, các ngành chăm lo giải quyết các kiến nghị, nhu cầu chính đáng của thanh niên.
(4) Tham gia giám sát, kiểm tra hoạt động của các cơ quan Nhà nước, tham gia tuyên truyền giáo dục pháp luật, đấu tranh bảo vệ pháp luật; bảo vệ quyền lợi hợp pháp của thanh niên.
(5) Thực hiện các hoạt động đối ngoại về mặt nhà nước trong lĩnh vực thanh niên.
2. Thực trạng tham gia của Đoàn Thanh niên Quận 3 vào hoạt động quản lý nhà nước về thanh niên
Một là, công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục thanh niên thực hiện chính sách, pháp luật của Nhà nước. Với trách nhiệm là thành viên Hội đồng phổ biến, giáo dục pháp luật của quận, Đoàn Thanh niên Quận 3 đã chủ động tham mưu cho Hội đồng xây dựng chương trình giáo dục pháp luật nói chung trong đó lồng ghép các nội dung giáo dục pháp luật cho thanh niên và lập các đề án riêng triển khai công tác giáo dục pháp luật trong thanh niên. Việc triển khai tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật trong thanh thiếu nhi chủ yếu được thực hiện trực tiếp hoặc gián tiếp thông qua các Đoàn cơ sở, Chi đoàn cơ sở trực thuộc Quận Đoàn. Đây cũng là nội dung quan trọng trong chức năng giáo dục thanh niên của Đoàn, góp phần đẩy mạnh ý thức chấp hành kỷ luật lao động, tuân thủ nội quy, quy định của tổ chức, tập thể và cộng động.
Hai là, tham gia xây dựng chiến lược và chính sách đối với thanh niên. Đoàn Thanh niên Quận 3 chủ động phối hợp với các, ngành liên quan xây dựng chương trình phát triển thanh niên Quận giai đoạn 2023 – 2030. Trên cơ sở đề xuất của của Ban Thường vụ Quận Đoàn, ngày 29/3/2023, Chủ tịch UBND Quận 3 đã ký Quyết định số 355/QĐ-UBND về việc ban hành Chương trình phát triển thanh niên Quận 3 giai đoạn 2023 – 2030. Ngoài ra, Quận Đoàn 3 đã tích cực tham gia góp ý xây dựng các chiến lược quốc gia liên quan đến thanh niên, như: Chiến lược phát triển thanh niên Việt Nam giai đoạn 2021 – 2030, Chiến lược quốc gia về phòng, chống ma túy, HIV/AIDS… góp ý, phản biện các dự thảo Luật có liên quan trực tiếp đến quyền và lợi ích chính đáng của đoàn viên, thanh thiếu nhi.
Ba là, vận động và tổ chức đoàn viên, thanh niên tham gia phát triển kinh tế – xã hội tại Quận. Quận Đoàn tổ chức vận động các nguồn lực xã hội nhằm hỗ trợ cho đoàn viên, thanh niên có hoàn cảnh khó khăn có điều kiện học tập, nâng cao kỹ năng nghề nghiệp góp phần phát triển kinh tế, như: Giai đoạn từ 2017 – 2022, các cấp bộ Đoàn đã trao hơn 500 suất học bổng với tổng trị giá 2 tỷ 500 triệu đồng cho đoàn viên thanh thiếu nhi có hoàn cảnh khó khăn1.
Đẩy mạnh tổ chức chương trình “Thắp sáng ước mơ Tuổi trẻ Việt Nam”, giao lưu với cựu cán bộ Đoàn trưởng thành từ công tác Đội trên địa bàn Quận nhằm góp phần định hướng nghề nghiệp và phát triển bản thân cho đoàn viên, thanh niên. Chỉ đạo các cơ sở Đoàn tiếp tục đẩy mạnh việc thành lập và duy trì hoạt động các câu lạc bộ, đội, nhóm học thuật, sáng tạo tại các trường; các câu lạc bộ đã phát huy tốt việc tạo sân chơi học thuật, đam mê học tập trong học sinh như câu lạc bộ tên lửa nước, hóa học, toán học, vật lý, sinh học, ngoại ngữ,…
Ban Thường vụ Quận Đoàn tiếp thực tham mưu và thực hiện Đề án số 206/ĐA-UBND về hỗ trợ doanh nhân trẻ, thanh niên, sinh viên và phụ nữ khởi nghiệp giai đoạn 2018 – 2025; tham mưu UBND Quận ban hành Kế hoạch số 270/KH-UBND ngày 02/8/2023 về phát động Phong trào thi đua “Thanh niên Quận 3 khởi nghiệp – lập nghiệp, đổi mới sáng tạo” giai đoạn 2023 – 2027; tham mưu UBND Quận 3 xây dựng và ban hành Kế hoạch số 194/KH-UBND ngày 24/5/2023 về tổ chức giao lưu, đối thoại giữa Lãnh đạo UBND Quận 3 với thanh niên trên địa bàn quận năm 2023.
Bốn là, tham gia kiểm tra, giám sát việc thực hiện pháp luật, chính sách đối với thanh niên tại Quận.Công tác kiểm tra được triển khai thực hiện bài bản, có ban hành kế hoạch kiểm tra định kỳ, kiểm theo từng chuyên đề, kiểm tra đột xuất. Các chuyên đề kiểm tra phù hợp với yêu cầu công tác hằng năm, gắn với từng thời điểm, phù hợp với các nội dung trọng tâm cần phải nâng cao chất lượng hoạt động, cần đánh giá và điều chỉnh. Sau mỗi chuyên đề kiểm tra, Ban Thường vụ Quận Đoàn thực hiện ban hành thông báo kết luận cụ thể từng nội dung để các cơ sở Đoàn có căn cứ thực hiện việc cải thiện các nội dung chưa tốt và cung cấp các cách làm mới để cơ sở tham khảo và học tập. Bên cạnh đó, công tác kiểm tra được triển khai đồng bộ từ Quận đến cơ sở, cơ sở Đoàn quan tâm đến việc kiểm tra chi đoàn trực thuộc hằng năm theo định hướng của cấp Quận.
Công tác giám sát chuyên đề được thực hiện hằng năm, nội dung giám sát được chọn lựa phù hợp với yêu cầu của công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi từng giai đoạn, có căn cứ vào kết quả của các đợt giám sát trước để tiến hành các đợt giám sát tiếp theo. Công tác giám sát được thực hiện đồng bộ từ cấp quận đến cấp cơ sở, các chuyên đề tại cơ sở bám sát theo định hướng của cấp quận và yêu cầu từ thực tiễn tại đơn vị.
Năm là, tham gia tổ chức thực hiện công tác quốc tế thanh niên. Quận đoàn đẩy mạnh công tác quán triệt, tuyên truyền, triển khai thực hiện các chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách ngoại giao của Nhà nước về quốc tế và hội nhập quốc tế, đặc biệt về cộng đồng ASEAN và các hiệp định kinh tế mới mà Việt Nam tham gia cho cán bộ, đoàn viên, thanh niên. Tăng cường mời gọi đoàn viên thanh niên tham gia các hoạt động giao lưu hữu nghị, hợp tác quốc tế, bám sát chủ trương đa phương hóa, đa dạng hóa, tích cực hội nhập quốc tế sâu rộng. Nâng chất các hoạt động bồi dưỡng, trang bị kiến thức, kỹ năng hội nhập quốc tế cho cán bộ, đoàn viên, thanh niên. Thúc đẩy phong trào học tập, nâng cao trình độ ngoại ngữ cho đoàn viên, thanh niên; tổ chức các câu lạc bộ ngoại ngữ, câu lạc bộ kỹ năng tại các cấp bộ Đoàn, Hội.
Đánh giá chung:
Quận Đoàn Quận 3 đã có sự tham gia tích cực đối vào hoạt động quản lý nhà nước về thanh niên trên địa bàn và đạt được nhiều kết quả khả quan, đặc biệt trong công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục thanh niên thực hiện chính sách, pháp luật của Nhà nước và công tác vận động và tổ chức đoàn viên, thanh niên tham gia phát triển kinh tế – xã hội. Nhờ sự tham gia tích cực của Quận đoàn vào công tác quản lý nhà nước về thanh niên, hoạt động của thanh niên Quận 3 có nhiều thành tích nổi trội trong phong trào Tuổi trẻ Quận 3 học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh và các phong trào thi đua phát triển kinh tế – xã hội của địa phương; góp phần vào thành tích chung của Quận.
Tuy nhiên, nhìn tổng thể công tác quản lý nhà nước về công tác thanh niên và sự tham gia của Đoàn Thanh niên vào hoạt động quản lý nhà nước về công tác thanh niên chưa đáp ứng yêu cầu, bộc lộ sự lúng túng về nội dung, cách thức. Sự tham gia vào hoạt động quản lý nhà nước về công tác thanh niên ở một số nội dung của Quận Đoàn thiếu cụ thể, hiệu quả chưa cao. Cơ chế phối hợp giữa chính quyền và tổ chức Đoàn, nhất là ở cơ sở, thiếu rõ ràng, còn nhiều vướng mắc.
3. Một số giải pháp tăng cường sự tham gia của Đoàn Thanh niên Quận 3 vào hoạt động quản lý nhà nước về thanh niên
Thứ nhất, thực hiện tốt việc phân tích tình hình thanh niên, đánh giá, dự báo, lập quy hoạch, kế hoạch thanh niên. Đoàn Thanh niên Quận 3 cần chủ động hơn nữa trong việc phối hợp cùng các ban, ngành, đoàn thể để lập các báo cáo đánh giá chuyên sâu về tình hình thanh niên trên các đối tượng, các lĩnh vực. Bên cạnh đó, Quận Đoàn cần chủ động thực hiện việc tổng hợp, phân tích tình hình thanh niên trên bình diện chung một cách đầy đủ và toàn diện nhất. Cùng với đó, Quận Đoàn cần chú ý nghiên cứu, dự báo những nhân tố tác động đến tình hình thanh niên và công tác thanh niên là cơ sở quan trọng để Quận Đoàn tham mưu lãnh đạo Quận 3 hoạch định chiến lược lâu dài về công tác thanh niên, các biện pháp, công cụ để tăng cường sự quản lý của nhà nước.
Thứ hai, nâng cao hiệu quả hoạt động của Đoàn Thanh niên tham gia xây dựng chính sách, pháp luật, nhất là chính sách, pháp luật liên quan đến thanh niên. Phối hợp chặt chẽ với UBND và các ban, ngành, đoàn thể có liên quan để tham mưu, đề xuất và nghiên cứu xây dựng các chính sách thanh niên trong các lĩnh vực kinh tế – xã hội. Bổ sung, hoàn thiện cơ chế phối hợp giữa Đoàn với các ban, ngành trong việc đề xuất, xây dựng chính sách đối với thanh niên. Định hướng đề xuất bổ sung, hoàn thiện và xây dựng mới các chính sách đối với thanh niên trong thời gian tới. Tham gia xây dựng các chiến lược phát triển các ngành, lĩnh vực kinh tế – xã hội, nhất là các chiến lược, chương trình phát triển ngành, lĩnh vực về giáo dục và đào tạo, về giải quyết việc làm, về chăm lo nâng cao sức khỏe thanh niên, về dân số, về bình đẳng giới, phòng chống ma túy, tệ nạn xã hội…
Thứ ba, đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác vận động, cổ vũ, hỗ trợ và tổ chức thanh niên xung kích thực hiện các chiến lược phát triển kinh tế – xã hội. Đổi mới các hình thức cổ vũ, vận động, như: (1) Phát huy các Ngày hội sáng tạo của thanh thiếu nhi quận, khuyến khích thanh niên học tập, nghiên cứu làm chủ khoa học, công nghệ, tận dụng tối đa yếu tố tích cực từ cuộc cách mạng công nghệ 4.0. (2) Tập trung khai thác các nguồn vốn giúp thanh niên khởi nghiệp, làm kinh tế từ các nguồn quỹ hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp, ngân hàng chính sách xã hội. Đẩy mạnh các kênh thông tin kết nối việc làm trực tuyến do cấp quận vận hành, hỗ trợ người lao động bị mất việc. (3) Tổ chức các hoạt động rèn luyện tay nghề, thi tay nghề nhằm xây dựng tình yêu lao động, niềm tự hào nghề nghiệp gắn với việc phát huy vai trò tiên phong, gương mẫu của thanh niên trong lao động sáng tạo. (4) Phát huy Không gian khởi nghiệp thanh niên Quận 3 trong việc kết nối các doanh nghiệp trẻ, tạo việc làm, tổ chức các tọa đàm, diễn đàn, các lớp tập huấn khởi nghiệp cho giới trẻ.
Thứ tư, tăng cường hiệu quả hoạt động kiểm tra, giám sát của Đoàn. Đổi mới phương thức kiểm tra, giám sát của Đoàn, trong đó chú trọng công tác kiểm tra, giám sát theo từng lĩnh vực, chuyên đề. Tiếp tục nâng cao nhận thức của cơ sở đoàn và đội ngũ cán bộ đoàn về công tác kiểm tra, giám sát. Kiên trì thực hiện và nâng cao chất lượng giám sát, phản biện xã hội và tham gia góp ý xây dựng Đảng, chính quyền gắn với việc thực hiện Đề án 06-ĐA/TU ngày 20/8/2021 của Thành ủy về “Nâng cao vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Thành phố và Nhân dân giám sát tổ chức đảng, đảng viên và hoạt động của chính quyền giai đoạn 2021 – 2030”; tăng cường việc thực hiện giám sát chính sách, pháp luật đối với thanh niên.
Thứ năm, đẩy mạnh phát huy vai trò của Đoàn Thanh niên tham gia thực hiện các hoạt động đối ngoại trong lĩnh vực thanh niên. Đẩy mạnh công tác quán triệt, tuyên truyền, triển khai thực hiện các chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách ngoại giao của Nhà nước về quốc tế và hội nhập quốc tế, đặc biệt về cộng đồng ASEAN và các hiệp định kinh tế mới mà Việt Nam tham gia cho cán bộ, đoàn viên, thanh niên,… nhằm tạo cho thanh niên có quan điểm, nhận thức rõ ràng, đúng đắn về đường lối, chủ trương đối ngoại của Nhà nước; nắm được tình hình quốc tế trong bối cảnh hiện nay; nắm và hiểu được các tổ chức quốc tế, tổ chức thanh niên các nước và đặc trưng về đất nước, con người của các quốc gia trên thế giới. Tăng cường mời gọi đoàn viên thanh niên tham gia các hoạt động giao lưu hữu nghị, hợp tác quốc tế, bám sát chủ trương đa phương hóa, đa dạng hóa, tích cực hội nhập quốc tế sâu rộng.
4. Kết luận
Thanh niên là lực lượng xã hội hùng hậu, có tiềm năng to lớn, là động lực phát triển đất nước, là tương lai của xã hội. Thanh niên cần được gia đình, Nhà nước, xã hội tạo điều kiện học tập, lao động và giải trí, phát triển thể lực, trí lực; bồi dưỡng về đạo đức, truyền thống dân tộc, ý thức công dân và lý tưởng xã hội chủ nghĩa, đi đầu trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Việc phát huy tiềm năng to lớn của thanh niên cần được thực hiện thông qua tăng cường quản lý nhà nước cũng như đẩy mạnh sự tham gia của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh vào hoạt động quản lý nhà nước về công tác thanh niên theo quy định của pháp luật.
Chú thích:
1. Tác giả tổng hợp số liệu giai đoạn từ 2017 – 2022 do Quận Đoàn quận 3 cung cấp.
Tài liệu tham khảo:
1. Điều lệ Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, năm 2022.
2. Vũ Trọng Kim. Quản lý nhà nước về công tác thanh niên. H. NXB Chính trị quốc gia, 1999.
3. Quyết định số 355/QĐ-UBND ngày 29/3/2023 của Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận 3 về việc ban hành Chương trình phát triển thanh niên Quận 3 giai đoạn 2023 – 2030.
4. Sự tham gia của Đoàn Thanh niên trong thực hiện chính sách đối với thanh niên. https://www.tcnn.vn, ngày 19/12/2023.
5. Vai trò của thanh niên trong thời kỳ mới. https://www.quanlynhanuoc.vn, ngày 04/5/2021.
