Thiếu tá Phạm Công Minh
Học viện Chính trị, Bộ Quốc phòng
(Quanlynhanuoc.vn) – Định hướng chính trị có vai trò đặc biệt quan trọng đối với chất lượng giáo dục – đào tạo ở các nhà trường quân đội. Cùng với các lực lượng khác, đội ngũ giảng viên ở các nhà trường quân đội giữ vai trò nòng cốt trong xây dựng quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới. Bài viết khái quát hoạt động lãnh đạo của Đảng ủy Trường Quân sự Quân khu 3 nhằm phát huy vai trò của đội ngũ giảng viên trong định hướng chính trị cho học viên của Trường.
Từ khóa: Trường Quân sự Quân khu 3; Bộ Quốc phòng; định hướng chính trị; học viên; đội ngũ giảng viên; phát huy vai trò.
1. Sự cần thiết phát huy vai trò của đội ngũ giảng viên trong định hướng chính trị cho học viên
Hiện nay, đất nước đang đứng trước nhiều thời cơ và vận hội, song cũng phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức. Các thế lực thù địch triệt để lợi dụng quá trình hội nhập quốc tế, sự phát triển mạnh mẽ của khoa học – công nghệ, mặt trái của kinh tế thị trường, những tiêu cực, tệ nạn xã hội để phá hoại nền tảng tư tưởng của Đảng, truyền bá các sản phẩm văn hóa phương Tây, đề cao lối sống vật chất, làm mờ đi truyền thống tốt đẹp của dân tộc, của quân đội ta. Chúng thực hiện âm mưu, hoạt động “diễn biến hòa bình”, thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ, “phi chính trị hóa” quân đội ta.
Trước những yêu cầu mới về xây dựng quân đội, củng cố quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc, đặc biệt, trong những năm tới, quân đội quyết liệt điều chỉnh tổ chức theo hướng “tinh gọn, mạnh”. Vì vậy đã đặt ra những yêu cầu cao hơn về phẩm chất chính trị trong thực hiện chức trách, các nhiệm vụ mới, đột xuất, phức tạp, khó lường; đòi hỏi cần phải tiếp tục làm tốt công tác định hướng chính trị trong quá trình đào tạo cán bộ trong quân đội, góp phần xây dựng quân đội vững mạnh. Nhiệm vụ này đã được Đảng ủy Trường Quân sự Quân khu 3 thường xuyên lãnh đạo, chỉ đạo sát sao, đặc biệt chú trọng phát huy vai trò của đội ngũ giảng viên trong hoạt động giảng dạy nhằm thực hiện tốt việc định hướng chính trị cho học viên tại Nhà trường.
2. Lãnh đạo công tác tư tưởng và bồi dưỡng năng lực cho đội ngũ giảng viên đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ giáo dục – đào tạo trong tình hình mới
Giảng viên vừa là chủ thể trực tiếp tiến hành định hướng chính trị trong dạy học, vừa là đối tượng có tác động quyết định đến nâng cao định hướng chính trị trong dạy học ở Trường Quân sự Quân khu 3. Do đó, tiến hành công tác tư tưởng, và bồi dưỡng năng lực cho đội ngũ giảng viên là vấn đề quan trọng hàng đầu, quyết định đến việc nâng cao định hướng chính trị trong dạy học của giảng viên.
Trên cơ sở nhận thức sâu sắc tầm quan trọng và ý nghĩa quyết định của hoạt động nâng cao định hướng chính trị trong dạy học của giảng viên, Đảng ủy, Ban Giám hiệu Trường Quân sự Quân khu 3 đã chủ động lãnh đạo, chỉ đạo các cấp uỷ và toàn trường triển khai thực hiện việc định hướng chính trị cho học viên với tính chất là một nhiệm vụ chính trị thường xuyên, không phải là những hoạt động mang tính chất thời điểm. Nghị quyết lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ năm 2024 của Đảng uỷ Trường Quân sự Quân khu 3 xác định: tiếp tục quán triệt, triển khai thực hiện nghiêm phương châm của Bộ Quốc phòng “Chất lượng đào tạo của nhà trường là khả năng sẵn sàng chiến đấu của đơn vị”; các nghị quyết, kế hoạch của cấp trên và Nhà trường về đổi mới, nâng cao chất lượng giáo dục – đào tạo, huấn luyện đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới. Xây dựng kế hoạch, chương trình, quản lý, điều hành giáo dục – đào tạo, huấn luyện chặt chẽ, khoa học; tập trung bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, giáo viên đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ…
Theo đó, công tác bồi dưỡng, phát triển, nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên đã được xác định rõ phương hướng, mục tiêu trong chiến lược phát triển của Nhà trường. Những giảng viên được lựa chọn cử đi đào tạo sư phạm và sau đại học ở các nhà trường quân đội đã được nghiên cứu một cách kỹ lưỡng, đúng người, đúng chuyên môn, năng lực; việc bổ sung nguồn giảng viên có phẩm chất chính trị tốt, đạo đức cách mạng trong sáng, có lối sống trung thực, mẫu mực; trình độ hiểu biết rộng, năng lực nhận thức và khả năng tư duy nhanh nhạy, sáng tạo, có năng khiếu sư phạm, khả năng diễn thuyết, trình bày vấn đề có sức lôi cuốn; có kinh nghiệm thực tiễn công tác phong phú (đã được đi thực tế cấp đội trở lên) đạt kết quả cao, trong đó có sự lựa chọn giảng viên đi đào tạo nằm trong diện quy hoạch, sử dụng cán bộ lâu dài.
3. Về lãnh đạo đổi mới nội dung, phương pháp dạy học của giảng viên Trường Quân sự Quân khu 3
Nâng cao định hướng chính trị trong dạy học của giảng viên Trường Quân sự Quân khu 3 chủ yếu được tiến hành thông qua dạy học. Vì vậy, quá trình lãnh đạo đổi mới nội dung, phương pháp dạy học của giảng viên, Đảng uỷ Nhà trường đã kế thừa, phát huy những thành tựu, phát triển những nhân tố mới, tiếp thu có chọn lọc những kinh nghiệm của các nhà trường trong quân đội; kiên quyết chấn chỉnh những nhận thức, việc làm lệch lạc. Đổi mới nhằm bảo đảm tính hệ thống, tầm nhìn dài hạn, phù hợp với từng đối tượng đào tạo của Nhà trường. Trên cơ sở nghị quyết lãnh đạo của Đảng ủy Nhà trường, chương trình, nội dung đã được chuẩn hóa, các khoa giảng viên đã chỉ đạo quá trình chuẩn bị và thực hành dạy học của đội ngũ giảng viên theo hướng phát huy tính chủ động, sáng tạo trong cải tiến, biên soạn, nội dung chương trình phù hợp, tránh xu hướng giản đơn, đại khái, sơ sài nhưng cũng tránh tình trạng quá tải, tập trung vào những nội dung gắn chặt với thực tiễn công tác.
Việc lựa chọn nội dung, biên soạn giáo án, chuẩn bị và thực hành dạy học, của đội ngũ giảng viên đã căn cứ vào từng đối tượng, từng điều kiện sư phạm để xây dựng và vận dụng các phương pháp dạy học một cách linh hoạt, sáng tạo, đảm bảo tính định hướng chính trị. Với đối tượng đào tạo cán bộ ngành quân sự cơ sở, việc xây dựng nội dung với những kiến thức cơ bản, cốt lõi, sử dụng các phương pháp truyền thống kết hợp với sử dụng phương tiện kỹ thuật hiện đại để giúp người học dễ hiểu, dễ nhớ, từng bước xây dựng thế giới quan, phương pháp luận khoa học; với đối tượng bồi dưỡng kiến thức tham mưu quân sự quốc phòng địa phương những nội dung cần truyền tải đến người học phải mang tính định hướng là chủ yếu, không lựa chọn những nội dung người học đã được trang bị ở cấp học trước, phương pháp sử dụng chủ yếu là định hướng, gợi mở để người học vận dụng lý luận, tự giải quyết các vấn đề chính trị – xã hội ở địa bàn công tác.
Đồng thời, Đảng ủy Nhà trường lãnh đạo đổi mới nội dung, chú trọng đến tính hệ thống, đồng bộ giữa các tổ bộ môn trong khoa, giữa các khoa; quán triệt nguyên tắc thống nhất giữa học đi đôi với hành, lý luận gắn liền với thực tiễn; tôn trọng quy luật nhận thức, đặc điểm tư duy logic, biện chứng của từng đối tượng. Hạn chế đến mức thấp nhất việc sắp xếp lịch chồng chéo, không khoa học, dẫn đến đảo lộn trật tự các chủ để và môn học. Lựa chọn các hình thức, phương pháp dạy học phù hợp với từng đối tượng đào tạo và thường xuyên đổi mới, cải tiến tập trung phát huy tính tích cực nhận thức, khả năng tư duy độc lập, sáng tạo của người học.
4. Về lãnh đạo xây dựng môi trường chính trị thuận lợi nhằm nâng cao định hướng chính trị trong dạy học của giảng viên
Sự hình thành và quá trình phát triển những phẩm chất chính trị – xã hội của học viên không chỉ chịu sự quyết định của quá trình chuyển hóa hệ thống kiến thức đã lĩnh hội được, mà còn chịu sự chi phối của điều kiện, hoàn cảnh sinh hoạt, học tập, của môi trường chính trị xung quanh. Môi trường chính trị tác động đến sự hình thành và phát triển những phẩm chất chính trị – xã hội của người học được tạo dựng từ chính những hoạt động của con người trong xã hội nói chung, trong môi trường hoạt động giáo dục đào tạo ở Trường Quân sự Quân khu 3 nói riêng. Do đó, để nâng cao định hướng chính trị trong dạy học của giảng viên, Đảng ủy Trường Quân sự Quân khu 3 đã chú trọng lãnh đạo xây dựng môi trường chính trị thuận lợi nhằm thúc đẩy nâng cao định hướng chính trị, tư tưởng, tính cách mạng và khoa học của nội dung dạy học.
Quán triệt các văn bản chỉ thị của cấp trên, tập trung vào các chỉ thị, nghị quyết về giáo dục đào tạo của Bộ Tư lệnh Quân khu; căn cứ vào tình hình thực tiễn của Nhà trường để ra nghị quyết lãnh đạo, chỉ đạo hoạt động dạy học, định hướng chính trị trong dạy học. Năng lực lãnh đạo của Đảng ủy, Ban Giám hiệu nhà trường là năng lực định hướng chính trị đúng đắn cho toàn trường, nhất là đối với đội ngũ giảng viên viên, tạo điều kiện để thống nhất về tư tưởng và hành động của họ và người học.
Cùng với việc xây dựng đội ngũ giảng viên, Đảng ủy, Ban Giám hiệu Nhà trường luôn quan tâm, lãnh đạo, định hướng quá trình học tập của học viên. Thông qua các tổ chức, với các hình thức và biện pháp khác nhau, tổ chức đảng các cấp trong Đảng bộ Nhà trường đã xác định cho học viên động cơ, thái độ đúng đắn trong quá trình học tập. Đồng thời, xây dựng kế hoạch chuẩn bị đầy đủ cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học, kết hợp chỉ đạo các cơ quan xây dựng hệ thống quy định, quy chế giáo dục- đào tạo phù hợp với môi trường sư phạm của Nhà trường.
5. Kết luận
Sự lãnh đạo của Đảng ủy Trường Quân sự Quân khu 3 trong những năm qua đã quan tâm phát huy vai trò của đội ngũ giảng viên trong định hướng chính trị cho học viên đã mang lại kết quả đáng khích lệ, trong đó đã truyền thụ những kiến thức cơ bản về chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, nội dung cốt lõi của hệ tư tưởng xã hội chủ nghĩa, là nền tảng để người học hình thành thế giới quan, phương pháp luận trong nhận thức và hành động.
Một thế giới quan, phương pháp luận khoa học sẽ giúp cho học viên có được quan điểm, nhận thức đúng đắn về sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân, về đường lối quan điểm của đảng, về tính đúng đắn của con đường cách mạng do Đảng và Nhân dân ta lựa chọn, về mục tiêu trước mắt và lâu dài của sự nghiệp cách mạng cũng như nhiệm vụ của quân đội, trách nhiệm của bản thân đối với sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc. Đồng thời, góp phần nâng cao chất lượng và bản lĩnh khoa học, bản lĩnh chính trị của đội ngũ giảng viên, từ đó tạo điều kiện để các giảng viên thực hiện tốt vai trò của mình trong hoạt động giảng dạy. Những kết quả đạt được sẽ góp phần quan trọng trong việc khắc phục tình trạng ngại học, lười học lý luận chính trị, nâng cao nhận thức của đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý về bản chất khoa học và cách mạng của chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, giúp họ củng cố những vũ khí lý luận sắc bén trong đấu tranh chống những quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới, giữ vững được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế của đất nước.
Tài liệu tham khảo:
1. Đảng Cộng sản Việt Nam. Nghị quyết số 29-NQ/TW Hội nghị lần thứ 8 Ban Chấp hành Trung ương (khóa XI). H. NXB Chính trị quốc gia, 2013.
2. Đảng Cộng sản Việt Nam. Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII. Tập I, II. H. NXB Chính trị quốc gia Sự thật, 2021.
3. Đảng ủy Trường Quân sự Quân khu 3. Nghị quyết lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ năm 2024 (Nghị quyết số 646-NQ/ĐU). Hải Dương, 2023.
4. Hồ Chí Minh toàn tập. Tập 5. H. NXB Chính trị quốc gia – Sự thật, 2011.
5. Nguyễn Văn Nhất, Bùi Quang Kha. Nâng cao phẩm chất chính trị của chính trị viên trong Quân đội. Tạp chí Quản lý nhà nước số 327 (tháng 4/2023).
