ThS. Phạm Vũ Hiệp
NCS. Học viện Chính trị, Bộ Quốc phòng
(Quanlynhanuoc.vn) – Bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc là trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân, trong đó Hải quân Nhân dân Việt Nam là lực lượng nòng cốt, trọng yếu trên hướng biển. Năng lực công tác của đội ngũ chính trị viên tàu ở các lữ đoàn tàu mặt nước, Quân chủng Hải quân có sự ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng xây dựng, cấp ủy, tổ chức đảng, khả năng sẵn sàng chiến đấu của các đơn vị tàu Hải quân hiện nay. Từ thực trạng năng lực công tác của đội ngũ này, đảng ủy, người chỉ huy, cơ quan chức năng các cấp cần có những biện pháp tích cực nhằm bồi dưỡng nâng cao năng lực công tác cho đội ngũ chính trị viên tàu.
Từ khóa: Năng lực công tác; đội ngũ chính trị viên; Lữ đoàn tàu mặt nước; Quân chủng Hải quân; Hải quân Nhân dân Việt Nam.
1. Đặt vấn đề
Biển, đảo Việt Nam là một bộ phận quan trọng cấu thành nên hình hài của Tổ quốc. Do đó, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo là trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân, trong đó Hải quân Nhân dân Việt Nam là lực lượng nòng cốt, trọng yếu trên hướng biển. Tuy nhiên, bối cảnh tình hình thế giới, khu vực, trong nước có nhiều diễn biến phức tạp, đặc biệt tình hình Biển Đông luôn tiềm ẩn những nguy cơ, biến động khó lường, đã tác động rất lớn đến yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc và đặt ra yêu cầu xây dựng các lữ đoàn tàu mặt nước, Quân chủng Hải quân “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại” theo hướng “tinh, gọn, mạnh”. Mặt khác, những tác động tiêu cực của nền kinh tế thị trường, âm mưu, thủ đoạn chống phá quyết liệt của các thế lực thù địch hiện nay, đặt ra yêu cầu nâng cao năng lực công tác của đội ngũ chính trị viên tàu, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc trong tình hình mới.
2. Thực trạng năng lực công tác của đội ngũ chính trị viên tàu ở các lữ đoàn tàu mặt nước
a. Những kết quả đạt được
Một là, phần lớn đội ngũ chính trị viên tàu ở các lữ đoàn tàu mặt nước, Quân chủng Hải quân có năng lực lãnh đạo, chỉ đạo các mặt hoạt động, công tác của tàu, đáp ứng khá tốt yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.
Trong thời gian qua, về cơ bản đội ngũ chính trị viên tàu đã tổ chức tốt nội dung quán triệt các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, các chỉ thị, nghị quyết của cấp trên, mệnh lệnh của người chỉ huy các cấp. Phần lớn chính trị viên tàu có năng lực lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện đúng quy trình lãnh đạo của đảng bộ, chi bộ.
Báo cáo Chính trị của Ban Chấp hành Đảng bộ Lữ đoàn 162, nhiệm kỳ 2020 – 2025 đã khẳng định: “Tổ chức chặt chẽ việc quán triệt, học tập và triển khai thực hiện các nghị quyết của Đảng, chị thị, mệnh lệnh của cấp trên”1. Năng lực lãnh đạo, chỉ đạo của đội ngũ chính trị viên tàu thời gian qua đã góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các cấp ủy, tổ chức đảng, kết quả xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện, “mẫu mực, tiêu biểu”.
Hai là, hiệu quả hoạt động công tác đảng, công tác chính trị của đội ngũ chính trị viên tàu ở các lữ đoàn tàu mặt nước có những chuyển biến tích cực, chất lượng ngày càng được nâng lên, đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ.
Phần lớn các chính trị viên tàu đã thực hiện cơ bản tốt, đầy đủ các nội dung của công tác đảng, công tác chính trị trên tàu, kịp thời nắm bắt và giải quyết khá tốt các tình huống tư tưởng, chủ động tham mưu với đảng ủy, người chỉ huy cấp trên về tình hình tư tưởng, những diễn biến nảy sinh của bộ đội trong quá trình thực hiện nhiệm vụ trên biển, tại bến. Đã thực hiện khá tốt nội dung xây dựng đội ngũ đảng viên gắn với xây dựng đội ngũ cán bộ.
Thực hiện tốt công tác chính sách cán bộ, bảo đảm đúng nguyên tắc, dân chủ, công khai. Thường xuyên chỉ đạo các ngành, bộ phận của tàu chăm lo đến đời sống, vật chất, tinh thần cho cán bộ, chiến sĩ và hậu phương gia đình cán bộ. Thực hiện có nề nếp, chế độ công tác bảo vệ chính trị nội bộ, kịp thời nắm, báo cáo tình hình phòng gian, giữ bí mật. Chỉ đạo làm tốt công tác vận động quần chúng, công tác dân vận, vận động Nhân dân, ngư dân trên biển, đảo, đã thực hiện tốt chương trình Hải quân nhận đỡ đầu con ngư dân, Hải quân Việt Nam làm điểm tựa cho ngư dân vươn khơi bám biển.
Ba là, hầu hết đội ngũ chính trị viên tàu ở các lữ đoàn tàu mặt nước có năng lực chỉ huy, quản lý đơn vị.
Năng lực chỉ huy của đội ngũ chính trị viên tàu được thể hiện ở năng lực quán triệt và tổ chức, triển khai các văn bản chị thị, nghị quyết, đường lối chính trị, quân sự của Đảng, các nguyên tắc, phương châm, phương hướng, nhiệm vụ công tác đảng, công tác chính trị của cấp trên. Quản lý chặt chẽ tình hình tư tưởng của cán bộ, chiến sĩ đơn vị theo chức trách, nhiệm vụ được phân công.
Bốn là, kết quả hoàn thành chức trách, nhiệm vụ của đội ngũ chính trị viên ở lữ đoàn tàu mặt nước ngày càng cao.
Đội ngũ chính trị viên tàu cơ bản hoàn thành nhiệm vụ từ mức độ khá trở lên, có nhiệm vụ hoàn thành xuất sắc, nhiều đồng chí là những chính trị viên tiêu biểu toàn quân, chiến sĩ thi đua cấp Quân chủng, Bộ Quốc phòng, tích cực tham gia nghiên cứu khoa học xã hội, tham gia tuổi trẻ sáng tạo toàn quân, không chỉ hoàn thành tốt chuyên môn, nghiệp vụ công tác đảng, công tác chính trị mà phần lớn đội ngũ chính trị viên tàu đã nắm vững kỹ thuật, chiến thuật của Hải quân, có năng lực tham gia xây dựng các kế hoạch quân sự chung của tàu, đảm nhiệm tốt nhiệm vụ chỉ huy bộ đội trong các bảng bố trí chiến đấu của tàu, nhiều chính trị viên có khả năng chịu đựng sóng gió tốt, dũng cảm, đi đầu trong thực hiện các nhiệm vụ trên biển, làm tốt công tác tư tưởng, giáo dục, động viên bộ đội hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, như: hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ vận tải Trường Sa, đưa đón phái đoàn, cứu hộ, cứu nạn; quản lý, bảo vệ các mục tiêu khu vực biển, các hoạt động thăm dò dầu khí, nâng cấp lắp đặt các nhà giàn DK1, các nhiệm vụ CH-14, HĐ-14, đã huy động 19/19 tàu hoạt động thực hiện nhiệm vụ trên biển với 8.019 ngày đêm, chở 6.726 lượt người, đi được 255,694 hải lý2.
b. Những tồn tại, hạn chế
Một là, năng lực lãnh đạo, chỉ đạo hoạt động thực tiễn của một số chính trị viên tàu ở lữ đoàn tàu mặt nước còn hạn chế.
Một số chính trị viên tàu thiếu sự nhanh nhạy trong nắm bắt tình hình, xu thế vận động phát triển của tình hình kinh tế, chính trị – xã hội của đất nước và thực tiễn Quân đội, Quân chủng. Năng lực xử lý các tình huống, khả năng nghiên cứu, sáng tạo, tham mưu, đề xuất những chủ trương, biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo còn hạn chế: “Cán bộ chính trị ở một số cơ quan đơn vị chưa thực sự phát huy hết vai trò trách nhiệm trong lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện nhất là ở đơn vị cơ sở”3.
Hai là, năng lực, trình độ, kỹ năng, nghiệp vụ công tác đảng, công tác chính trị của một số chính trị viên tàu ở các lữ đoàn tàu mặt nước còn hạn chế, chưa đáp ứng kịp với yêu cầu của tình hình nhiệm vụ.
Năng lực thực hiện những nội dung, hình thức công tác đảng, công tác chính trị trong các nhiệm vụ huấn luyện, chiến đấu, nhiệm vụ vận tải, tuần tra, đối ngoại quốc phòng, giao lưu văn hóa, văn nghệ của một số chính trị viên tàu chưa phong phú, sinh động, tính chủ động, sáng tạo trong công tácchưa cao. Do đó, chưa bao quát, phản ánh được mọi hoạt động sinh hoạt, học tập, công tác của bộ đội, chất lượng, hiệu lực, hiệu quả công tác đảng, công tác chính trị: “Chất lượng xây dựng nghị quyết của một số chi bộ còn chưa cao, đánh giá hạn chế, khuyết điểm còn chung chung. Việc xác định nhiệm vụ trọng tâm còn chưa đúng”4.
Ba là, một số chính trị viên tàu ở các lữ đoàn tàu mặt nước còn có những mặt hạn chế trong công tác chỉ huy, quản lý đơn vị.
Một số đồng chí chính trị viên có tình trạng bao biện, làm thay, lấn sang công việc của người chỉ huy hoặc có chính trị viên còn hạn chế về năng lực, trình độ, kiến thức quân sự, nghệ thuật quân sự Hải quân, dẫn đến năng lực chỉ huy, quản lý chưa được rõ nét, chưa thực sự khẳng định được “tâm”, “tầm”, “thế” trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ.
Chất lượng xây dựng nền nếp chính quy, rèn luyện kỷ luật, bảo đảm an toàn tính vững chắc chưa cao”5. Một số chính trị viên tàu chưa thực hiện tốt chức trách, nhiệm vụ, quyền hạn của mình, dẫn đến trong giải quyết mối quan hệ phối hợp chưa thật sự chuẩn xác, đúng đắn, nội bộ mất đoàn kết. Một số chính trị viên tàu chưa chủ động, tích cực, chuyên cần trong tự học, tự rèn, nghiên cứu nâng cao trình độ.
3. Giải pháp nâng cao năng lực công tác của đội ngũ chính trị viên tàu ở các lữ đoàn tàu mặt nước
(1) Tăng cường sự lãnh đạo của các đảng ủy Vùng Hải quân, lữ đoàn tàu mặt nước, cấp ủy tàu trong nâng cao năng lực công tác của đội ngũ chính trị viên tàu.
Đối với Đảng ủy vùng Hải quân: với chức năng lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan đơn vị thuộc quyền và toàn bộ các hoạt động của Vùng; tham mưu cho Đảng ủy Quân chủng những chủ trương, quan điểm, quyết sách quan trọng trong nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền vùng biển, đảo của Tổ quốc, kiến nghị, đề xuất, kiện toàn tổ chức, biên chế, cán bộ, công tác cán bộ, quyết định điều động, bổ nhiệm, đề bạt, bố trí, sử dụng, đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ cán bộ theo phạm vi, chức năng, quyền hạn.
Thống nhất để cấp ủy, tổ chức đảng, cơ quan chức năng các cấp lãnh đạo, chỉ đạo, hướng dẫn toàn diện công tác bồi dưỡng nâng cao năng lực công tác của đội ngũ chính trị viên tàu ở tất cả các khâu, các bước nhưng phải có trọng tâm, trọng điểm, phù hợp, sát với đối tượng chính trị viên tàu.
Đối với Đảng ủy các lữ đoàn tàu mặt nước: căn cứ vào nghị quyết của Đảng ủy vùng Hải quân, chỉ thị, mệnh lệnh, hướng dẫn, kế hoạch của chính ủy và tư lệnh vùng, có trách nhiệm lãnh đạo, chỉ đạo đảng ủy hải đội và tương đương chấp hành nghị quyết, chỉ thị của đảng ủy, mệnh lệnh của người chỉ huy cấp trên về xây dựng, đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực cho đội ngũ chính trị viên tàu; chỉ đạo các cấp ủy, tổ chức đảng cấp dưới thực hiện nghiêm kế hoạch, hướng dẫn hoạt động công tác đảng, công tác chính trịcủa cơ quan chính trị cấp trên và phân công cho cơ quan chính trị lữ đoàn tổ chức thực hiện các kế hoạch, tập huấn, bồi dưỡng cho đội ngũ chính trị viên tàu đúng chức năng, thẩm quyền.
Đối với cấp ủy tàu: quán triệt, tổ chức thực hiện nghiêm nghị quyết của đảng ủy lữ đoàn, hải đội về công tác xây dựng, đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ; tham gia ý kiến với đảng ủy, người chỉ huy cấp trên về chủ trương, phương hướng, nhiệm vụ, chương trình, nội dung nâng cao năng lực công tác cho đội ngũ chính trị viên tàu. Trao đổi, bàn bạc thống nhất trong cấp ủy, ban chỉ huy tàu về lựa chọn cán bộ đi đào tạo, học tập ở các học viện, nhà trường quân đội. Thường xuyên quán triệt tốt quan điểm, nghị quyết, chỉ thị về công tác cán bộ và nâng cao năng lực công tác cho đội ngũ cán bộ chính trị, nắm chắc tình hình mọi mặt đội ngũ cán bộ của tàu, thực hiện tốt kế hoạch tập huấn, bồi dưỡng cán bộ hằng năm theo hướng dẫn của cấp trên.
(2) Nâng cao vai trò của cán bộ chủ trì và cơ quan chức năng đối với nâng cao năng lực công tác của đội ngũ chính trị viên tàu ở các lữ đoàn tàu mặt nước.
Đối với chính ủy lữ đoàn: phẩm chất, năng lực, uy tín của chính ủy lữ đoàn tàu mặt nước có sự ảnh hưởng rất lớn đến tất cả các tổ chức, lực lượng trong đơn vị. Do đó, chính ủy lữ đoàn tàu mặt nước cần thường xuyên nghiên cứu nắm vững các chủ trương của Đảng, hướng dẫn của cơ quan cấp trên về cán bộ và công tác cán bộ. Thường xuyên trao đổi, phối hợp với lữ đoàn trưởng trong thực hiện nghị quyết của đảng ủy về công tác huấn luyện, bồi dưỡng, tập huấn cán bộ. Chỉ đạo cơ quan chính trị thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ trong hoạt động bồi dưỡng đội ngũ cán bộ đơn vị, tổ chức phân công cán bộ kèm cặp giúp đỡ, bồi dưỡng cấp dưới. Chịu trách nhiệm cá nhân về chất lượng của đội ngũ chính trị viên tàu trước cấp ủy, tổ chức đảng cùng cấp và cấp trên.
Đối với cơ quan chính trị lữ đoàn: quán triệt đầy đủ nghiêm túc nghị quyết, chỉ thị của cấp trên, chủ động đề xuất với chính ủy, người chỉ huy, cấp ủy cùng cấp những chủ trương, nội dung, biện pháp nâng cao năng lực công tác của đội ngũ chính trị viên tàu. Hướng dẫn, giúp đỡ về chuyên môn, nghiệp vụ cho cấp ủy, tổ chức đảng, cán bộ chủ trì cấp dưới nhằm bảo đảm hoạt động nâng cao năng lực công tác của đội ngũ chính trị viên tàu luôn được triển khai đồng bộ, đúng nguyên tắc, chế độ quy định.
Cơ quan chính trị lữ đoàn tàu mặt nước phải tích cực, sâu sát, bám nắm, nhận định, đánh giá sự tiến bộ của đội ngũ chính trị viên tàu; làm tốt nội dung tham mưu cho Đảng ủy, ban chỉ huy lữ đoàn quyết định những chủ trương, biện pháp, hoạt động công tác đảng, công tác chính trị, công tác tập huấn, bồi dưỡng nâng cao đối với đội ngũ chính trị viên tàu.
(3) Phát huy vai trò của đội ngũ cán bộ, đảng viên đối với nâng cao năng lực công tác của đội ngũ chính trị viên tàu.
Cán bộ, đảng viên ở các đơn vị tàu Hải quân là những cán bộ của Đảng, Quân đội, nguồn sức mạnh to lớn của các đảng bộ, chi bộ tàu. Do đó, đội ngũ cán bộ đảng viên có vai trò rất quan trọng đối với việc nâng cao năng lực công tác của đội ngũ chính trị viên tàu. Mọi biểu hiện, suy nghĩ, hành động, việc làm, hành vi, ứng xử của chính trị viên tàu đều tiếp nhận sự phản ánh của đội ngũ cán bộ, đảng viên. Chính họ là lực lượng trực tiếp tham gia bồi dưỡng nâng cao năng lực công tác của đội ngũ chính trị viên tàu.
Thông qua thực hiện các chế độ sinh hoạt, học tập, giao ban, hội họp, họ là những chủ thể trực tiếp góp ý, xây dựng, giúp đỡ cho chính trị viên tàu hoàn thành tốt nhiệm vụ. Mặt khác, các kế hoạch, nhiệm vụ, chỉ thị, mệnh lệnh, quy định của trên, chủ trương, biện pháp lãnh đạo của cấp ủy, chi bộ, họ là lực lượng thực hiện, chấp hành và kết quả cao hay thấp phụ thuộc vào tinh thần, động cơ, thái độ, ý thức, trách nhiệm của đội ngũ cán bộ, đảng viên.
(4) Phát huy vai trò của tổ chức quần chúng, Hội đồng Quân nhân đối với nâng cao năng lực công tác của đội ngũ chính trị viên tàu.
Tổ chức quần chúng có tác động ảnh hưởng đến kết quả hoàn thành nhiệm vụ chung của đơn vị.Do đó, trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, tổ chức đảng các cấp, người chỉ huy, cơ quan chức năng phải đặc biệt quan tâm, chăm lo xây dựng các tổ chức quần chúng vững mạnh, phát huy vai trò xung kích, sáng tạo của họ trong việc tham gia góp ý kiến đối với nâng cao năng lực công tác của đội ngũ chính trị viên tàu, nhằm phát huy dân chủ, khơi dậy tính độc lập, tự chủ, tự nguyện theo đúng quy định, điều lệnh, điều lệ Quân đội.
Hội đồng Quân nhân ở các lữ đoàn tàu mặt nước được tổ chức ở các cơ quan lữ đoàn, cấp tàu và tương đương, đặt dưới sự lãnh đạo trực tiếp của cấp ủy đảng, chỉ đạo trực tiếp của cán bộ chủ trì, hướng dẫn của cơ quan chức năng. Đây là một trong những chủ thể trực tiếp thực hiện mọi hoạt động,công tác của đơn vị. Từ lao động, sản xuất, tăng gia, huấn luyện, chiến đấu, trong những nhiệm vụ khó khăn, phức tạp, chính họ là những hạt nhân, mắt xích để kết nối sợi dây đoàn kết trong toàn đơn vị,xây dựng các tổ chức đơn vị tàu, hải đội, lữ đoàn trong sạch, vững mạnh, “mẫu mực, tiêu biểu” hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ.
(5) Phát huy vai trò của các học viện, nhà trường đối với nâng cao năng lực công tác của đội ngũ chính trị viên tàu.
Học viện, nhà trường và đơn vị có sự ảnh hưởng, tầm quan trọng rất lớn, chi phối đến kết quả thực hiện nhiệm vụ của đội ngũ chính trị viên tàu ở các lữ đoàn tàu mặt nước. Vì kết quả đào tạo ở các học viện, nhà trường là yếu tố căn bản quyết định đến chất lượng đội ngũ cán bộ đơn vị. Do đó, đối với các học viện, nhà trường cần chú trọng, quan tâm tạo mọi điều kiện thuận lợi để đội ngũ chính trị viên tàu nhanh chóng phát huy kết quả đào tạo tại các học viện, nhà trường vào thực tiễn công tác, nhất là vai trò của Học viện Hải quân, cần phải hết sức quan tâm đến đối tượng cán bộ quân sự chuyển loại cán bộ chính trị, tạo mọi điều kiện cở sở vật chất, phương tiện, thiết bị dạy và học, môi trường học tập tốt nhất, giúp cho đội ngũ này không ngừng hoàn thiện năng lực công tác, chuyên môn nghiệp vụ công tác đảng, công tác chính trị ngày càng tiến bộ đáp ứng tốt yêu cầu nhiệm vụ. “Chất lượng đào tạo của nhà trường là khả năng sẵn sàng chiến đấu của đơn vị”6 đáp ứng ngày càng cao trước yêu cầu đòi hỏi của tình hình mới.
Chú thích:
1. Đảng ủy Lữ đoàn 162. Báo cáo Chính trị Đại hội đại biểu Đảng bộ Lữ đoàn lần thứ XII, nhiệm kỳ 2020 – 2025. Khánh Hòa, 2020.
2. Đảng ủy Lữ đoàn 125. Báo cáo Chính trị Đại hội đại biểu Đảng bộ Lữ đoàn lần thứ XV, nhiệm kỳ 2015 – 2020. TP. Hồ Chí Minh, 2015.
3. Báo cáo số 12596-BC/BTL ngày 15/10/2018 của Bộ Tư lệnh Hải quân về kết quả công tác đảng, công tác chính trị năm 2018; phương hướng, nhiệm vụ năm 2019.
4. Đảng ủy Lữ đoàn 162. Báo cáo kết quả công tác đảng, công tác chính trị năm 2023, phương hướng, nhiệm vụ năm 2024. Khánh Hòa, 2023.
5. Nghị quyết số 210-NQ/ĐU ngày 03/12/2021 của Đảng ủy Lữ đoàn 170 về lãnh đạo nhiệm vụ năm 2022.
6. Chỉ lệnh số 917/CT-TM ngày 04/12/2020 của Tổng Tham mưu trưởng Quân đội Nhân dân Việt Namvề công tác quân sự, quốc phòng năm 2021.
