Đỗ Đức Hồng Đăng
Học viên Viện Nhà nước và Pháp luật
Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh
(Quanlynhanuoc.vn) – Việc triển khai thực hiện Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2018 luôn được Thanh tra thành phố Hà Nội xác định là một trong các nhiệm vụ chính trị trọng tâm, quan trọng. Trong suốt thời gian qua, Thanh tra Thành phố đã thực hiện và tham mưu cho Ủy ban nhân dân thực hiện tốt nội dung quản lý nhà nước về phòng, chống tham nhũng. Bài viết nêu rõ kết quả Thanh tra thành phố Hà Nội thực hiện chức năng, nhiệm vụ theo thẩm quyền và gợi mở những phương hướng thực hiện nội dung quản lý nhà nước về phòng, chống tham nhũng ở Thanh tra thành phố Hà Nội trong thời gian tới.
Từ khóa: Thanh tra thành phố Hà Nội; quản lý nhà nước; ban hành văn bản, phòng – chống tham nhũng; giáo dục pháp luật.
1. Đặt vấn đề
Điều 1 Quyết định số 33/2015/QĐ-UBND ngày 04/11/2015 của Ủy ban nhân dân (UBND) thành phố quy định vị trí, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Thanh tra thành phố Hà Nội. Theo đó, Thanh tra thành phố Hà Nội là cơ quan chuyên môn thuộc UBND thành phố Hà Nội, có chức năng tham mưu, giúp UBND thành phố quản lý nhà nước về công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng; tiến hành thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng theo quy định của pháp luật… Những năm qua Thanh tra thành phố Hà Nội luôn hoàn thành tốt chức năng, nhiệm vụ, “Ngăn chặn, từng bước đẩy lùi tham nhũng, lãng phí”.
2. Thanh tra thành phố Hà Nội thực hiện nội dung quản lý nhà nước về phòng, chống tham nhũng
Một là, kết quả ban hành theo thẩm quyền hoặc trình cấp có thẩm quyền ban hành văn bản pháp luật.
Việc triển khai thực hiện Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2018 được Thanh tra thành phố xác định là một trong các nhiệm vụ chính trị trọng tâm, quan trọng. Năm 2023, Thanh tra thành phố đã ban hành theo thẩm quyền; trình cấp có thẩm quyền ban hành nhiều văn bản pháp luật về phòng, chống tham nhũng, như: Kế hoạch số 32/KH-UBND ngày 19/01/2023 của UBND về công tác phòng, chống tham nhũng; Quyết định số 613/QĐ-UBND ngày 31/01/2023 của UBND về Chương trình thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2023; Kế hoạch số 168/KH-UBND ngày 07/6/2023 của UBND về việc triển khai thực hiện Nghị quyết số 53/NQ-CP ngày 14/4/2023 của Chính phủ về thực hiện Nghị quyết số 74/2022/QH15 ngày 15/11/2022 của Quốc hội về đẩy mạnh việc thực hiện chính sách, pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí; các văn bản của UBND thành phố, như: Công văn số 859/UBND-NC ngày 28/3/2023 về nâng cao hiệu lực, hiệu quả thực hiện công tác phòng, chống tham nhũng; Công văn số 90/UBND-NC ngày 04/4/2023 triển khai thực hiện chương trình công tác năm 2023 của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực1… Cùng với đó, chỉ đạo các sở, ngành, quận, huyện, thị xã tập trung triển khai thực hiện đồng bộ các giải pháp phòng, chống tham nhũng, trong đó xác định phòng ngừa tham nhũng là chính và kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm minh các hành vi tham nhũng.
Hai là, kết quả tổ chức tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật.
Thanh tra thành phố đã tham mưu UBND thành phố chỉ đạo các đơn vị tăng cường tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật về công tác phòng, chống tham nhũng, nhất là Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2018; Nghị định số 59/2019/NĐ-CP ngày 01/7/2019 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Phòng, chống tham nhũng… Các văn bản quy phạm pháp luật mới ban hành được các đơn vị triển khai thực hiện với nhiều hình thức đa dạng, phong phú: mở các chuyên trang, chuyên mục tuyên truyền pháp luật, in, phát các tờ gấp giới thiệu các quy định của pháp luật về phòng, chống tham nhũng, thực hiện tuyên truyền tại các buổi họp giao ban trực tuyến tại các đơn vị, trên đài phát thanh địa phương…; trên Cổng giao tiếp điện tử của thành phố, Thanh tra thành phố và Trang thông tin nội bộ của các đơn vị; tổ chức hội nghị tuyên truyền, tọa đàm chuyên đề về phòng, chống tham nhũng.
Hoạt động tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật có trọng tâm, trọng điểm, phù hợp theo từng nhóm đối tượng, địa bàn. Trang thông tin điện tử http://pbgdpl.hanoi.gov.vn thường xuyên cập nhật, công khai các văn bản pháp luật mới. Trong kỳ báo cáo, các đơn vị trên địa bàn Thành phố đã tổ chức 2.767 cuộc tuyên truyền pháp luật về phòng, chống tham nhũng với khoảng 29.736 lượt người tham gia2. Qua tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật đã nâng cao nhận thức, hiểu biết pháp luật cho cán bộ, Nhân dân trên địa bàn thành phố Hà Nội về công tác phòng, chống tham nhũng.
Ba là, kết quả chỉ đạo, tổ chức thực hiện.
Thanh tra thành phố tiếp tục tham mưu UBND Thành phố chỉ đạo thực hiện đẩy mạnh công khai, minh bạch các chính sách, quy trình, thủ tục giải quyết công việc, gắn với cải cách thủ tục hành chính; công khai việc quản lý, sử dụng ngân sách, tài sản công, phân bổ dự toán, phân cấp nguồn thu, công khai các chế độ, định mức, tiêu chuẩn… Trong nội bộ các cơ quan, tổ chức, đơn vị, việc công khai hoạt động tài chính, quy chế chi tiêu nội bộ cơ bản đã đi vào nề nếp. Hình thức công khai theo đúng quy định của pháp luật về phòng, chống tham nhũng, như: thông báo tại các cuộc họp, niêm yết tại trụ sở, công khai trên các phương tiện thông tin đại chúng, cung cấp thông tin khi có yêu cầu. Qua đó, đã tạo điều kiện thuận lợi để người dân, doanh nghiệp, các tổ chức nắm bắt thông tin về hoạt động của các cơ quan nhà nước và giám sát việc thực hiện. Kết quả cụ thể:
(1) Triển khai kiểm tra 888 cơ quan, tổ chức, đơn vị về việc thực hiện các quy định về công khai, minh bạch trong tổ chức hoạt động; phát hiện 2 vụ vi phạm việc thực hiện các chế độ, định mức, tiêu chuẩn3; qua đó góp phần tích cực trong việc phòng ngừa tham nhũng.
(2) Việc rà soát, xây dựng, ban hành và công khai các quy định về chế độ, định mức, tiêu chuẩn được Thành phố và các đơn vị trực thuộc thực hiện trên tất cả các lĩnh vực, đồng thời tổ chức thực hiện và công khai kết quả thực hiện theo quy định. Các sở, ban, ngành, quận, huyện, thị xã, các đơn vị thuộc thành phố đã tăng cường rà soát các chế độ, định mức, tiêu chuẩn thuộc phạm vi quản lý của đơn vị mình bảo đảm thực hiện đúng quy định; đã ban hành mới 218 văn bản quy định về chế độ, định mức, tiêu chuẩn; thực hiện 281 cuộc kiểm tra việc thực hiện các chế độ, định mức, tiêu chuẩn; phát hiện 2 vụ vi phạm các quy định về định mức, tiêu chuẩn, chế độ4. Qua kiểm tra góp phần tích cực trong việc nâng cao hiệu quả quản lý sử dụng kinh phí, góp phần phòng ngừa tham nhũng, lãng phí.
(3) Trong năm 2023, toàn thành phố thực hiện 1.030 cuộc kiểm tra công vụ, trong đó: (1) Đoàn kiểm tra công vụ thành phố thực hiện kiểm tra công vụ đột xuất 30 lượt đơn vị (4 đơn vị cấp sở, 4 đơn vị thuộc sở, 7 đơn vị cấp huyện, 14 đơn vị cấp xã, 1 đơn vị trực thuộc UBND cấp huyện)5; kiểm tra xác minh theo chỉ đạo của Thành phố 3 vụ việc6; (2) Các cơ quan, đơn vị thuộc Thành phố thực hiện 997 cuộc kiểm tra công vụ (925 cuộc kiểm tra đột xuất, 72 cuộc kiểm tra theo kế hoạch). Tổng hợp từ các cơ quan, đơn vị, tính đến thời điểm báo cáo trong năm 2023 toàn Thành phố có 15 cán bộ, công chức, viên chức bị xử lý kỷ luật theo kiến nghị kiểm tra công vụ (1 trường hợp buộc thôi việc, 3 trường hợp cách chức, 7 trường hợp cảnh cáo, 4 trường hợp khiển trách)7.
(4) Công tác tổ chức thí điểm và triển khai thi tuyển một số chức danh lãnh đạo cấp phòng, chi cục trưởng, thủ trưởng đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Sở, ban, ngành, UBND quận, huyện, thị xã và đơn vị sự nghiệp trực thuộc thành phố; trong số 67 chức danh hoàn thành thi tuyển, có 65 chức danh có người trúng tuyển; 2 chức danh không có người trúng tuyển; 27 chức danh người trúng tuyển là nguồn nhân sự ngoài đơn vị8. Thực hiện các kế hoạch, quyết định của thành phố, các cơ quan, đơn vị ban hành và công khai kế hoạch chuyển đổi vị trí công tác theo quy định tại khoản 1 Điều 26 Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2018. Tính đến thời điểm báo cáo trong năm 2023, tổng hợp từ các cơ quan, đơn vị có 809 trường hợp đã thực hiện chuyển đổi vị trí công tác (300 công chức, 459 viên chức, 50 công chức xã)9. Cùng với đó, Thanh tra thành phố tham mưu UBND thành phố ban hành nhiều quyết định liên quan đến cải cách hành chính và chuyển đổi số; xây dựng và triển khai các kế hoạch về công tác thông tin, tuyên truyền; về triển khai xác định chỉ số cải cách hành chính năm 2023…
Bốn là, kết quả tổ chức công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo về phòng, chống tham nhũng.
Thanh tra thành phố tham mưu UBND thành phố chỉ đạo các sở, ngành, quận, huyện, thị xã tăng cường công tác kiểm tra nội bộ, phát huy Quy chế dân chủ và công khai các hoạt động trong cơ quan, tổ chức, đơn vị để phòng ngừa tham nhũng. Qua công tác tự kiểm tra nội bộ của các đơn vị chưa phát hiện và xử lý vụ việc nào tại đơn vị có liên quan đến tham nhũng.
Thành phố đã quan tâm chỉ đạo thực hiện công tác thanh tra, kiểm tra nhằm phát hiện, ngăn ngừa, xử lý vi phạm trong công tác phòng, chống tham nhũng. Tập trung thanh tra, kiểm tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo, việc thực hiện quy định về phòng, chống tham nhũng để kịp thời phát hiện, xử lý vi phạm, chấn chỉnh, nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước về phòng, chống tham nhũng và các lĩnh vực: đầu tư mua sắm công, tài chính ngân sách, quản lý đất đai, quản lý trật tự xây dựng… cùng với đó, Thanh tra thành phố tham mưu UBND quan tâm, chỉ đạo các đơn vị thực hiện Nghị định số 107/2006/NĐ-CP ngày 22/9/2006 của Chính phủ quy định xử lý trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị do mình quản lý, phụ trách; Nghị định số 211/2013/NĐ-CP ngày 19/12/2013 của Chính phủ về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 107/2006/NĐ-CP; Nghị định số 59/2019/NĐ-CP ngày 01/7/2019 về quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Phòng, chống tham nhũng.
3. Phương hướng thực hiện nội dung quản lý nhà nước về phòng, chống tham nhũng ở Thanh tra thành phố Hà Nội trong thời gian tới
Thứ nhất, tiếp tục tham mưu UBND Thành phố thực hiện Chương trình công tác số 10-Ctr/TU ngày 17/3/2021 của Thành ủy về “Nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống tham nhũng, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí giai đoạn 2021-2025” gắn nhiệm vụ phòng, chống tham nhũng với thực hành tiết kiệm, chống lãng phí phục vụ nhiệm vụ chính trị trọng tâm của Thành phố năm 2024 và các năm tiếp theo. Tiếp tục thực hiện Luật Phòng, chống tham nhũng và các văn bản chỉ đạo, như: Chỉ thị số 50-CT/TW ngày 07/12/2015, Chỉ thị số 33-CT/TW ngày 03/01/2014 của Bộ Chính trị, Chỉ thị số 12-CT/TTg ngày 28/4/2016 của Thủ tướng Chính phủ… Tiếp tục thực hiện đồng bộ các giải pháp về phòng, chống tham nhũng, thực hiện mục tiêu: “Ngăn chặn, từng bước đẩy lùi tham nhũng, lãng phí”.
Thứ hai, tiếp tục tham mưu UBND thành phố hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách, pháp luật trên các lĩnh vực, tập trung trong các lĩnh vực, như: đầu tư xây dựng, quản lý đất đai, tài nguyên, khoáng sản, tín dụng – ngân hàng, quản lý tài chính, mua sắm tài sản công, tổ chức cán bộ, quản lý doanh nghiệp nhà nước… Tăng cường công khai, minh bạch trong hoạt động của các cơ quan nhà nước và trách nhiệm giải trình của cán bộ, công chức, viên chức nhất là trong việc xây dựng chính sách, pháp luật, quá trình chuẩn bị, trình, ban hành các quyết định, văn bản hành chính cá biệt. Cải cách chế độ tiền lương, thực hiện chính sách tiền lương, đãi ngộ hợp lý đối với cán bộ, công chức, viên chức và trong một số lĩnh vực đặc thù. Nâng cao hơn nữa thái độ, trách nhiệm trong thực thi công vụ của cán bộ, công chức, viên chức trong bộ máy các cơ quan hành chính của các cấp thành phố.
Thứ ba, tham mưu UBND thành phố đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về phòng, chống tham nhũng; quan tâm việc phổ biến, triển khai các quy định Luật Phòng, chống tham nhũng tới doanh nghiệp, tổ chức khu vực ngoài nhà nước bảo đảm hiệu quả.
Thứ tư, tham mưu UBND thành phố đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động của các cơ quan nhà nước; nhất là triển khai các dịch vụ công trực tuyến phục vụ người dân, doanh nghiệp; bảo đảm công khai minh bạch giúp phòng ngừa tham nhũng, tiêu cực.
Thứ năm, tham mưu UBND thành phố triển khai thực hiện hiệu quả Quyết định số 45/2022/QĐ-UBND ngày 13/12/2022 của Thành phố về việc kê khai tài sản, thu nhập của người có nghĩa vụ phải kê khai tại các cơ quan, tổ chức, đơn vị thuộc Thành phố. Thực hiện xác minh tài sản, thu nhập theo Quyết định số 725/QĐ-UBND ngày 02/02/2023 phê duyệt kế hoạch xác minh tài sản, thu nhập năm 2023.
Thứ sáu, tham mưu UBND thành phố nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước trên các lĩnh vực, tăng cường phối hợp chặt chẽ, kịp thời giữa các cơ quan, đơn vị trong việc thanh tra, kiểm tra, giám sát việc thi hành quy định pháp luật về phòng, chống tham nhũng, lãng phí; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm toán, điều tra, truy tố, xét xử trong việc phòng ngừa, phát hiện, xử lý hành vi tham nhũng; xử lý nghiêm minh, kịp thời các hành vi tham nhũng, thu hồi triệt để tài sản của Nhà nước, tập thể, cá nhân bị chiếm đoạt; kiện toàn, nâng cao chất lượng hoạt động của các cơ quan, tổ chức về phòng, chống tham nhũng ở các cấp, các ngành, cơ quan, đơn vị. Khẩn trương thụ lý, giải quyết các vụ việc, vụ án kinh tế, tham nhũng, các vụ việc vụ án khác nghiêm trọng, phức tạp, được dư luận xã hội quan tâm, thuộc diện Ban Thường vụ Thành ủy, Ban Chỉ đạo Thành ủy về phòng, chống tham nhũng chỉ đạo giải quyết, Ban Nội chính Thành ủy theo dõi, đôn đốc. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát phòng, chống tham nhũng trong nội bộ cơ quan, tổ chức, đơn vị tập trung vào những lĩnh vực dễ phát sinh tiêu cực, có nhiều dư luận về tham nhũng, lãng phí và những vấn đề nổi cộm, gây bức xúc trong xã hội.
Thứ bảy, tham mưu, đề xuất giải pháp phát huy mạnh mẽ vai trò, trách nhiệm của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể, các tổ chức xã hội, hiệp hội doanh nghiệp, hiệp hội ngành nghề, của Nhân dân, vai trò, trách nhiệm của các cơ quan báo chí, truyền thông và mỗi cán bộ, công chức, viên chức trong phòng, chống tham nhũng; biểu dương, khen thưởng những tấm gương điển hình và có biện pháp bảo vệ người tố cáo để khuyến khích các cơ quan, tổ chức, cá nhân tham gia phòng, chống tham nhũng.
Chú thích:
1. Báo cáo số 6275/BC-TTTP ngày 08/12/2023 của Thanh tra thành phố Hà Nội về công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng quý IV và năm 2023.
2, 3, 4, 5, 6. Báo cáo số 454/BC-UBND ngày 28/11/2023 của UBND thành phố Hà Nội về kết quả thực hiện Nghị quyết số 11/2023/NQ-HĐND ngày 06/7/2023 của Hội đồng nhân dân thành phố.
6, 7, 8, 9. Báo cáo số 3218/BC-SNV ngày 30/10/2023 của Sở Nội vụ tổng hợp kết quả xử lý kỷ luật cán bộ, công chức, viên chức theo kiến nghị kiểm tra công vụ năm 2023 trên địa bàn thành phố Hà Nội.
Tài liệu tham khảo:
1. Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2018.
2. Luật Thanh tra năm 2022.
3. Quyết định số 33/2015/QĐ-UBND về quy định vị trí, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Thanh tra thành phố Hà Nội.
4. Công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm trong thực hiện pháp luật về bảo hiểm xã hội tại tỉnh Thanh Hóa. https://www.quanlynhanuoc.vn, ngày 23/12/2021.
5. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự hài lòng của người dân khi sử dụng dịch vụ hành chính công trực tuyến tại thành phố Hà Nội. https://www.quanlynhanuoc.vn, ngày 22/02/2024.
