TS. Ngô Quang Tuệ
Phân hiệu Học viện Hành chính Quốc gia tại tỉnh Quảng Nam
ThS. Phan Văn Hải
Đảng ủy xã Phú Dương, thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế
(Quanlynhanuoc.vn) – Những năm qua, Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới đã được các cấp lãnh đạo huyện Phú Vang tiến hành một cách đồng bộ. Do đó, diện mạo nông thôn của huyện thay đổi rõ rệt, đời sống vật chất và tinh thần người dân nông thôn được nâng cao. Tuy nhiên, để hoàn thành xuất sắc Bộ tiêu chí quốc gia về huyện nông thôn mới và Bộ tiêu chí quốc gia về huyện nông thôn mới nâng cao giai đoạn 2021 – 2025, huyện Phú Vang cần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về thực hiện Chương trình này tại địa phương, xứng tầm là một trong những huyện được tỉnh Thừa Thiên Huế lựa chọn tiên phong trong thực hiện Chương trình xây dựng nông thôn mới.
Từ khóa: Quản lý nhà nước; chương trình xây dựng huyện nông thôn mới; huyện Phú Vang; tỉnh Thừa Thiên Huế.
1. Đặt vấn đề
Phú Vang là huyện đồng bằng ven biển và đầm phá của tỉnh Thừa Thiên Huế. Huyện có 14 đơn vị hành chính cấp xã trực thuộc, bao gồm thị trấn Phú Đa (huyện lỵ) và 13 xã1. Những năm qua, Huyện ủy, Ủy ban nhân dân (UBND) huyện luôn quan tâm và chỉ đạo sát sao Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, bộ mặt nông thôn của huyện thay đổi rõ rệt, đời sống vật chất và tinh thần người dân nông thôn ngày càng được nâng cao. Để duy trì những kết quả đạt được, công tác quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới tại huyện là vấn đề cần thiết hiện nay.
2. Quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới tại huyện Phú Vang
a. Những kết quả đạt được
Ngày 12/12/2023, Chủ tịch UBND tỉnh Thừa Thiên Huế đã ký Quyết định số 2911/QĐ-UBND và 2912/QĐ-UBND công nhận xã Phú Xuân và xã Phú Diên (huyện Phú Vang) đạt chuẩn nông thôn mới năm 2023. Như vậy, tính đến tháng 12/2023, Phú Vang đã có 12/13 xã đạt chuẩn nông thôn mới, đạt tỷ lệ 92,3% và một số xã đã được quy hoạch vào xây dựng nông thôn mới nâng cao 2. Huyện Phú Vang đã có nhiều nỗ lực, phấn đấu, khắc phục khó khăn nhằm đạt được những kết quả quan trọng trong công tác quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới. Cụ thể:
Một là, công tác quy hoạch và thực hiện quy hoạch. Công tác quy hoạch xây dựng nông thôn mới của huyện Phú Vang đạt được nhiều kết quả tích cực. Huyện đã chỉ đạo các xã làm tốt công tác quy hoạch và triển khai thực hiện quy hoạch được phê duyệt một cách bài bản, nghiêm túc. Trong quá trình thực hiện, huyện Phú Vang đã thường xuyên tổng kết, rà soát, bổ sung quy hoạch cho phù hợp với điều kiện tự nhiên và tình hình thực tế của từng vùng, xã trên địa bàn của huyện..
Hai là, công tác tuyên truyền, thể chế hóa chính sách. UBND huyện đã phối hợp với Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể trong huyện thường xuyên tổ chức tuyên truyền, vận động với nhiều hình thức đa dạng, phong phú, nhờ đó đã thu hút được toàn xã hội tham gia xây dựng nông thôn mới, đặc biệt, đã phát huy vai trò chủ thể của người dân. Đa số người dân đều biết rõ về chương trình xây dựng nông thôn mới. Điều này cho thấy, công tác truyên truyền, vận động về chương trình từ huyện đến xã được thực hiện tương đối tốt, làm tiền đề cho việc triển khai thành công Chương trình. Bên cạnh người dân, đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức cũng được tập huấn, tiếp cận mục tiêu, nội dung về xây dựng nông thôn mới một cách bài bản và đầy đủ.
Ba là, công tác tổ chức bộ máy, xây dựng đội ngũ cán bộ thực hiện điều hành, quản lý nhà nước. UBND huyện đã ban hành nhiều văn bản để phân công, điều phối và xác định thẩm quyền của các cá nhân, tổ chức liên quan nhằm kiện toàn bộ máy chỉ đạo, điều phối quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới, như: Quyết định số 77/UBND ngày 26/12/2020 về việc thành lập Ban Chỉ đạo Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới huyện Phú Vang giai đoạn 2021 – 2025; kiện toàn tổ chức bộ máy tại Quyết định số 71/QĐ-UBND ngày 24/5/2020; phân công nhiệm vụ, lĩnh vực cho các thành viên Ban chỉ đạo tại Quyết định số 01/QĐ-BCĐ XD NTM ngày 25/3/2021; thành lập Tổ chuyên viên giúp việc cho Ban Chỉ đạo tại Quyết định số 22/QĐ-UBND ngày 25/3/2021… Hầu hết đội ngũ cán bộ phụ trách công tác này đều có tinh thần trách nhiệm cao, có chuyên môn, công tâm, thạo việc, tận tụy với dân, biết phát huy sức dân và có sự tập trung chỉ đạo quyết liệt, sâu sát, kịp thời điều phối thực hiện Chương trình.
Bốn là, công tác huy động nguồn lực. Trên cơ sở nguồn lực của địa phương, UBND huyện đã tranh thủ sự hỗ trợ từ nguồn lực của cấp trên và lồng ghép các chương trình, dự án khác và đặc biệt huy động nguồn lực xã hội hóa trong Nhân dân. Bên cạnh việc huy động nguồn lực, UBND huyện đã hết sức quan tâm đến việc sử dụng, phân bổ hợp lý các nguồn lực, huyện đã thường xuyên tiến hành rà soát, đánh giá xây dựng kế hoạch sử dụng nguồn lực (đặc biệt nguồn vốn) phù hợp với điều kiện thực tế của từng vùng, xã nhằm phát huy tối đa hiệu quả nguồn lực huy động được.
Năm là, công tác quản lý thực hiện các tiêu chí. UBND huyện thường xuyên đôn đốc, chỉ đạo các địa phương, đơn vị trong việc duy trì, giữ vững và phát triển các tiêu chí đã đạt được. Định kỳ ngày 25 hằng tháng, các xã báo cáo kết quả xây dựng nông thôn mới về Văn phòng điều phối huyện để tổng hợp; Ban Chỉ đạo xây dựng kế hoạch kiểm tra định kỳ 6 tháng/lần và tổng kết cuối năm để đánh giá, rà soát việc triển khai, duy trì các tiêu chí xây dựng nông thôn mới của các xã nhằm kịp thời báo cáo kết quả thực hiện với cấp trên, đồng thời điều chỉnh những thiếu sót trong quá trình chỉ đạo trên địa bàn huyện.
Sáu là, về kiểm tra, giám sát các hoạt động quản lý nhà nước. Định kỳ hằng tháng, hằng quý, UBND huyện cùng với UBND các xã tiến hành kiểm tra, giám sát tiến độ triển khai thực hiện xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện, qua đó, kịp thời chỉ đạo giải quyết các khó khăn, vướng mắc cũng như định hướng các nhiệm vụ trọng tâm cần tập trung thực hiện. Hằng năm, tổ chức sơ kết xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện để kiểm tra, đánh giá kết quả đạt được và đề ra những giải pháp cụ thể nhằm khắc phục khó khăn, vướng mắc, hướng tới hoàn thành các tiêu chí trong Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 – 2025.
b. Những tồn tại, hạn chế
Mặc dù việc xây dựng nông thôn mới tại huyện Phú Vang đã đạt được nhiều thành tích đáng kể song trong quá trình thực hiện vẫn còn một số tồn tại, hạn chế. Cụ thể: (1) Công tác truyên truyền, vận động chưa thường xuyên, do vậy còn tư tưởng ỷ lại, trông chờ vào các dự án hoặc sự đầu tư của Nhà nước. (2) Người dân chưa nhận thức đầy đủ vai trò chủ thể của mình, chưa phát huy được sức dân và chưa thực hiện triệt để phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”. (3) Việc triển khai công tác quy hoạch và thực hiện quy hoạch cấp xã về xây dựng nông thôn mới còn chậm; chưa khai thác được tối đa thế mạnh và lợi thế của kinh tế biển, đầm phá gắn với phát triển du lịch… còn nhiều hộ nghèo, cận nghèo trên địa bàn huyện. (4) Việc huy động các nguồn lực xã hội hóa vào xây dựng nông thôn mới của huyện gặp nhiều khó khăn. (5) Nhiều tiêu chí đã đạt chuẩn nhưng vẫn có nguy cơ khó duy trì và phát triển, như: lao động có việc làm; hạ tầng thương mại nông thôn; môi trường và an toàn vệ sinh thực phẩm; thu nhập; giảm hộ nghèo; phát triển kinh tế nông thôn…
Nguyên nhân của những hạn chế trên là do: công tác tuyên truyền về xây dựng nông thôn mới của huyện đến các chủ thể có liên quan còn hạn chế; điều kiện cơ sở vật chất, hạ tầng kỹ thuật ở các xã yếu kém, chậm phát triển về kinh tế – xã hội; nguồn lực đầu tư các công trình, hạng mục có quy mô và tổng mức đầu tư vượt khả năng huy động đóng góp của người dân; huyện có nhiều xã thuộc diện bãi ngang, phát triển kinh tế chủ yếu bằng nông nghiệp, xuất phát điểm thấp, dân trí chưa cao, chưa phát huy thế mạnh kinh tế biển, đầm phá gắn liền với du lịch, chưa thu hút nhiều đầu tư từ các thành phần kinh tế vào địa phương…
3. Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới tại huyện Phú Vang
Thứ nhất, tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động toàn dân về Chương trình xây dựng nông thôn mới. Triển khai sâu rộng và hiệu quả các phong trào thi đua:“Thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới”; “Cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới” và cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”… Ứng dụng các công nghệ mới, như: các trang mạng xã hội, ứng dụng giải trí trên thiết bị thông minh để thông tin truyền thông về những nội dung xây dựng nông thôn mới của huyện, từ đó tạo ra kênh truyền thông hai chiều, không chỉ bảo đảm mục tiêu tuyên truyền của cơ quan quản lý nhà nước mà còn tiếp nhận thông tin phản ánh, góp ý của người dân về quá trình thực hiện Chương trình xây dựng nông thôn mới.
Thứ hai, phát huy vai trò chủ thể của người dân qua việc nâng cao hơn nữa nhận thức của người dân tham gia vào xây dựng nông thôn. Tạo điều kiện về cơ chế, chính sách để người dân chủ động tham gia. Cần tránh tình trạng hoạch định chương trình theo mong muốn của các cấp chính quyền (huyện, xã) mà phải xuất phải từ lợi ích thiết thực của người dân nông thôn. Người dân phải tham gia ngay từ khâu quyết định lựa chọn nội dung, công trình được mọi người cho là cần thiết với đời sống và sản xuất, sau đó tham gia đến các khâu quản lý, giám sát và đánh giá kết quả thực hiện. Có như vậy, người dân trên địa bàn huyện mới cảm thấy vai trò chủ thể thực sự đối với các nội dung xây dựng nông thôn mới, từ đó sẽ tự nguyện, chủ động đóng góp các nguồn lực nhiều hơn vào chương trình.
Thứ ba, tổ chức thực hiện quy hoạch đồng bộ xây dựng huyện nông thôn mới. Dựa trên hạ tầng cơ sở, hạ tầng kết nối đã đạt tiêu chuẩn nông thôn mới; dựa vào tiềm năng, lợi thế về điều kiện tự nhiên, huyện Phú Vang cần triển khai quy hoạch đồng bộ về phát triển công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp; dịch vụ thương mại, mở rộng dịch vụ du lịch biển, đầm phá, nông nghiệp, dịch vụ hỗ trợ phát triển kinh tế nông thôn. Đồng thời, cơ cấu lại nông nghiệp dựa trên lợi thế so sánh, phát triển nông nghiệp tuần hoàn, nông nghiệp hữu cơ, phát triển nông nghiệp theo chuỗi giá trị và chuyển đổi số trong nông nghiệp, hướng đến “Nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh” nhằm đạt mục tiêu xây dựng nông thôn mới bền vững.
Tổ chức thực hiện quy hoạch đồng bộ cần quan tâm đến việc bố trí quỹ đất cho nhà ở khu vực nông thôn, không gian sinh hoạt công cộng và điểm vui chơi, giải trí cho cộng đồng dân cư; không gian hợp lý để triển khai thực hiện các công trình bảo vệ môi trường (các công trình thu gom, xử lý rác thải, nước thải công nghiệp, nông nghiệp,…); giữ vững an ninh trật tự, an toàn xã hội nhằm bảo đảm sự bình yên cho cuộc sống của người dân nông thôn.
Thứ tư, huy động các nguồn lực vào đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng phát triển kinh tế – xã hội. Ngoài nguồn lực hỗ trợ trực tiếp từ chương trình, huyện Phú Vang cần huy động đa dạng hóa các nguồn lực. Cần tận dụng tối đa nguồn lực của địa phương, huy động mạnh nguồn lực đóng góp từ các doanh nghiệp để thực hiện việc đầu tư xây dựng nông thôn mới. Thực hiện lồng ghép các nguồn lực của chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo bền vững và các chương trình, dự án khác thực hiện trên địa bàn huyện để tổ chức triển khai. Tăng cường huy động sự đóng góp của các tầng lớp nhân dân; các cá nhân, tổ chức trong và ngoài nước; các nguồn lực hợp pháp khác để tập trung đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng nông nghiệp, nông thôn nhằm phát triển kinh tế – xã hội.
Thứ năm, thực hiện đồng bộ các giải pháp nhằm củng cố, duy trì và nâng cao chất lượng các tiêu chí đã đạt chuẩn nông thôn mới. Trong thời gian tới, các cấp chính quyền (huyện, xã) không chỉ tiếp tục nâng cao hiệu quả công tác quản lý, điều hành chương trình xây dựng nông thôn mới mà còn đồng thời thực hiện đồng bộ các giải pháp nhằm củng cố, duy trì và nâng cao chất lượng các tiêu chí đã đạt chuẩn. Tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền để cán bộ, công chức, viên chức và người dân hiểu được xây dựng nông thôn mới là mục tiêu liên tục và lâu dài. Thường xuyên rà soát, huy động nguồn lực thực hiện bảo trì, bảo dưỡng, nâng cấp các công trình xuống cấp; tiếp tục hoàn thiện cơ sở hạ tầng thiết yếu trên địa bàn nhằm tạo điều kiện phát triển kinh tế – xã hội, tăng mức độ hưởng thụ trực tiếp cho người dân nông thôn.
Mặt khác, phát triển sản xuất gắn với tái cơ cấu ngành nông nghiệp dựa trên lợi thế so sánh; chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn, thu hút đầu tư từ các thành phần kinh tế; đào tạo nghề phi nông nghiệp, tạo việc làm nhằm nâng cao thu nhập cho người dân; phát triển đời sống văn hóa nông thôn, nâng cao chất lượng công tác giáo dục và y tế; nâng cao chất lượng môi trường nông thôn, giữ vững an ninh, trật tự và an toàn xã hội cho người dân trên địa bàn huyện.
Chú thích:
1. Phú Vang. https://vi.wikipedia.org, truy cập ngày 12/6/2024.
2. Lê Thành Nam (2023). Phú Vang đã có 12/13 xã đạt chuẩn nông thôn mới. https://www.nongthonmoithuathienhue.vn/tin-tuc/phu-vang-da-co-12-13-xa-dat-chuan-nong-thon-moi.html#:~:text=Ng%C3%A0y%2012%2F12%2F2023%20Ch%E1%BB%A7,n%C3%B4ng%20th%C3%B4n%20m%E1%BB%9Bi%20n%C4%83m%202023.
Tài liệu tham khảo:
1. Huyện ủy huyện Phú Vang. Nghị quyết số 01-NQ/HU ngày 08/10/2020 về xây dựng nông thôn mới của huyện giai đoạn 2021 – 2025.
2. Ủy ban nhân dân tỉnh Thừa Thiên Huế. Kế hoạch số 158/KH-UBND ngày 22/12/2020 về triển khai thực hiện Chương trình xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 – 2025
3. Ủy ban nhân dân huyện Phú Vang. Kế hoạch số 317/KH-UBND ngày 30/12/2021 về thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới huyện Phú Vang giai đoạn 2021 – 2025.
4. Ủy ban nhân dân huyện Phú Vang. Quyết định số 77/UBND ngày 26/12/2020 về việc thành lập Ban Chỉ đạo Chương trình Mục tiêu Quốc gia Xây dựng Nông thôn mới giai đoạn 2021 – 2025.
5. Phạm Văn Khôi (2022). Huyện Ea H’leo, tỉnh Đắk Lắk thực hiện hiệu quả các tiêu chí xây dựng nông thôn mới. https://www.quanlynhanuoc.vn/2022/07/21/huyen-ea-hleo-tinh-dak-lak-thuc-hien-hieu-qua-cac-tieu-chi-xay-dung-nong-thon-moi/.
