Một số giải pháp nâng cao chất lượng công tác tư tưởng ở các lữ đoàn thuộc Binh chủng Công binh hiện nay 

Lưu Văn Duy 
Học viện Chính trị, Bộ Quốc phòng

(Quanlynhanuoc.vn) – Công tác tư tưởng quân nhân là một nội dung quan trọng của hoạt động công tác đảng, công tác chính trị, là cơ sở tạo nên sự thống nhất về ý chí và hành động cho quân nhân. Vì vậy, để nâng cao chất lượng thực hiện nhiệm vụ cần phải nâng cao chất lượng công tác tư tưởng ở các đơn vị cơ sở. Bài viết đánh giá thực trạng công tác tư tưởng và đề xuất một số giải pháp cơ bản nâng cao chất lượng công tác tư tưởng ở các lữ đoàn thuộc Binh chủng Công binh.

Từ khóa: Tư tưởng; công tác tư tưởng; lữ đoàn công binh; đơn vị cơ sở; nâng cao chất lượng.

1. Đặt vấn đề

Các lữ đoàn thuộc Binh chủng Công binh là lực lượng công binh cấp chiến lược, tham gia thực hiện đầy đủ các nhiệm vụ chủ yếu của Binh chủng Công binh cả trong thời bình và thời chiến, trọng tâm là huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, xây dựng khu vực phòng thủ, tham gia phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, tìm kiếm, cứu hộ cứu nạn, tham gia nhiệm vụ gìn giữ hòa bình của Liên hiệp quốc…

Để hoàn thành các nhiệm vụ được giao, các lữ đoàn thuộc Binh chủng Công binh cần tiến hành đồng bộ các mặt công tác, trong đó công tác tư tưởng được xác định là yếu tố quan trọng, có ý nghĩa quyết định. Công tác tư tưởng ở các lữ đoàn thuộc Binh chủng Công binh là hoạt động có mục đích, có tổ chức của cấp ủy, chỉ huy và cơ quan chức năng thuộc lữ đoàn để nắm, đánh giá, dự báo diễn biến tư tưởng và định hướng, điều khiển, giải quyết các vấn đề tư tưởng của quân nhân và tập thể quân nhân; phát huy những tư tưởng tích cực, tiến bộ; đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi những tư tưởng tiêu cực, lạc hậu; bảo đảm sự thống nhất, đồng thuận về nhận thức tư tưởng của quân nhân, góp phần giữ vững trận địa tư tưởng, xây dựng lữ đoàn đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được giao.

2. Thực trạng công tác tư tưởng ở các lữ đoàn thuộc Binh chủng Công binh

Những năm qua, đảng ủy, chỉ huy các lữ đoàn thuộc Binh chủng Công binh đã quán triệt, triển khai thực hiện nghiêm túc Nghị quyết Đại hội Đại biểu Đảng bộ Quân đội lần thứ XI, nghị quyết lãnh đạo của Binh chủng và các lữ đoàn, báo cáo kết quả công tác đảng, công tác chính trị năm 2023 của các lữ đoàn đều xác định tiếp tục thực hiện nội dung đột phá “Nắm, quản lý và giải quyết tư tưởng1, kịp thời giải quyết các vấn đề phát sinh. Theo đó, vai trò của công tác tư tưởng được các cấp ủy, cán bộ chủ trì, cơ quan chính trị lãnh đạo, chỉ đạo tiến hành với nhiều nội dung, hình thức đổi mới; phân tích, đánh giá, giải quyết kịp thời, hiệu quả những vấn đề nảy sinh, giữ vững ổn định, vững vàng về tư tưởng; kết hợp chặt chẽ giữa quản lý tư tưởng với quản lý bộ đội, “xây” đi đôi “chống”, lấy “xây” là chính; thường xuyên, kịp thời rút kinh nghiệm trong công tác quản lý tư tưởng, rèn luyện kỷ luật. 

Trong Báo cáo số 870/BC-LĐ ngày 15/11/2023 của Lữ đoàn Công binh 293 về sơ kết rút kinh nghiệm 1 năm thực hiện Quy chế công tác quản lý tư tưởng quân nhân và định hướng dư luận trong quân đội đã nhấn mạnh đội ngũ cán bộ các cấp luôn chủ động sâu sát với quần chúng để nắm rõ tâm tư, nguyện vọng, những bức xúc trong cuộc sống, từ đó, tập trung giải quyết thấu đáo và kịp thời các vấn đề nảy sinh, phát hiện, nhận diện, tích cực đấu tranh với các quan điểm sai trái, thù địch, biểu hiện mơ hồ, mất cảnh giác.

Nhận thức đúng công tác tư tưởng, các cấp ủy, cán bộ chủ trì, cơ quan chính trị đã lãnh đạo, chỉ đạo trong tổ chức thực hiện đồng bộ, hiệu quả công tác chính trị tư tưởng, xây dựng bản lĩnh chính trị, nâng cao nhận thức, tinh thần cảnh giác của bộ đội trước thông tin xuyên tạc, chống phá của các thế lực thù địch; tiến hành công tác tư tưởng quân nhân chặt chẽ, nghiêm túc và đạt hiệu quả cao; nội dung, hình thức tiến hành đã có nhiều đổi mới, bám sát thực tiễn của Binh chủng và từng đơn vị; nền nếp, chế độ quản lý, đánh giá, phân loại, báo cáo, thông báo, định hướng, rút kinh nghiệm công tác quản lý tư tưởng, nắm và định hướng dư luận quân nhân được thực hiện nghiêm túc; cán bộ, chiến sĩ có bản lĩnh chính trị kiên định, vững vàng, đoàn kết, thống nhất, tích cực tu dưỡng, rèn luyện, phấn đấu vươn lên hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Đặc biệt, thường xuyên, chủ động rà soát tình hình chính trị nội bộ; phát huy trách nhiệm, tính gương mẫu của cán bộ, đảng viên, quân nhân

Đồng thời, chú trọng đẩy mạnh việc thực hiện điều lệnh, điều lệ trong quân đội, các quy định của Binh chủng; đặc biệt yêu cầu về phẩm chất, nhân cách, lối sống của người quân nhân cách mạng; từ đó, hình thành ý thức, nhận biết về văn hóa pháp luật, giúp cho quân nhân tự rèn luyện, phấn đấu, xứng đáng với phẩm chất “Bộ đội cụ Hồ” trong tình hình mới.

Với trọng trách là lực lượng nòng cốt trong phòng, chống lụt bão, tìm kiếm cứu hộ cứu nạn, khắc phục sập đổ công trình, sự cố giao thông…, các lữ đoàn thuộc Binh chủng Công binh công binh toàn quân phối hợp cùng với các cơ quan đơn vị khác thực hiện nhiệm vụ xây dựng đường tuần tra biên giới nhằm bảo đảm được yêu cầu về an ninh biên giới cũng như bảo đảm an toàn trật tự xã hội ở các vùng biên. 

Tuy nhiên, công tác tư tưởng quân nhân ở các lữ đoàn thuộc Binh chủng Công binh còn những hạn chế về nhiều mặt, trước hết đó là nhận thức của các chủ thể công tác tư tưởng chưa thật sự đầy đủ; phương pháp tiến hành công tác tư tưởng còn biểu hiện xơ cứng, thiếu linh hoạt và hiệu quả chưa thật cao; sự phối, kết hợp các tổ chức, lực lượng có liên quan trong tiến hành công tác tư tưởng chưa thật chặt chẽ, nhịp nhàng; công tác quản lý, định hướng tư tưởng, động viên bộ đội ở một số đơn vị còn chưa thường xuyên, nhạy bén, kịp thời, còn nặng về mệnh lệnh hành chính… Những hạn chế nêu trên đã ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng công tác tư tưởng quân nhân. 

3. Một số giải pháp nâng cao công tác tư tưởng

Để tiếp tục nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tư tưởng ở các lữ đoàn thuộc Binh chủng Công binh hiện nay cần tập trung thực hiện tốt một số giải pháp cơ bản sau:

Một là, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức, trách nhiệm của các chủ thể, lực lượng đối với công tác tư tưởng. 

Đây là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu, là cơ sở để xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị, giữ vững trận địa tư tưởng và nâng cao sức mạnh chiến đấu, năng lực hoàn thành nhiệm vụ của lữ đoàn.

Các cấp ủy, tổ chức cần tập trung quán triệt sâu sắc quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lênin, t­ư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng về vai trò hàng đầu của công tác tư tưởng và trách nhiệm của đội ngũ cán bộ các cấp đối với công tác tư tưởng. Thường xuyên giáo dục cho các tổ chức, các lực lượng nắm chắc những thuận lợi và khó khăn trong quá trình thực hiện. Thông qua hoạt động thực tiễn quản lý tư tưởng ở đơn vị để giáo dục nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho các tổ chức, các lực lượng nắm chắc chức trách, nhiệm vụ của mình. Khắc phục hạn chế của một số cấp ủy, cán bộ chủ trì nhận thức về tư tưởng là lĩnh vực rất trừu tượng nên không thể quản lý được, việc này là trách nhiệm của cán bộ chính trị, cơ quan chính trị không phải trách nhiệm của người chỉ huy, chỉ chú trọng đối tượng là hạ sĩ quan, chiến sĩ, chưa coi trọng quản lý tư tưởng đối với đối tượng là sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp… Thực tiễn cho thấy, ở đâu các chủ thể, lực lượng công tác tư tưởng có nhận thức đúng, trách nhiệm cao đối với công tác tư tưởng thì ở đó đơn vị luôn hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao và ngược lại.

Hai là, tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo và hướng dẫn của cấp ủy, cán bộ chủ trì và cơ quan chức năng đối với công tác tư tưởng. 

Sự lãnh đạo, chỉ đạo thường xuyên, liên tục, quyết liệt của cấp ủy, cán bộ chủ trì là yếu tố quan trọng hàng đầu để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tư tưởng ở các lữ đoàn. Cấp ủy, cán bộ chủ trì các cấp phải thường xuyên nghiên cứu, học tập nắm vững đường lối, quan điểm, các nghị quyết, chỉ thị, hướng dẫn của Đảng, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, Tổng cục Chính trị về công tác tư tưởng, đặc biệt là Quy chế số 775/QC-CT, ngày 12/5/2022 của Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị “Về công tác tư tưởng quân nhân; nắm và định hướng dư luận trong Quân đội nhân dân Việt Nam” để xác định chủ trương, biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo công tác tư tưởng phù hợp thực tiễn ở các lữ đoàn.

Cấp ủy, cán bộ chủ trì và cơ quan chức năng phải lập kế hoạch cụ thể, chủ động nắm bắt, đánh giá, dự báo diễn biến tư tưởng của đơn vị mình, có biện pháp giải quyết kịp thời. Trên cơ sở đó, tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức triển khai nghiêm túc, toàn diện, đồng bộ, tích cực, sáng tạo có hiệu quả; coi công tác tư tưởng là một nội dung lãnh đạo thường xuyên của cấp ủy, kế hoạch công tác của chỉ huy đơn vị và là một mặt hoạt động tích cực của các tổ chức quần chúng. Hằng năm, lấy kết quả công tác tư tưởng là một nội dung để đánh giá chất lượng cán bộ, đảng viên, tổ chức đảng; kịp thời biểu dương những tập thể, cá nhân điển hình tiên tiến, có nhiều sáng tạo, hiệu quả trong công tác tư tưởng. 

Ba là, xác định đúng nội dung, vận dụng linh hoạt hình thức, phương pháp tiến hành công tác tư tưởng phù hợp với thực tiễn của đơn vị.

Đây là giải pháp có ý nghĩa quan trọng, trực tiếp góp phần làm cho quân nhân có bản lĩnh chính trị vững vàng, tuyệt đối trung thành với Đảng, với Tổ quốc và Nhân dân, với chế độ xã hội chủ nghĩa, chấp hành nghiêm kỷ luật quân đội, có tinh thần trách nhiệm và ý chí quyết tâm cao, sẵn sàng nhận và hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ được giao trong bất cứ hoàn cảnh nào. 

Đại hội XIII của Đảng nhấn mạnh: “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ nội dung, phương thức công tác tư tưởng theo hướng chủ động, thiết thực, kịp thời và hiệu quả”2. Vì vậy, nội dung tiến hành công tác tư tưởng ở các lữ đoàn phải toàn diện, song có trọng tâm, trọng điểm, hướng tới các đối tượng đặc thù; chủ động bồi dưỡng nâng cao năng lực tiến hành công tác giáo dục, quản lý, tư vấn, trợ giúp về tâm lý, pháp lý và phương pháp giải quyết những vấn đề tư tưởng nảy sinh cho đội ngũ cán bộ, nhất là cán bộ cấp phân đội. Tăng cường công tác quản lý, trọng tâm là hoàn cảnh gia đình, sức khỏe, lối sống sinh hoạt và các mối quan hệ của quân nhân. Vận dụng linh hoạt, hiệu quả các tài liệu nhận biết các nhóm hành vi vi phạm kỷ luật, mất an toàn, tâm lý bất thường và có biện pháp xử lý kịp thời. Thường xuyên định hướng, hình thành, phát triển tư tưởng cho cán bộ, chiến sĩ một cách đúng đắn, ngăn chặn đẩy lùi tư tưởng sai trái, tiêu cực khi mới xuất hiện. 

Bốn là, phát huy sức mạnh tổng hợp của các tổ chức, lực lượng trong tiến hành công tác tư tưởng. 

Phát huy sức mạnh tổng hợp trong nâng chất lượng công tác tư tưởng ở các lữ đoàn là một trong những giải pháp hết sức quan trọng. Lãnh đạo, chỉ huy các lữ đoàn cần giáo dục làm cho các tổ chức, các lực lượng nhận thức sâu sắc ý nghĩa, tầm quan trọng của công tác tư tưởng. Có sự phân công, phân nhiệm rõ ràng cho các tổ chức, các lực lượng, xây dựng quy chế cụ thể, xác định rõ nhiệm vụ, nội dung, phương thức hoạt động của các cấp, các ngành, các lực lượng nhằm bảo đảm sự phối hợp nhịp nhàng giữa các bộ phận khi thực hiện nhiệm vụ; kết hợp chặt chẽ giữa quản lý tư tưởng với quản lý bộ đội, “xây” đi đôi “chống”, lấy “xây” là chính; xử lý nghiêm các hành vi vi phạm kỷ luật; quy định rõ trách nhiệm của lãnh đạo, chỉ huy, kịp thời rút kinh nghiệm trong công tác quản lý, giải quyết tư tưởng; kiên quyết đấu tranh với các biểu hiện tùy tiện, vô nguyên tắc, khắc phục tình trạng chồng chéo, trách nhiệm chung chung, để tạo nên sự thống nhất, phát huy được sức mạnh tổng hợp của lãnh đạo, chỉ huy, của các tổ chức, các lực lượng trong quá trình quản lý tư tưởng quân nhân.

Năm là, củng cố cơ sở vật chất, phương tiện, thường xuyên sơ kết, tổng kết rút kinh nghiệm tiến hành công tác tư tưởng

Các trang bị, phương tiện là công cụ chuyển tải nội dung, có ảnh hưởng to lớn đến chất lượng hoạt động của công tác tư tưởng. Vì vậy, lãnh đạo, chỉ huy các đơn vị cần chăm lo củng cố và tăng cường cơ sở vật chất, kỹ thuật cần thiết, bảo đảm cho công tác tư tưởng có thể tiến hành một cách nhanh và hiệu quả.

Việc sơ, tổng kết, rút kinh nghiệm công tác tư tưởng là cơ sở để đánh giá kết quả, rút kinh nghiệm, từ đó xác định đúng phương hướng thực hiện hiệu quả hơn. Vì vậy, sơ, tổng kết công tác tư tưởng cần được tiến hành thường xuyên, phải chỉ rõ nội dung, hình thức, phương pháp với từng đối tượng cụ thể. Đồng thời, phải coi trọng công tác nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn, đúc rút bài học kinh nghiệm về công tác tư tưởng để vận dụng trong lãnh đạo, chỉ đạo nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tư tưởng trong tình hình hiện nay, góp phần xây dựng lữ đoàn vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức, đạo đức và cán bộ, góp phần hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ được giao.

4. Kết luận

Trước yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, xây dựng quân đội, xây dựng Binh chủng Công binh cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại tiếp tục có sự phát triển mới; tác động của mặt trái nền kinh tế thị trường, sự chống phá của các thế lực thù địch và sự phát triển của khoa học công nghệ, intenet, mạng xã hội…; trình độ nhận thức và nhu cầu đời sống tinh thần của cán bộ, chiến sĩ ngày càng cao. Vì vậy, cần tiếp tục nâng cao chất lượng công tác tư tưởng ở các lữ đoàn, đây là cơ sở để giữ vững trận địa tư tưởng của Đảng trong Quân đội, góp phần xây dựng các lữ đoàn vững mạnh toàn diện “Mẫu mực, tiêu biểu”, các tổ chức đảng trong sạch vững mạnh, trực tiếp góp phần xây dựng Binh chủng Công binh ngày càng phát triển vững mạnh trong tình hình mới.

Chú thích:
1. Các Lữ đoàn Công binh 72, 229, 239, 249, 279, 293 (2024). Báo cáo kết quả công tác Đảng, công tác chính trị năm 2023.
2. Đảng Cộng sản Việt Nam (2021). Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIIITập I. H. NXB Chính trị quốc gia Sự thật, tr. 181.
Tài liệu tham khảo:
1. Quân ủy Trung ương (2022). Nghị quyết số 1657-NQ/QUTW ngày 20/12/2022 về đổi mới công tác giáo dục và đào tạo đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ xây dựng Quân đội trong tình hình mới.
2. Quân ủy Trung ương (2022). Nghị quyết số 1659-NQ/QUTW ngày 20/12/2022 về nâng cao chất lượng huấn luyện giai đoạn 2023 – 2030 và những năm tiếp theo
3. Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam (2022). Quy chế Công tác tư tưởng quân nhân; nắm và định hướng dư luận trong Quân đội nhân dân Việt Nam (ban hành theo Quyết định số 775/QĐ-CT ngày 12/5/2022).