ThS. Điền Văn Dần
Học viện Chính trị, Bộ Quốc phòng
(Quanlynhanuoc.vn) – Đội ngũ giảng viên có vai trò quan trọng hàng đầu, yếu tố quyết định đến chất lượng giáo dục và đào tạo của các trường đại học nói chung và các trường sĩ quan Quân đội nói riêng. Điều 66 Luật Giáo dục năm 2019 quy định: “Nhà giáo có vai trò quyết định trong việc bảo đảm chất lượng giáo dục, có vị thế quan trọng trong xã hội, được xã hội tôn vinh”. Do đó, muốn phát triển giáo dục và đào tạo trước hết phải chăm lo phát triển đội ngũ giảng viên. Từ thực trạng đội ngũ giảng viên khoa học xã hội và nhân văn ở các trường sĩ quan quân đội, bài viết đề xuất một số giải pháp đối với sự phát triển đội ngũ giảng viên này nhằm đáp ứng yêu cầu giáo dục, đào tạo trong tình hình mới.
Từ khóa: Giảng viên; khoa học xã hội và nhân văn; phát triển; trường sĩ quan quân đội.
1. Đặt vấn đề
Thực hiện chủ trương đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục, đào tạo, Đảng và Nhà nước ta xác định mộttrong những giải pháp đột phá quan trọng là phát triển đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục và coi đây là khâu then chốt. Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng đã xác định: “Cùng với đề cao vị trí, vai trò và trách nhiệm xã hội, cần đổi mới mạnh mẽ chính sách đãi ngộ, chăm lo xây dựng đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục là khâu then chốt. Sắp xếp, đổi mới căn bản hệ thống các cơ sở đào tạo sư phạm, thực hiện đồng bộ các cơ chế, chính sách và giải pháp để cải thiện mức sống, nâng cao trình độ và chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục”1. Quan điểm trên cho thấy, đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục có vai trò đặc biệt quan trọng, là lực lượng chính tạo nên chất lượng giáo dục, yếu tố tiền đề của chất lượng nguồn nhân lực.
Ở các trường sĩ quan quân đội, đội ngũ giảng viên là lực lượng trực tiếp thực hiện nhiệm vụ đào tạo cho quân đội những cán bộ, chỉ huy có bản lĩnh chính trị vững vàng, có phẩm chất đạo đức, trình độ chuyên môn và kỹ năng nghiệp vụ thành thạo; góp phần xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, một số quân chủng, binh chủng, lực lượng tiến thẳng lên hiện đại”2. Trong đó, đội ngũ giảng viên khoa học xã hội và nhân văn ở các trường sĩ quan là một bộ phận cán bộ của Quân đội nhân dân Việt Nam, là lực lượng nòng cốt truyền bá chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng, kiến thức khoa học xã hội và nhân văn, giúp học viên hình thành thế giới quan, phương pháp luận khoa học, bồi dưỡng phẩm chất, tư duy, năng lực công tác trên cương vị, chức trách được giao. Đồng thời, họ cũng là lực lượng tiên phong trong cung cấp những luận cứ, luận chứng đấu tranh tư tưởng, lý luận, góp phần bảo vệ nền tảng tư tưởng, chính trị của Đảng.
2. Thực trạng phát triển đội ngũ giảng viên khoa học xã hội và nhân văn các trường sĩ quan quân đội
Những năm qua, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, Tổng cục Chính trị, các cơ quan chức năng và cấp ủy, chỉ huy các cấp ở các trường sĩ quan quân đội đã có nhiều chủ trương biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên nói chung và giảng viên khoa học xã hội và nhân văn nói riêng. Đội ngũ giảng viên luôn tích cực tu dưỡng, rèn luyện giữ vững phẩm chất đạo đức; tạo dựng tốt mối quan hệ đoàn kết, gắn bó trong cơ quan, đơn vị; tâm huyết với nghề, có tinh thần trách nhiệm và ý thức tổ chức kỷ luật cao, chấp hành nghiêm luật pháp nhà nước, kỷ luật quân đội.
Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng đã thường xuyên quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát việc phát triển đội ngũ nhà giáo quân đội; ban hành nhiều chỉ thị, nghị quyết, hướng dẫn cho việc triển khai đồng bộ các giải pháp đào tạo, bồi dưỡng, rèn luyện phát triển đội ngũ giảng viên các nhà trường quân đội. Trực tiếp là Nghị quyết số 109-NQ/QUTW ngày 11/02/2019 của Quân ủy Trung ương về xây dựng đội ngũ cán bộ Quân đội, nhất là cán bộ cấp chiến dịch, chiến lược đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới; Nghị quyết số 1657-NQ/QUTW ngày 20/12/2022 của Quân ủy Trung ương về đổi mới công tác giáo dục và đào tạo đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ xây dựng Quân đội trong tình hình mới; Thông tư số 07/2021/TT-BQP ngày 14/01/2021 của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng quy định tiêu chuẩn chức danh sĩ quan chuyên môn kỹ thuật – nghiệp vụ trong Quân đội nhân dân Việt Nan; Quyết định số 3525/QĐ-BQP ngày 03/8/2023 của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng phê duyệt Đề án “Xây dựng đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục trong Quân đội giai đoạn 2023 -2030 và những năm tiếp theo”. Trên cơ sở đó, Tổng cục Chính trị, Cục Nhà trường – Bộ Tổng Tham mưu và các cơ quan chức năng thường xuyên hướng dẫn, chỉ đạo, kiểm tra, tăng cường trách nhiệm của các tổ chức, các lực lượng tạo cơ sở pháp lý, khoa học cho các chủ thể triển khai thực hiện các chủ trương, giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên các nhà trường quân đội.
Quán triệt chủ trương của Quân ủy Trung ương, hướng dẫn của cơ quan chuyên môn về xây dựng đội ngũ nhà giáo, Đảng ủy, Ban giám hiệu các trường sĩ quan quân đội đã thường xuyên quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, quán triệt nghiêm túc, triển khai thực hiện hiệu quả, trong đó xác định lộ trình, mục tiêu và giải pháp cụ thể, đồng thời ban hành các văn bản lãnh đạo, chỉ đạo, ra nghị quyết chuyên đề về xây dựng phát triển đội ngũ giảng viên và giảng viên khoa học xã hội và nhân văn.
Hiện nay, đội ngũ giảng viên khoa học xã hội và nhân văn về cơ bản đã bảo đảm cả về số lượng, chất lượng, trong đó: 100% giảng viên khoa học xã hội và nhân văn có bằng đại học, tỷ lệ giảng viên khoa học xã hội và nhân văn có trình độ thạc sĩ đạt 56,50%, tiến sĩ đạt 18,19%. Một số trường sĩ quan có tỷ lệ giảng viên khoa học xã hội và nhân văn có học hàm, học vị cao, như: Trường Sĩ quan Chính trị hiện có 70 tiến sĩ, 190 thạc sĩ; Trường Sĩ quan Lục quân 1 hiện có 31 tiến sĩ, 65 thạc sĩ. Giảng viên khoa học xã hội và nhân văn ở các trường sĩ quan quân đội có 427 người (chiếm 58,41%) được công nhận chức danh giảng viên; 202 người (chiếm 27,65%) được công nhận chức danh giảng viên chính; 7 người (chiếm 0,95%) được công nhận chức danh giảng viên cao cấp3.
Để có được kết quả trên, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, Tổng cục Chính trị, các cơ quan chức năng, các quân chủng, binh chủng, các trường sĩ quan quân đội đã thường xuyên quan tâm nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho đội ngũ giảng viên, đổi mới, hoàn thiện cơ chế, chế độ, chính sách đãi ngộ đối với nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục, nhất là nhà giáo có trình độ tiến sĩ, chức danh giáo sư, phó giáo sư trực tiếp giảng dạy trong các nhà trường.
Trong quá trình quản lý, sử dụng giảng viên khoa học xã hội và nhân văn ở các trường sĩ quan quân đội, các chủ thể lãnh đạo, chỉ huy, quản lý đã luôn quan tâm nghiên cứu, quán triệt triển khai có kế hoạch việc đào tạo, bồi dưỡng cán bộ mang tính trọng tâm, trọng điểm, sát với thực tiễn tình hình và yêu cầu nhiệm vụ của cơ quan, đơn vị; đồng thời, vận dụng linh hoạt nhiều hình thức, loại hình đào tạo, đội ngũ giảng viên.
Tuy nhiên, trước yêu cầu mới của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, việc xây dựng và phát triển đội ngũ giảng viên khoa học xã hội và nhân văn ở các trường sĩ quan vẫn còn tồn tại những hạn chế nhất định cả về số lượng và chất lượng giảng viên, đặc biệt là sự thiếu hụt những chuyên gia đầu ngành; cơ cấu về trình độ, tuổi quân, tuổi đời có thời điểm chưa phù hợp; việc tổ chức tuyển chọn, bố trí, sử dụng, sàng lọc có nơi chậm đổi mới theo yêu cầu của thực tiễn; chưa có cơ chế, chính sách tạo động lực phát huy vai trò, trách nhiệm của giảng viên khoa học xã hội và nhân văn trong tự bồi dưỡng, tự rèn luyện để phát triển bản thân. Trình độ ngoại ngữ, công nghệ thông tin của giảng viên khoa học xã hội và nhân văn, khả năng sử dụng trang thiết bị dạy học hiện đại, tiếp cận, cập nhật thông tin, vận dụng phương pháp giảng dạy và quản lý hiện đại còn có hạn chế và bất cập.
Thực tế cho thấy, ở một số nhà trường việc quán triệt các chỉ thị, nghị quyết, hướng dẫn của cấp trên về công tác cán bộ, công tác giáo dục, đào tạo nhằm phát triển đội ngũ giảng viên khoa học xã hội và nhân văn ở trường sĩ quan quân đội còn chưa chủ động dự báo được khó khăn, phức tạp nảy sinh trong quá trình thực hiện.Công tác đào tạo, bồi dưỡng có mặt còn hạn chế, chưa theo kịp với sự phát triển của hoạt động thực tiễn giáo dục, đào tạo ở các trường sĩ quan quân đội, nhất là trình độ kiến thức, năng lực thực hành vẫn chưa thật sự tương xứng với chức vụ được giao ban đầu, trong đó kỹ năng thực hành vẫn là khâu yếu nhất.
3. Một số giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên khoa học xã hội và nhân văn
Một là, làm tốt công tác tuyển chọn, bố trí, sử dụng có hiệu quả đội ngũ giảng viên khoa học xã hội và nhân văn ở các trường sĩ quan quân đội hiện nay.
Công tác tuyển chọn, bố trí, sử dụng giảng viên có ý nghĩa rất quan trọng trong phát triển đội ngũ giảng viên giảng viên khoa học xã hội và nhân văn ở các trường sĩ quan quân đội. Giải pháp này nhằm mục đích kiểm soát chặt chẽ “đầu vào” đội ngũ, sử dụng có hiệu quả nguồn nhân lực giáo dục, góp phần bảo đảm đủ về số lượng, nâng cao chất lượng, điều chỉnh hợp lý cơ cấu đội ngũ khoa học xã hội và nhân văn hiện nay.
Các trường sĩ quan quân đội khi tiến hành tuyển chọn và sử dụng cần phải bảo đảm tính hợp pháp, minh bạch, công bằng trong tuyển chọn giảng viên. Để tuyển chọn chính xác giảng viên theo những tiêu chuẩn rõ ràng về phẩm chất nhân cách, trình độ học vấn, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ và năng lực sư phạm. Đồng thời, kế hoạch tuyển chọn giảng viên cho phù hợp mục tiêu chiến lược về phát triển giáo dục của nhà trường, thiết thực góp phần phát triển đội ngũ giảng viên khoa học xã hội và nhân văn ở các trường sĩ quan quân đội cả trước mắt và lâu dài. Hằng năm, chỉ tuyển chọn những giảng viên thực sự có nhu cầu, có tâm huyết với công việc và gắn bó với nghề nghiệp sư phạm. Trong quá trình tuyển chọn cần thực hiện nghiêm các chính sách đãi ngộ để thu hút giảng viên giỏi, học viên tốt nghiệp sư phạm có kết quả cao. Bên cạnh đó, các nhà trường phải sử dụng có hiệu quả đội ngũ giảng viên này, trên cơ sở bố trí, phân công giảng viên phù hợp với năng lực, trình độ chuyên môn và có tính đến nhu cầu, nguyện vọng hợp lý của mỗi người, tạo được sự đồng thuận và khả năng giúp đỡ lẫn nhau trong tập thể khoa, bộ mônlàm cho mọi giảng viên đều yên tâm công tác.
Hai là, nâng cao chất lượng đào tạo đội ngũ giảng viên.
Đây là một biện pháp rất quan trọng, có tính chất nền tảng để phát triển đội ngũ giảng viên khoa học xã hội và nhân văn ở các sĩ quan quân đội hiện nay. Cần nâng cao chất lượng đào tạo sau đại học, đào tạo ngắn hạn cho giảng viên khoa học xã hội và nhân văn ở các trường sĩ quan quân đội hiện nay, bao gồm: tuyển chọn nguồn đào tạo, xác định mô hình, mục tiêu đào tạo, đổi mới chương trình, nội dung đào tạo. Trong đó, các trường sĩ quan quân đội cần quan tâm đặc biệt tới nguồn tuyển chọn đi đào tạo sau đại học, đào tạo ngắn hạn.
Với nguồn đào tạo sau đại học cần phải chú trọng các tiêu chí về phẩm chất chính trị, đạo đức, có năng khiếu sư phạm, tư duy nhanh nhạy, sắc sảo, có khả năng trình bày, diễn đạt rõ ràng, kỹ năng khái quát, nắm bắt tình hình chính trị, xã hội nhanh; yêu ngành nghề sư phạm; các tiêu chí về ngoại ngữ, tin học. Các trường sĩ quan quân đội đẩy mạnh công tác chuẩn bị nguồn đào tạo dựa trên những quy định về điều kiện dự thi, xét tuyển, điều kiện trúng tuyển đào tạo thạc sĩ, tiến sĩ ngành khoa học xã hội và nhân văn.
Với đào tạo ngắn hạn, các trường sĩ quan quân đội cần có cơ chế ưu tiên trong tuyển chọn nguồn giảng viên khoa học xã hội và nhân văn cử đi học các lớp đào tạo cao cấp lý luận chính trị, đào tạo ngắn hạn chức danh trung đoàn. Chú trọng ưu tiên vận dụng các trường hợp một cách linh hoạt đối với những giảng viên có học hàm, học vị.
Ba là, nâng cao chất lượng bồi dưỡng đội ngũ giảng viên khoa học xã hội và nhân văn.
Đảng ủy, Ban Giám hiệu các trường sĩ quan quân đội cần có những chủ trương, biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo hoạt động bồi dưỡng nâng cao chất lượng giảng viên một cách sát đúng hoặc có sự điều chỉnh, bổ sung phù hợp với từng khoa giáo viên, từng giai đoạn cụ thể. Chủ động phối hợp với các cơ quan có liên quan thống nhất xây dựng kế hoạch, chương trình, nội dung, biện pháp, cách thức tổ chức thực hiện hoạt động bồi dưỡng một cách hiệu quả, đồng thời trực tiếp tổ chức các lớp bồi dưỡng nâng cao phát triển giảng viên theo kế hoạch xác định. Thường xuyên theo dõi, kiểm tra các hoạt động, tiến hành sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm, kịp thời phổ biến những kinh nghiệm hay, cách làm tốt của các khoa giáo viên, đồng thời đề xuất khen thưởng giảng viên khoa học xã hội và nhân văn.
Các khoa giáo viên chuyên ngành khoa học xã hội và nhân văn cần tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo, coi việc bồi dưỡng phát triển đội ngũ giảng viên này là một nhiệm vụ thường xuyên, liên tục. Chủ động xây dựng kế hoạch, xác định nội dung cụ thể để bồi dưỡng, nâng cao phẩm chất, trình độ, năng lực của giảng viên khoa học xã hội và nhân văn. Duy trì tốt các chế độ công tác, nền nếp sinh hoạt chuyên môn ở khoa, bộ môn như thông qua bài giảng, thao giảng, thi giảng viên dạy giỏi.
Để hoạt động bồi dưỡng giảng viên khoa học xã hội và nhân văn đạt chất lượng, hiệu quả cao, cần vận dụng linh hoạt, sáng tạo các hình thức giáo dục, bồi dưỡng, như: thông qua thực tiễn thực hiện nhiệm vụ giảng dạy, nghiên cứu khoa học; thông qua việc học tập, quán triệt nghị quyết; thông qua tập huấn; tổ chức các hội thi, hội thao, thi tìm hiểu nhân kỷ niệm các ngày lễ lớn của dân tộc, quân đội và đơn vị.
Bốn là, thường xuyên đổi mới công tác kiểm tra, đánh giá, xếp loại giảng viên.
Kiểm tra, đánh giá, xếp loại giảng viên là biện pháp hết sức quan trọng trong công tác phát triển đội ngũ giảng viên khoa học xã hội và nhân văn ở các trường sĩ quan quân đội. Mục đích của giải pháp này là sử dụng sức mạnh của hệ thống tổ chức để thúc đẩy từng giảng viên cũng như toàn thể đội ngũ giảng viên nỗ lực phấn đấu đạt và vượt chuẩn nghề nghiệp. Các chủ thể quản lý làm tốt các hoạt động kiểm tra, đánh giá chất lượng, xếp loại giảng viên toàn diện, chặt chẽ, đúng thực chất là cơ sở trực tiếp, quan trọng để các chủ thể quản lý giáo dục nắm bắt thực chất về chất lượng từng giảng viên và đội ngũ giảng viên, từ đó có biện pháp bồi dưỡng phát triển toàn diện, phù hợp với khả năng của từng người và cả đội ngũ giảng viên. Thông qua kiểm tra, đánh giá xếp loại đội ngũ giảng viên và từng giảng viên có nhận thức đúng về bản thân tạo sự chuyển biến trong học tập, công tác góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo của nhà trường.
Năm là, thực hiện tốt các chính sách, tạo lập môi trường làm việc thuận lợi.
Chính sách đãi ngộ và môi trường làm việc là những nhân tố ảnh hưởng rất lớn đến việc tạo động lực, thái độ, trách nhiệm của đội ngũ giảng viên phục vụ trong quân đội. Tiếp tục nghiên cứu, đề xuất bổ sung hoàn thiện chế độ chính sách về tiền lương, tiền thưởng, nhà ở, cải thiện môi trường làm việc giúp đội ngũ giảng viên yên tâm công tác, gắn bó với nghề nghiệp.
Tích cực huy động các nguồn lực cả trong và ngoài các trường sĩ quan quân đội nhằm tạo điều kiện sống và làm việc thuận lợi cho đội ngũ giảng viên yên tâm thể hiện tài năng, đóng góp trí tuệ và kinh nghiệm cho công tác giáo dục, đào tạo của nhà trường. Vấn đề quan trọng trong đổi mới, hoàn thiện chính sách đối với giảng viên khoa học xã hội và nhân văn ở trường sĩ quan quân đội hiện nay là tăng cường quan tâm, tạo điều kiện cho họ được đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ học vấn và tích lũy kinh nghiệm thực tiễn nghề. Phải thực sự coi đây là chính sách cơ bản, tạo nguồn lâu dài, chiến lược phục vụ cho nhiệm vụ xây dựng, phát triển ở các trường sĩ quan quân đội trong nhiều năm tới. Từ kinh nghiệm thực tiễn đã cho thấy hiệu quả của chính sách này, thông qua việc coi đây là một tiêu chí, tiêu chuẩn chức danh gắn với bổ nhiệm chức vụ, đề bạt quân hàm đã có tác dụng tích cực thúc đẩy động viên lớn đối với giảng viên khoa học xã hội và nhân văn. Bên cạnh đó, quan tâm đến cơ chế, chính sách trách nhiệm đứng lớp giảng dạy của giảng viên, định mức vượt giờ giảng tính theo chức danh, học hàm, học vị thay vì tính theo quân hàm, chức vụ như hiện nay.
Nghiên cứu có chính sách động viên, khuyến khích những giảng viên có trình độ, năng lực tốt, đề bạt, bổ nhiệm chủ nhiệm bộ môn, cán bộ khoa. Đồng thời có lộ trình trình đổi mới, hoàn thiện quy chế khen thưởng giảng viên, cần quan tâm hơn nữa đến hậu phương gia đình đối với nhà giáo. Thực hiện thu hút và giữ gìn những giảng viên tài năng, cần tạo điều kiện cho đội ngũ giảng viên hợp lý hóa gia đình, gắn bó lâu dài với nhà trường, có chính sách đồng bộ từ chính sách nhà, đất.
4. Kết luận
Phát triển đội ngũ giảng viên khoa học xã hội và nhân văn ở các trường sĩ quan quân đội đáp ứng yêu cầu giáo dục, đào tạo là vấn đề cấp thiết hiện nay. Để phát triển đội ngũ giảng viên khoa học xã hội và nhân văn ở các trường sĩ quan quân đội đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong giai đoạn mới, các trường sĩ quan quân đội cần làm tốt công tác tuyển chọn, bố trí, sử dụng có hiệu quả đội ngũ giảng viên, chú trọng đào tạo, bồi dưỡng nâng nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên; đổi mới kiểm tra, đánh giá và thực hiện tốt chính sách, tạo môi trường làm việc thuận lợi thúc đẩy phát triển của đội ngũ giảng viên đáp yêu cầu đào tạo cán bộ quân đội trong tình hình hiện nay.
Chú thích:
1, 2. Đảng Cộng sản Việt Nam (2021). Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII. Tập I. H. NXB Chính trị quốc gia Sự thật, tr. 67, 157.
3. Quân ủy Trung ương (2022). Nghị quyết số 1657-NQ/QUTW ngày 20/12/2022 về đổi mới công tác giáo dục và đào tạo đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ xây dựng Quân đội trong tình hình mới.
4. Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam (2023). Đề án Đổi mới công tác giáo dục khoa học xã hội và nhân văn trong nhà trường Quân đội nhân dân Việt Nam, Hà Nội.
Tài liệu tham khảo:
1. Ban Chấp hành Trung ương Đảng (2013). Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 4/11/2013 về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế.
2. Quốc hội (2019). Luật Giáo dục năm 2019.
3. Quân ủy Trung ương (2022). Nghị quyết số 1657-NQ/QUTW ngày 20/12/2022 về đổi mới công tác giáo dục và đào tạo đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ xây dựng Quân đội trong tình hình mới.
4. Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam (2023). Đề án Đổi mới công tác giáo dục khoa học xã hội và nhân văn trong nhà trường Quân đội nhân dân Việt Nam. Hà Nội.
5. Giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên khoa học xã hội và nhân văn đáp ứng công tác đổi mới giáo dục và đào tạo trong quân đội hiện nay. https://www.quanlynhanuoc.vn/2024/02/01/giai-phap-phat-trien-doi-ngu-giang-vien-khoa-hoc-xa-hoi-va-nhan-van-dap-ung-cong-tac-doi-moi-giao-duc-va-dao-tao-trong-quan-doi-hien-nay/
6. Những yếu tố quy định đối với đội ngũ giảng viên khoa học xã hội và nhân văn ở các học viện, trường sĩ quan quân đội. https://www.quanlynhanuoc.vn/2024/04/11/nhung-yeu-to-quy-dinh-doi-voi-doi-ngu-giang-vien-khoa-hoc-xa-hoi-va-nhan-van-o-cac-hoc-vien-truong-si-quan-quan-doi/
