Đại úy Trương Quốc Việt
Thiếu tá Trần Ngọc Minh
Học viện Chính trị, Bộ Quốc phòng
(Quanlynhanuoc.vn) – Liêm chính là một trong những phẩm chất quan trọng đối với cán bộ, đặc biệt là cán bộ hậu cần trong Quân đội nhân dân Việt Nam. Tư tưởng Hồ Chí Minh về ý thức liêm chính nhấn mạnh vai trò của sự trong sạch, chính trực, không tham ô, tham nhũng, thực hành tiết kiệm và bảo vệ lợi ích chung. Bài viết trên cơ sở phân tích những vấn đề lý luận, thực tiễn về xây dựng ý thức liêm chính cho học viên đào tạo sĩ quan cấp phân đội tại Học viện Hậu cần hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh, từ đó đề xuất các giải pháp cơ bản nhằm xây dựng ý thức liêm chính cho học viên góp phần xây dựng đội ngũ cán bộ hậu cần vững mạnh, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.
Từ khóa: Ý thức liêm chính; học viên đào tạo sĩ quan; Học viện Hậu cần; tư tưởng Hồ Chí Minh.
1. Đặt vấn đề
Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn coi trọng vấn đề xây dựng đạo đức cách mạng, coi đạo đức là cái gốc, nền tảng của người cách mạng. Trong đó, phẩm chất liêm chính được đề cập nhiều trong các bài nói, bài viết của Người. Trong bối cảnh hiện nay, vấn đề xây dựng ý thức liêm chính cho học viên đào tạo sĩ quan cấp phân đội, trong đó có học viên ở Học viện Hậu cần có ý nghĩa quan trọngđể hình thành đội ngũ sĩ quan hậu cần tương lai thấm nhuần đạo đức cách mạng, góp phần xây dựng Quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại.
2. Những vấn đề lý luận và thực tiễn về xây dựng ý thức liêm chính cho học viên đào tạo sĩ quan cấp phân đội ở Học viện Hậu cần theo tư tưởng Hồ Chí Minh
a. Tư tưởng Hồ Chí Minh về “liêm, chính”
Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn đề cao phẩm chất “liêm, chính” và xem đó là một trong những yếu tố cốt lõi của đạo đức cách mạng. Theo Người, “liêm, chính” là sự trong sạch, ngay thẳng, không tham lam, không lợi dụng chức quyền để tư lợi cá nhân. Trước lúc đi xa, Người căn dặn: “Đảng ta là một Đảng cầm quyền. Mỗi đảng viên và cán bộ phải thật sự thấm nhuần đạo đức cách mạng, thật sự cần,kiệm, liêm, chính”1. Người coi liêm chính là một trong những phẩm giá cơ bản, tốt đẹp để làm người, làm cán bộ. Nếu người cách mạng thiếu hoặc không thực hiện liêm chính thì không những không thể hoàn thành được công việc của mình mà còn dẫn đến phạm nhiều sai lầm, thậm chí cả tội ác; bởi những phẩm chất này là biểu hiện trực tiếp của tư tưởng, chỉ đạo tư duy và hành động của con người.
Người còn khẳng định: “Cần, Kiệm, Liêm là gốc rễ của Chính. Nhưng một cây cần có gốc rễ, lại cần có ngành, lá, hoa, quả mới là hoàn toàn. Một người phải Cần, Kiệm, Liêm, nhưng còn phải Chínhmới là người hoàn toàn”2. Khi thực hiện các phẩm chất liêm, chính trong đời sống xã hội thì mang lại giá trị rất lớn cho chủ thể vì đây là phẩm chất đạo đức gắn liền với hoạt động hằng ngày của mọi người cũng như cương vị người đó đảm nhiệm.
Liêm được hiểu là trong sạch, không tham lam, không tham ô, lãng phí, tôn trọng, giữ gìn của công, của dân, không chiếm dụng của công làm của tư, sách nhiễu Nhân dân, không tham địa vị, không tham tiền tài, không tham sung sướng, không tham người tâng bốc mình. Người coi “liêm” là phẩm chất quan trọng của người cán bộ cách mạng và sớm cảnh báo về nguy cơ tham nhũng của cán bộ, công chức. Do vậy, muốn “liêm” thật sự thì phải chống tham ô, tham nhũng.
Chính được hiểu là không tà, thẳng thắn, đứng đắn. Đối với mình thì không tự cao tự đại, luôn chịu khó học tập cầu tiến bộ, luôn tự kiểm điểm để phát triển điều hay, sửa đổi điều dở của bản thân, không nịnh người trên, xem khinh người dưới, luôn giữ thái độ chân thành, khiêm tốn. Đặt việc công lên trên việc tư, phụ trách việc gì thì quyết làm cho kỳ được, đến nơi đến chốn, không sợ khó khăn, nguy hiểm, việc thiện dù nhỏ mấy cũng làm, việc ác dù nhỏ mấy cũng tránh.
“Liêm, chính” có mối quan hệ gắn bó với nhau, là những đức tính cần thiết của con người. Sống ở đời, làm người lương thiện thì phải có đầy đủ những đức tính đó, nếu thiếu không thể thành người tốt. Đối với người cán bộ; nếu không có liêm chính sẽ dễ dẫn đến mắc sai lầm, khuyết điểm, ảnh hưởng đến nhiệm vụ chung của cách mạng, ảnh hưởng đến uy tín của Đảng, đến quan hệ với quần chúng nhân dân. Bởi vì, cán bộ là những người có chức quyền, nếu không liêm chính thì dễ tha hóa, biến chất, tham ô, ăn cắp… trở thành sâu mọt của dân.
“Liêm, chính” theo tư tưởng Hồ Chí Minh được xem xét trên cả hai phương diện: lý luận và thực tiễn. Về mặt lý luận, Người đã trình bày một cách rất sâu sắc, cụ thể và sinh động các phẩm chất đó thông qua các tác phẩm, các bài nói, bài viết của mình. Về thực tiễn, Người luôn coi thực hành liêm chính là một mặt không thể thiếu của người cách mạng, phải được thể hiện thông qua hành vi, lối sống, cách ứng xử trong thực tiễn. Người chỉ rõ: nếu cán bộ không giữ được liêm chính, sẽ dễ rơi vào chủ nghĩa cá nhân, tham ô, lãng phí, gây tổn hại đến lợi ích của tập thể và đất nước.
b. Xây dựng ý thức liêm chính cho học viên đào tạo sĩ quan cấp phân đội ở Học viện Hậu cần
Học viện Hậu cần là trung tâm đào tạo cán bộ, nhân viên chuyên môn kỹ thuật hậu cần và nghiên cứu khoa học hậu cần quân sự lớn của Quân đội và đất nước, thành lập ngày 15/6/1951. Trải qua hơn 74 năm xây dựng và phát triển, đến nay, Học viện đã đào tạo và cung cấp hàng vạn cán bộ, sĩ quan và nhân viên chuyên môn kỹ thuật hậu cần cho Quân đội việt Nam và Quân đội Lào, Quân đội Hoàng gia Campuchia. Học viện Hậu cần cũng đào tạo nhiều đối tượng với trình độ khác nhau, trong đó học viên đào tạo sĩ quan hành chính cấp phân đội là đối tượng chủ yếu và đông đảo nhất, được đào tạo tập trung tại Học viện để sau khi tốt nghiệp sẽ trở thành sĩ quan hậu cần có đủ phẩm chất, năng lực hoàn thành chức trách, nhiệm vụ được giao.
Những năm qua, Học viện Hậu cần luôn quán triệt sâu sắc và thực hiện nghiêm các quan điểm của Đảng, Nhà nước, nghị quyết của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng và của Đảng ủy Học viện về đổi mới căn bản, toàn diện công tác giáo dục và đào tạo với phương châm: “Chất lượng đào tạo của Nhà trường là khả năng sẵn sàng chiến đấu của quân đội” đã góp phần xây dựng Học viện vững mạnh toàn diện, “Mẫu mực, tiêu biểu”. Đảng ủy, Ban Giám đốc Học viện đã có những chủ trương, biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo trong việc đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp dạy học chuyển từ truyền thụ kiến thức là chủ yếu sang trang bị cho người học cách học, khả năng tư duy sáng tạo, biết vận dụng kiến thức được trang bị vào giải quyết những vấn đề thực tiễn đặt ra, gắn lý thuyết với thực hành, nhà trường với đơn vị.
Đặc biệt, Học viện luôn đề cao việc kết hợp giữa đào tạo với giáo dục, quản lý và rèn luyện học viên theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Trong đó, việc xây dựng ý thức liêm, chính cho học viên đào tạo sĩ quan hậu cần cấp phân đội ở Học viện với những ưu điểm, như:
(1) Công tác xây dựng ý thức liêm chính cho học viên luôn được cấp ủy đảng, người chỉ huy các cấp, các cơ quan, đơn vị ở Học viện quan tâm, tiến hành thường xuyên, liên tục.
(2) Nội dung xây dựng ý thức liêm chính luôn bảo đảm toàn diện theo đúng tư tưởng Hồ Chí Minh nhưng có trọng tâm, trọng điểm và sát với đối tượng đào tạo.
(3) Quá trình tổ chức thực hiện xây dựng ý thức liêm chính luôn gắn sát với mục tiêu, yêu cầu đào tạo của Học viện, thực tiễn ở các đơn vị cơ sở trong quân đội.
(4) Các cơ quan, đơn vị đã sử dụng nhiều hình thức, biện pháp, tích cực ứng dụng công nghệ thông tin trong xây dựng ý thức liêm chính và đạt được nhiều kết quả tích cực góp phần xây dựng đội ngũ sĩ quan hậu cần cấp phân đội vừa “hồng”, vừa “chuyên”.
Năm học 2022 – 2023, kết quả học tập lũy tiến đối tượng đào tạo sĩ quan hậu cần cấp phân đội đạt 100% trung bình trở lên, trong đó có: 78,32% khá, giỏi; 100% học viên tốt nghiệp ra trường, trong đó có: 77,19% khá, giỏi. Năm học 2023 – 2024, kết quả học tập lũy tiến đối tượng đào tạo sĩ quan hậu cần cấp phân đội đạt 100% đạt trung bình khá trở lên, trong đó có: 89,40% khá, giỏi (vượt chỉ tiêu nghị quyết năm học và tăng 11,08% so với năm học trước); 100% các đối tượng tốt nghiệp ra trường, trong đó có: 85,04% khá, giỏi (tăng 7,85% so với năm học trước)3.
Tuy nhiên, việc xây dựng ý thức liêm chính cho học viên đào tạo sĩ quan hậu cần cấp phân đội ở Học viện còn một số hạn chế, như: (1) Công tác lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp, các cơ quan, đơn vị, nhất là đơn vị quản lý học viên có lúc, có nơi chưa thường xuyên và hiệu quả chưa cao. (2) Nội dung, hình thức, phương pháp xây dựng có thời điểm chưa thực sự phong phú, hấp dẫn, lôi cuốn, thuyết phục; một số hoạt động còn mang tính hình thức. (3) Một số ít học viên nhận thức giản đơn, thiếu ý thức tự giác trong tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống, còn vi phạm quy định, cá biệt có trường hợp còn vi phạm kỷ luật…
3. Đề xuất một số giải pháp
Thứ nhất, thường xuyên làm tốt công tác tuyên truyền, giáo dục, tạo sự chuyển biến về nhận thức, trách nhiệm của các chủ thể, lực lượng trong xây dựng ý thức liêm chính cho học viên. Theo đó, cấp ủy, chỉ huy các cấp ở đơn vị làm tốt việc quán triệt, tuyên truyền tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức cách mạng gắn với nâng cao chất lượng sinh hoạt chính trị, học tập, nghiên cứu quán triệt nghị quyết, chỉ thị của Đảng, Quân ủy Trung ương về đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên và phát huy phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ” trong tình hình mới. Tập trung các văn bản trọng tâm, như: Quy định số 144-QĐ/TW ngày 09/5/2024 của Bộ Chính trị về chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên trong giai đoạn mới; Nghị quyết số 657-NQ/QUTW ngày 20/12/2022 của Quân ủy Trung ương về đổi mới công tác giáo dục, đào tạo đáp ứng yêu cầu xây dựng quân đội trong tình hình mới; Nghị quyết số 883-NQ/ĐU ngày 22/3/2023 của Đảng ủy Học viện Hậu cần về đổi mới công tác giáo dục và đào tạo đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ xây dựng Học viện trong tình hình mới…
Trong đó, đặc biệt chú trọng quan tâm tới các lớp học chuyên đề theo nội dung, chương trình kế hoạch của việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh và thông qua thực tiễn thực hiện nhiệm vụ để nâng cao nhận thức của các chủ thể về nội dung xây dựng ý thức liêm chính.
Thứ hai, đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp xây dựng ý thức liêm chính cho học viên theo tư tưởng Hồ Chí Minh. Theo đó, phải bám sát phương châm: “cơ bản, toàn diện, hệ thống, chuyên sâu” gắn với nội dung Cuộc vận động: “Ngành Hậu cần làm theo lời Bác Hồ dạy” thể hiện được tính khoa học, tính thực tiễn, kết hợp chặt chẽ giữa giá trị truyền thống với hiện đại, dân tộc với nhân loại. Nội dung xây dựng ý thức liêm chính cần phải bám sát đối tượng theo năm học, sát thực tiễn và được cụ thể hóa theo từng năm học, khóa học và đối tượng học viên đào tạo sĩ quan cấp phân đội ở Học viện Hậu cần.
Các cơ quan, khoa giáo viên và đơn vị cần tiếp tục đẩy mạnh và đổi mới công tác tuyên truyền, giáo dục, làm cho học viên nhận thức đầy đủ, đúng đắn ý nghĩa, tầm quan trọng, yêu cầu, nội dung và giá trị to lớn của tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; nhất là về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của phẩm chất liêm chính trong tư tưởng của Người. Quá trình tuyên truyền giáo dục, phải làm nổi bật tấm gương thực hành đạo đức của Người gắn với các hoạt động của học viên trong đơn vị, như: tổ chức cho học viên xem phim tư liệu, các chuyên đề về tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, tổ chức tuyên truyền các bài nói, bài viết, bức thư, lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh; các bài viết, mẩu chuyện của nhà nghiên cứu chuyên sâu về Bác Hồ được đăng tải trên các phương tiện thông tin đại chúng, sách, báo, tạp chí; tổ chức mạn đàm, trao đổi, sinh hoạt tổ chức đoàn…
Đổi mới hình thức, phương pháp xây dựng ý thức liêm chính theo hướng tăng cường thời gian thực hành, thực tập để học viên nắm bắt kịp thời và trải nghiệm thực tiễn việc thực hiện các nguyên tắc, chế độ, tiêu chuẩn bảo đảm công tác hậu cần ở đơn vị cơ sở; tổ chức các buổi tọa đàm, hội thảo chuyên đề với sự tham gia của các chuyên gia, cán bộ hậu cần trong quân đội có kinh nghiệm để chia sẻ thực tiễn về xây dựng ý thức liêm chính. Từ đó, thúc đẩy mỗi học viên tích cực học tập, tu dưỡng, rèn luyện phẩm chất liêm chính theo tấm gương của Người.
Thứ ba, phát huy tính tích cực, tự giác của học viên trong tự xây dựng ý thức liêm chính theo tư tưởng Hồ Chí Minh. Từng học viên phải xác định đúng đắn nội dung, biện pháp tự tu dưỡng, rèn luyện, xây dựng ý thức liêm chính theo tư tưởng Hồ Chí Minh. Trên cơ sở đó, mỗi học viên luôn tự nghiêm khắc với chính mình, từng thời gian cụ thể, căn cứ vào đặc điểm và khả năng của bản thân, điều kiện học tập, rèn luyện, yêu cầu nhiệm vụ cụ thể để xây dựng kế hoạch tự tu dưỡng, rèn luyện một cách nghiêm túc và mang tính khả thi.
Để xây dựng động cơ đúng đắn cho mỗi học viên, đòi hỏi các chủ thể cần định hướng cho mỗi học viên tích cực, tự giác tu dưỡng, rèn luyện phẩm chất, đạo đức, lối sống, hoàn thiện nhân cách bản thân, đáp ứng mục tiêu, yêu cầu đào tạo của Học viện. Đồng thời, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc tự tu dưỡng, rèn luyện, xây dựng ý thức liêm chính theo tư tưởng Hồ Chí Minh. Trên cơ sở đó, kịp thời phát hiện, uốn nắn, nhắc nhở mỗi học viên khắc phục những sai lầm, khuyết điểm; đồng thời biểu dương, động viên khích lệ họ không ngừng phát huy ưu điểm nhằm củng cố, hoàn thiện ý thức liêm chính.
Thứ tư, chú trọng xây dựng môi trường văn hóa quân sự lành mạnh. Đây là nội dung có ý nghĩa hết sức quan trọng, tác động trực tiếp đến sự hình thành, phát triển ý thức liêm chính cho học viên. Trong đó, xây dựng các mối quan hệ trong đơn vị tốt đẹp, lành mạnh; coi trọng phát huy dân chủ trên cơ sở giữ nghiêm kỷ luật. Làm tốt việc xây dựng cảnh quan, bảo đảm tốt cơ sở vật chất cho hoạt động văn hóa tinh thần ở đơn vị. Cần tạo được sự chuyển biến thật sự sâu sắc, tự giác từ trong nhận thức, tình cảm của mỗi học viên, qua đó, xây dựng tinh thần trách nhiệm, thái độ tự giác tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống, làm bất cứ việc gì cũng phải tự soi mình vào tấm gương đạo đức của Chủ tịch Hồ Chí Minh để có thái độ và hành vi đúng, nhất là xây dựng ý thức liêm chính theo tư tưởng của Người.
4. Kết luận
Việc xây dựng ý thức liêm chính cho học viên đào tạo sĩ quan hậu cần cấp phân đội ở Học viện Hậu cần không chỉ là yêu cầu cấp thiết nhằm đáp ứng nhiệm vụ quân đội trong giai đoạn mới mà còn góp phần nâng cao đạo đức cách mạng, giữ vững phẩm chất cao đẹp “Bộ đội Cụ Hồ” thời kỳ mới. Để đạt được mục tiêu này, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa cấp ủy, chỉ huy, mọi lực lượng trong Học viện và chính bản thân mỗi học viên trong việc thực hiện các giải pháp giáo dục, rèn luyện đạo đức một cách thiết thực và hiệu quả, bảo đảm đội ngũ cán bộ hậu cần tương lai có phẩm chất đạo đức vững vàng, ý thức liêm chính và tận tụy với nhiệm vụ.
Chú thích:
1. Hồ Chí Minh toàn tập (2011). Tập 15. H. NXB Chính trị quốc gia – Sự thật, tr. 622.
2. Hồ Chí Minh toàn tập (2011). Tập 5. H. NXB Chính trị quốc gia – Sự thật, tr. 129.
3. Tác giả tổng hợp số liệu từ Báo cáo tổng kết năm học của Học viện Hậu cần các năm học 2022 – 2023, 2023 – 2024.
4. Bộ Chính trị (2024). Quy định số 144-QĐ/TW ngày 09/5/2024 về chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên trong giai đoạn mới.
Tài liệu tham khảo:
1. Học viện Hậu cần (2023). Nghị quyết số 883-NQ/ĐU ngày 22/3/2023 của Đảng ủy Học viện về đổi mới công tác giáo dục và đào tạo đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ xây dựng Học viện trong tình hình mới.
2. Quân ủy Trung ương (2022). Nghị quyết số 1657-NQ/QUTW ngày 20/12/2022 về đổi mới công tác giáo dục và đào tạo đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ xây dựng Quân đội trong tình hình mới.
3. Bồi dưỡng phong cách làm việc Hồ Chí Minh cho đội ngũ sĩ quan trẻ ở Học viện Hậu cần.https://www.quanlynhanuoc.vn/2024/05/21/boi-duong-phong-cach-lam-viec-ho-chi-minh-cho-doi-ngu-si-quan-tre-o-hoc-vien-hau-can-
