TS. Cao Minh Công
Đại học Kiểm sát Hà Nội
(Quanlynhanuoc.vn) – Để góp phần bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đồng thời, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong tình hình mới phải đặc biệt quan tâm đến vấn đề giảng dạy các môn khoa học Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong các trường đại học, nơi đào tạo lực lượng lao động chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu xây dựng, bảo vệ và phát triển đất nước trong điều kiện mới. Bài viết đề cập đến nội dung, phương pháp giảng dạy các môn khoa học Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong giáo dục đại học ở Việt Nam hiện nay, từ đó đề xuất một số giải pháp hoàn thiện.
Từ khóa: Phương pháp giảng dạy, môn học, khoa học Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, giáo dục đại học.
1. Đặt vấn đề
Sinh thời Bác Hồ đã yêu cầu “phải học tinh thần của chủ nghĩa Mác – Lênin; học tập lập trường, quan điểm và phương pháp của chủ nghĩa Mác – Lênin… để giải quyết cho tốt những vấn đề thực tế trong công tác cách mạng”1. “Giảng dạy các môn lý luận chính trị ở trường đại học là hoạt động đưa tri thức lý luận chính trị “thâm nhập vào quần chúng” nhằm hình thành tư tưởng, niềm tin, ý chí cách mạng, chuyển hóa lý luận thành lực lượng vật chất cải tạo hiện thực”2. Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng đặt ra yêu cầu đổi mới căn bản chương trình, nội dung, phương pháp giáo dục lý luận chính trị theo phương châm khoa học, thực tiễn, sáng tạo và hiện đại. Đây là cơ sở lý luận quan trọng để các trường đại học ở nước ta hiện nay tiếp tục đổi mới giảng dạy các môn lý luận chính trị, đáp ứng yêu cầu và đòi hỏi của thực tiễn cuộc sống. Hơn thế, trong tình hình mới hiện nay, Đảng ta đang tiến hành chống suy thoái về tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống, đẩy lùi tình trạng suy thoái “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”; kiên định, trung thành với nền tảng tư tưởng của chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và xem đây là kim chỉ nam cho mọi hành động của Đảng.
Những năm gần đây, một trong những nội dung quan trọng trong công tác xây dựng đảng được Đảng đặc biệt quan tâm là xây dựng về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống gắn với đấu tranh phòng, chống “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá”. Đảng đã xác định và tạo lập đúng đắn, khoa học về nền tảng tư tưởng của Đảng là chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Nhờ đó, Đảng ta đã tiến hành xây dựng Đảng vững mạnh về tư tưởng, chính trị; không chỉ định hướng cho hoạt động tư tưởng, đạo đức, lối sống một cách phù hợp, chân chính đối với toàn Đảng mà còn xác lập được điểm tựa vững chắc để phân định và phòng, chống, đấu tranh có hiệu quả với sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong cán bộ, đảng viên. Gần 100 năm qua, “Đảng ta luôn giữ vững bản lĩnh chính trị, bản chất cách mạng và khoa học; kiên định chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; thường xuyên tự đổi mới, tự chỉnh đốn và ngày càng lớn mạnh”3. Do đó, việc giảng dạy các môn khoa học Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong các trường đại học càng có ý nghĩa thiết thực nhằm kiên định, bảo vệ mục tiêu của Đảng đã lựa chọn. Tư tưởng chỉ đạo xuyên suốt là phải kiên định và vận dụng, phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; kiên định đường lối đổi mới; kiên định các nguyên tắc xây dựng Đảng; bảo đảm cao nhất lợi ích quốc gia – dân tộc trên cơ sở các nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế, bình đẳng, hợp tác, cùng có lợi, để xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Đây là vấn đề mang tính nguyên tắc, có ý nghĩa sống còn đối với chế độ ta, là nền tảng vững chắc của Đảng ta.
Đại hội XIII của Đảng tiếp tục nêu quan điểm: “Kiên định và vận dụng, phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; kiên định đường lối đổi mới của Đảng; kiên định các nguyên tắc xây dựng Đảng để xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa”4. Cốt lõi của quan điểm này là kết hợp khoa học sự kiên định trước sau như một nền tảng tư tưởng, mục tiêu lý tưởng, đường lối đổi mới và nguyên tắc xây dựng Đảng với tinh thần không ngừng đổi mới sáng tạo trên cơ sở tuân theo các quy luật khách quan, kế thừa tinh hoa văn hóa, truyền thống dân tộc, tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại và những kinh nghiệm thành công của quốc tế phù hợp với điều kiện Việt Nam. Kiên định nhưng không cứng nhắc, bảo thủ, giáo điều dẫn đến trì trệ; đổi mới sáng tạo nhưng không cực đoan, duy ý chí, mạo hiểm, dẫn đến đổ vỡ. Kiên định một cách sáng tạo, sáng tạo trên cơ sở kiên định, hướng đến mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.
V.I.Lênin cũng căn dặn những người cộng sản rằng, không ai có thể đánh đổ được chúng ta, trừ chính những sai lầm của chúng ta. Để tránh được những sai lầm đưa đến “tình trạng suy thoái ở một bộ phận cán bộ, đảng viên trước hết là do bản thân những cán bộ, đảng viên đó thiếu tu dưỡng, rèn luyện; lập trường tư tưởng không vững vàng, hoang mang, dao động trước những tác động từ bên ngoài; sa vào chủ nghĩa cá nhân ích kỷ, hẹp hòi, bị cám dỗ bởi các lợi ích vật chất, không làm tròn trách nhiệm, bổn phận của mình trước Đảng, trước dân”5 nhất thiết phải cung cấp cho sinh viên thế giới quan và phương pháp luận khoa học định hướng trong hoạt động nhận thức và thực tiễn. Để giúp người học có thái độ đúng đắn với hiện thực, có khả năng phân tích, xử lý các vấn đề, xây dựng niềm tin khoa học vào lý tưởng cách mạng của Đảng, có lập trường chính trị vững vàng, có tinh thần trách nhiệm cao, quán triệt sâu sắc và thực hiện triệt để đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước thì việc đổi mới phương pháp giảng dạy các môn khoa học Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh càng trở nên cần thiết, có ý nghĩa cả về lý luận và thực tiễn hơn bao giờ hết, góp phần giáo dục tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống cho người học ở các cơ sở giáo dục đại học hiện nay, nhằm trang bị một hệ thống tri thức lý luận chính trị khoa học, hiện đại và có định hướng lý tưởng rõ ràng; đồng thời, cung cấp cho người học thế giới quan, phương pháp luận, nhân sinh quan ứng dụng vào giải quyết những vấn đề cấp bách của cá nhân người học cũng như thực tiễn công việc một cách tích cực và hiệu quả.
2. Tính tất yếu phải đổi mới nội dung, phương pháp giảng dạy các môn khoa học Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh
Tại Đại hội XIII, khi đánh giá về công tác giáo dục lý luận chính trị ở Việt Nam, Đảng ta nhận định: “Công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị được đổi mới cả về nội dung và phương pháp; tăng cường quản lý, kỷ luật trong giảng dạy, học tập; chất lượng đào tạo, bồi dưỡng được nâng lên”6. Đây là một nhận định khách quan, đánh giá xác đáng những kết quả đã đạt được trong công tác giáo duc, bồi dưỡng lý luận chính trị ở nước ta trong thời gian qua. Trong chương trình đào tạo bậc đại học, hệ thống các môn khoa học Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh giữ vai trò rất quan trọng, đóng góp ít nhất một chuẩn đầu ra của các chương trình đào tạo, bởi đây không chỉ là những môn khoa học trang bị tri thức cho người học mà còn góp phần quan trọng trong giáo dục về lập trường tư tưởng, bản lĩnh chính trị, đạo đức, văn hóa, ý thức, trách nhiệm công dân… để từ đó góp phần xây dựng nên nền văn hóa mới, những con người mới.
Tuy nhiên, thời gian qua, việc giảng dạy, học tập các môn khoa học Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh ở các trường đại học lại gặp không ít những bất cập, trong đó có những bất cập từ nội dung và phương pháp giảng dạy, điều này làm giảm chất lượng, hiệu quả của các môn học. Trong đó, nguyên nhân chủ yếu “là do nhận thức chưa đầy đủ về ý nghĩa, vị trí, tầm quan trọng của việc đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả học tập, nghiên cứu, vận dụng và phát triển chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong tình hình mới. Công tác lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy chưa sâu sát, mạnh mẽ và thống nhất; còn có sự chồng chéo, trùng lặp và chậm đổi mới phương pháp giảng dạy, học tập”7. Việc đổi mới nội dung, phương pháp giảng dạy các môn khoa học Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh là vấn đề tất yếu do những nguyên nhân cơ bản sau:
Một là, xuất phát từ thực trạng nội dung, phương pháp giảng dạy các môn khoa học Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh ở các trường đại học ở Việt Nam hiện nay
Trải qua nhiều lần đổi mới, đến nay nội dung các môn khoa học Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong các trường đại học nhìn chung còn dài, dàn trải, khối lượng kiến thức lớn với nhiều tri thức trên các lĩnh vực khác nhau. Mặt khác, các môn khoa học Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh có tính trừu tượng cao cần có thời gian nghiên cứu, suy ngẫm, trải nghiệm để hiểu được. Điều này tạo ra không ít những khó khăn đối với những giảng viên trong quá trình truyền đạt và sinh viên khi tiếp cận các môn học, dẫn tới tạo ra những tâm lý ngại học, sợ học trong sinh viên.
Việc chuyển từ những môn khoa học Mác – Lênin độc lập trước đây thành môn Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác – Lênin đang được giảng dạy trong các trường đại học hiện nay cho thấy còn nhiều điểm chưa hợp lý, một số nội dung chưa thực sự khoa học, việc cắt các nội dung, bố trí các bài chưa thật sự logic chặt chẽ, kiến thức chưa được cô đọng, gây ra những khó khăn cho cả người giảng dạy và người học. Nội dung giảng dạy còn mang tính lý luận cao, chưa thực sự gắn với thực tiễn cuộc sống, chưa làm cho người học cảm nhận thấy rõ ý nghĩa môn học đối với đời sống và công việc. Điều này dẫn đến việc nhiều sinh viên học đối phó, học để trả bài, để thi cử, làm cho ý nghĩa môn học chưa cao.
Phương pháp giảng dạy các môn khoa học Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh dù đã được đổi mới, nhưng chủ yếu vẫn dựa vào thuyết trình, chưa kết hợp hài hòa các phương pháp, dẫn tới hiệu quả chưa cao, chưa phát huy được tính tích cực, trí tuệ của người học. Nếu sự thuyết trình của giảng viên thiếu hấp dẫn, khoa học, logic dẫn đến sự nhàm chán cho người học.
Hai là, do yêu cầu của thực tiễn thế giới và trong nước đòi hỏi phải thay đổi nội dung, phương pháp giảng dạy các môn khoa học Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh.
Việc đổi mới nội dung và phương pháp giảng dạy các môn khoa học Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh cũng xuất phát từ chính yêu cầu của thực tiễn thế giới và trong nước. Xu thế toàn cầu hóa, sự phát triển mạnh mẽ của khoa học công nghệ, kinh tế tri thức đang đưa nhận loại bước vào cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 với những thay đổi to lớn trên các lĩnh vực của đời sống kinh tế, chính trị, văn hóa – xã hội, quốc phòng, an ninh… Sự thay đổi nhanh chóng, khó lường của tình hình thế giới; những vấn đề toàn cầu: chiến tranh, khủng bố, phân hóa giàu nghèo… đang đòi hỏi sự phối hợp giải quyết giữa các quốc gia; xung đột dân tộc, sắc tộc, tôn giáo, tranh chấp lãnh thổ, biển đảo đang diễn ra phức tạp ở nhiều khu vực trên thế giới đe dọa đến an ninh, hòa bình trên thế giới.
Chủ nghĩa tư bản trên thế giới đã có nhiều sự điều chỉnh, tiếp tục có bước phát triển nhưng cũng chứa đựng những mâu thuẫn, khủng hoảng, xung đột cần giải quyết. Chủ nghĩa xã hội hiện thực ở các nước, như: Trung Quốc, Việt Nam, Lào, Cuba trong quá trình cải cách, đổi mới đã thu được nhiều thành tựu quan trọng, nhưng cũng cần tiếp tục nghiên cứu, bổ sung lý luận gắn với tổng kết thực tiễn để đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới.
Công cuộc đổi mới ở Việt Nam trong gần 40 năm với hơn 30 năm thực hiện Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên CNXH, lý luận về CNXH và con đường đi lên CNXH ở nước ta ngày càng được xác định rõ hơn và từng bước được hiện thực hóa, hơn thế đã thu được nhiều thành tựu quan trọng có ý nghĩa lịch sử, góp phần nâng cao vị thế đất nước, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân. Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu đạt được, còn nhiều hạn chế: công tác tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận còn nhiều bất cập. Lý luận về CNXH và con đường đi lên CNXH còn một số vấn đề cần tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận để tiếp tục làm rõ; kinh tế phát triển chưa bền vững, chưa tương xứng với tiềm năng. Chất lượng, hiệu quả, năng lực cạnh tranh của nền kinh tế còn thấp; phát triển thiếu bền vững cả về kinh tế, văn hóa, xã hội, môi trường; nhiều vấn đề bức xúc nảy sinh; còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất ổn định; năng lực, hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị chưa ngang tầm nhiệm vụ…
Tình hình thế giới và trong nước đang đặt ra những yêu cầu đối với công tác nghiên cứu, giảng dạy các môn khoa học Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh phải đổi mới cả nội dung và phương pháp giảng dạy sao cho phù hợp và đáp ứng được yêu cầu của thực tiễn, đòi hỏi nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, xây dựng nền văn hóa mới, con người mới.
Ba là, yêu cầu của sự nghiệp đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực
Việc đổi mới nội dung, phương pháp giảng dạy các môn khoa học Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong điều kiện hiện nay cũng gắn liền với yêu cầu chung của đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực theo hướng coi trọng phát triển phẩm chất, năng lực của người học. Chuyển mạnh từ chủ yếu trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất người học: yêu gia đình, yêu Tổ quốc, yêu đồng bào, sống tốt và làm việc hiệu quả. Từng bước hoàn thiện hệ thống giáo dục quốc dân theo hướng hệ thống giáo dục mở, học tập suốt đời và xây dựng xã hội học tập.
3. Phương hướng và giải pháp đổi mới nội dung, phương pháp giảng dạy các môn khoa học Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh
(1) Về đổi mới nội dung
Một là, nội dung phải cô đọng, khoa học, lôgic, dễ hiểu, dễ nhớ
Để nâng cao hiệu quả công tác giảng dạy các môn khoa học Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, nội dung giảng dạy cần có sự thay đổi theo hướng cô đọng, nhấn mạnh nội dung trọng tâm, trọng điểm, những giá trị lâu bền của học thuyết Mác – Lênin. Tránh việc dàn trải, quá nhiều kiến thức.
Nội dung cần rõ ràng, phải được lựa chọn trình bày bảo tính khoa học, có logic chặt chẽ, làm cho người học dễ hiểu, dễ nhớ. Không nên trình bày vấn đề quá phức tạp, xa rời cuộc sống, ngôn ngữ quá hàn lâm, trích dẫn kinh điển quá nhiều. Các môn khoa học Mác – Lênin là những môn trang bị thế giới quan, phương pháp luận khoa học, vì vậy, việc định hướng, hình thành phương pháp tư duy khoa học là những điều hết sức quan trọng mà đổi mới nội dung cần hướng tới.
Việc cô đọng nội dung cũng sẽ giúp cho giảng viên, sinh viên bớt đi áp lực về kiến thức, thời gian. Đồng thời, có thể sử dụng nhiều phương pháp giảng dạy, tăng cường sự trao đổi, thảo luận giữa giảng viên và sinh viên.
Hai là, gắn với thực tiễn trong nước và thế giới.
Đổi mới nội dung phải mang hơi thở của thời đại, gắn với thực tiễn sôi động trên thế giới và trong nước góp phần luận giải những vấn đề thực tiễn cấp bách của cuộc sống. Luôn chắt lọc, bổ sung những tri thức mới làm phong phú và tăng sức hấp dẫn cho bài giảng. Hướng cho người học biết vận dụng kiến thức được học để phân tích và giải quyết những vấn đề trong công việc, trong cuộc sống đương đại.
Đổi mới nội dung gắn với thực tiễn trong nước và thế giới cũng là gắn giữa lý luận và thực tiễn, góp phần đào tạo ra những con người đáp được yêu cầu của sự phát triển đất nước và hội nhập quốc tế. Việc tách biệt giữa lý luận và hiện thực cuộc sống sẽ làm cho những bài giảng có thể trở thành lý luận suông, thiếu hấp dẫn, lội cuốn và không đúng với tinh thần mà chủ nghĩa Mác – Lênin đã chỉ ra.
Ba là, đổi mới nội dung phải quan tâm đến nhu cầu của người học
Việc thầy giảng những nội dung mà thầy có, người học nghe một cách thụ động sẽ không phù hợp, nhất là trong bối cảnh hiện nay. Đổi mới nội dung phải quan tâm đến những nhu cầu chính đáng của người học, đó là những kiến thức người học thực sự cần, đáp ứng yêu cầu của nhận thức, giải quyết công việc và những vấn đề trong cuộc sống. Bài giảng cũng chỉ trở nên ý nghĩa và hấp dẫn khi mang lại cho người học những điều mà họ thực sự quan tâm và cảm thấy có ý nghĩa. Ngược lại, việc truyền đạt những một chiều, không quan tâm đến nhu cầu người học sẽ làm cho bài giảng giảm đi ý nghĩa sự chú ý của người học.
(2) Về đổi mới phương pháp giảng dạy
Một là, sử dụng hiệu quả phương pháp thuyết trình
Trong giảng dạy các môn khoa học Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, phương pháp thuyết trình vẫn là phương pháp cơ bản nhất. Là những môn khoa học lý luận, việc truyền tải tri thức đến với người học chủ yếu vẫn phải dựa và phương pháp thuyết trình. Mặt khác, thông qua phương pháp thuyết trình, ngoài truyền thụ tri thức, người học còn thấy được rõ lập trường, tư tưởng, bản lĩnh chính trị, sự tâm huyết của người giảng đối với người học và công việc. Điều này rất quan trọng với những môn học mang tính đặc thù như các môn khoa học Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh.
Vì vậy, cần sử dụng hiệu quả phương pháp thuyết trình, chuẩn bị kỹ lưỡng về nội dung, kiến thức; sử dụng hài hòa, phù hợp trong phương pháp sẽ góp phần nâng cao hiệu quả giảng dạy, học tập.
Hai là, kết hợp hài hòa giữa phương pháp thuyết trình và các phương pháp khác
Bên cạnh phương pháp thuyết trình là cơ bản, giảng viên cần kết hợp với nhiều phương pháp khác như: phương pháp làm việc nhóm, phương pháp dạy học dựa trên vấn đề, hỏi chuyên gia, vấn đáp… nhằm lội cuốn người học tích cực tham gia vào bài giảng, phát huy được trí tuệ tập thể, rèn luyện kỹ năng cho sinh viên.
Ba là, sử dụng hiệu quả các phương tiện hỗ trợ cho giảng dạy
Hiện nay, sự phát triển của khoa học công nghệ đã hỗ trợ tích cực hoạt động giảng dạy, học tập, góp phần vào đổi mới phương pháp giảng dạy. Các phương tiện, như: máy vi tính, các loại máy chiếu, phần mềm Power Point…giúp giảng viên trong việc soạn bài giảng, thiết kế, triển khai những ý tưởng mới, đính kèm những những clip, đoạn phim để minh họa, tăng tính hấp dẫn, tính thuyết phục cho bài giảng.
Để sử dụng có hiệu quả phương tiện hỗ trợ giảng dạy, đòi hỏi giảng viên, nhà trường phải quan tâm đầu tư trang thiết bị; giảng viên phải tự nâng cao trình độ, nhất là công nghệ thông tin để đáp ứng yêu cầu công việc.
Như vậy, việc đổi mới nội dung, phương pháp giảng dạy các môn khoa học Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh là một yêu cầu, một vấn đề tất yếu hiện nay nhằm khắc phục những hạn chế, tồn tại về nội dung, phương pháp giảng dạy các môn khoa học này trong thời gian qua; đồng thời, đáp ứng đòi hỏi của thực tiễn thế giới và trong nước không ngừng vận động, thay đổi; đáp ứng yêu cầu xây dựng con người mới, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực phục vụ cho sự phát triển đất nước và hội nhập quốc tế. Sự thay đổi về nội dung cũng đặt ra yêu cầu phải đổi mới về mặt phương pháp cho phù hợp, hiệu quả.
Đổi mới nội dung các môn khoa học Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh hiện nay phải cô đọng, khoa học, logic, dễ hiểu, dễ nhớ, mang hơi thở của thời đại, quan tâm đến nhu cầu của người học, như vậy mới mang lại hiệu quả cao hơn. Phương pháp cũng phải thay đổi cho phù hợp với nội dung, kết hợp hài hòa nhiều phương pháp trong đó lấy thuyết trình là căn bản, tăng cường trao đổi, thảo luận phát huy tính tích cực, trí tuệ, sự tham gia của sinh viên vào bài giảng. Sử dụng có hiệu quả những phương tiễn hỗ trợ giảng dạy.
Đổi mới nội dung, phương pháp giảng dạy bên cạnh việc biên soạn lại giáo trình, tập huấn cho giảng viên, trang bị phương tiện hỗ trợ giảng dạy, chi trả, hỗ trợ phụ cấp nghề đối với giảng viên giảng dạy các môn khoa học Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh… thì vấn đề quyết định nhất vẫn là từ đội ngũ giảng viên, tự bản thân giảng viên giảng dạy các môn khoa học Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh phải tự đổi mới chính mình, nâng cao trình độ chuyên môn, NCKH, phục vụ cộng đồng,.. lan tỏa các giá trị.
Đổi mới phương pháp giảng dạy lý luận chính trị là yêu cầu tất yếu của quá trình đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục, đào tạo. Theo đó, đổi mới nội dung, phương pháp giảng dạy đạt hiệu quả cần phải có những giảng viên nắm vững, thông thạo chuyên môn, hiểu biết phong phú, giỏi về nghiệp vụ, sử dụng tốt các công cụ hỗ trợ giảng dạy, có tâm huyết với nghề, trách nhiệm cao với người học, có đạo đức nghề nghiệp và trách nhiệm xã hội.
Chú thích:
1. Hồ Chí Minh toàn tập (2011). Tập 11. H. NXB Chính trị Quốc gia, tr. 95.
2. Đổi mới giảng dạy các môn lý luận chính trị ở trường đại học hiện nay. https://www.quanlynhanuoc.vn/2023/03/13/doi-moi-giang-day-cac-mon-ly-luan-chinh-tri-o-truong-dai-hoc-hien-nay/ ngày 13/3/2023.
3, 5. Đảng Cộng sản Việt Nam (2016). Văn kiện Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương Đảng. H. NXB Chính trị Quốc gia Sự thật, tr. 22, 24-25.
4. Đảng Cộng sản Việt Nam (2021). Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII. H. NXB Chính trị Quốc gia Sự thật, tr. 109.
6. Đảng Cộng sản Việt Nam (2021). Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII. Tập II. H. NXB Chính trị quốc gia, tr. 170.
7. Bộ Chính trị (2018). Chỉ thị số 23-CT/TW ngày 09/02/2018 về tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả học tập, nghiên cứu, vận dụng và phát triển chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong tình hình mới.
