Thượng tá, TS. Lê Viết Thông
Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Nghệ An
(Quanlynhanuoc.vn) – Trải qua gần 80 năm xây dựng, chiến đấu, trưởng thành (21/8/1945 – 21/8/2025), dưới sự lãnh đạo, giáo dục và rèn luyện của Đảng bộ, chính quyền, sự nuôi dưỡng, đùm bọc của Nhân dân, lực lượng vũ trang tỉnh Nghệ An xứng đáng là lực lượng nòng cốt trong tăng cường, củng cố mối đoàn kết gắn bó truyền thống giữa tỉnh Nghệ An với các tỉnh có chung đường biên giới của nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào. Bài viết khái quát những thành tựutrong củng cố mối quan hệ truyền thống đoàn kết giữa lực lượng vũ trang tỉnh Nghệ An với các tỉnh có chung đường biên giới của Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào và rút ra một số kinh nghiệm từ những thành tựu đạt được của lực lượng vũ trang tỉnh.
Từ khóa: Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào; lực lượng vũ trang; mối quan hệ đoàn kết; tỉnh Nghệ An.
1. Đặt vấn đề
Củng cố, tăng cường mối quan hệ đoàn kết giữa Việt Nam nói chung và tỉnh Nghệ An nói riêng với Cộng hòa Dân chủ Nhân dân (CHDCND) Lào, đặc biệt với các tỉnh láng giềng luôn là vấn đề có ý nghĩa chiến lược đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong mọi thời kỳ cách mạng. “Nghệ An là tỉnh có địa bàn trọng yếu về quốc phòng – an ninh, diện tích tự nhiên lớn nhất cả nước với hơn 16.490 km2, bờ biển dài 82 km, có 2 đảo gần bờ, có đường biên giới Việt – Lào dài 468,281 km, tiếp giáp với 3 tỉnh Xiêng Khoảng, Hủa Phăn và BôLyKhămXay của nước CHDCND Lào, với 1 cửa khẩu quốc tế, 4 cửa khẩu phụ và nhiều đường mòn lối mở”1. Nhân dân các dân tộc hai bên biên giới của tỉnh Nghệ An và 3 tỉnh nước bạn có mối quan hệ gắn bó dòng tộc, thân thiết truyền thống lâu đời.
2. Những thành tựu trong củng cố mối quan hệ truyền thống đoàn kết giữa lực lượng vũ trang tỉnh Nghệ An với các tỉnh có chung đường biên giới Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào
Lực lượng vũ trang tỉnh Nghệ An, ngay sau khi thành lập đã phát huy cao độ thành tích của các đội “Tự vệ Đỏ”, “Xích vệ Đỏ”, luôn nêu cao dũng khí cách mạng, lập nhiều chiến công hiển hách, để lại nhiều dấu ấn lịch sử trong 2 cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược. Trong thời kỳ đổi mới toàn diện đất nước, lực lượng vũ trang tỉnh Nghệ An tiếp tục phát huy truyền thống vẻ vang của quê hương xô – viết anh hùng, kiên quyết giữ vững nền độc lập dân tộc, mục tiêu, con đường mà Đảng, Bác Hồ và Nhân dân đã lựa chọn. Trung thành với Tổ quốc, với Nhân dân; xây dựng Đảng bộ Quân sự tỉnh trong sạch, vững mạnh, các tổ chức quần chúng vững mạnh toàn diện, thực sự “Mẫu mực, tiêu biểu”; là đơn vị dẫn đầu trong thực hiện các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, nhất là phương châm “giúp bạn là mình tự giúp mình”2.
Quán triệt tinh thần đó của Chủ tịch Hồ Chí Minh, cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang tỉnh Nghệ An luôn sát cánh, gắn bó, chiến đấu và sẵn sàng hy sinh để giúp đỡ lực lượng vũ trang và Nhân dân các tỉnh của nước bạn trên tinh thần đoàn kết quốc tế cao cả, trong sáng và vô tư, tạo nên một sức mạnh tổng hợp giúp Nhân dân hai nước vượt qua muôn vàn khó khăn, gian khổ xây dựng và phát triển đất nước.
Một là, tham mưu Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân (UBND) xác định nhiều chủ trương, biện pháp trong lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ quân sự, quốc phòng địa phương; xây dựng khu vực phòng thủ; xây dựng lực lượng vũ trang tinh, gọn, mạnh, sẵn sàng chiến đấu cao và thực hiện triệt để đường lối, chính sách đối ngoại của Đảng, nhiệm vụ đối ngoại quốc phòng, ngoại giao nhân dân góp phần trực tiếp gìn giữ mối quan hệ truyền thống đoàn kết, hữu nghị, thân ái lâu đời, xây dựng lòng tin chiến lược, giải quyết những bất đồng, luôn giữ vững môi trường hòa bình, ổn định để phát triển. Chủ động đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn, hoạt động chống phá của các thế lực thù địch. Kịp thời phát hiện, ngăn chặn các đối tượng xuất, nhập cảnh trái phép, bảo đảm an ninh, trật tự khu vực biên giới.
Tính riêng năm 2023, lực lượng biên phòng đã phát hiện, xử lý 40 vụ/53 đối tượng vi phạm xuất, nhập cảnh trái phép (giảm 97 vụ/236 đối tượng so với cùng kỳ năm 2022); hoàn chỉnh hồ sơ xử phạt hành chính vi phạm quy chế biên giới 34 vụ/41 đối tượng (tăng 3 vụ/ 5 đối tượng so với năm 2022); phát hiện xử lý 78 trường hợp xuất cảnh, lao động bất hợp pháp sang các nước Trung Quốc, Nhật Bản, Lào… (giảm 32 trường hợp so với năm 2022)3.
Hai là, xác định đúng mục tiêu, nội dung, xây dựng chương trình hành động cụ thể thực hiện thắng lợi quan điểm, chủ trương, chính sách đối ngoại của Đảng, Nhà nước và nhiệm vụ đối ngoại quốc phòng góp phần củng cố, tăng cường, mở rộng mối quan hệ truyền thống, hợp tác chiến lược truyền thống láng giềng với các tỉnh Xiêng Khoảng, Hủa Phăn, Bolykhămxay của nước CHDCND Lào. Tham mưu xây dựng và triển khai thực hiện có hiệu quả hàng chục đề án, kế hoạch, chương trình nhằm giữ vững, củng cố và phát huy mối quan hệ đoàn kết hữu nghị đặc biệt Việt – Lào, như: Kế hoạch số 235-KH/UBND ngày 18/5/2015 của UBND tỉnh về thực hiện đề án của Bộ Quốc phòng tăng cường hợp tác quốc phòng Việt Nam – Lào, Việt Nam – Campuchia đến năm 2020 và những năm tiếp theo trên địa bàn Nghệ An; Đề án nâng cao hiệu quả hợp tác giúp đỡ lực lượng vũ trang tỉnh Xiêng Khoảng nước CHDCND Lào giai đoạn 2021 – 2025…
Tính riêng năm 2024, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh đã tổ chức mở 1 lớp tập huấn cán bộ; 5 ngày khám sức khỏe, phát thuốc miễn phí, hỗ trợ một số vật tư y tế, thiết bị văn phòng; xây 1 nhà máy nước sạch cho Bộ Chỉ huy tỉnh Xiêng Khoảng trị giá 1,6 tỷ đồng. Ký kết hợp tác cứu hộ, cứu nạn với lực lượng vũ trang tỉnh Xiêng Khoảng và các huyện có chung đường biên giới Việt Nam – Lào; đón tiếp 2 đoàn công tác của lãnh đạo Đảng, Nhà nước và Quân đội nước bạn Lào đến thăm, làm việc trên địa bàn bảo đảm an toàn, trọng thị4. Qua đó, trực tiếp tăng cường, củng cố vững chắc hơn mối quan hệ đoàn kết hữu nghị, hợp tác giữa các địa phương và lực lượng vũ trang hai nước, xây dựng biên giới hòa bình, hữu nghị, ổn định, không để các lực lượng chống phá lôi kéo, phá hoại.
Ba là, chủ động, tích cực, linh hoạt trong trao đổi cung cấp thông tin với lực lượng vũ trang nước bạn Lào về công tác bảo vệ biên giới, hoạt động của loại tội phạm ngoại biên tác động đến tình hình an ninh trật tự trên địa bàn. Năm 2024, Công an tỉnh đã “tổ chức thành công Hội nghị giao ban hợp tác bảo đảm an ninh trật tự giữa Công an tỉnh Nghệ An với Công an 3 tỉnh: Xiêng Khoảng, Bolykhămxay, Hủa Phăn nước CHDCND Lào”5.
Bốn là, đội quy tập mộ liệt sĩ của lực lượng vũ trang tỉnh Nghệ An là đơn vị dẫn đầu toàn quân trong thực hiện nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ. Tính đến cuối năm 2024 đã tìm kiếm, cất bốc được “13.094 hài cốt liệt sĩ, trong đó ở Lào: 12.706 hài cốt, trong nước: 472 hài cốt”6. Đồng thời, là lực lượng trực tiếp thực hiện đường lối đối ngoại quốc phòng, làm công tác dân vận, là cầu nối của lực lượng vũ trang tỉnh Nghệ An với lực lượng vũ trang 3 tỉnh: Xiêng Khoảng, Viêng chăn, Xay Sổm Bun. Với những thành tích xuất sắc, Đội Quy tập mộ liệt sĩ của lực lượng vũ trang tỉnh Nghệ An được tặng thưởng nhiều phần thưởng cao quý của Đảng, Chính phủ, Bộ Quốc phòng Lào và Việt Nam.
Những hoạt động thiết thực, hiệu quả của lực lượng vũ trang tỉnh Nghệ An những năm qua đã trực tiếp góp phần tăng cường, củng cố vững chắc mối quan hệ đoàn kết hữu nghị, hợp tác giữa các địa phương và lực lượng vũ trang hai nước; xây dựng biên giới hòa bình, hữu nghị, ổn định; không để các thế lực lợi dụng chống phá mối quan hệ trong sáng, thủy chung, chí nghĩa chí tình của hai dân tộc.
3. Một số kinh nghiệm
Thứ nhất, chú trọng giáo dục cho các tổ chức, lực lượng vũ trang tỉnh nhận thức sâu sắc, chấp hành nghiêm chủ trương, chính sách đối ngoại, hội nhập quốc tế và đối ngoại quốc phòng của Đảng, Nhà nước. Cấp ủy, cán bộ chủ trì các cấp cần tập trung lãnh đạo, chỉ đạo đổi mới nội dung, hình thức, biện pháp, nâng cao chất lượng công tác giáo dục, quán triệt làm cho các tổ chức, các lực lượng, nhất là lực lượng vũ trang tỉnh nhận thức sâu sắc, đầy đủ các quan điểm, chủ trương, nguyên tắc, phương châm của Đảng, Nhà nước về đối ngoại, chủ động hội nhập quốc tế và đối ngoại quốc phòng góp phần củng cố, tăng cường mối quan hệ đoàn kết giữa Nghệ An với các tỉnh bạn trong bối cảnh mới…
Thứ hai, Đảng ủy Quân sự, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh, cấp ủy, cán bộ chủ trì, cơ quan chức năng các cấp lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý chặt chẽ hoạt động của lực lượng vũ trang tham gia củng cố, tăng cường mối quan hệ, đoàn kết truyền thống giữa Nghệ An với các tỉnh bạn. Thường xuyên tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý, điều hành chặt chẽ mọi hoạt động của các cơ quan, đơn vị và các lực lượng tham gia, nhất là: đội tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ quân tình nguyện và các chuyên gia Việt Nam hy sinh ở các tỉnh Xiêng Khoảng, Viêng chăn, Xay Sổm Bun; lực lượng dân quân, tự vệ ở các xã có chung đường biên giới trên bộ với các tỉnh bạn. Tuyệt đối không buông lỏng lãnh đạo, chỉ đạo hoặc giao khoán, phó mặc cho các tổ chức, lực lượng tự do, tùy tiện, tự làm, tự chịu trách nhiệm… Cấp ủy, cán bộ chủ trì, cơ quan chức năng đề cao trách nhiệm trong chỉ đạo, hướng dẫn và tăng cường kiểm tra, thanh tra hoạt động của các lực lượng vũ trang tỉnh tham gia củng cố, tăng cường mối quan hệ đoàn kết giữa Nghệ An với các tỉnh bạn.
Thứ ba, chủ động phối hợp chặt chẽ với các tổ chức, lực lượng, các cấp, các ngành, các địa phương trong quá trình tham gia cũng cố, tăng cường mối quan hệ, đoàn kết giữa Nghệ An với các tỉnh bạn. Đảng ủy Quân sự, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh, cấp ủy, chỉ huy, cơ quan chức năng các cấp trong lực lượng vũ trang phải thường xuyên chủ động phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, ban ngành trung ương và cấp ủy, chính quyền, cơ quan, ban ngành địa phương các cấp để tạo thành sức mạnh tổng hợp trong nâng cao chất lượng, hiệu quả lực lượng vũ trang tham gia củng cố, tăng cường mối quan hệ truyền thống đoàn kết giữa Nghệ An với các tỉnh bạn.
Đối với cơ quan quân sự địa phương các cấp luôn đề cao trách nhiệm tham mưu, đề xuất với cấp ủy, chính quyền địa phương lãnh đạo, chỉ đạo quá trình triển khai thực hiện các nội dung, hình thức tham gia củng cố, tăng cường mối quan hệ đoàn kết giữa Nghệ An với các tỉnh bạn. Chương trình kế hoạch phối hợp phải chặt chẽ, chu đáo, cụ thể, thiết thực, kịp thời bổ sung, điều chỉnh cho phù hợp và thực hiện đúng kế hoạch phối hợp, không tùy tiện thay đổi, thực hiện không đúng nội dung phối hợp làm ảnh hưởng đến uy tín của lực lượng vũ trang tỉnh và mối quan hệ truyền thống tốt đẹp, lâu đời giữa hai dân tộc.
Thứ tư, bảo đảm tốt ngân sách, kinh phí đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ lực lượng vũ trang tỉnh Nghệ An tham gia củng cố, tăng cường mối quan hệ, đoàn kết giữa Nghệ An với các tỉnh láng giềng. Khắc phục tình trạng chỉ giao nhiệm vụ mà không bảo đảm ngân sách, kinh phí hoạt động hoặc bảo đảm nhưng không đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ gây khó khăn cho đơn vị thực hiện. Đồng thời, kiên quyết đấu tranh với các biểu hiện tham ô, tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, kiên quyết xử lý nghiêm cáctổ chức, cá nhân vi phạm, bảo đảm tính nghiêm minh của pháp luật, kỷ luật quân đôi.
4. Kết luận
Việt Nam đang bước vào thời kỳ hội nhập quốc tế sâu, rộng, toàn diện trên tất cả các lĩnh vực. Chính vì thế, để có môi trường hòa bình và ổn định, tạo điều kiện cho sự phát triển đất nước nói chung và tỉnh Nghệ An nói riêng đòi hỏi phải triển khai đồng bộ, toàn diện các giải pháp, phát huy vai trò của các cấp, các ngành. Trong đó, lực lượng vũ trang tỉnh Nghệ An cần phải đánh giá chính xác thực trạng và vận dụng linh hoạt, sáng tạo các kinh nghiệm trong quá trình tăng cường, củng cố mối quan hệ truyền thống đoàn kết, chí nghĩa, chí tình trong tình hình mới với lực lượng vũ trang các tỉnh: Xiêng Khoảng, Hủa Phăn, Bolykhămxay của nước CHDCND Lào.
Chú thích:
1. Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Nghệ An (2024). Báo cáo thành tích đề nghị Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân trong thời kỳ đổi mới.
2. Hồ Chí Minh toàn tập (2011). Tập 8. H. NXB Chính trị quốc gia, tr. 105.
3. Tác giả tổng hợp số liệu do Phòng Chính trị, Bộ đội Biên phòng tỉnh Nghệ An cung cấp, tháng 02/2025.
4. Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Nghệ An (2025). Báo cáo kết quả nhiệm vụ quân sự, quốc phòng năm 2024 và phương hướng nhiệm vụ năm 2025.
5. Ủy ban nhân dân tỉnh Nghệ An (2025). Báo cáo tổng kết công tác quốc phòng, an ninh năm 2024 và triển khai nhiệm vụ năm 2025.
6. Đội Quy tập mộ liệt sĩ, Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh Nghệ An (2024). Báo cáo thành tích đề nghị Nhà nước tặng thưởng Huân chương Chiến công Hạng ba.
Tài liệu tham khảo:
1. Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Nghệ An (2020). Đề án “Nâng cao hiệu quả hợp tác giúp đỡ lực lượng vũ trang tỉnh Xiêng Khoảng, nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào giai đoạn 2021 – 2025”.
2. Ủy ban nhân dân tỉnh Nghệ An (2015). Kế hoạch số 235-KH/UBND ngày 18/5/2015 về “Thực hiện đề án của Bộ Quốc phòng tăng cường hợp tác quốc phòng Việt Nam – Lào, Việt Nam – Campuchia đến năm 2020 và những năm tiếp theo trên địa bàn Nghệ An”.
3. Việt Nam – Lào: Mối quan hệ đặc biệt được tạo dựng từ trong lịch sử.https://www.quanlynhanuoc.vn/2022/08/04/viet-nam-lao-moi-quan-he-dac-biet-duoc-tao-dung-tu-trong-lich-su.
