(Quanlynhanuoc.vn) – Sáng ngày 15/9/2025, tại Trung tâm Hội chợ Triển lãm Việt Nam (VEC), Đông Anh, Hà Nội, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh phối hợp với Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Hội đồng Lý luận Trung ương, Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức Hội thảo khoa học quốc gia với chủ đề: “Sức mạnh không giới hạn và những thách thức khó dự báo của trí tuệ nhân tạo (AI) – Tác động và ứng phó chính sách”.
Dự và chủ trì Hội thảo có các đồng chí: GS.TS Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương; Đại tướng Lương Tam Quang, Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Công an; Thượng tướng Lê Huy Vịnh, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng; Nguyễn Mạnh Hùng, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ.
Đây là sự kiện có ý nghĩa quan trọng trong bối cảnh Việt Nam đang tích cực triển khai thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Hội thảo quy tụ gần 400 đại biểu, gồm đại diện lãnh đạo Đảng, Nhà nước, các bộ, ban ngành, cơ quan Trung ương, các viện nghiên cứu, trường đại học, doanh nghiệp cùng đông đảo các chuyên gia, nhà khoa học trong nhiều lĩnh vực.
Phát biểu khai mạc Hội thảo, Đại tướng Lương Tam Quang khẳng định, trí tuệ nhân tạo (AI) không còn là công nghệ của tương lai mà đã hiện diện sâu sắc, định hình lại cấu trúc kinh tế – xã hội và trật tự an ninh toàn cầu. AI mở ra tiềm năng to lớn trong sản xuất, y tế, giáo dục, quản trị… nhưng cũng kéo theo những thách thức lớn về pháp lý, an ninh dữ liệu, đạo đức công nghệ và nguy cơ gia tăng bất bình đẳng. Theo Bộ trưởng, nếu được khai thác hiệu quả, AI có thể đóng góp tới 79,3 tỷ USD, tương đương 12% GDP Việt Nam vào năm 2030. Song để đạt được điều đó, cần triển khai đồng bộ từ chiến lược, pháp luật, hạ tầng dữ liệu, nhân lực đến hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, đặt trên nền tảng nhân văn, an toàn, vì con người và bảo đảm chủ quyền quốc gia.
Báo cáo đề dẫn Hội thảo, GS.TS. Nguyễn Xuân Thắng nhấn mạnh, AI đang phát triển với tốc độ vượt bậc, có khả năng xử lý siêu dữ liệu, dự báo xu hướng, mô phỏng hành vi và hỗ trợ ra quyết định trong thời gian thực. AI đã thâm nhập sâu rộng vào nhiều lĩnh vực, như: y tế, giáo dục, tài chính, sản xuất, truyền thông, đô thị thông minh, quốc phòng, an ninh, trở thành một “lực lượng sản xuất mới” với năng suất vượt trội, có thể thay đổi căn bản mô hình kinh tế, quản trị và đời sống xã hội. Bên cạnh những cơ hội to lớn, GS.TS. Nguyễn Xuân Thắng cũng cảnh báo về các rủi ro khó lường, như: nguy cơ mất kiểm soát đối với các hệ thống AI tự học, thiên lệch dữ liệu dẫn đến sai lệch quyết định, sự xuất hiện của thông giả mạo “deepfake”, tấn công mạng, chiến tranh phi truyền thống và cả nguy cơ chạy đua vũ khí tự động. Ông đặc biệt nhấn mạnh những thách thức liên quan đến đạo đức công nghệ, an toàn dữ liệu và quyền riêng tư cá nhân, đòi hỏi phải có những giải pháp quản trị phù hợp. Trong bối cảnh đó, Việt Nam cần định vị chiến lược phát triển AI rõ ràng, tập trung vào việc phát triển nguồn nhân lực, xây dựng mô hình ngôn ngữ lớn tiếng Việt, thúc đẩy nghiên cứu và ứng dụng AI “Make in Vietnam”, hoàn thiện khung pháp lý và chuẩn mực đạo đức; đồng thời, hình thành một hệ sinh thái AI nhân văn, an toàn, vì con người và phát triển bền vững.
Hội thảo là diễn đàn quan trọng để các nhà lãnh đạo, chuyên gia, nhà khoa học và nhà quản lý không chỉ phân tích những lợi ích to lớn AI mang lại mà còn nhận diện rõ hơn những thách thức, rủi ro tiềm ẩn. Từ đó, đưa ra các giải pháp thiết thực nhằm giúp Việt Nam định vị vị thế trong hệ sinh thái AI toàn cầu, khai thác và phát huy triệt để tiềm năng của công nghệ này; đồng thời, kiểm soát, giảm thiểu rủi ro để AI phát triển an toàn, bền vững, gắn với lợi ích quốc gia, bảo vệ quyền lợi của người dân và giữ vững an ninh quốc gia. GS.TS. Nguyễn Xuân Thắng kỳ vọng kết quả Hội thảo sẽ đóng góp nhiều kiến nghị chính sách có giá trị, góp phần bổ sung và cập nhật Chiến lược quốc gia về AI, hướng tới xây dựng một nền kinh tế cạnh tranh, tăng trưởng bền vững và một nền quản trị quốc gia hiện đại, minh bạch, hiệu quả; đồng thời, phục vụ trực tiếp công tác chuẩn bị văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng.
Phát biểu tại Hội thảo, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, cuối năm nay, Việt Nam sẽ ban hành bản cập nhật Chiến lược AI quốc gia và Luật AI. Trong đó xác định tầm nhìn quốc gia về AI phải trở thành hạ tầng trí tuệ của đất nước giống như điện hay Internet. Việt Nam sẽ xây dựng trung tâm siêu tính toán AI quốc gia, phát triển dữ liệu mở dùng chung, thúc đẩy phổ cập AI rộng rãi như “bình dân học vụ số”. Chiến lược phát triển AI của Việt Nam dựa trên nguyên tắc “mở để phát triển và làm chủ”, khuyến khích chuẩn mở, mã nguồn mở, đồng thời đẩy mạnh ứng dụng AI trong doanh nghiệp và cơ quan nhà nước để hình thành thị trường AI nội địa. Bộ trưởng cũng nhấn mạnh sáu định hướng cốt lõi trong xây dựng thể chế: (1) Quản lý theo mức độ rủi ro; (2) Minh bạch và trách nhiệm giải trình; (3) Đặt con người ở trung tâm; (4) Khuyến khích phát triển AI trong nước, tự chủ về AI; (5) Lấy AI làm động lực tăng trưởng nhanh và bền vững; (6) bảo vệ chủ quyền số. Tuyên ngôn về AI Việt Nam được xác định là: “Nhân văn – An toàn – Tự chủ – Hợp tác – Bao trùm – Bền vững”.
Chương trình hội thảo gồm hai phiên thảo luận bàn tròn: Phiên 1 “AI: Sức mạnh, rủi ro và khả năng kiểm soát” và Phiên 2 “Chiến lược phát triển AI quốc gia: Từ tầm nhìn đến hành động”. Các phiên thảo luận tập trung vào ba vấn đề lớn:
Thứ nhất, làm rõ những vấn đề lý luận cơ bản về AI trong kỷ nguyên số; phân tích bản chất, đặc trưng và xu thế phát triển của AI, đồng thời, chỉ ra những tác động sâu rộng đối với kinh tế, giáo dục, y tế, văn hóa, phát triển bền vững, quản trị, quốc phòng, an ninh…; qua đó, khẳng định vai trò chiến lược của AI như một lực lượng sản xuất mới với năng suất vượt trội, có khả năng tạo ra những bước tiến đột phá trong các lĩnh vực của đời sống kinh tế- xã hội.
Thứ hai, đánh giá toàn diện các tác động và rủi ro tiềm ẩn của AI, tập trung vào những vấn đề như ảnh hưởng đến lao động, việc làm, an sinh xã hội và đời sống con người, nguy cơ bất bình đẳng, giá trị đạo đức, lộ lọt dữ liệu, vi phạm quyền riêng tư; các thách thức đối với an ninh mạng, an ninh quốc gia và quốc phòng… trong bối cảnh hệ thống pháp lý và các quy định đạo đức hiện nay chưa theo kịp tốc độ bùng nổ của AI, khiến việc xác định trách nhiệm và kiểm soát trở nên rất khó khăn. Đồng thời, đánh giá những vấn đề mới phát sinh trong quan hệ sản xuất, như: sở hữu, quản lý và phân phối tư liệu sản xuất và của cải xã hội khi AI và các ngành sử dụng công nghệ AI đang tham gia trực tiếp vào hoạt động sản xuất. Thông qua phân tích đa chiều, góp phần nhận diện sớm nguy cơ, dự báo các kịch bản phức tạp và đưa ra cơ chế cảnh báo, kiểm soát phù hợp.
Thứ ba, phân tích bối cảnh mới tác động đến phát triển AI, đồng thời, đề xuất chính sách, cơ chế quản trị và định hướng phát triển AI. Nhất là gợi mở cho Việt Nam những định hướng chiến lược nhằm phát triển AI theo hướng tự chủ công nghệ, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, nâng cao năng lực cạnh tranh toàn cầu, đồng thời xây dựng một hệ sinh thái AI nhân văn, an toàn, vì con người và phát triển bền vững.
Phát biểu bế mạc, đồng chí Thượng tướng, TS. Lê Huy Vịnh khẳng định Hội thảo đã thành công tốt đẹp, thể hiện sự quan tâm sâu sắc của lãnh đạo Đảng, Nhà nước và cộng đồng khoa học đối với AI. Các tham luận và ý kiến thảo luận đã làm rõ cơ sở lý luận, tiềm năng, thách thức; đồng thời, đề xuất nhiều giải pháp chiến lược cho phát triển AI tại Việt Nam. Kết quả hội thảo sẽ là cơ sở quan trọng để Việt Nam xây dựng Chiến lược phát triển AI nhân văn, an toàn, bền vững, vừa phục vụ công nghiệp hóa, hiện đại hóa, vừa bảo đảm an ninh quốc gia và công bằng xã hội.
Quản Anh
