TS. Lê Phương Linh – ThS. Nguyễn Thị Mai Hoa
Trường Đào tạo Cán bộ Lê Hồng Phong
(Quanlynhanuoc.vn) – Ngày 09/11/2022, Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XIII) ban hành Nghị quyết số 27-NQ/TW về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới. Đây là Nghị quyết chuyên đề về Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, trong đó nhấn mạnh: “Thống nhất nhận thức về các đặc trưng của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam, là: Nhà nước do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo…”. Bài viết phân tích tính quy luật và thực tiễn vai trò của Đảng trong xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam hiện nay.
Từ khóa: Nhà nước pháp quyền, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, xây dựng nhà nước pháp quyền.
1. Đặt vấn đề
Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam là Nhà nước của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân được tổ chức và vận hành theo Hiến pháp và pháp luật, dưới sự lãnh đạo của Đảng. Đây là mô hình nhà nước pháp quyền đặc thù, phù hợp với điều kiện lịch sử, chính trị, văn hóa của Việt Nam. Trong mô hình đó, mối quan hệ giữa Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý và Nhân dân làm chủ là nguyên tắc cơ bản. Đảng lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt, là thuộc tính cốt lõi, xuyên suốt trong quá trình xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền.
Trong giai đoạn hiện nay, trước những yêu cầu của công cuộc đổi mới, hội nhập quốc tế và cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, việc tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong xây dựng Nhà nước pháp quyền không chỉ nhằm giữ vững định hướng XHCN mà còn để nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, đáp ứng ngày càng tốt hơn lợi ích của Nhân dân.
2. Vai trò lãnh đạo của Đảng trong quá trình xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN
Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam được xây dựng trên nền tảng học thuyết Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, trong đó, Đảng Cộng sản Việt Nam là đội tiên phong của giai cấp công nhân và của cả dân tộc. Theo luận cương chính trị, Đảng Cộng sản Việt Nam là chính đảng duy nhất cầm quyền, lãnh đạo Nhà nước và xã hội một cách hợp hiến và được Nhân dân giao trọng trách. Đại hội XI (2011) và các Văn kiện Đại hội Đảng XII, XIII đều nhấn mạnh nguyên tắc “Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, Nhân dân làm chủ”.
Đảng lãnh đạo quá trình xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa không chỉ đơn thuần là sự khẳng định vai trò lãnh đạo chính trị mà còn là sự quán triệt, tuân thủ và hiện thực hóa đường lối, cương lĩnh chính trị của Đảng trong toàn bộ hoạt động của bộ máy nhà nước và của từng cán bộ, đảng viên.
Cơ sở pháp lý của nguyên tắc này được xác định tại Điều 4 Hiến pháp năm 2013: Đảng Cộng sản Việt Nam là lực lượng lãnh đạo Nhà nước và xã hội. Tuy nhiên, để bảo đảm tính pháp quyền, Hiến pháp cũng quy định rõ các tổ chức của Đảng và đảng viên hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật. Việc tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam là một yêu cầu tất yếu khách quan và là nguyên tắc Hiến định, trên cơ sở lý luận và thực tiễn, xuất phát từ vị trí, vai trò lãnh đạo của Đảng đã được chứng minh trong thực tiễn và quá trình lịch sử thừa nhận.
Thứ nhất, Đảng lãnh đạo thực hiện hiệu quả mọi hoạt động của bộ máy Nhà nước.
Điều 4 Hiến pháp năm 2013 quy định rõ: Đảng Cộng sản Việt Nam là lực lượng lãnh đạo Nhà nước và xã hội. Do đó, sự lãnh đạo của Đảng được thể chế hóa đầy đủ và thực hiện hiệu quả trong mọi hoạt động của bộ máy Nhà nước. Sự lãnh đạo của Đảng bảo đảm Nhà nước pháp quyền Việt Nam luôn giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa, thực sự là Nhà nước của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân, phục vụ lợi ích của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và toàn dân tộc.
Thứ hai, Đảng thống nhất ý chí và hành động.
Đảng Cộng sản Việt Nam là lực lượng duy nhất có khả năng đề ra Cương lĩnh, đường lối chiến lược và các nghị quyết mang tính toàn diện, thống nhất, xuyên suốt cho cả hệ thống chính trị và toàn xã hội. Thể chế hóa kịp thời, đầy đủ đường lối, chủ trương của Đảng thành Hiến pháp, pháp luật và các văn bản dưới luật của Nhà nước nhằm bảo đảm pháp luật được ban hành là sự cụ thể hóa ý chí của Đảng, phù hợp với lợi ích quốc gia, dân tộc và định hướng XHCN.
Thứ ba, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý của Nhà nước.
Đảng lãnh đạo thông qua việc kiểm tra, giám sát việc thực hiện đường lối, chính sách và pháp luật; kiểm soát quyền lực nhà nước, chống lại các biểu hiện tham nhũng, tiêu cực, độc đoán, lạm quyền trong hoạt động của các cơ quan Nhà nước. Bên cạnh đó, Đảng lãnh đạo công tác cán bộ, bảo đảm tuyển chọn, đào tạo, bố trí những cán bộ, đảng viên có phẩm chất đạo đức, năng lực chuyên môn, gương mẫu, đủ sức gánh vác nhiệm vụ xây dựng và thực thi pháp luật. Ngoài ra, Đảng xây dựng Nhà nước pháp quyền giúp gắn kết Nhà nước với Nhân dân, trong đó, Đảng viên là cầu nối quan trọng, lan tỏa tinh thần dân chủ và thượng tôn pháp luật đến Nhân dân; giúp phát huy quyền làm chủ của Nhân dân trong xây dựng pháp luật và tạo sự đồng thuận xã hội cao đối với các quyết sách của Nhà nước.
3. Thực tiễn sự lãnh đạo của Đảng trong xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam
Ngày 09/11/2022, Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XIII) ban hành Nghị quyết số 27-NQ/TW về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam trong giai đoạn mới. Đây là dấu mốc, là bước chuyển quan trọng. Lần đầu tiên Đảng ban hành Nghị quyết chuyên đề về Nhà nước pháp quyền XHCN. Qua gần 40 năm đổi mới và hơn 30 năm thực hiện Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (Cương lĩnh năm 1991, bổ sung, phát triển năm 2011), công cuộc xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân dưới sự lãnh đạo của Đảng đã đạt được những thành tựu rất quan trọng.
Một là, nhận thức, lý luận về Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam ngày càng thống nhất, đầy đủ và sâu sắc hơn. Hệ thống pháp luật đã được hoàn thiện một bước cơ bản; vai trò của pháp luật và việc thực thi pháp luật được chú trọng trong tổ chức, hoạt động của Nhà nước và xã hội. Cơ chế phân công, phối hợp và kiểm soát giữa các cơ quan nhà nước trong thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp ngày càng rõ hơn và có chuyển biến tích cực.
Hai là, bộ máy nhà nước từng bước tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả. Tổ chức và hoạt động của Quốc hội có nhiều đổi mới, chất lượng được nâng cao. Hoạt động của Chính phủ chủ động, tích cực, tập trung hơn vào quản lý, điều hành vĩ mô, tháo gỡ rào cản, phục vụ, hỗ trợ phát triển. Cải cách hành chính, cải cách tư pháp có bước đột phá trên một số lĩnh vực. Tổ chức bộ máy của toà án nhân dân, viện kiểm sát nhân dân, cơ quan điều tra, cơ quan thi hành án, cơ quan bổ trợ tư pháp tiếp tục được kiện toàn, chất lượng hoạt động được nâng lên.
Ba là, quyền con người, quyền công dân theo nguyên tắc Hiến định tiếp tục được cụ thể hóa bằng pháp luật và thực hiện tốt hơn trên thực tế; dân chủ trực tiếp và dân chủ đại diện được tăng cường. Hoạt động của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị – xã hội từng bước được đổi mới. Mô hình Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam không ngừng được hoàn thiện, vận hành theo cơ chế “Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, Nhân dân làm chủ”, góp phần quan trọng vào những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử của sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Tuy nhiên, công cuộc xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam vẫn còn những hạn chế, bất cập, có mặt chưa đáp ứng yêu cầu phát triển, quản lý và bảo vệ đất nước trong tình hình mới. Một số vấn đề lý luận và thực tiễn chưa được luận giải một cách đầy đủ, thuyết phục; tổ chức bộ máy nhà nước, hệ thống pháp luật còn một số bất cập, chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn.
Quyền lực nhà nước chưa được kiểm soát hiệu quả, cơ chế kiểm soát quyền lực chưa hoàn thiện; vai trò giám sát của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị – xã hội và Nhân dân chưa được phát huy mạnh mẽ; ý thức chấp hành pháp luật của một bộ phận cán bộ, công chức, đảng viên và Nhân dân chưa nghiêm; cơ chế bảo đảm quyền làm chủ của Nhân dân, quyền con người, quyền công dân có mặt chưa được phát huy đầy đủ; cải cách hành chính, cải cách tư pháp chưa đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước…
Nguyên nhân của những hạn chế, bất cập nêu trên chủ yếu là do việc xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam là vấn đề lớn, phức tạp, lâu dài; công tác tổng kết thực tiễn, nghiên cứu, hoàn thiện lý luận chưa được quan tâm đúng mức; quyết tâm chính trị, công tác lãnh đạo, chỉ đạo của một số cấp uỷ, tổ chức đảng, chính quyền trong thực hiện các chủ trương, nhiệm vụ về xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam chưa tương xứng với yêu cầu đặt ra.
4. Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam
Quá trình xây dựng Nhà nước pháp quyền Việt Nam, đòi hỏi tiếp tục phải đổi mới phương thức lãnh đạo, cầm quyền của Đảng đối với Nhà nước và xã hội; phát huy quyền làm chủ của Nhân dân và xử lý hài hòa mối quan hệ Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, Nhân dân làm chủ; phát huy vị trí, vai trò của từng nhân tố này trong quá trình xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam.
Thứ nhất, tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo, cầm quyền của Đảng trong xây dựng Nhà nước pháp quyền. Đảng Cộng sản Việt Nam là đội tiên phong của Nhân dân lao động và của dân tộc Việt Nam, đại biểu trung thành lợi ích của giai cấp công nhân, Nhân dân lao động và của cả dân tộc, lấy chủ nghĩa Mác – Lê nin và tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng – là lực lượng lãnh đạo Nhà nước và xã hội1.
Một đặc trưng vô cùng quan trọng của Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam là Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo. Do đó, trong công cuộc xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam, tất yếu cần phải đổi mới phương thức lãnh đạo, cầm quyền của Đảng; ngược lại, xây dựng Nhà nước pháp quyền cũng là biện pháp, cách thức để thực hiện thành công mục tiêu của Đảng về xây dựng nước Việt Nam độc lập, dân chủ, giàu mạnh, xã hội công bằng, văn minh2.
Đảng lãnh đạo bằng cách đề ra chủ trương, đường lối, Nhà nước thể chế hóa các chủ trương, đường lối đó thành chính sách, pháp luật và tổ chức thực thi; Đảng lãnh đạo thông qua công tác kiểm tra, giám sát; Đảng lãnh đạo thông qua công tác cán bộ; Đảng lãnh đạo thông qua công tác tuyên truyền, vận động, trách nhiệm nêu gương…
Trong xây dựng Nhà nước pháp quyền, Đảng đề ra chủ trương, đường lối về Nhà nước pháp quyền, như: Đảng đề ra chủ trương, đường lối xây dựng tổ chức bộ máy nhà nước; xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật trong Nhà nước pháp quyền; đề ra chủ trương, đường lối về công tác tư pháp; kiểm soát quyền lực, chống chạy chức, chạy quyền…
Ngoài ra, Đảng giới thiệu những hạt nhân ưu tú của Đảng giữ các chức vụ lãnh đạo trong bộ máy nhà nước, Đảng tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện các quan điểm, chủ trương, đường lối, nghị quyết về Nhà nước pháp quyền; tăng cường công tác tuyên truyền, vận động, nêu gương với tinh thần “Đảng viên đi trước, làng nước theo sau”3, như Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói “một tấm gương sống còn có giá trị hơn một trăm bài diễn văn tuyên truyền”4…
Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong xây dựng Nhà nước pháp quyền, phát huy dân chủ, vì con người, công nhận, tôn trọng, bảo đảm, bảo vệ quyền con người, quyền công dân. Theo đó, cần có cơ chế kiểm soát hiệu quả việc thể chế hóa đường lối, chủ trương của Đảng thành pháp luật của Nhà nước. Đồng thời, phải có quy trình xây dựng pháp luật chặt chẽ, khoa học, dân chủ để chính sách, pháp luật thể hiện được đầy đủ ý chí, nguyện vọng của Nhân dân, bảo vệ lợi ích nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của tổ chức, cá nhân, khuyến khích đổi mới sáng tạo, thu hút mọi nguồn lực cho sự phát triển.
Thứ hai, tăng cường, phát huy các ưu điểm, thế mạnh, vị trí, vai trò của tổ chức cơ sở Đảng, tính tiền phong, gương mẫu của cán bộ, đảng viên trong thực hiện pháp luật.
Trong Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam, bộ máy nhà nước được tổ chức khoa học, quyền lực nhà nước là thống nhất, có sự phân công rành mạch, phối hợp chặt chẽ, kiểm soát hiệu quả giữa các cơ quan trong việc thực hiện quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp. Hoạt động công vụ phải bảo đảm sự tuân thủ pháp luật, thực hiện quyền hạn theo chức trách, thẩm quyền, có sự thanh tra, kiểm tra chặt chẽ. Bên cạnh đó, với đặc điểm của Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng để phát huy hiệu quả hoạt động quản lý nhà nước đối với xã hội bằng pháp luật trong Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam cần phải tăng cường, phát huy các ưu điểm, thế mạnh, vị trí, vai trò của tổ chức cơ sở Đảng, tính tiền phong, gương mẫu của cán bộ Đảng viên trong thực hiện pháp luật.
Cần xây dựng ý thức và lối sống thượng tôn Hiến pháp và pháp luật trong hệ thống chính trị và toàn xã hội. Nâng cao ý thức trách nhiệm, năng lực của cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức trong thực thi Hiến pháp, pháp luật. Cụ thể hóa và xây dựng cơ chế để các chủ thể thực hiện đầy đủ quyền và trách nhiệm bảo vệ Hiến pháp.
Thứ ba, không ngừng phát huy dân chủ, bảo đảm quyền làm chủ của Nhân dân.
Trong Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam, Nhân dân được xác định là người làm chủ theo quy định pháp luật và vận hành theo nguyên tắc “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”. Tuy nhiên, để có dân chủ thực chất thì cần không ngừng phát huy dân chủ để Nhân dân tham gia hoạt động quản lý nhà nước theo quy định của Hiến pháp và pháp luật. Pháp luật phải có các quy định cụ thể quy định về quyền làm chủ của Nhân dân.
Cần tiếp tục cụ thể hoá, hoàn thiện thể chế thực hành dân chủ theo tinh thần Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội và Hiến pháp năm 2013. Thực hiện có hiệu quả trong thực tế dân chủ trực tiếp, dân chủ đại diện, dân chủ cơ sở theo phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”. Tổ chức đảng, các tổ chức trong hệ thống chính trị, đội ngũ đảng viên, cán bộ, công chức, viên chức phải nêu gương thực hành dân chủ, tuân thủ pháp luật, đề cao đạo đức xã hội. Đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước tạo nền tảng chính trị, pháp lý để Nhân dân thực hiện quyền làm chủ; hệ thống chính trị do Đảng lãnh đạo phải tôn trọng, bảo đảm, bảo vệ quyền làm chủ của Nhân dân.
Cần đề cao vai trò chủ thể, vị trí trung tâm của Nhân dân trong chiến lược phát triển đất nước, trong toàn bộ quá trình xây dựng, bảo vệ Tổ quốc. Phát huy tính tích cực chính trị – xã hội, trí tuệ, quyền và trách nhiệm của nhân dân tham gia xây dựng, chỉnh đốn Đảng, xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị – xã hội, xây dựng đội ngũ đảng viên, cán bộ, công chức. Kiên quyết xử lý kịp thời, nghiêm minh những tổ chức, cá nhân lợi dụng dân chủ, gây rối nội bộ, làm mất ổn định chính trị – xã hội hoặc vi phạm dân chủ, làm phương hại quyền làm chủ của Nhân dân5.
Cần đổi mới, nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ cơ sở Đảng, bảo đảm hoạt động sinh hoạt chi bộ thực chất, hiệu quả. Bên cạnh việc triển khai, quán triệt, học tập văn bản, nghị quyết của cấp trên như cách làm hiện nay thì nội dung sinh hoạt chi bộ cơ sở Đảng cần nghiên cứu, bổ sung các chuyên đề như: Nội dung pháp luật cần triển khai; các vấn đề mà thực tiễn pháp lý đặt ra liên quan đến quyền lợi của người dân; vấn đề phát triển kinh tế – xã hội, bảo đảm an ninh trật tự, an toàn cần giải quyết; các vấn đề dư luận xã hội, quần chúng quan tâm cần định hướng về quan điểm, nội dung chính sách, pháp luật và đấu tranh phản bác quan điểm sai trái của các thế lực thù địch…
Để Đảng vững mạnh thì mỗi chi bộ cơ sở cần phát huy vai trò, đổi mới hoạt động sinh hoạt để có những đóng góp thiết thực cho Đảng. Mỗi Đảng viên là nhân tố quan trọng lan tỏa tinh thần dân chủ và thượng tôn pháp luật đến Nhân dân để từ đó phát huy dân chủ trong Nhân dân, làm cho mọi cá nhân, tổ chức đồng tình, ủng hộ với đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước và chủ động tuân thủ, thực thi pháp luật.
5. Kết luận
Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo phản ánh tính phổ biến (quy luật) vì trong mọi nhà nước dân chủ đều thể hiện rõ vai trò chi phối của đảng chính trị trong hầu hết các hoạt động và tổ chức của nhà nước. Đồng thời, phản ánh điều kiện chính trị trong thực tiễn lịch sử: Đảng Cộng sản Việt Nam có quá trình gắn bó máu thịt với Nhân dân, với dân tộc qua cuộc đấu tranh giành độc lập, tự do, thống nhất đất nước; xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Vai trò lãnh đạo của Đảng được cả dân tộc thừa nhận và suy tôn.
Dưới sự lãnh đạo của Đảng, Nhân dân là chủ thể của quá trình xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam, mỗi công dân tích cực, chủ động tham gia vào công tác xây dựng, hoàn thiện pháp luật, có ý thức thượng tôn pháp luật sẽ tạo nên sức mạnh của cả hệ thống chính trị để hoàn thành các mục tiêu phát triển kinh tế, xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh và đưa đất nước bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam.
Chú thích:
1. Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh (2021). Giáo trình Trung cấp lý luận chính trị: Nội dung cơ bản về Nhà nước và Pháp luật Việt Nam. H. NXB Lý luận Chính trị, tr. 23.
2. Điều lệ Đảng Cộng sản Việt Nam (do Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng thông qua ngày 19/01/2011).
3. Hồ Chí Minh (1969). Nâng cao đạo đức cách mạng, quét sạch chủ nghĩa cá nhân. Báo Nhân dân ngày 03/2/1969.
4. Hồ Chí Minh toàn tập (2011). Tập 1. H. NXB Chính trị quốc gia Sự thật, tr. 284.
5. Ðảng Cộng sản Việt Nam (2021). Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII. Tập I. H. NXB Chính trị quốc gia Sự thật, tr. 174.
Tài liệu tham khảo:
1. Ban Chấp hành Trung ương (2022). Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 09/11/2022 về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam trong giai đoạn mới.
2. Hoàng Văn Nghĩa (2014). Một số vấn đề về nhà nước pháp quyền và giá trị tham khảo đối với Việt Nam. Tạp chí Lý luận chính trị, số 2/2014.
3. Quốc hội (2013). Hiến pháp năm 2013.
