ThS. Đoàn Thị Yến
Học viện Phụ nữ Việt Nam
Trần Thị Ngọc Huyền
Viện kiểm sát nhân dân khu vực 5 – Hưng Yên
(Quanlynhanuoc.vn) – Bảo hiểm xã hội tự nguyện là chính sách xã hội nhân văn sâu sắc của Nhà nước, góp phần mở rộng lưới an sinh xã hội đến những người lao động khu vực phi chính thức, không có quan hệ lao động ổn định. Bảo hiểm xã hội tự nguyện đóng vai trò quan trọng trong việc bảo đảm an sinh, ổn định đời sống và phát triển bền vững nguồn nhân lực. Nghiên cứulàm rõ những điểm mới trong chính sách, pháp luật về bảo hiểm xã hội tự nguyện theo Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024; đồng thời, đánh giá kết quả thực hiện tại cấp cơ sở, chỉ ra những thuận lợi, khó khăn, bất cập trong quá trình thực thi, từ đó, đề xuất giải pháp hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách an sinh xã hội tại Bảo hiểm xã hội cơ sở Vũ Thư, tỉnh Hưng Yên.
Từ khóa: Bảo hiểm xã hội tự nguyện; an sinh xã hội; Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024, Vũ Thư.
1. Đặt vấn đề
Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024 đã được Quốc hội khóa XV thông qua ngày 29/6/2024 và có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2025. Một số điểm tiến bộ nổi bật của Luật, bao gồm: (1) bổ sung các chế độ mới, như thai sản, tai nạn lao động – bệnh nghề nghiệp cho người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện; (2) đa dạng hóa phương thức đóng, tạo điều kiện để người dân dễ dàng lựa chọn mức đóng phù hợp với thu nhập;… Những điểm mới này đã phần nào nâng cao tính hấp dẫn của bảo hiểm xã hội tự nguyện, thu hút người tham gia và củng cố niềm tin của người dân vào chính sách an sinh xã hội của Nhà nước.
Tuy nhiên, thực tiễn triển khai vẫn còn nhiều bất cập. Tỷ lệ người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện tuy có tăng nhưng chưa đạt mục tiêu đề ra, đặc biệt là tại các khu vực nông thôn và vùng có tỷ lệ lao động phi chính thức cao. Một số quy định vẫn chưa thực sự sát với thực tiễn, như: mức đóng còn cao so với thu nhập bình quân của người dân; quyền lợi thụ hưởng vẫn chủ yếu tập trung vào hai chế độ hưu trí và tử tuất; công tác truyền thông, tư vấn, tuyên truyền về chính sách còn hạn chế; hệ thống cán bộ cơ sở đôi khi chưa được đào tạo bài bản về nghiệp vụ mới phát sinh theo luật sửa đổi.
Đối với địa bàn mà Bảo hiểm xã hội cơ sở Vũ Thư, tỉnh Hưng Yên quản lý, nơi có cơ cấu lao động chủ yếu là nông nghiệp và dịch vụ nhỏ lẻ, công tác triển khai bảo hiểm xã hội tự nguyện vẫn gặp nhiều khó khăn, như: tỷ lệ lao động tự do chiếm tỷ trọng lớn, thu nhập không ổn định, dẫn đến việc tham gia và duy trì đóng bảo hiểm xã hội còn hạn chế. Bên cạnh đó, quá trình sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã cũng ảnh hưởng đến bộ máy tổ chức và hoạt động của cơ quan bảo hiểm xã hội cơ sở, gây áp lực trong việc mở rộng diện bao phủ và duy trì quản lý dữ liệu người tham gia.
2. Thực trạng triển khai về bảo hiểm xã hội tự nguyện tại Bảo hiểm xã hội cơ sở Vũ Thư, tỉnh Hưng Yên
2.1. Khái quát về Bảo hiểm xã hội cơ sở Vũ Thư, tỉnh Hưng Yên
Bảo hiểm xã hội huyện Vũ Thư (nay là bảo hiểm xã hội cơ sở Vũ Thư) được thành lập theo Quyết định số 02/QĐ-BH ngày 13/7/1995 của Giám đốc Bảo hiểm xã hội tỉnh Thái Bình (nay là tỉnh Hưng Yên), trong bối cảnh hệ thống bảo hiểm xã hội Việt Nam được tổ chức thống nhất từ trung ương đến địa phương theo Nghị định số 19/CP ngày 16/2/1995 của Chính phủ.
Căn cứ Công văn số 1521/BHXH-TCCB ngày 09/07/2025 của Bảo hiểm xã hội Việt Nam về việc triển khai thực hiện Quyết định số 2286/QĐ-BTC ngày 30/06/2025 của Bộ trưởng Bộ Tài chính thực hiện thay đổi tên gọi của bảo hiểm xã hội quận, huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (gọi chung là bảo hiểm xã hội cấp huyện), bảo hiểm xã hội liên huyện hiện đổi thành bảo hiểm xã hội cơ sở để dễ nhận diện, bảo đảm tính hệ thống và thuận lợi cho việc cập nhật dữ liệu thông tin trong thực hiện nhiệm vụ. Theo đó, danh sách tên gọi và địa bàn quản lý của Bảo hiểm xã hội cơ sở Vũ Thư, có địa chỉ tại Khu Minh Hưng, xã Vũ Thư, tỉnh Hưng Yên và số 07, phố Lê Lợi, phường Thái Bình, tỉnh Hưng Yên. Bảo hiểm xã hội cơ sở Vũ Thư thực hiện quản lý 11 xã, phường theo đơn vị hành chính cấp xã, gồm: xã Vũ Thư, xã Thư Trì, xã Tân Thuận, xã Thư Vũ, xã Vũ Tiên, xã Vạn Xuân, phường Thái Bình, phường Trần Lãm, phường Trần Hưng Đạo, phường Trà Lý, phường Vũ Phúc.
2.2. Về triển khai thực thi quy định đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện
Giai đoạn từ năm 2024 – 2025 ghi nhận xu hướng gia tăng ổn định về số người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện tại Bảo hiểm xã hội cơ sở Vũ Thư nhờ vào những nỗ lực trong công tác tuyên truyền, cải cách thủ tục hành chính và chính sách linh hoạt phù hợp với nhu cầu của người dân. Cụ thể, số lượng người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện đã tăng trưởng đều đặn, phản ánh hiệu quả của các biện pháp phát triển bảo hiểm xã hội tự nguyện trong thời gian qua. Cụ thể:
Bảng 1: Bảng số người tham gia BHXH tự nguyện tại cơ sở Vũ Thư giai đoạn năm 2024-2025
| Năm | Số người tham gia BHXH tự nguyện | Số người tăng so với kỳ trước | Tỷ lệ tăng |
| 31/12/2024 | 5.233 | – | – |
| 30/04/2025 | 5.320 | 87 | 1,66% |
| 30/09/2025 | 5.356 | 36 | 0,68% |
Về số lượng người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện, có thể thấy, từ ngày 31/12/2024 – 30/4/2025, số người tham gia tăng thêm 87 người, đạt tỷ lệ tăng 1,66% trong 4 tháng1. Đây là mức tăng ổn định, cho thấy sự duy trì tăng trưởng trong giai đoạn đầu của năm. Từ 30/4/2025 – 30/9/2025, mặc dù vẫn có sự tăng trưởng nhưng với mức tăng chỉ 36 người, tỷ lệ tăng giảm xuống còn 0,68%2. Tỷ lệ tăng tuy không quá mạnh, nhưng vẫn giữ được xu hướng tăng trưởng đều đặn, đặc biệt là với việc bổ sung các quyền lợi mới từ Luật Bảo hiểm xã hội 2024. Công tác phát triển người tham gia tại địa bàn quản lý của Bảo hiểm xã hội cơ sở Vũ Thư được đánh giá cao, đặc biệt là công tác phát triển bảo hiểm xã hội tự nguyện trên địa bàn. Bảo hiểm xã hội cơ sở Vũ Thư tập trung đôn đốc thu, giảm số tiền chậm đóng bảo hiểm xã hội; tỷ lệ nợ thấp 1,82% so với kế hoạch được giao3.
Về độ tuổi của các đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện. Theo số liệu tổng hợp của Bảo hiểm xã hội cơ sở Vũ Thư cho thấy, nhóm người lao động trong độ tuổi 30 – 40 chiếm tỷ lệ cao nhất, khoảng trên 50%4. Đây là nhóm tuổi có thu nhập tương đối ổn định và có thời gian dài để tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện, đáp ứng các điều kiện hưởng chế độ, đặc biệt là chế độ hưu trí với lương hưu hằng tháng. Tiếp theo là nhóm đối tượng trong độ tuổi 50 – 60, chiếm khoảng 30%. Đây chủ yếu là những người đã từng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc nhưng còn thiếu thời gian đóng để đủ điều kiện hưởng lương hưu. Việc tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện giúp họ hoàn thiện đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội theo quy định. Nhóm còn lại là lao động dưới 30 tuổi, chiếm tỷ lệ dưới 20%5. Đây thường là những lao động trẻ, thu nhập chưa ổn định, thói quen tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện chưa cao, nên tỷ lệ tham gia thấp hơn so với các nhóm tuổi khác.
2.3. Về triển khai thực thi quy định mức phí và phương thức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện
Một là, về mức phí bảo hiểm xã hội. Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024 quy định thu nhập cơ bản làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện “mức tham chiếu tại thời điểm đóng”, điều này thể hiện sự kế thừa và phát triển tính linh hoạt đối với mức đóng của bảo hiểm xã hội tự nguyện, khi “mức tham chiếu tại thời điểm đóng” có thể được điều chỉnh thường xuyên, linh hoạt, phản ánh đúng hơn năng lực đóng góp và nhu cầu hướng của người dân, giúp cơ quan thực thi bảo hiểm xã hội tự nguyện có thể xác định đúng mức hưởng, mức hỗ trợ cơ thể bám sát với thực tiễn, qua đó bảo đảm quyền lợi cho người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện. Ngoài ra, các quy định về mức đóng theo Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024 được bổ sung và phân bổ lại một cách hợp lý hơn so với Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014.
Với quy định mới này, bảo hiểm xã hội cơ sở Vũ Thư đã tổ chức nhiều buổi tuyên truyền nhằm giải thích rõ ràng về mức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện cho người dân trên địa bàn. Cụ thể, Bảo hiểm xã hội cơ sở Vũ Thư đã phối hợp với các cơ quan chức năng và đơn vị sử dụng lao động để cung cấp thông tin kịp thời về sự thay đổi trong mức phí, đồng thời, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân tham gia và điều chỉnh mức đóng phù hợp với thu nhập.
Hai là, về phương thức đóng bảo hiểm xã hội. Về cơ bản, các quy định về phương thức đóng của bảo hiểm xã hội tự nguyện theo Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024 cơ bản kế thừa lại các quy định về phương thức đóng của bảo hiểm xã hội tự nguyện theo Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, có bổ sung thêm phương thức đóng “Một lần cho thời gian đóng bảo hiểm xã hội còn thiếu để đủ điều kiện hưởng lương hưu với số tiền đóng cao hơn số tiền đóng theo mức quy định”.
Thực hiện quy định mới này, Bảo hiểm xã hội cơ sở Vũ Thư đã phối hợp với Bảo hiểm xã hội tỉnh Hưng Yên để thực hiện kế hoạch hội nghị truyền thông, phối hợp với các đơn vị sử dụng lao động, đội ngũ nhân viên thu, cộng tác viên thu bảo hiểm xã hội tự nguyện tổ chức 5 hội nghị truyền thông trực tiếp với 345 người tham dự (lũy kế tổ chức 34 hội nghị, với 2.551 người tham dự); 210 cuộc tuyên truyền nhóm nhỏ, với 1.807 người được truyền thông về chính sách bảo hiểm xã hội tự nguyện, bảo hiểm y tế hộ gia đình (Bảo hiểm xã hội tỉnh Hưng Yên, 2025)6.
2.4. Về triển khai thực thi quy định các chế độ bảo hiểm xã hội tự nguyện
Trong quá trình triển khai thực thi các chế độ bảo hiểm xã hội tự nguyện, bảo hiểm xã hội cơ sở Vũ Thư đã đạt được những kết quả quan trọng, phản ánh sự nỗ lực trong việc thực hiện các quy định của Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024. Bảo hiểm xã hội cơ sở Vũ Thư cũng đã chủ động hướng dẫn các đơn vị triển khai Quy trình giải quyết hưởng các chế độ bảo hiểm xã hội tự nguyện theo Quyết định số 2222/QĐ-BHXH ngày 29/7/2025 của Bảo hiểm xã hội Việt Nam. Điều này không chỉ giúp quy trình trở nên minh bạch mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho người dân khi tham gia và nhận các quyền lợi từ bảo hiểm xã hội tự nguyện.
Do cả hai chế độ hưu trí và chế độ tử tuất của bảo hiểm xã hội tự nguyện đều là các chế độ dài hạn, yêu cầu người lao động phải có quá trình tham gia đủ lâu và đáp ứng điều kiện về tuổi đời để được hưởng trợ cấp, nên số trường hợp phát sinh hưởng các chế độ này tại bảo hiểm xã hội cơ sở Vũ Thư chưa nhiều. Thực tế, bảo hiểm xã hội tự nguyện tại Vũ Thư mới được triển khai mạnh trong những năm gần đây, vì vậy, số người đủ điều kiện giải quyết chế độ tử tuất hầu như chưa đáng kể. Hằng năm, số trường hợp được giải quyết hưởng chế độ hưu trí hằng tháng cũng chỉ chiếm khoảng 3,3% – 4% tổng số người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện trên địa bàn7. Theo thống kê từ Bảo hiểm xã hội cơ sở Vũ Thư, tỉnh Hưng Yên, mức lương hưu trung bình được chi trả là khoảng 1.800.000 đồng/tháng, bảo đảm một phần thu nhập ổn định cho người dân khi về già; đồng thời, giảm bớt gánh nặng tài chính cho gia đình họ. Đây là minh chứng rõ ràng cho tính bền vững và hiệu quả lâu dài của chính sách bảo hiểm xã hội tự nguyện8.
Tương tự như công tác thực hiện các chế độ bảo hiểm xã hội khác, việc chi trả các chế độ của bảo hiểm xã hội tự nguyện tại Bảo hiểm xã hội cơ sở Vũ Thư luôn được triển khai đúng quy định của pháp luật, bảo đảm kịp thời, chính xác, thuận tiện, đúng đối tượng. Hằng quý, Bảo hiểm xã hội cơ sở Vũ Thư tiến hành rà soát các đối tượng ủy quyền lĩnh lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội và những người hưởng trợ cấp hằng tháng nhưng không có nguồn thu nhập ổn định nhằm phục vụ công tác kiểm tra, đối chiếu thông tin. Công tác rà soát này giúp cơ quan bảo hiểm xã hội quản lý chặt chẽ đối tượng hưởng, hạn chế sai sót và đảm bảo việc chi trả đúng người, đúng chế độ.
Bên cạnh đó, Bảo hiểm xã hội cơ sở Vũ Thư xây dựng kế hoạch hậu kiểm thường niên, tập trung vào việc giám sát hoạt động của các đại lý thu và đơn vị chi trả trên địa bàn. Cơ quan thường xuyên kiểm tra việc chi trả lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội tự nguyện tại Bưu điện huyện cũng như các điểm chi trả tại xã, thôn nhằm bảo đảm tính minh bạch, kịp thời và an toàn trong quá trình chi trả. Hoạt động hậu kiểm cũng góp phần chấn chỉnh các sai sót phát sinh, nâng cao trách nhiệm của đơn vị phối hợp.
Trong quá trình triển khai thực thi các chế độ, Bảo hiểm xã hội cơ sở Vũ Thư đã phối hợp chặt chẽ với bưu điện, Ngân hàng Nông nghiệp & Phát triển nông thôn và Công an địa phương trong việc xác minh thông tin, cập nhật căn cước công dân cho người hưởng và triển khai các giải pháp chi trả không dùng tiền mặt trên nền Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Sự phối hợp liên ngành này giúp nâng cao hiệu quả quản lý, giảm thiểu rủi ro trong chi trả và tạo thuận lợi tối đa cho người dân.
2.5. Về triển khai thực thi quy định thủ tục thực hiện bảo hiểm xã hội tự nguyện
Bảo hiểm xã hội cơ sở Vũ Thư về cơ bản đã tuân thủ đúng theo quy định của pháp luật trong việc xử lý hồ sơ tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện cũng như hồ sơ giải quyết để người tham gia được hưởng các chế độ khi đáp ứng đủ điều kiện.Việc thu bảo hiểm xã hội tự nguyện tại đơn vị được thực hiện một cách linh hoạt theo tháng, theo quý hoặc theo năm, phù hợp với tinh thần của Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024 nhằm tạo điều kiện tối đa cho người dân tham gia.
Bảo hiểm xã hội cơ sở Vũ Thư đã thực hiện tốt chỉ đạo của Bảo hiểm xã hội tỉnh Hưng yên trong công tác cải cách hành chính. Trong đó, tiếp tục rà soát để đề nghị cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính; tiếp tục triển khai thực hiện việc sử dụng căn cước công dân gắn chíp, ứng dụng định danh điện tử quốc gia (VneID), ứng dụng bảo hiểm xã hội số – VssID thay thế thẻ bảo hiểm y tế giấy trong khám chữa bệnh bảo hiểm y tế. Tham gia ý kiến xây dựng chỉ số PAPI năm 2025 của tỉnh Hưng Yên; đồng thời, thực hiện duy trì niêm yết công khai các thủ tục hành chính tại trụ sở cơ quan bảo hiểm xã hội tỉnh, Bảo hiểm xã hội cơ sở và tại Trung tâm Hành chính công tỉnh, xã, phường. Tăng cường hướng dẫn các tổ chức, cá nhân thực hiện giao dịch điện tử khi thực hiện nộp hồ sơ giải quyết các chế độ BHXH, BHYT, BHTN.
Ngoài ra, việc cập nhật thông tin căn cước công dân đối với người hưởng lương hưu và trợ cấp bảo hiểm xã hội trên phần mềm Xét duyệt chính sách-TCS đã được Bảo hiểm xã hội cơ sở Vũ Thư triển khai cho 851 người. Đây là một bước tiến quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả quản lý và bảo đảm tính chính xác, bảo mật thông tin trong quá trình chi trả. Mặt khác, công tác phối hợp với Công an tỉnh, Bưu điện, ngân hàng trong việc triển khai phát triển thanh toán không dùng tiền mặt trong công tác chi trả lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội trên nền Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư cũng đạt hiệu quả nhất định9.
Công tác tiếp nhận, trả kết quả thủ tục hành chính đã đạt được kết quả: Trong 8 tháng năm 2025, BHXH cơ sở Vũ Thư tiếp nhận 235.873 hồ sơ; số kỳ trước chuyển qua là 19.966 hồ sơ; tổng số hồ sơ đang trong quá trình giải quyết là 255.839 hồ sơ. Trong đó, tiếp nhận qua Bưu điện: 309 hồ sơ (chiếm 0,1%), qua giao dịch điện tử: 227.555 hồ sơ (chiếm 96,5%); tiếp nhận trực tiếp tại bộ phận tiếp nhận và trả kết quả thủ tục hành chính: 8.007 hồ sơ (chiếm 3,4%); tiếp nhận qua Trung tâm phục vụ hành chính công tỉnh và một cửa UBND: 2 hồ sơ (chiếm 0,001%). Hồ sơ đã giải quyết là 235.315 hồ sơ, hồ sơ đang giải quyết là 20.524 hồ sơ. Hồ sơ trả qua Bưu điện là 115.757 hồ sơ (chiếm 73,2%) ; không có hồ sơ chậm muộn. Công tác quản lý, lưu trữ hồ sơ tài liệu theo đúng quy định10.
3. Một số hạn chế, bất cập
Việc triển khai thực thi các quy định về bảo hiểm xã hội tự nguyện theo Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024 tại Bảo hiểm xã hội cơ sở Vũ Thư thời gian qua đã đạt nhiều kết quả, tuy nhiên, vẫn tồn tại nhiều hạn chế ảnh hưởng trực tiếp đến mục tiêu mở rộng diện bao phủ và bảo đảm an sinh xã hội, cụ thể:
(1) Tỷ lệ bao phủ còn thấp so với tiềm năng địa phương.
Hiện toàn tỉnh Hưng Yên có khoảng 500.000 lao động phi chính thức và nông dân, song chỉ khoảng 5% tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện. Mức đóng vẫn là rào cản lớn với đa số hộ thu nhập trung bìnhvà thu nhập thấp, bởi do thu nhập không ổn định. Việc phải duy trì đóng dài hạn khiến người dân do dự, dẫn đến tỷ lệ bao phủ không tương xứng với quy mô lao động thực tế.
(2) Hoạt động tuyên truyền chưa đạt hiệu quả kỳ vọng.
Công tác truyền thông về bảo hiểm xã hội tự nguyện chưa diễn ra thường xuyên, chủ yếu tập trung vào thời điểm ban hành văn bản mới. Việc tuyên truyền chưa phủ rộng đến các khu vực nông thôn, làng nghề, vùng sâu, nơi tập trung đông lao động phi chính thức. Hạn chế về kinh phí truyền thông càng khiến hoạt động này thiếu liên tục, chưa tạo được sự chuyển biến mạnh về nhận thức trong cộng đồng.
(3) Khoảng trống tiếp cận thông tin ở nhóm lao động phi chính thức.
Nhiều lao động tự do chưa được tiếp cận đúng, đủ thông tin về quyền lợi bảo hiểm xã hội tự nguyện, dẫn đến hiểu nhầm rằng, mức đóng cao nhưng lợi ích không tương xứng. Những hạn chế này khiến người dân chưa chủ động tìm hiểu và tham gia.
(4) Chuyển đổi số còn chậm, hệ thống chưa đồng bộ.
Hạ tầng số phục vụ quản lý bảo hiểm xã hội tự nguyện tại cơ sở vẫn thiếu đồng bộ; việc số hóa dữ liệu và đồng bộ hệ thống chưa hoàn thiện. Người dân tiếp cận dịch vụ công trực tuyến còn gặp khó, trong khi cán bộ cơ sở chịu áp lực lớn trong rà soát, cập nhật và đối chiếu dữ liệu thủ công.
4. Một số giải pháp
Để việc thực tiễn thực thi quy định về bảo hiểm xã hội tự nguyện tại Bảo hiểm xã hội cơ sở Vũ Thư, tỉnh Hưng Yên đạt hiệu quả hơn nữa, trong thời gian tới, cần quan tâm thực hiện một số giải pháp sau:
Thứ nhất, hoàn thiện quy định pháp luật liên quan đến đối tượng và mức hưởng bảo hiểm xã hội tự nguyện.
Một số nội dung của Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024 cần tiếp tục được rà soát theo hướng mở rộng hơn nữa phạm vi tham gia (bổ sung chế độ trợ cấp gia đình trẻ em, chế độ ốm đau), đặc biệt đối với lao động phi chính thức và nhóm có thu nhập thấp. Bên cạnh đó, các quy định về mức hỗ trợ của Nhà nước, điều kiện hưởng các chế độ ngắn hạn, cũng như cơ chế liên thông giữa bảo hiểm xã hội bắt buộc và tự nguyện cần được hoàn thiện để tăng tính hấp dẫn, bảo đảm quyền lợi dài hạn cho người dân. Đây là bước nền tảng để chính sách đi vào cuộc sống một cách bền vững.
Thứ hai, tăng cường và đa dạng hóa hoạt động tuyên truyền chính sách.
Công tác truyền thông cần được đặt ở vị trí trung tâm trong quá trình triển khai bảo hiểm xã hội tự nguyện. Bảo hiểm xã hội cơ sở Vũ Thư cần thiết lập kế hoạch truyền thông dài hạn, kết hợp các kênh báo chí, truyền thông đại chúng, hệ thống chính trị cơ sở và mạng xã hội để nâng cao độ phủ thông tin. Việc bố trí kinh phí truyền thông ổn định từ quỹ bảo hiểm xã hội và ngân sách địa phương là điều kiện quan trọng giúp bảo đảm tính thường xuyên của công tác này .
Thứ ba, tăng mức hỗ trợ từ ngân sách và thiết kế chính sách tài chính phù hợp với nhóm thu nhập thấp.
Nhằm giảm gánh nặng đóng góp và khuyến khích người dân tham gia lâu dài, việc nâng tỷ lệ hỗ trợ từ ngân sách nhà nước, đặc biệt cho nhóm yếu thế, là yêu cầu cấp thiết. Cùng với đó, cần xem xét bổ sung hình thức đóng linh hoạt theo chu kỳ mùa vụ hoặc theo biến động thu nhập, phù hợp với đặc thù của lao động khu vực phi chính thức.
Thứ tư, đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản lý và cung cấp dịch vụ bảo hiểm xã hội.
Thực tế cho thấy hạn chế lớn hiện nay là hệ thống công nghệ thông tin chưa đồng bộ, gây khó khăn cho người dân tiếp cận dịch vụ trực tuyến. Do vậy, việc hoàn thiện cơ sở dữ liệu số, tích hợp với các nền tảng định danh điện tử, mở rộng dịch vụ công mức độ cao và triển khai các công cụ hỗ trợ người dân tra cứu, đăng ký tham gia trực tuyến là yêu cầu tất yếu trong bối cảnh hiện đại hóa nền hành chính.
Thứ năm, nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ và hiệu quả tổ chức thực hiện ở cơ sở.
Chất lượng triển khai phụ thuộc nhiều vào năng lực cán bộ trực tiếp thực hiện, do đó, cần tăng cường đào tạo chuyên sâu về nghiệp vụ mới, kỹ năng truyền thông chính sách, kỹ năng số và kỹ năng tiếp cận người dân. Đồng thời, cơ sở bảo hiểm xã hội cần phối hợp chặt chẽ với UBND cấp xã, các đoàn thể và tổ chức cộng đồng để nâng cao hiệu quả quản lý, giám sát và hỗ trợ người tham gia.
5. Kết luận
Từ Bảo hiểm xã hội cơ sở Vũ Thư, tỉnh Hưng Yên đã cho thấy vai trò trong việc mở rộng bảo hiểm xã hội tự nguyện và củng cố an sinh xã hội tại địa phương. Các chế độ bảo hiểm xã hội tự nguyện, đặc biệt là chế độ hưu trí đã mang lại hiệu quả thiết thực, hỗ trợ ổn định thu nhập và giảm gánh nặng tài chính cho người dân khi hết tuổi lao động. Tuy nhiên, để mở rộng hơn nữa diện bao phủ bảo hiểm xã hộitự nguyện, cần tiếp tục tăng cường phối hợp liên ngành, đổi mới phương thức truyền thông và nâng cao khả năng tiếp cận đối với nhóm lao động thu nhập thấp. Đây sẽ là nền tảng quan trọng để xây dựng hệ thống an sinh xã hội bền vững và nâng cao chất lượng cuộc sống người dân trong thời gian tới.
Chú thích:
1, 2, 4, 5. Bảo hiểm xã hội cơ sở Vũ Thư (2025). Báo cáo
6, 9, 10. Bảo hiểm xã hội tỉnh Hưng Yên (2025). Báo cáo số 307/BC-BHXH ngày 05/9/2025 về tình hình thực hiện công tác tháng 8 và phương hướng, nhiệm vụ tháng 9 năm 2025.
7. Bảo hiểm xã hội huyện Vũ Thư (2025). Giới thiệu bảo hiểm xã hội quận/huyện. https://thaibinh.baohiemxahoi.gov.vn.
8. Thực trạng và giải pháp phát triển bảo hiểm xã hội tự nguyện trên địa bàn tỉnh Hưng Yên.https://kinhtevadubao.vn/thuc-trang-va-giai-phap-phat-trien-bao-hiem-xa-hoi-tu-nguyen-tren-dia-ban-tinh-hung-yen-31224.html., ngày 28/02/2025.
Tài liệu tham khảo:
1. Bảo hiểm xã hội Việt Nam (2025). Quyết định số 2956/QĐ-BHXH ngày 19/9/2025 Quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của bảo hiểm xã hội tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.
2. Bảo hiểm xã hội Việt Nam (2025). Quyết định số 2989/QD-BHXH ngày 30/9/2025 về chức năng, nhiệm vụ của Bảo hiểm xã hội cơ sở.
3. Quốc hội (2024). Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024.
4. Hưng Yên: Triển khai mô hình mới, bảo đảm tốt quyền lợi người tham gia. https://baohiemxahoi.gov.vn/tintuc/Pages/linh-vuc-bao-hiem-xa-hoi.aspx?ItemID=25366&CateID=52, ngày 04/9/2025.
