ThS. Bùi Thị Tươi
Trường Đào tạo Cán bộ Nguyễn Văn Cừ, tỉnh Quảng Ninh
(Quanlynhanuoc.vn) – Sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị là một trong những đòi hỏi, yêu cầu cấp bách, bảo đảm tính hiệu lực, hiệu quả của các cấp, các ngành, địa phương. Kết quả của công tác này được coi là thước đo, cơ sở đánh giá hiệu quả lãnh đạo của các bộ, ban, ngành… Bài viết phân tích, đánh giá thực trạng Tỉnh ủy Quảng Ninh lãnh đạo công tác sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tại địa phương; chỉ rõ một số hạn chế, bất cập; từ đó, đề xuất một số giải pháp nhằm tăng cường vai trò lãnh đạo của Tỉnh ủy Quảng Ninh trong sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị trong tỉnh thời gian tới.
Từ khóa: Tỉnh ủy Quảng Ninh; sắp xếp tổ chức bộ máy; hệ thống chính trị; giải pháp; tăng cường; lãnh đạo.
1. Đặt vấn đề
Trong tiến trình đổi mới tổ chức và nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị theo tinh thần các nghị quyết của Đảng, thực tiễn sắp xếp, tinh gọn bộ máy ở các địa phương cho thấy, đây không chỉ là vấn đề điều chỉnh cơ cấu tổ chức hay tinh giản biên chế đơn thuần, mà là một quá trình cải cách tổng thể, có tác động sâu sắc đến phương thức lãnh đạo của Đảng, hiệu lực quản lý của Nhà nước và chất lượng phục vụ nhân dân; trong bối cảnh đó, tỉnh Quảng Ninh nổi lên như một địa phương đi đầu, mang tính đổi mới và điển hình trên phạm vi cả nước về cải cách hành chính, đổi mới mô hình quản trị địa phương và sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị theo hướng tinh gọn, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả.
Tuy nhiên, thực tiễn vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp tại Quảng Ninh cho thấy, mặc dù tổ chức bộ máy đã được sắp xếp theo hướng giảm đầu mối, giảm tầng nấc trung gian, song quá trình vận hành bước đầu vẫn còn những khó khăn nhất định khi bộ máy tinh gọn nhưng chưa thật sự ổn định và thông suốt; mối quan hệ phối hợp giữa các chủ thể trong hệ thống chính trị ở một số lĩnh vực còn lúng túng; chức năng, nhiệm vụ và thẩm quyền giữa các cấp, các cơ quan chưa được hoàn thiện đồng bộ…
Việc sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị trong điều kiện vận hành chính quyền địa phương hai cấp là nhiệm vụ đặc biệt phức tạp, nhạy cảm và có ý nghĩa chiến lược, nhất là đối với một địa phương mang tính đổi mới và điển hình như Quảng Ninh; do đó, việc tăng cường sự lãnh đạo toàn diện, thống nhất và xuyên suốt của Tỉnh ủy Quảng Ninh vừa là yêu cầu khách quan, vừa là điều kiện quyết định nhằm bảo đảm quá trình sắp xếp bộ máy được triển khai bài bản, có lộ trình, phù hợp với đặc thù địa phương, hướng tới xây dựng hệ thống chính trị thực sự tinh gọn, vận hành thông suốt, nâng cao hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả.
2. Thực trạng Tỉnh ủy Quảng Ninh lãnh đạo sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị hiện nay
Bám sát nghị quyết, quyết định của Trung ương về sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, như: Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; Kết luận số 127-KL/TW ngày 28/02/2025 của Bộ Chính trị về triển khai nghiên cứu, đề xuất tiếp tục sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị… Tỉnh ủy Quảng Ninh đã chú trọng nghiên cứu kỹ thực tiễn và yêu cầu nhiệm vụ mới, xây dựng kế hoạch rõ ràng gắn với trách nhiệm từng cấp ủy, cơ quan, đơn vị; đồng thời, ban hành chương trình hành động đồng bộ, khả thi, bảo đảm việc sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị được triển khai khoa học, thống nhất và hiệu quả. Điển hình như Quyết định số 1708-QĐ/TU ngày 27/11/2024 của Tỉnh ủy Quảng Ninh thành lập Ban Chỉ đạo tổng kết việc thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; Công văn số 2577-CV/TU ngày 12/3/2025 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy thực hiện Kết luận số 128-KL/TW ngày 07/3/2025 của Bộ Chính trị về chủ trương công tác cán bộ…
Thời gian qua, Tỉnh ủy Quảng Ninh luôn chủ động, quyết tâm, quyết liệt, sớm đổi mới phương thức lãnh đạo, thực hiện chủ trương sắp xếp tổ chức bộ máy, tinh giản biên chế, thí điểm nhiều mô hình mới với nhiều đề án, chiến lược. Tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị được sắp xếp tinh gọn, hoạt động “hiệu năng – hiệu lực – hiệu quả”. Trên cơ sở kế thừa thành quả thực hiện Đề án và Nghị quyết của Tỉnh ủy “về đổi mới phương thức, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng; thực hiện tinh giản bộ máy, biên chế” gắn với thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, tỉnh đã tập trung, quyết liệt triển khai sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị theo mô hình chính quyền địa phương hai cấp bảo đảm hoạt động thông suốt, hiệu quả, giữ vững ổn định. Chủ động sắp xếp, tổ chức các đơn vị sự nghiệp công lập đáp ứng yêu cầu mới, thúc đẩy xã hội hóa1.
Tỉnh ủy Quảng Ninh thể hiện rõ tinh thần chủ động, quyết tâm và cách làm đổi mới trong công tác sắp xếp tổ chức bộ máy, tinh giản biên chế và triển khai các mô hình thí điểm. Những đề án, kế hoạch chiến lược được ban hành kịp thời đã cho thấy sự lãnh đạo chặt chẽ, bài bản của Tỉnh ủy. Trên cơ sở coi việc sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị là nhiệm vụ trọng tâm và lâu dài, Tỉnh ủy đã thành lập Ban Chỉ đạo để trực tiếp chỉ đạo, điều hành. Đồng thời, hướng dẫn các cấp, các ngành xây dựng chương trình và kế hoạch thực hiện cụ thể, có lộ trình rõ ràng, giúp quá trình triển khai diễn ra đồng bộ, thống nhất từ tỉnh đến cơ sở, bảo đảm hiệu quả và phù hợp với tình hình thực tế. Việc đổi mới, hoàn thiện tổ chức, bộ máy và nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị được Tỉnh ủy và các cấp ủy, tổ chức đảng tiếp tục tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thống nhất với quyết tâm chính trị cao, đạt được những kết quả quan trọng. Trên cơ sở đó, tiếp tục củng cố nền tảng tổ chức, nâng cao năng lực quản trị địa phương và bảo đảm sự vận hành thông suốt của hệ thống chính trị.
Thực hiện chỉ đạo của Trung ương về tổng kết thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII, tỉnh đã thực hiện hợp nhất, sáp nhập các cơ quan, đơn vị, giảm 2 đơn vị trực thuộc Tỉnh ủy, 3 ban cán sự đảng, 7 đảng đoàn, 8 đơn vị trực thuộc Ủy ban nhân dân tỉnh, 99 đầu mối đơn vị sự nghiệp thuộc các sở, ngành, UBND các địa phương; thành lập 2 đảng bộ các cơ quan Đảng tỉnh, Ủy ban nhân dân tỉnh. Giai đoạn 2020 – 2025, giảm tổng số 1.502 biên chế, trong đó công chức là 545, viên chức là 957 người2.
Bám sát Nghị quyết số 1199/NQ-UBTVQH15 ngày 28/9/2024 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 – 2025, Tỉnh ủy Quảng Ninh đã chỉ đạo quyết liệt, đồng bộ và kịp thời công tác sắp xếp này. Trên cơ sở các tiêu chí, tiêu chuẩn do Trung ương quy định, Tỉnh ủy yêu cầu các cơ quan, đơn vị, địa phương chủ động rà soát hiện trạng, xây dựng kế hoạch sắp xếp cụ thể, bảo đảm phù hợp với điều kiện thực tiễn và định hướng phát triển lâu dài của tỉnh. Thực hiện chủ trương của Đảng về sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, Tỉnh ủy đã tập trung, quyết liệt chỉ đạo triển khai thực hiện hợp nhất, sáp nhập tổ chức bộ máy và sắp xếp các đơn vị hành chính theo mô hình chính quyền địa phương hai cấp bảo đảm hoạt động thông suốt, hiệu quả, giữ vững ổn định.
Tính từ tháng 12/2024 – 10/2025, kết quả sắp xếp tổ chức bộ máy đạt được những kết quả sau: (1) Kết thúc hoạt động các đảng bộ huyện, thị xã, thành phố; đảng bộ xã, phường, thị trấn; thành lập 54 đảng bộ các xã, phường, đặc khu và sắp xếp mô hình tổ chức đảng các cơ quan ngành dọc; (2) Thành lập Đảng bộ Ủy ban nhân dân tỉnh và Đảng bộ các cơ quan Đảng tỉnh; (3)Sáp nhập Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy và Ban Dân vận Tỉnh ủy; 4) Sắp xếp, tinh gọn tổ chức của Mặt trận tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị- xã hội, các hội quần chúng và thành lập Cơ quan Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Tỉnh Quảng Ninh sau sắp xếp; (5) Đổi tên Trung tâm Truyền thông tỉnh Quảng Ninh thành: Báo và Phát thanh, truyền hình Quảng Ninh theo chỉ đạo của Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương3.
Tính đến tháng 10/2025, tỉnh Quảng Ninh thực hiện sắp xếp 171 đơn vị hành chính cấp xã thành 54 đơn vị hành chính cấp xã (gồm: 30 phường, 22 xã và 02 đặc khu), giảm 117 đơn vị, đạt tỷ lệ 66,67%, bảo đảm đúng theo yêu cầu của Trung ương4.
Bên cạnh đó, Tỉnh ủy Quảng Ninh luôn coi việc sắp xếp, kiện toàn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị là nhiệm vụ quan trọng, bảo đảm tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý của Nhà nước, đồng thời, phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị – xã hội và quyền làm chủ của nhân dân. Việc sắp xếp được thực hiện một cách tổng thể, đồng bộ, liên thông, gắn với cơ cấu lại và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, qua đó thu hút những người có phẩm chất, năng lực vào làm việc trong các cơ quan, đơn vị5. Ban Thường vụ Tỉnh ủy quản lý và mở rộng thực hiện đối với các chức danh lãnh đạo, quản lý diện cơ quan, đơn vị, địa phương quản lý. Đẩy mạnh thực hiện luân chuyển cán bộ giữa cấp trên với cấp dưới; giữa cơ quan khối Đảng, Mặt
trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị – xã hội với khối chính quyền; ưu tiên lựa chọn những đồng chí cán bộ trẻ dưới 40 tuổi, cán bộ nữ có triển vọng phát triển luân chuyển về cơ sở để rèn luyện, am hiểu thực tiễn, phát triển toàn diện và tạo nguồn cán bộ lâu dài6.
Việc rà soát, đánh giá, bố trí, sử dụng nhân sự được tiến hành thận trọng, bài bản, gắn với yêu cầu tinh gọn bộ máy, hiện đại hóa nền hành chính và tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức. Bố trí, sử dụng cán bộ, công chức, viên chức bảo đảm cân đối, phù hợp giữa năng lực, trình độ chuyên môn gắn với sở trường, kinh nghiệm công tác; kịp thời tinh giản biên chế, đưa ra khỏi hệ thống những trường hợp có năng lực hạn chế, không hoàn thành nhiệm vụ; ban hành và thực hiện kịp thời chế độ, chính sách đối với cán bộ, công chức, viên chức, người lao động bị tác động trong thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy, tinh giản biên chế. Tính đến ngày 31/8/2025, số cán bộ công chức, viên chức, người lao động đã được giải quyết chính sách, chế độ theo Nghị quyết số 178/2024/NĐ-CP, Nghị định số 67/2025/NĐ-CP là 1.275 người, trong đó khối đảng, đoàn thể 210 người, khối chính quyền 1.065 người7.
Bên cạnh đó, Tỉnh ủy Quảng Ninh luôn chú trọng lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện toàn diện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng theo quy định của Đảng với chất lượng, hiệu lực, hiệu quả ngày càng được nâng lên, góp phần tích cực vào công tác sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị đạt hiệu quả cao. Tỉnh ủy Quảng Ninh luôn quan tâm đẩy mạnh công tác kiểm tra, giám sát việc triển khai các nghị quyết, chương trình và kế hoạch liên quan đến sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị. Nhờ đó, các cơ quan, đơn vị đã chủ động cụ thể hóa kịp thời các yêu cầu của Trung ương và của Tỉnh ủy, bảo đảm công tác lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện đúng tiến độ. Sau khi hoàn thành sắp xếp bộ máy, đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức được điều động, bố trí vào vị trí mới và nhanh chóng bắt tay vào công việc, bảo đảm hoạt động chuyên môn được duy trì ổn định, thông suốt.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác lãnh đạo sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị ở Tỉnh ủy Quảng Ninh còn tồn tại một số hạn chế, bất cập. Nhận thức của một số cấp ủy và người đứng đầu về ý nghĩa, vai trò của việc sắp xếp tổ chức bộ máy hệ thống chính trị vẫn chưa đầy đủ. Việc quán triệt và thực hiện các nghị quyết của Trung ương đôi khi còn chậm, khiến một số nghị quyết, chương trình, kế hoạch ban hành chưa sát với tình hình thực tế. Công tác lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý, điều hành của một số cấp ủy, chính quyền, một số cơ quan, tổ chức, người đứng đầu còn hạn chế; có mặt, có việc chưa chủ động phối hợp chặt chẽ, hiệu quả giữa các cấp ủy, chính quyền, đơn vị nhất là trong việc tháo gỡ điểm nghẽn, huy động mọi nguồn lực và tạo động lực cho sự phát triển8.
Công tác tham mưu của một số sở, ban, ngành về sắp xếp tổ chức bộ máy chưa theo kịp yêu cầu. Có chế phân cấp, phân quyền giữa các cấp, các ngành và trong từng cơ quan vẫn còn bất cập, chức năng, nhiệm vụ có lúc chồng chéo. Việc tinh giản biên chế và cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức chưa đạt mục tiêu; một bộ phận cán bộ năng lực hạn chế nhưng chưa có cơ chế thay thế kịp thời. Tại một số đơn vị, địa phương, việc tinh giản biên chế chưa thực sự gắn với cơ cấu lại và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức9. Công tác kiểm tra, giám sát gặp nhiều khó khăn do tính chất phức tạp, nhạy cảm của nhiệm vụ sắp xếp tổ chức bộ máy trong bối cảnh mới hiện nay…
3. Giải pháp tăng cường sự lãnh đạo của Tỉnh ủy trong sắp xếp bộ máy của hệ thống chính trị
Thứ nhất, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cấp ủy các cấp, tổ chức đảng, cán bộ, đảng viên về tầm quan trọng của công tác sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị.
Sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị là đòi hỏi tất yếu để nâng cao chất lượng, hiệu quả của bộ máy các cấp. Trong quá trình tổ chức thực hiện, Tỉnh ủy Quảng Ninh cần bám sát Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả. Trong đó, chú trọng: “Làm tốt công tác giáo dục chính trị tư tưởng, nâng cao nhận thức của cán bộ, đảng viên về đổi mới, sắp xếp tổ chức, bộ máy, tinh giản biên chế; tăng cường tuyên truyền, vận động, thuyết phục, tạo sự thống nhất cao trong Đảng và sự đồng thuận trong xã hội, không để các thế lực thù địch, các phần tử xấu lợi dụng xuyên tạc, chống phá, chia rẽ nội bộ”10.
Cần tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến đầy đủ các nghị quyết, quyết định của Trung ương và của tỉnh về việc sắp xếp tổ chức bộ máy đến mọi tầng lớp nhân dân, nhằm giúp nhân dân nắm rõ, hiểu đúng và có cái nhìn toàn diện về chủ trương quan trọng này. Việc quán triệt phải được triển khai thường xuyên, sâu rộng thông qua sinh hoạt chi bộ, hội nghị chuyên đề, bồi dưỡng lý luận, để tạo sự thống nhất nhận thức trong toàn hệ thống. Nội dung tuyên truyền cần nhấn mạnh rằng sắp xếp bộ máy không chỉ là yêu cầu mang tính tổ chức mà còn là nhiệm vụ chính trị trọng tâm nhằm nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng. Xuất phát từ việc sắp xếp tổ chức bộ máy trong hệ thống chính trị là nhiệm vụ phức tạp, nhạy cảm, ít có tiền lệ, do đó trong quá trình triển khai phải tránh tâm lý nóng vội hoặc cầu toàn; cần thực hiện từng bước chắc chắn, linh hoạt, đồng thời rút kinh nghiệm kịp thời qua từng giai đoạn. Bên cạnh đó, cần chủ động theo dõi thông tin từ báo chí, dư luận xã hội, ý kiến phản ánh của quần chúng và các kênh giám sát khác, qua đó kịp thời điều chỉnh, giải thích và định hướng nhận thức. Những hoạt động này sẽ góp phần tạo sự chuyển biến rõ rệt về tư tưởng và hành động trong đội ngũ cán bộ, đảng viên cũng như trong nhân dân khi tham gia thực hiện công tác sắp xếp tổ chức bộ máy.
Chỉ đạo cấp ủy các cấp đề cao trách nhiệm, thể hiện rõ quyết tâm chính trị trong lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện chủ trương sắp xếp bộ máy. Người đứng đầu cấp ủy, cơ quan, đơn vị phải gương mẫu, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, không né tránh, không sợ va chạm khi thực hiện các nội dung liên quan đến tinh gọn tổ chức. Vai trò nêu gương có tác dụng dẫn dắt, tạo niềm tin và định hướng đúng đắn cho cán bộ, đảng viên, giúp họ nhận thức đầy đủ rằng việc đổi mới bộ máy là yêu cầu tất yếu, cần được thực hiện chủ động và nghiêm túc.
Thứ hai, rà soát, hoàn thiện mô hình tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị phù hợp với thực tiễn.
Để làm tốt công tác này, Tỉnh ủy Quảng Ninh cần sát sao lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan, đơn vị liên quan rà soát toàn diện chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị từ cấp tỉnh đến cơ sở. Việc rà soát phải bảo đảm tính khách quan, khoa học, gắn với yêu cầu phát triển kinh tế – xã hội, đặc thù địa bàn, cũng như những nhiệm vụ mới đặt ra trong bối cảnh đổi mới mô hình tăng trưởng, chuyển đổi số và xây dựng chính quyền số của tỉnh. Thông qua rà soát, cần xác định rõ những đầu mối còn chồng chéo, nhiệm vụ trùng lặp, những bộ phận hoạt động kém hiệu quả để có giải pháp sắp xếp, điều chỉnh phù hợp.
Tỉnh ủy Quảng Ninh cần bám sát Quyết định số 571/QĐ-TTg ngày 12/3/2025 của Thủ tướng Chính phủ về việc thành lập Ban Chỉ đạo thực hiện sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp. Trên cơ sở đó, thành lập Ban Chỉ đạo để lãnh đạo toàn diện việc sắp xếp, tổ chức lại các đơn vị hành chính và xây dựng mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Đồng thời yêu cầu các cấp ủy, chính quyền trong tỉnh phối hợp chặt chẽ để rà soát, lập đề án, bảo đảm sắp xếp khoa học, đồng bộ, đúng quy định. Quá trình thực hiện phải minh bạch, có lộ trình rõ ràng, bảo vệ quyền lợi cán bộ và người dân, tạo đồng thuận xã hội, đảm bảo hiệu lực quản lý. Trong đó: “tập trung triển khai thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, tổ chức lại đơn vị hành chính cấp xã và tổ chức chính quyền địa phương hai cấp bảo đảm “thận trọng, kỹ lưỡng, khẩn trương, hiệu quả”11.
Tỉnh ủy tăng cường chỉ đạo nguyên tắc hoàn thiện mô hình tổ chức bộ máy phải tuân thủ nguyên tắc tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả nhưng vẫn bảo đảm sự lãnh đạo toàn diện của Đảng; xây dựng các mô hình tổ chức mới theo hướng giảm tầng nấc trung gian, nâng cao tính liên thông giữa các cơ quan và tăng cường trách nhiệm của người đứng đầu. Những mô hình đã được thực tiễn Quảng Ninh kiểm nghiệm thành công như hợp nhất một số cơ quan có chức năng tương đồng, mô hình cơ quan tham mưu chung khối Đảng – chính quyền, hay mô hình trung tâm phục vụ hành chính công… cần tiếp tục được hoàn thiện, chuẩn hóa và nhân rộng.
Thứ ba, hoàn thiện Đề án vị trí việc làm gắn với sắp xếp bộ máy của từng cơ quan, đơn vị.
Trong bối cảnh sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị hiện nay, Tỉnh ủy Quảng Ninh cần lãnh đạo các cơ quan, đơn vị đặc biệt coi trọng công tác bố trí cán bộ, gắn với Đề án vị trí việc làm. Trước hết, cần tiến hành rà soát toàn diện thực trạng tổ chức, biên chế và vị trí việc làm của từng cơ quan, đơn vị trong hệ thống chính trị của tỉnh. Việc này giúp đánh giá chính xác chức năng, nhiệm vụ, số lượng cán bộ, cơ cấu tổ chức, mối quan hệ phối hợp và xác định vị trí việc làm thiết yếu, vị trí có thể tinh giản hoặc cần bổ sung.
Trên cơ sở đánh giá, Tỉnh ủy cần chỉ đạo xây dựng khung vị trí việc làm tiêu chuẩn cho từng loại cơ quan, đơn vị, bảo đảm tỷ lệ hợp lý giữa chức danh lãnh đạo, chuyên môn, tham mưu, quản lý và thực thi. Các vị trí việc làm phải gắn chặt với chức năng, nhiệm vụ sau sắp xếp, tránh trùng lặp, chồng chéo, bảo đảm hiệu quả, đồng bộ. Đồng thời, cần xác định tiêu chuẩn, năng lực và yêu cầu cụ thể cho từng vị trí việc làm, bao gồm trình độ chuyên môn, kỹ năng nghiệp vụ, phẩm chất đạo đức, khả năng quản lý và phối hợp, nhằm đảm bảo cán bộ được bố trí đúng năng lực, phát huy tối đa hiệu quả công việc. Bên cạnh đó, Tỉnh ủy cần xây dựng lộ trình sắp xếp, điều chỉnh biên chế gắn với vị trí việc làm, bảo đảm tính khả thi, khoa học, phù hợp với chức năng nhiệm vụ từng cơ quan, đơn vị. Lộ trình này cần bao gồm các phương án xử lý cán bộ chưa phù hợp, như đào tạo, điều động, bố trí lại hoặc tinh giản theo quy định, đồng thời đảm bảo quyền lợi và tạo sự đồng thuận trong toàn hệ thống chính trị. Tỉnh ủy chỉ đạo tuyên truyền, phổ biến và giải thích mục tiêu, ý nghĩa của đề án để tạo sự đồng thuận trong cán bộ, công chức, viên chức và nhân dân, nâng cao nhận thức về lợi ích của việc sắp xếp và tinh giản bộ máy.
Thứ tư, phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị – xã hội và cộng đồng trong sắp xếp tổ chức bộ máy.
Tỉnh ủy chỉ đạo Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị – xã hội cần thường xuyên tham gia đóng góp ý kiến vào việc xây dựng đề án, kế hoạch sắp xếp tổ chức bộ máy, góp phần phản ánh nguyện vọng, lợi ích chính đáng của cán bộ, công chức và Nhân dân. Qua đó, bảo đảm các quyết định về sắp xếp tổ chức bộ máy vừa đúng pháp luật, vừa phù hợp thực tiễn địa phương. Bám sát Quyết định số 217-QĐ/TW, ngày 12/12/2013 của Bộ Chính trị về việc ban hành Quy chế giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị – xã hội. Các tổ chức cần được tăng cường vai trò giám sát, phản biện xã hội trong quá trình triển khai sắp xếp, từ việc xây dựng đề án, bố trí cán bộ, tinh giản biên chế đến việc đánh giá hiệu quả vận hành bộ máy sau sắp xếp.
Bên cạnh đó, cần tiếp tục tăng cường công tác tuyên truyền, vận động và phổ biến thông tin đến Nhân dân, cộng đồng, giải thích mục đích, ý nghĩa, lợi ích của việc sắp xếp bộ máy, cơ cấu tổ chức và tinh giản biên chế. Việc làm này không chỉ nâng cao nhận thức, tạo sự đồng thuận xã hội mà còn khuyến khích Nhân dân đóng góp ý kiến, phản ánh kịp thời các khó khăn, vướng mắc, giúp cơ quan lãnh đạo điều chỉnh chính sách phù hợp. Xây dựng cơ chế, đẩy mạnh sự phối hợp giữa Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị – xã hội với các cơ quan chức năng tham gia đánh giá hiệu quả hoạt động của bộ máy sau sắp xếp, từ đó kiến nghị các giải pháp điều chỉnh, hoàn thiện tổ chức, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý, bảo đảm quyền lợi và nghĩa vụ của cán bộ, công chức, viên chức và nhân dân.
Thứ năm, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát trong sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị.
Để công tác sắp xếp tổ chức bộ máy hệ thống chính trị cấp tỉnh đạt hiệu quả, cần tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra và giám sát của Trung ương, sự hỗ trợ, hướng dẫn của các bộ, ngành và phối hợp liên kết với các tỉnh, thành phố. Nội dung kiểm tra, giám sát tập trung vào việc tổ chức triển khai, kết quả và cách thức thực hiện nghị quyết của cấp ủy, tổ chức đảng các cấp, bảo đảm đúng chương trình, kế hoạch đã đề ra. Việc xác định rõ mục đích, yêu cầu, nội dung, hình thức giám sát, cùng với sự quyết tâm của các cấp ủy, tổ chức đảng, ban, ngành, đoàn thể sẽ góp phần quan trọng để thực hiện thành công nhiệm vụ sắp xếp bộ máy.
Mặt khác, cần phát huy vai trò của quần chúng nhân dân và cộng đồng trong công tác này. Việc sắp xếp bộ máy tinh gọn, hoạt động hiệu quả nhằm phục vụ nhân dân tốt hơn, vì vậy nhân dân, cộng đồng địa phương được tham gia giám sát việc thực hiện các nghị quyết, khẳng định quyền làm chủ và trách nhiệm của mình. Trên cơ sở xác định rõ mục đích, yêu cầu của sự tham gia, quyền làm chủ của nhân dân được phát huy trong quá trình xây dựng Đảng, chính quyền vững mạnh. Sự tham gia tích cực của nhân dân sẽ tạo sự đồng thuận, góp phần thúc đẩy chuyển biến mạnh mẽ, tích cực trong việc sắp xếp, tổ chức lại bộ máy các cơ quan, đơn vị của hệ thống chính trị, bảo đảm tính minh bạch, công bằng và hiệu quả trong quản lý, điều hành.
4. Kết luận
Sắp xếp tổ chức bộ máy hệ thống chính trị hiện nay là nhiệm vụ quan trọng, có ý nghĩa chiến lược đối với sự phát triển ổn định và bền vững của tỉnh Quảng Ninh. Trong bối cảnh đó, vai trò lãnh đạo, chỉ đạo của Tỉnh ủy càng trở nên cần thiết, vừa định hướng, vừa tạo sự thống nhất, đồng thuận trong toàn hệ thống chính trị. Sự lãnh đạo toàn diện của Tỉnh ủy không chỉ bảo đảm tổ chức bộ máy tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả mà còn nâng cao năng lực, uy tín và trách nhiệm của các cấp ủy, tổ chức đảng, cán bộ, công chức, viên chức. Qua đó, góp phần củng cố nền tảng chính trị vững chắc, phát huy sức mạnh đoàn kết toàn dân, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế – xã hội, bảo vệ lợi ích của nhân dân và nâng cao hiệu lực quản lý của chính quyền.
Chú thích:
1, 2, 6, 7, 8, 9. Đảng bộ tỉnh Quảng Ninh (2025). Văn kiện Đại hội Đảng bộ tỉnh Quảng Ninh lần thứ XVI, nhiệm kỳ 2025 – 2030, tr. 28, 118, 110, 118, 223, 102.
3, 4, 5, Tỉnh ủy Quảng Ninh (2025). Báo cáo số 28-BC/TU ngày 15/10/2025 tổng kết thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XII), tr. 12, 14, 40 – 41.
10. Ban Chấp hành Trung ương Đảng (2017). Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả.
11. Bộ Nội vụ (2025). Nghị quyết mới về sắp xếp cấp huyện, xã sẽ ban hành trước 15/4. https://tienphong.vn, ngày 28/3/2025.
Tài liệu tham khảo:
1. Bộ Chính trị (2013). Quyết định số 217-QĐ/TW ngày 12/12/2013 về việc ban hành Quy chế giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị – xã hội.
2. Đảng Cộng sản Việt Nam (2021). Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII. Tập I. H. NXB. Chính trị quốc gia Sự thật.
