(Quanlynhanuoc.vn) – “Bộ đội Cụ Hồ” là danh hiệu cao quý, tài sản tinh thần to lớn của Quân đội Nhân dân Việt Nam, do Nhân dân tin yêu, mến tặng. Đó là kết quả của sự quan tâm, chăm lo, giáo dục, rèn luyện qua quá trình chiến đấu anh dũng, vì nước quên thân, vì dân phục vụ của lớp lớp các thế hệ cán bộ, chiến sĩ, trở thành những phẩm chất tiêu biểu, kết tinh những tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ” không phải là nhất thành, bất biến mà phải luôn được xây dựng, bồi đắp và giữ vững, nhất là trước tác động của kinh tế thị trường hiện nay.
Đặt vấn đề
Thực hiện đường lối đổi mới đất nước, Đảng ta không ngừng đổi mới, sáng tạo, tìm tòi, hoàn thiện, phát triển kinh tế thị trường (KTTT) định hướng xã hội chủ nghĩa, tạo sự chuyển biến căn bản, toàn diện và đạt được nhiều thành tựu to lớn trên các lĩnh vực, kinh tế – xã hội ổn định, phát triển; quốc phòng, an ninh được giữ vững, tăng cường; đối ngoại, hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng như Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã khẳng định: “Đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay”. Tuy nhiên, những mặt trái của KTTT cũng gây ra những tác động tiêu cực đến đạo đức, lối sống, dẫn đến “một bộ phận cán bộ, đảng viên phai nhạt lý tưởng, giảm sút ý chí, ngại khó, ngại khổ, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”1, trong đó có quân nhân, làm ảnh hưởng đến hình ảnh cao đẹp người quân nhân cách mạng, phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”. Nghị quyết số 847-NQ/QUTW ngày 28/12/2021 của Quân ủy Trung ương về phát huy phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ” (Nghị quyết 847) đã chỉ rõ “một số cán bộ, đảng viên và quần chúng nhận thức chưa sâu sắc, trách nhiệm trong giữ gìn, phát huy phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ” chưa cao; thiếu tự giác, gương mẫu trong tu dưỡng, rèn luyện, giảm sút ý chí, sa vào chủ nghĩa cá nhân, sống thực dụng…”.
Hiện nay, Quân đội đang đẩy mạnh điều chỉnh tổ chức, biên chế, quyết tâm thực hiện thắng lợi mục tiêu đến năm 2025 xây dựng quân đội cơ bản tinh, gọn, mạnh, tạo tiền đề vững chắc, phấn đấu đến năm 2030 xây dựng quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, đáp ứng yêu cầu bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Trong đó, vấn đề nền tảng, đi trước một bước, đó là xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị. Chính vì vậy, giữ vững phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ” trước tác động của KTTT là vấn đề quan trọng, đòi hỏi phải giải quyết hài hòa, đúng đắn mối quan hệ giữa “xây” và “chống”, lấy chủ động phòng ngừa là chính, kiên quyết chống những biểu hiện suy thoái, chủ nghĩa cá nhân; chú trọng xây dựng phẩm chất cách mạng của quân nhân; kết hợp chặt chẽ giữa giáo dục, bồi dưỡng (GDBD) để giữ vững và phát huy phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ” một cách thường xuyên, liên tục; mặt khác, phải kiên quyết xử lý kịp thời, nghiêm minh những hành động làm ảnh hưởng đến phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”.
Một số giải pháp giữ vững và phát huy phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”
Thứ nhất, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác GDBD phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ” cho cán bộ, chiến sĩ.
Trước hết, cần tăng cường GDBD phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ” cho cán bộ, chiến sĩ phù hợp với sự phát triển của KTTT định hướng xã hội chủ nghĩa. Đây là một biện pháp cơ bản và thường xuyên của công tác đảng, công tác chính trị trong quân đội nhằm giữ vững và phát huy phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”. Thực tiễn cho thấy, trước sự tác động nhiều chiều của KTTT, đòi hỏi cấp ủy, lãnh đạo, chỉ huy các cấp càng phải tăng cường GDBD phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”. Nội dung GDBD cần cụ thể, thiết thực, xây dựng cho cán bộ, chiến sĩ lòng tự hào về truyền thống anh hùng của quân đội; tinh thần chiến đấu dũng cảm, không ngại hi sinh, gian khổ, lối sống giản dị, gần gũi, chan hòa, gắn bó đồng chí, đồng đội, đoàn kết quân – dân; không xa vào lối sống ích kỷ, hưởng thụ, ngại rèn luyện, làm việc cầm chừng, tính toán thiệt hơn, xa rời thực tiễn. Đối tượng cần GDBD bao gồm tất cả các tổ chức và con người trong quân đội. Đặc biệt chú trọng giáo dục đối tượng là chiến sĩ làm nghĩa vụ quân sự, nhanh chóng tạo dựng cho họ quan niệm về phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ” và có ý thức tự giác rèn luyện, không ngừng hoàn thiện bản thân về phẩm chất, năng lực, phát triển nhân cách, không chỉ đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong quân đội, mà còn là những công dân gương mẫu, tiêu biểu trong xã hội.
Giáo dục phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ” cho cán bộ, chiến sĩ thông qua hoạt động thực tiễn để rèn luyện tạo thành thói quen trong suy nghĩ và hành động của mỗi người và mỗi tập thể quân nhân theo phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”. Đồng thời, quan tâm định hướng giá trị đạo đức “Bộ đội Cụ Hồ” cho quân nhân phù hợp với tình hình mới, nhằm phát huy những tác động tích cực và hạn chế những tác động tiêu cực của KTTT, mở cửa hội nhập. Định hướng giá trị đạo đức cho quân nhân cần bám sát định hướng chính trị của Đảng, đặc trưng cơ bản của phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ” và 10 biểu hiện của chủ nghĩa cá nhân được Quân ủy Trung ương xác định trong Nghị quyết 847. Bên cạnh đó, bổ sung, phát triển các giá trị đạo đức “Bộ đội Cụ Hồ” trong tình hình mới, phù hợp với nhiệm vụ của quân đội, hòa nhập với guồng quay của quá trình phát triển nền KTTT định hướng xã hội chủ nghĩa, mở cửa hội nhập, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và gắn với thực hiện chức trách, nhiệm vụ của quân nhân. Qua đó, góp phần tăng cường “sức đề kháng”, thúc đẩy hành động đẹp, trách nhiệm cao của quân nhân; nuôi dưỡng, phát triển giá trị đạo đức tốt đẹp “Bộ đội Cụ Hồ” trở thành một trong những chuẩn mực đạo đức cách mạng tiêu biểu trong giai đoạn mới.
Thứ hai, kết hợp chặt chẽ giữa GDBD phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ” cho quân nhân với giáo dục chính trị, tư tưởng (GDCTTT).
Đây là những vấn đề có mối quan hệ chặt chẽ, thống nhất với nhau, cả về nội dung, phương thức, mục tiêu thực hiện. Thông qua công tác GDCTTT xây dựng tiền đề, cơ sở nhận thức, hình thành thế giới quan và phương pháp luận đúng đắn, tạo thuận lợi cho GDBD phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ” cho quân nhân, mặt khác, kết quả GDBD phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ” góp phần củng cố tính vững chắc, nâng cao chất lượng, hiệu quả của GDCTTT. Sự giác ngộ sâu sắc mục tiêu, lý tưởng cách mạng của Đảng giúp quân nhân nhận thức rõ tính tất yếu phải tu dưỡng, rèn luyện, nâng cao phẩm chất theo hình mẫu, chuẩn mực phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”, từ đó chủ động, tự giác phòng ngừa tác động tiêu cực từ mặt trái cơ chế thị trường, mở cửa hội nhập.
Để nội dung GDBD phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ” kết hợp có hiệu quả với GDCTTT và trở thành nề nếp, hiệu quả thiết thực, cấp ủy, chính ủy, chính trị viên, người chỉ huy, cơ quan chính trị các cấp cần quan tâm, xác định nội dung cụ thể trong kế hoạch công tác GDCTTT hằng năm. Tổ chức học tập nghiêm túc, đầy đủ chuyên đề toàn khóa và các chuyên đề hằng năm về học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; kết hợp với học tập các chuyên đề giữ vững và phát huy phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ” do Tổng cục Chính trị ban hành; nghiên cứu, xây dựng các chuyên đề tự xác định, bảo đảm tính thiết thực, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ của cơ quan, đơn vị. Chú trọng tổ chức các hoạt động sinh hoạt chính trị, tư tưởng, tọa đàm, diễn đàn thanh niên, từ đó thấm nhuần phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ” vào từng đối tượng. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, thực hiện tốt các hoạt động đánh giá, tổng kết, kịp thời biểu dương, khen thưởng các tập thể, cá nhân điển hình tiên tiến trong thực hiện cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh “Bộ đội Cụ Hồ”, tạo động lực để cán bộ, chiến sĩ rèn luyện, phấn đấu, giữ vững và phát huy phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”.
Thứ ba, quan tâm công tác giáo dục, phổ biến pháp luật, tăng cường quản lý quân nhân.
Công tác giáo dục, phổ biến pháp luật là một nội dung quan trọng của công tác GDCTTT, được Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, các cơ quan chức năng quan tâm, lãnh đạo, chỉ đạo thường xuyên nhằm nâng cao nhận thức, ý thức, chấp hành nghiêm pháp luật, kỷ luật cho cán bộ, chiến sĩ, giữ vững phẩm chất kỷ luật tự giác, nghiêm minh của “Bộ đội Cụ Hồ” trước những tác động của KTTT, góp phần quan trọng tạo nên sức mạnh chiến đấu của quân đội.
Theo đó, cần điều chỉnh theo hướng gia tăng dung lượng, thời lượng giáo dục pháp luật trong chương trình GDCTTT thường xuyên cho tất cả các đối tượng trong quân đội. Tiếp tục đổi mới nội dung, hình thức phổ biến, giáo dục pháp luật cho cán bộ, chiến sĩ; đa dạng hóa các hình thức tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, như: tổ chức các cuộc thi; tham gia các cuộc thi tìm hiểu pháp luật trên các nền tảng mạng do cơ quan chức năng phát động; tổ chức diễn đàn thanh niên, tọa đàm, liên hoan văn nghệ, trò chơi có nội dung tuyên truyền pháp luật; tổ chức cho cán bộ, chiến sĩ tham gia các buổi nói chuyện pháp luật, góp ý kiến vào một số dự thảo luật, tham dự một số vụ án xét xử lưu động của Tòa án Quân sự… để tạo ra nhiều “kênh” tác động đến nhận thức, nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật cho quân nhân. Thực hiện nền nếp Ngày Pháp luật ở các cơ quan, đơn vị nhằm tuyên truyền, phổ biến, giáo dục những nội dung văn bản quy phạm pháp luật mới ban hành có liên quan trực tiếp đến việc thực hiện nhiệm vụ quốc phòng – an ninh. Đẩy mạnh thực hiện các đề án giáo dục pháp luật trong giáo dục, đào tạo ở các nhà trường quân đội.
Trong quản lý quân nhân, cần đặc biệt chú trọng công tác quản lý tư tưởng, kỷ luật. Đây là vấn đề có tính cấp thiết, bởi trong điều kiện phát triển KTTT, nhiều yếu tố mới và phức tạp tác động vào tư tưởng, các quan hệ xã hội, đời sống sinh hoạt của quân nhân, cùng với đó sự bùng nổ của internet, mạng xã hội đặt ra những yêu cầu cao đối với công tác quản lý quân nhân, giữ vững phẩm chất, hình ảnh “Bộ đội Cụ Hồ”. Cấp ủy, cán bộ chủ trì, cơ quan chức năng cần thực hiện đúng chức trách, nhiệm vụ, thẩm quyền quản lý quân nhân ở từng cấp, từng cương vị, chấp hành nghiêm các nguyên tắc, thủ tục quản lý, nắm chắc cả số lượng, chất lượng, cơ cấu, phẩm chất, năng lực, kết quả công tác, các mối quan hệ xã hội và đời sống sinh hoạt của từng quân nhân thuộc thẩm quyền.
Quản lý chặt chẽ các hoạt động sử dụng internet, mạng xã hội, không để lộ lọt thông tin, hình ảnh, video về hoạt động quân sự, lan truyền thông tin sai sự thật, tiêu cực, làm ảnh hưởng đến hình ảnh, uy tín của quân đội. Đấu tranh, khắc phục biểu hiện buông lỏng quản lý, duy trì không nghiêm chế độ, nền nếp, các hành vi bao che, che dấu khuyết điểm, dung túng cho các sai phạm của quân nhân. Kết hợp quản lý cán bộ với quản lý đảng viên. Phát huy vai trò trách nhiệm, tính chủ động, tự giác của từng cán bộ, chiến sĩ trong việc tự quản lý bản thân nhằm nâng cao khả năng thích ứng, trên cơ sở đó, mỗi quân nhân có thể tự điều chỉnh để thích nghi, đồng thời tăng cường khả năng “tự miễn dịch” trước tác động từ mặt trái của KTTT hiện nay.
Thứ tư, xây dựng môi trường văn hóa quân sự tạo điều kiện thuận lợi cho giữ vững phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ” trước tác động của kinh tế thị trường.
Môi trường văn hóa quân sự là những giá trị vật chất, tinh thần được hình thành thông qua hoạt động quân sự, quốc phòng của quân đội, có vai trò quan trọng trong nuôi dưỡng, phát triển nhân cách quân nhân. Xây dựng môi trường văn hóa quân sự tốt đẹp, lành mạnh sẽ là nhân tố thuận lợi để GDBD, xây đắp nên tình đồng chí, đồng đội cao cả, thúc đẩy cán bộ, chiến sĩ rèn luyện, phấn đấu vươn lên, khắc phục mọi khó khăn; đồng thời, trực tiếp góp phần nâng cao chất lượng huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện, “mẫu mực, tiêu biểu”, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao. Môi trường văn hóa trong sạch, lành mạnh là bức tường thành vững chắc để củng cố, giữ vững phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”, vô hiệu hóa sự tác động tiêu cực của KTTT trong tình hình hiện nay. Theo đó, cần phát huy vai trò của các tổ chức lãnh đạo, chỉ huy, tổ chức quần chúng trong xây dựng môi trường văn hóa quân sự ở đơn vị quân đội. Chú trọng nội dung xây dựng môi trường văn hóa quân sự ở các cơ quan, đơn vị quân đội, gắn với thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, Chỉ thị số 855-CT/QUTW ngày 12/8/2019 của Quân ủy Trung ương về đẩy mạnh thực hiện Cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ” thời kỳ mới và thực hiện phong trào “toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”.
Xây dựng môi trường văn hóa quân sự phải tiến hành đồng bộ, toàn diện cả về phương diện vật chất và tinh thần, tập trung GDBD truyền thống chiến đấu anh dũng, vẻ vang của Quân đội nhân dân Việt Nam anh hùng; chăm lo xây dựng mối quan hệ đoàn kết, gắn bó đồng chí, đồng đội, giữa cấp trên với cấp dưới, giữa cán bộ với chiến sĩ, giữa chiến sĩ cũ với chiến sĩ mới, tạo thành một khối đoàn kết vững chắc, giúp nhau tiến bộ, cùng nỗ lực, cố gắng, hoàn thành tốt nhiệm vụ; xây dựng cảnh quan môi trường sáng, xanh, sạch, đẹp, tạo không gian để nuôi dưỡng tình cảm, gắn bó của cán bộ, chiến sĩ với đơn vị. Bên cạnh đó, bảo đảm đầy đủ đời sống vật chất, tinh thần của bộ đội, thường xuyên tổ chức các hoạt động văn hóa, thể thao, tạo sân chơi lành mạnh cho cán bộ, chiến sĩ, duy trì đời sống văn hóa lành mạnh, ngăn ngừa các tác động mặt trái KTTT xâm nhập đơn vị.
Thứ năm, đấu tranh với các biểu hiện chủ nghĩa cá nhân và những luận điệu xuyên tạc của các thế lực thù địch, phản động.
Chủ nghĩa cá nhân có tác hại vô cùng nguy hiểm, là kẻ thù không đội trời chung với đạo đức cách mạng. Sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh coi chủ nghĩa cá nhân là thứ giặc “nội xâm”. Người cho rằng, chừng nào còn chủ nghĩa cá nhân nó sẽ “ngăn trở” người cán bộ, đảng viên phấn đấu vì mục tiêu, lý tưởng của Đảng, của dân tộc, làm mất lòng tin của Nhân dân đối với Đảng, bởi “do cá nhân chủ nghĩa mà phạm nhiều sai lầm”2. Những tác động tiêu cực của KTTT là “mảnh đất” để chủ nghĩa nghĩa cá nhân sinh sôi, nảy nở. Do đó, đấu tranh quyết liệt với những biểu hiện chủ nghĩa cá nhân là trực tiếp giữ vững, phát huy phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”, làm cho truyền thống tốt đẹp của dân tộc, quê hương, gia đình, truyền thống vẻ vang của Quân đội, phẩm chất nhân cách của quân nhân cách mạng được nhân lên và lan tỏa trong cán bộ, chiến sĩ toàn quân; ngăn chặn, loại bỏ những quan điểm, suy nghĩ, hành động tiêu cực.
Muốn đẩy lùi chủ nghĩa cá nhân, đối với cấp ủy Đảng các cấp phải giữ vững nguyên tắc tập trung dân chủ; thường xuyên tự phê bình và phê bình nghiêm túc, đối chiếu với những quy định đảng viên không được làm, các biểu hiện suy thoái và chủ nghĩa cá nhân, phát hiện, chấn chỉnh, xử lý kịp thời, không để vi phạm nhỏ thành khuyết điểm lớn, tạo sự mất đoàn kết trong đơn vị. Đối với mỗi quân nhân, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý, chỉ huy các cấp phải không ngừng tu dưỡng, rèn luyện về đạo đức, lối sống, thực hiện triệt để trách nhiệm nêu gương, không xa vào chủ nghĩa cá nhân, độc đoán, chuyên quyền, quân phiệt, gia trưởng, xây dựng bầu không khí dân chủ, đoàn kết, kỷ luật trong đơn vị.
Cùng với “xây” bức tường chống chủ nghĩa cá nhân, phải kiên quyết đấu tranh làm thất bại âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch, phản động. Biện pháp tiến hành phải đồng bộ, quyết liệt, kịp thời, thống nhất từ trên xuống dưới, lấy “xây” là trọng tâm, giữ vững, phát huy phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ” là mục tiêu, động lực, góp phần xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao.
