Thiếu tá, ThS. Phạm Văn Phong
Học viện Chính trị, Bộ Quốc phòng
(Quanlynhanuoc.vn) – Xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị là vấn đề cơ bản, xuyên suốt quá trình xây dựng, chiến đấu, trưởng thành của Quân đội nhân dân Việt Nam. Hiện nay, xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị là nội dung đặc biệt quan trọng, góp phần xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện “mẫu mực, tiêu biểu”, nâng cao sức chiến đấu của các đơn vị trong quân đội, đáp ứng yêu cầu bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Trên cơ sở phân tích thực trạng, bài viết đề xuất giải pháp nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cán bộ, đảng viên ở các Trung đoàn bộ binh trong xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị thời gian tới.
Từ khóa: Vững mạnh về chính trị; Trung đoàn Bộ binh; cán bộ; đảng viên; quân đội; nhận thức; trách nhiệm.
1. Đặt vấn đề
Xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị là vấn đề cơ bản, xuyên suốt quá trình xây dựng, chiến đấu, trưởng thành của quân đội nhân dân nhằm giữ vững và tăng cường mục tiêu, lý tưởng chiến đấu của Đảng; là nhân tố quyết định thắng lợi mọi nhiệm vụ được giao. Vì vậy, nếu “Quân sự mà không có chính trị như cây không có gốc, vô dụng lại có hại”1.
Trước tình hình thế giới, khu vực, trong nước diễn biến phức tạp, khó lường, thời cơ, thuận lợi đan xen nguy cơ, thách thức, do vậy, yêu cầu của sự nghiệp cách mạng cũng như xây dựng Quân đội đặt ra ngày càng cao. Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng nêu rõ: “Xây dựng Quân đội nhân dân, Công an nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, một số quân chủng, binh chủng, lực lượng tiến thẳng lên hiện đại, tạo tiền đề vững chắc, phấn đấu năm 2030 xây dựng Quân đội nhân dân, Công an nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại; vững mạnh về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ”2.
Trong Quân đội nhân dân Việt Nam, trung đoàn bộ binh là loại hình đơn vị cơ sở nằm trong đội hình của các sư đoàn thuộc các quân khu, quân đoàn hoặc trực thuộc bộ chỉ huy quân sự tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Nhiệm vụ chính trị của các trung đoàn bộ binh hiện nay là huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, xây dựng chính quy, rèn luyện kỷ luật, đồng thời thực hiện các nhiệm vụ khác do cấp trên giao cho. Để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ ngày càng cao, đòi hỏi các trung đoàn bộ binh cần phải xây dựng vững mạnh toàn diện “mẫu mực, tiêu biểu”, trong đó, vững mạnh về chính trị là nội dung quan trọng hàng đầu. Nhận thức được điều đó, những năm qua, cấp ủy, chỉ huy, cơ quan chính trị các cấp đã chú trọng thực hiện các biện pháp nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho đội ngũ cán bộ, đảng viên – lực lượng có vai trò đặc biệt quan trọng trong xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị.
2. Thực trạng nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cán bộ, đảng viên ở các trung đoàn bộ binh trong xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị
Những năm qua, các cấp ủy, tổ chức đảng ở các trung đoàn bộ binh trong toàn quân làm tốt công tác giáo dục, quán triệt nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho mỗi cán bộ, đảng viên trong xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị. Các cấp ủy, tổ chức đảng đã bám sát vào các văn bản, chỉ thị của cấp trên để tuyên truyền, giáo dục cho cán bộ, đảng viên trong đơn vị nắm chắc các tiêu chuẩn, nội dung, biện pháp về xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị. Đó là: cấp ủy, chỉ huy các cấp đã tổ chức quán triệt sâu, kỹ Chỉ thị số 79/CT-BQP ngày 22/7/2022 của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng về việc xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện “mẫu mực, tiêu biểu”, Hướng dẫn số 1773/HD-CT ngày 21/10/2022 của Tổng cục Chính trị thực hiện Tiêu chuẩn 1 “Vững mạnh về chính trị” trong xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện “Mẫu mực, tiêu biểu”.
Cấp ủy, chỉ huy các trung đoàn bộ binh đã quán triệt sâu sắc các chỉ thị, nghị quyết, kết luận, hướng dẫn xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị và cụ thể hóa vào đơn vị, đề ra nhiều chủ trương biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo và triển khai tổ chức thực hiện chặt chẽ, hiệu quả. Vai trò, trách nhiệm của các cấp ủy, tổ chức đảng, chính ủy, chính trị viên, người chỉ huy, cơ quan chính trị và đội ngũ cán bộ chính trị các cấp trong lãnh đạo, chỉ đạo, hướng dẫn các cơ quan, đơn vị, xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị được phát huy và đề cao. Các Trung đoàn Bộ binh đã có sự đổi mới về hình thức, phương pháp tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cán bộ, đảng viên trong xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị và từng bước đi vào chiều sâu, đạt hiệu quả thiết thực. Do vậy, chất lượng xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị ở các trung đoàn bộ binh đã có sự chuyển biến tích cực.
Những năm qua, các cấp ủy, tổ chức đảng trong Quân đội nói chung và ở các trung đoàn bộ binh nói riêng đã “có nhiều đổi mới, sáng tạo trong công tác giáo dục chính trị, tư tưởng; chú trọng thực hiện “tự soi, tự sửa”. Các cấp ủy, tổ chức đảng quán triệt và thực hiện nghiêm túc, hiệu quả các chủ trương, giải pháp về xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh; giữ gìn phẩm chất, hình ảnh “Bộ đội Cụ Hồ”, trong bất luận hoàn cảnh nào, cán bộ, chiến sĩ trong toàn quân cũng luôn luôn kiên định, vững vàng, đoàn kết, thống nhất, khắc phục khó khăn, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao; phát huy tốt vai trò tiền phong, gương mẫu, trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên”3.
Tuy nhiên, bên cạnh những thành tích đã đạt được, vẫn còn một số hạn chế, khuyết điểm:
(1) Một số cấp ủy, tổ chức đảng, chỉ huy cơ quan, đơn vị nhận thức về vị trí, ý nghĩa, vai trò quan trọng của xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị có lúc chưa đầy đủ. Công tác thông tin, tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho cán bộ, đảng viên trong xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị ở một số cấp ủy, chi bộ hiệu quả chưa cao; nội dung, hình thức, phương pháp tiến hành chậm được đổi mới. Chất lượng xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị trên một số mặt, nội dung hoạt động còn hạn chế, nhất là việc giải quyết tình hình tư tưởng cho quân nhân… Do đó, kết quả xây dựng trung đoàn bộ binh vững mạnh về chính trị có mặt, có nội dung còn chưa đáp ứng yêu cầu xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện theo Chỉ thị số 79 ngày 22/7/2022 của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng.
(2) Công tác giáo dục chính trị, tư tưởng đối với cán bộ, đảng viên còn hạn chế. Thời gian qua “việc xử lý một số thông tin xấu độc trên không gian mạng chưa kịp thời, hiệu quả. Phương pháp nắm, quản lý, giải quyết tư tưởng bộ đội; tính chiến đấu, tự phê bình và phê bình của một số cán bộ, đảng viên còn yếu. Đặc biệt là trong quân đội còn một bộ phận cán bộ thiếu gương mẫu, nói chưa đi đôi với làm, ý thức kỷ luật kém, vi phạm kỷ luật, pháp luật. Còn có vụ việc nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng xảy ra nhưng chậm được phát hiện, xử lý, làm ảnh hưởng đến truyền thống, uy tín, danh dự của Quân đội”4 .
Nguyên nhân của những hạn chế trên là do: cấp ủy, chính ủy, chính trị viên, người chỉ huy, cơ quan chính trị ở một số đơn vị chưa quan tâm đúng mức đến việc nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cán bộ, đảng viên trong xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị. Việc tổ chức nghiên cứu, quán triệt, học tập các chỉ thị, nghị quyết, kết luận, hướng dẫn của cấp trên của một số cấp ủy, chỉ huy cơ quan, đơn vị chưa được thường xuyên, sâu rộng; chưa tạo được sự chuyển biến mạnh mẽ về ý thức, trách nhiệm và nghĩa vụ của cán bộ, đảng viên trong xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị; ý thức tự giác của một số cán bộ, đảng viên còn hạn chế, thiếu gương mẫu trong học tập, công tác… Vì vậy, cần có các giải pháp đồng bộ để nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cán bộ, đảng viên ở các trung đoàn bộ binh trong xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị trong giai đoạn hiện nay.
3. Giải pháp nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cán bộ, đảng viên ở các trung đoàn bộ binh trong xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị
Một là, tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, tổ chức đảng, chính ủy, chính trị viên, người chỉ huy và cơ quan chính trị các cấp đối với việc nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cán bộ, đảng viên trong xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị.
Đây là giải pháp quan trọng hàng đầu, bao trùm, xuyên suốt, có ý nghĩa quyết định đối với việc nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cán bộ, đảng viên trong xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị. Để thực hiện giải pháp này, đòi hỏi trước hết cấp ủy, tổ chức đảng, chính ủy, chính trị viên, người chỉ huy và cơ quan chính trị các cấp cần xác định rõ vai trò, trách nhiệm và sự cần thiết phải nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cán bộ, đảng viên trong xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị. Thường xuyên nghiên cứu, quán triệt sâu sắc các nghị quyết, chỉ thị của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, văn bản chỉ đạo, hướng dẫn của cơ quan chức năng về xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị.
Cấp ủy, chỉ huy các cấp cần có sự thống nhất cao về nhận thức, trách nhiệm, coi việc lãnh đạo, chỉ đạo nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cán bộ, đảng viên trong xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị là nhiệm vụ thường xuyên, trên cơ sở đó nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho mọi quân nhân trong đơn vị. Từ đó, cần đổi mới phong cách lãnh đạo, sâu sát cơ sở, thường xuyên nắm bắt, đánh giá đúng thực trạng nhận thức, trách nhiệm của cán bộ, đảng viên trong xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị ở cơ quan, đơn vị mình. Cơ quan chính trị kịp thời tham mưu cho đảng ủy, chỉ huy trung đoàn lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai các nội dung, biện pháp nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cán bộ, đảng viên trong xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị.
Hai là, tích cực đổi mới nội dung, đa dạng hóa các hình thức, phương pháp tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cán bộ, đảng viên trong xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị.
Đây là biện pháp giữ vai trò rất quan trọng trong nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cán bộ, đảng viên trong xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị. Về nội dung tuyên truyền, giáo dục phải toàn diện, có trọng tâm, trọng điểm. Trong đó, cấp ủy, chỉ huy các cấp tập trung tuyên truyền, giáo dục cho mọi cán bộ, đảng viên hiểu rõ vị trí, ý nghĩa, tầm quan trọng và tính tất yếu phải xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị; nắm vững mục đích, yêu cầu, chỉ tiêu, nội dung biện pháp xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị được thể hiện trong các nghị quyết, chỉ thị, hướng dẫn của cấp trên; về vị trí, vai trò, trách nhiệm của cấp ủy, chỉ huy các cấp và ý thức, trách nhiệm, tính tự giác của cán bộ, đảng viên trong quá trình tổ chức thực hiện nhiệm vụ xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị.
Về hình thức và phương pháp tuyên truyền, giáo dục phải đa dạng hoá theo hướng đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến nội dung xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị rộng rãi trên các trang tin của quân đội, trên Internet. Tiếp tục đổi mới, hoàn thiện và nhân rộng các hình thức, phương pháp tuyên truyền, giáo dục phong phú, hấp dẫn, dễ hiểu, dễ vận dụng đã thực hiện hiệu quả và bổ sung, hoàn thiện những hình thức, phương pháp tuyên truyền mới nhằm đa dạng hóa hơn nữa các hình thức, phương pháp tuyên truyền, đáp ứng yêu cầu nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cán bộ, đảng viên trong xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị. Coi trọng thực hiện tốt các hình thức, như: thông qua hoạt động giáo dục chính trị, tư tưởng, nhất là trong sinh hoạt chi bộ, sinh hoạt ngày chính trị và văn hóa tinh thần, trong giao ban, hội ý cho các đối tượng.
Cần chú trọng khai thác, sử dụng các phương tiện thông tin hiện đại, hình thức thông tin, tuyên truyền hấp dẫn, có sức thuyết phục cao để định hướng, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cán bộ, đảng viên trong xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị; gắn với việc tổ chức thực hiện phong trào thi đua quyết thắng và các phong trào, cuộc vận động trong đơn vị để thu hút đông đảo cán bộ, đảng viên tham gia, tạo ra hoạt động sôi nổi, có sức lan tỏa mạnh mẽ, có chiều sâu và hiệu quả, thiết thực. Thường xuyên cổ vũ, động viên, phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo, tự giác nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cán bộ, đảng viên trong xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị.
Ba là, phát huy vai trò của các tổ chức, trách nhiệm nêu gương của lãnh đạo, chỉ huy các cấp và tính tích cực, tự giác nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cán bộ, đảng viên trong xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị
Đây là giải pháp quan trọng, nhiệm vụ thường xuyên nhằm phát huy sức mạnh tổng hợp để nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cán bộ, đảng viên trong xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị. Cụ thể:
Thường xuyên chăm lo xây dựng các tổ chức đảng, tổ chức chỉ huy trong đơn vị thực sự trong sạch, vững mạnh.
Theo đó, cần tập trung xây dựng các tổ chức đảng, nhất là cấp ủy, chi bộ vững mạnh, thực sự là tổ chức lãnh đạo thực hiện tốt việc nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cán bộ, đảng viên trong xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị. Coi trọng nâng cao năng lực lãnh đạo toàn diện và sức chiến đấu của các cấp ủy, tổ chức đảng; chấp hành nghiêm các nghị quyết, chỉ thị của cấp trên. Thực hiện nghiêm các nguyên tắc tổ chức, sinh hoạt đảng, nâng cao chất lượng sinh hoạt cấp ủy, chi bộ. Xây dựng tổ chức chỉ huy đoàn kết, thống nhất trên cơ sở chức trách, nhiệm vụ được giao.
Cán bộ chỉ huy các cấp phải là lực lượng nòng cốt, gương mẫu đi đầu trong xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị cũng như các phong trào, các hoạt động của đơn vị; biết tổ chức, phát huy hết khả năng của đơn vị trong xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị và thực hiện các phong trào, các hoạt động đó. Phải nêu cao tinh thần trách nhiệm, có tác phong chính quy, ý thức tổ chức kỷ luật và quản lý tốt tình hình mọi mặt của đơn vị, bảo đảm cho đơn vị hoạt động có tổ chức và kỷ luật, làm cho mọi cán bộ, đảng viên luôn luôn sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Đồng thời, cán bộ chỉ huy luôn đổi mới, sáng tạo, quyết đoán, làm đúng chức trách, quyền hạn và dám chịu trách nhiệm; lấy chất lượng, hiệu quả công việc là chính, không hình thức để hoàn thành tốt chức trách, nhiệm vụ được giao.
Phát huy trách nhiệm nêu gương của lãnh đạo, chỉ huy các cấp, nhất là cán bộ chủ trì trong xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị.
Trách nhiệm nêu gương thể hiện ở sự mẫu mực về phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống, phong cách lãnh đạo, chỉ huy. Cán bộ lãnh đạo, chỉ huy các cấp cần thực hiện nghiêm Quy định số 08-QĐi/TW ngày 25/10/2018 của Ban Chấp hành Trung ương về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, trước hết là Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương. Việc nêu gương của người đứng đầu các cấp cần theo phương châm “trên làm gương mẫu mực, dưới tích cực làm theo” “trên trước, dưới sau”, “trong trước, ngoài sau”, “học tập đi đôi với làm theo”; nêu gương toàn diện trên các mặt tư tưởng chính trị; đạo đức, lối sống, tự phê bình và phê bình, trong quan hệ với Nhân dân, trách nhiệm trong công tác, ý thức tổ chức kỷ luật, đoàn kết nội bộ, trên tinh thần đổi mới lề lối làm việc, tôn trọng Nhân dân, gần Nhân dân và sát Nhân dân hơn; phải có bản lĩnh chính trị vững vàng, kiên quyết đấu tranh với các biểu hiện, quan điểm sai trái, thù địch, góp phần bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, có tinh thần cầu thị, lắng nghe ý kiến của mọi người, gương mẫu, trách nhiệm cao trong tự phê bình và phê bình, chống bệnh quan liêu, xa rời quần chúng.
Cần phát huy tính tích cực, tự giác nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cán bộ, đảng viên trong xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị. Mỗi cán bộ, đảng viên phải luôn ý thức được quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của mình; phải coi việc tự giáo dục, tự nâng cao nhận thức, trách nhiệm trong xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị trở thành một việc làm thường xuyên; nhận thức đúng về sự cần thiết phải xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị trong tình hình mới; đồng thời, phát huy tính chủ động trong tự học tập, nâng cao trình độ, kiến thức mọi mặt về xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị, làm cơ sở để vận dụng trong tham mưu, triển khai tổ chức thực hiện trên từng cương vị chức trách, nhiệm vụ được giao, phù hợp với tình hình thực tiễn ở cơ quan, đơn vị.
Thường xuyên làm tốt công tác kiểm tra, giám sát, đánh giá, sơ kết, tổng kết việc thực hiện nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cán bộ, đảng viên trong xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị.
Kiểm tra, giám sát, đánh giá, sơ kết, tổng kết là khâu quan trọng của toàn bộ hoạt động nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cán bộ, đảng viên trong xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị. Đó là trách nhiệm của các cấp ủy, chi bộ và của mọi cán bộ, đảng viên. Quá trình kiểm tra, giám sát, đánh giá cán bộ, đảng viên cần được thực hiện trong tất cả các khâu, các bước, các hoạt động công tác, ở mọi lúc, mọi nơi và trong mọi điều kiện hoàn cảnh.
Bên cạnh đó, các đơn vị cần làm tốt công tác sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm. Trên cơ sở đó đánh giá đúng ưu điểm, hạn chế, khuyết điểm và nguyên nhân, những khó khăn, vướng mắc, bất cập trong quá trình tổ chức thực hiện; phát hiện những tập thể, cá nhân có nhiều cách làm làm hay, hiệu quả để kịp thời biểu dương, phổ biến, nhân rộng. Mặt khác, phải kiên quyết nhắc nhở, chấn chỉnh những cán bộ, đảng viên có nhận thức lệch lạc, có khuyết điểm và biểu hiện vi phạm hoặc những nơi làm chưa tốt, trách nhiệm chưa cao; còn biểu hiện hình thức, đối phó, chưa mang lại hiệu quả thiết thực, chưa tạo thành phong trào rộng khắp trong mỗi cơ quan, đơn vị.
