Trịnh Thị Hường
NCS của Học viện Báo chí và Tuyên truyền
(Quanlynhanuoc.vn) – Xây dựng chữ Tín cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức hiện nay là vấn đề rất cần thiết. Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng: “cán bộ là cái gốc của mọi công việc,… muôn việc thành công hay thất bại, đều do cán bộ tốt hoặc kém”1. Do vậy, mỗi cán bộ trước hết, phải được dân tin, để được dân tin thì cán bộ phải giữ được chữ Tín trước Nhân dân. Xây dựng chữ Tín cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức không chỉ làm cho đội ngũ trong sạch mà còn góp phần vào công cuộc phòng, chống tham nhũng ở Việt Nam hiện nay.
Từ khóa: Cán bộ, công chức, viên chức; chữ Tín; xây dựng chữ Tín; phòng, chống tham nhũng.
1. Đặt vấn đề
Chủ tịch Hồ Chí Minh là người đã hội tụ đầy đủ tinh hoa văn hóa của nhân loại, Người hiểu sâu sắc về chữ Tín, sinh thời Người cho rằng:“Cán bộ là cái dây chuyền của bộ máy. Nếu dây chuyền không tốt, không chạy thì động cơ dù tốt, thì toàn bộ máy cũng bị tê liệt”2. “Làm cán bộ phải giữ được chữ Tín, có giữ được chữ Tín thì mới được dân tin, còn nếu “đảng viên nào không được dân tin, dân phục, dân yêu thì chưa xứng đáng là một người đảng viên của Đảng Lao động Việt Nam”3. Tiêu chuẩn để giữ chữ Tín của cán bộ là phải cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, trong mỗi hành động, cử chỉ phải luôn đặt lợi ích của dân tộc, Tổ quốc và Nhân dân lên trên hết, trước hết. Nói phải đi đôi với làm, kiên trì, nhẫn nại, không kiêu căng, dám xả thân vì sự nghiệp cách mạng.
Tư chất giữ được chữ Tín của người cán bộ được thể hiện thông qua các mối quan hệ với Đảng, Nhà nước, Nhân dân và cách thức ứng xử, giải quyết công việc trong mối quan hệ với Nhân dân, cơ quan, đơn vị và các tổ chức đoàn thể. Kế thừa tư tưởng Hồ Chí Minh, cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng cho rằng: “Bất cứ chính sách, công tác gì nếu có cán bộ tốt thì thành công… Không có cán bộ tốt thì hỏng việc”4. Do vậy, xây dựng chữ Tín cho đội ngũ cán bộ, công chức không những nâng cao chất lượng công vụ mà còn củng cố được niềm tin của Nhân dân đối với Đảng, Nhà nước.
2. Thực trạng việc xây dựng chữ Tín cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức hiện nay
Trong những năm gần đây Đảng và Nhà nước có nhiều văn bản về xây dựng chữ Tín cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức cả về phẩm chất và năng lực nhằm nâng cao uy tín của đội ngũ này đối với Đảng, Nhà nước và Nhân dân. Đã đạt được nhiều kết quả to lớn, đó là:
Thứ nhất, về phẩm chất. Đảng và Nhà nước đã xây dựng được một đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức tận tụy với công việc, trung thành tuyệt đối với Đảng, với Tổ quốc, với Nhân dân, giữ uy tín của người cán bộ lãnh đạo và trung thành với chế độ xã hội chủ nghĩa, kiên định lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội trên nền tảng của chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Tin tưởng vững chắc vào sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước. Gương mẫu đi đầu trong việc thực hiện các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, kiên định mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh” mà Đảng và Nhân dân đã lựa chọn, có lòng nhân ái, yêu thương con người, tận tụy với công việc, gần dân, vì Nhân dân phục vụ, biết phát huy sức mạnh của nhân dân trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa, tích cực chống tham nhũng và mọi biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”.
Thực hiện cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư; dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm trước chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mình vì lợi ích của tập thể, của đơn vị. Thực hiện tốt quy chế dân chủ ở cơ sở, minh bạch trong kê khai tài sản, nói đi đôi với làm, giữ chữ Tín trong mọi mối quan hệ, thực hiện kỷ luật, kỷ cương, pháp luật ở mọi lúc, mọi nơi. Có tinh thần cầu tiến, không ngừng tự phê bình và phê bình, chống chủ nghĩa cá nhân; bình tĩnh, tự tin sẵn sàng đối diện với những vấn đề nảy sinh trong quá trình thực hiện công vụ, không ngừng phát huy tinh thần sáng tạo trong hoàn cảnh mới.
Thứ hai, về năng lực. Đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức có trình độ chuyên môn cao đáp ứng được yêu cầu phát triển của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, có tư duy lý luận sắc sảo, biết vận dụng hệ thống lý luận vào hoạt động thực tiễn; có khả năng trừu tượng hóa, khái quát hóa các vấn đề của thực tiễn, tổng hợp thành hệ thống lý luận; có khả năng nắm bắt được các quy luật tất yếu; có tầm nhìn xa, trông rộng, tiên đoán được các vấn đề tất yếu sẽ xảy ra trong tương lai; có tư duy chiến lược hoạch định những kế hoạch có tính chất vượt trước.
Tuy nhiên bên cạnh những thành công đạt được trong việc xây dựng chữ Tín cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức thì vẫn còn bộc lộ một số hạn chế như:
(1) Trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo và thực thi công vụ vẫn còn “một bộ phận cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức chưa gương mẫu, chưa thực sự tôn trọng ý kiến, kiến nghị của Nhân dân và giải quyết kịp thời các quyền, lợi ích hợp pháp, nguyện vọng chính đáng của người dân”5. Một bộ phận cán bộ, công chức, viên chức chưa thực sự tận tâm với công việc, trong giải quyết các thủ tục hành chính vẫn còn xảy ra hiện tượng sách nhiễu người dân, kéo dài thời gian gây nhiều phiền toái cho dân.
(2) Một số cán bộ, công chức, viên chức lợi dụng chức vụ, quyền hạn được giao, thực hiện hành vi tham nhũng, hối lộ gây thất thoát của Nhà nước hàng ngàn tỷ đồng. Một bộ phận cán bộ, đảng viên, trong đó có cả cán bộ lãnh đạo, quản lý chưa nêu cao tinh thần trách nhiệm, thiếu gương mẫu, phai nhạt lý tưởng, giảm sút ý chí, sa vào chủ nghĩa cá nhân, nói chưa đi đôi với làm, vi phạm kỷ luật đảng, vi phạm pháp luật6.
Tình trạng tham nhũng, tiêu cực của một bộ phận cán bộ, công chức, viên chức vẫn diễn biến phức tạp, gây ra dư luận xấu trong xã hội, làm giảm lòng tin của Nhân dân đối với đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, nguy hiểm hơn nữa là làm giảm uy tín của Đảng đối với Nhân dân. Đơn cử trong năm 2023, cấp ủy, ủy ban kiểm tra các cấp đã thi hành kỷ luật 606 tổ chức đảng, hơn 24.160 đảng viên (tăng 12% về số đảng viên bị kỷ luật so với năm 2022). Trong đó, thi hành kỷ luật 459 đảng viên do tham nhũng, 8.863 đảng viên do suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, vi phạm những điều đảng viên không được làm7. Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã thi hành kỷ luật 19 cán bộ diện Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý. Trong đó, lần đầu tiên có 6 cán bộ bị xử lý kỷ luật do vi phạm trong kê khai tài sản, thu nhập. Cũng trong năm 2023, các cơ quan chức năng đã cho thôi giữ chức vụ, nghỉ công tác, bố trí công tác khác đối với 9 cán bộ diện Trung ương quản lý. Các địa phương đã cho từ chức, miễn nhiệm, bố trí công tác khác hơn 360 trường hợp sau khi bị kỷ luật, trong đó có 92 cán bộ thuộc diện tỉnh ủy, thành ủy quản lý. Tính từ đầu nhiệm kỳ Đại hội XIII đến nay, đã thi hành kỷ luật 105 cán bộ diện Trung ương quản lý, trong đó có 22 Ủy viên, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng8.
Năm 2024, các đại án tham nhũng liên quan đến cán bộ, công chức, viên chức vẫn chưa có dấu hiệu thuyên giảm, các đại án tham nhũng hàng ngàn tỷ đồng vẫn còn diễn biến phức tạp, như: Vụ án chủ tịch Tập đoàn Vạn Thịnh Phát tham ô hàng trăm nghìn tỷ đồng; chủ tịch Tập đoàn Tân Hoàng Minh; Tập đoàn Phúc Sơn; Tập đoàn Thuận An… Liên quan đến các đại án này có không ít cán bộ, công chức, viên chức bị kỷ luật trong đó có cả những cán bộ cao cấp.
(3) Một bộ phận cán bộ, công chức chưa tận tụy với công việc mà Đảng, Nhà nước, Nhân dân giao phó, đùn đẩy trách nhiệm, sợ việc, tránh né nhiệm vụ được giao. Một số còn cục bộ, lợi ích nhóm, bị cám dỗ bởi lợi ích vật chất, thờ ơ, vô cảm trước khó khăn, bức xúc của Nhân dân9. Một bộ phận cán bộ, công chức, viên chức chỉ vun vén lợi ích cá nhân, không thực sự quan tâm đến lợi ích của Nhân dân, những vấn đề liên quan đến trách nhiệm giải quyết cho Nhân dân họ tỏ ra vô cảm.
(4) Tình trạng chạy chức, chạy quyền, chạy luân chuyển… vẫn còn diễn ra ở một số cơ quan, đơn vị trong hệ thống chính trị, gây mất niềm tin vào công tác tổ chức của Đảng. Vấn nạn chạy chức, chạy quyền, chạy luân chuyển… đã được đề cập đến ở các nhiệm kỳ Đại hội XI và Đại hội XII. Hội nghị Trung ương 4 (khóa XII) của Đảng đã xem tình trạng thao túng trong công tác cán bộ; chạy chức, chạy quyền, chạy chỗ, chạy luân chuyển, sử dụng quyền lực được giao để phục vụ lợi ích cá nhân hoặc để người thân, người quen lợi dụng chức vụ, quyền hạn của mình để trục lợi bất chính là những biểu hiện cụ thể của sự suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống. Đến nay, mặc dù Trung ương đã có nhiều văn bản để khắc phục nhưng tình trạng này vẫn chưa có dấu hiệu chấm dứt.
Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng tiếp tục chỉ ra: “Việc thể chế hóa, cụ thể hóa chủ trương của Đảng về một số nội dung trong công tác cán bộ còn chậm, có nội dung chưa thống nhất giữa pháp luật của Nhà nước và quy định của Đảng”10. Đây cũng là một trong những kẽ hở trong công tác cán bộ để một bộ phận cán bộ công chức, viên chức có cơ hội thực hiện hành vi tham nhũng
(5) Tình trạng “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” ở một bộ phận cán bộ, công chức, viên chức làm mất lòng tin của Đảng, Nhà nước và Nhân dân. Một bộ phận cán bộ, công chức, viên chức có biểu hiện “tự diễn biến” nhận thức sai lệch về lý luận, tư tưởng chính trị của Đảng. Một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên, trong đó có những đảng viên giữ vị trí lãnh đạo, quản lý, kể cả một số cán bộ cao cấp, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống với những biểu hiện khác nhau về sự phai nhạt lý tưởng11. Tình trạng này mặc dù đã được đề cập từ Hội nghị lần thứ tư, Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI) nhưng đến nay vẫn còn diễn biến phức tạp. Tình trạng này diễn ra ở một bộ phận cán bộ, thậm chí ở một bộ phận cán bộ, công chức, viên chức thuộc lĩnh vực lý luận nghiên cứu, giảng dạy ở các cơ quan truyền thông. Tình trạng này ảnh hưởng rất lớn đến uy tín của Đảng, thậm chí ảnh hưởng đến sự tồn vong của chế độ.
3. Một số giải pháp xây dựng chữ Tín cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức
Để nâng cáo chữ Tín cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức cần tập trung thực hiện một số nội dung sau:
Thứ nhất, cần tiếp tục đẩy mạnh việc thực hiện học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức có phẩm chất đạo đức tốt, bản lĩnh chính trị vững vàng, lối sống trong sáng, lành mạnh trong mọi mối quan hệ xã hội; phát huy tinh thần tự giác, tự rèn luyện, tự sửa chữa, nghiêm khắc “tự soi, tự sửa” lại bản thân, có tinh thần đoàn kết, gắn bó với đồng chí, đồng nghiệp cùng nhau hoàn thành nhiệm vụ, không để lọt những loại cán bộ thụ động, bảo thủ, trì trệ.
Thứ hai, xây dựng đội ngũ cán bộ luôn phát huy tinh thần trách nhiệm với Nhân dân để được dân tin, dân yêu. Cán bộ muốn được dân tin, dân yêu thì phải gần dân, sát dân, trọng dân, gắn bó mật thiết với Nhân dân, biết đặt lợi ích của Đảng, Nhà nước và Nhân dân lên trên hết, trước hết. Tất cả những công việc được giao phải phấn đấu hoàn thành; tất cả các công việc của dân phải giải quyết nhanh chóng, đúng theo quy định của pháp luật, hợp với lòng dân. Người cán bộ, công chức, viên chức phải tận tụy với dân, kính trọng dân, học dân, làm cho dân tin; phải luôn tự coi trọng chữ Tín.
Thứ ba, mỗi cán bộ, công chức, viên chức phải thực hiện chữ Tín đối với Đảng. Để thực hiện tốt vấn đề này phải nghiêm túc thực hiện đúng Điều lệ của Đảng, giữ vững kỷ luật Đảng; nói, viết, làm theo đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; không được nói, viết, tuyên truyền quan điểm cá nhân không phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng dưới bất cứ hình thức nào.
Thứ tư, thường xuyên thanh tra, kiểm tra, giám sát, đánh giá kết quả thi hành công vụ của cán bộ, công chức, viên chức. Chú ý đến công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức, viên chức; phòng, chống những tiêu cực có thể nảy sinh khi họ đảm nhận trách nhiệm lãnh đạo, quản lý. Phải xử lý kỷ luật thật nghiêm những cán bộ tha hóa về đạo đức, vi phạm 19 điều đảng viên không được làm.
Thường xuyên thanh tra kiểm tra, giám sát thì mới xây dựng được một đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức trong sạch, vững mạnh đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ của cách mạng trong giai đoạn hiện nay. Trong công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật Đảng phải thực hiện kiên quyết, không có vùng cấm, dù ở cấp nào cũng phải kiên quyết xử lý.
4. Kết luận
Công tác xây dựng chữ Tín cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức là việc làm thường xuyên, bền bỉ, lâu dài. Quan tâm, chú trọng đến xây dựng chữ Tín chính là góp phần xây dựng đất nước bền vững, mạnh về kinh tế, văn hóa – xã hội, ổn định chính trị, quốc phòng, an ninh. Đồng thời, khi mỗi cán bộ, công chức, viên chức hội tụ đầy đủ, đúng nghĩa của chữ Tín sẽ còn là vấn đề nhân văn, vấn đề chính trị sâu sắc, bởi vì cán bộ, công chức, viên chức và tổ chức đã giữ được chữ Tín sẽ củng cố niềm tin của Nhân dân đối với Đảng cầm quyền.
Chú thích:
1, 2, 3. Hồ Chí Minh toàn tập (2011). Tập 5. H. NXB. Chính trị quốc gia Sự thật, tr. 314, 54, 190.
4. Nguyễn Phú Trọng (2021). Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. H. NXB. Chính trị quốc gia Sự thật, tr. 331.
5, 10. Đảng Cộng sản Việt Nam (2021). Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII. Tập I. H. NXB. Chính trị quốc gia Sự thật, tr. 89, 91.
6, 9. Ban Chấp hành Trung ương (khoá XIII) (2021). Kết luận số 21-KL/TW ngày 25/10/2021 về đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị; kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”
7, 8. Năm 2023, kỷ luật 19 cán bộ diện Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý. https://dangcongsan.vn/xay-dung-dang/nam-2023-ky-luat-19-can-bo-dien-bo-chinh-tri-ban-bi-thu-quan-ly-658953.htm.
11. Đảng Cộng sản Việt Nam (2007). Văn kiện Hội nghị lần thứ tư, Ban Chấp hành Trung ương (khóa XI). H. NXB. Chính trị quốc gia Sự thật, tr. 22.