TS. Phan Văn Hùng
Phó Trưởng ban, Ban Thi đua – Khen thưởng Trung ương
(Quanlynhanuoc.vn) – Ngày 15/6/2022 Luật Thi đua, khen thưởng được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (khóa XV) thông qua tại kỳ họp thứ 3 và có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2024. Luật Thi đua, khen thưởng năm 2022 đã bảo đảm mục tiêu thể chế hóa kịp thời, đầy đủ chủ trương, đường lối của Đảng; là văn bản pháp lý quan trọng nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về thi đua để công tác thi đua đi vào thực chất, thực sự là động lực thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội. Để phát huy hết tác dụng của công tác thi đua và tổ chức thực hiện pháp luật về thi đua trong tình hình mới, bài viết đề xuất một số khuyến nghị khoa học, yêu cầu các cơ quan nhà nước cần quan tâm thực hiện thời gian tới.
Từ khóa: Đổi mới công tác thi đua, khen thưởng, tạo động lực, thực chất.
1. Đối với Đảng, Quốc hội
Công tác thi đua nói chung, công tác thực hiện pháp luật về thi đua nói riêng ngày càng có vai trò quan trọng trong đời sống xã hội, trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, do đó Đảng cần thường xuyên quan tâm ban hành những chủ trương, chính sách, cơ quan nhà nước thể chế hoá thành các quy định pháp luật về thi đua làm cơ sở chính trị, pháp lý để các cấp, các ngành triển khai có hiệu quả các phong trào thi đua yêu nước, thực hiện tốt công tác khen thưởng đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.
2. Đối với Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ
Ban hành đầy đủ các văn bản pháp luật về thi đua, như: nghị định, nghị quyết, chỉ thị, quyết định để tạo thuận lợi trong quá trình triển khai thực hiện Luật Thi đua, khen thưởng năm 2022 và các chủ trương lớn của Đảng về thi đua. Chỉ đạo, đôn đốc các bộ, ban, ngành, địa phương tiếp tục xây dựng, ban hành các văn bản quy phạm pháp luật về thi đua theo thẩm quyền có liên quan đến triển khai thực hiện Luật Thi đua, khen thưởng năm 2022 và các văn bản hướng dẫn thi hành.
Đề xuất Bộ Chính trị tổng kết 10 năm thực hiện Chỉ thị số 34-CT/TW ngày 07/4/2014 của Bộ Chính trị về việc tiếp tục đổi mới công tác thi đua, khen thưởng, đồng thời ban hành Chỉ thị mới “Về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thi đua, khen thưởng trong tình hình mới”, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ hơn nữa về nhận thức của các cấp ủy đảng về thi đua; định hướng đổi mới thực hiện pháp luật về thi đua đáp ứng sự thay đổi của đất nước trong giai đoạn mới.
Căn cứ vào tình hình chính trị, phát triển kinh tế – xã hội, an ninh, quốc phòng của đất nước để tiếp tục phát động các phong trào thi đua cho phù hợp. Quan tâm, chỉ đạo các ngành, các cấp kiện toàn tổ chức bộ máy làm thi đua thống nhất từ trung ương đến địa phương đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ.
3. Đối với Bộ Nội vụ
Tiếp tục đôn đốc các bộ, ngành, địa phương triển khai thi hành Luật Thi đua, khen thưởng năm 2022 và các văn bản quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành cho cán bộ, công chức và Nhân dân.
Để thực hiện tốt chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước về thi đua (trong đó có tổ chức bộ máy), Bộ Nội vụ đề nghị các bộ, ban, ngành, địa phương tiếp tục tăng cường thực hiện nghiêm túc Thông báo số 120-TB/TW ngày 18/01/2013 của Bộ Chính trị và Chỉ thị số 34-CT/TW ngày 07/4/2014 của Bộ Chính trị về tiếp tục đổi mới công tác thi đua, khen thưởng “Tổ chức, bộ máy làm công tác về thi đua, khen thưởng ở trung ương và địa phương trước mắt giữ nguyên như hiện nay”; Thông báo số 890/VPCTN-TĐKT ngày 15/8/2024 của Văn phòng Chủ tịch nước về Kết luận của đồng chí Tô Lâm, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước tại buổi làm việc về công tác thi đua, khen thưởng.
Chú trọng việc tiếp tục thể chế hóa chủ trương của Đảng, hoàn thiện các quy định của pháp luật về thi đua, khen thưởng, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc phát sinh trong thực tế. Liên quan vướng mắc, những quan điểm chưa thống nhất trong cách hiểu và triên khai Luật Thi đua, khen thưởng năm 2022 và các quy định có liên quan, Chủ tịch nước đề nghị Bộ Nội vụ rà soát, tổng hợp, sớm có đề xuất, kiến nghị với cơ quan có thẩm quyền để giải quyết, tháo gỡ kịp thời. Tiếp tục quan tâm, củng cố tổ chức bộ máy có sự thống nhất và phát huy hơn nữa vai trò, vị trí, ý nghĩa đặc biệt của công tác thi đua, khen thưởng nhằm tạo sự thống nhất, ổn định từ trung ương đến địa phương.
Bộ Nội vụ xây dựng, trình Bộ Chính trị Đề án tổng kết 10 năm thực hiện Chỉ thị số 34-CT/TW ngày 07/4/2014 của Bộ Chính trị về việc tiếp tục đổi mới công tác thi đua, khen thưởng, đồng thời đề xuất ban hành Chỉ thị mới về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thi đua, khen thưởng trong tình hình mới.
Đổi mới công tác thẩm định khen thưởng, bảo đảm nguyên tắc của luật: khen thưởng kịp thời người trực tiếp lao động có nhiều sáng tạo, thông qua phát hiện điển hình tiên tiến để khen thưởng; khen thưởng đột xuất, khen thưởng tập thể, cá nhân ở vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn; khen thưởng đối với đại biểu Quốc hội chuyên trách, doanh nhân, doanh nghiệp, trí thức, nhà khoa học… Khen thưởng kịp thời để động viên các phong trào thi đua, thông qua phát hiện các điển hình tiên tiến là cá nhân, tập thể có nhiều thành tích trong thi đua học tập, lao động, sản xuất, kinh doanh và công tác. Hướng khen thưởng tập trung vào khen thưởng cho tập thể, cá nhân có nhiều sáng tạo, cách làm hay, có mô hình mới mang lại nhiều lợi ích cho xã hội.
Đẩy mạnh tập huấn đào tạo, bồi dưỡng, hướng dẫn nghiệp vụ cho cán bộ, công chức ngành Thi đua các cấp nhằm nâng cao năng lực tham mưu tổ chức các phong trào thi đua đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ.
Thẩm định, đề nghị trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ tặng danh hiệu thi đua, hình thức khen thưởng cho tập thể, cá nhân đúng quy định của pháp luật. Rà soát các thủ tục hành chính; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong thi đua; tiếp tục hoàn thiện phần mềm “Hệ thống quản lý hồ sơ khen thưởng điện tử ngành Thi đua”; tổ chức tập huấn, hướng dẫn triển khai thực hiện Luật Thi đua, khen thưởng và các văn bản hướng dẫn thi hành cho các bộ, ban, ngành, địa phương tạo sự thống nhất áp dụng thực hiện trên phạm vi toàn quốc. Nghiên cứu, thực hiện cung cấp một số dịch vụ công trực tuyến như cấp đổi hiện vật khen thưởng cho người dân, cơ quan, tổ chức.
Phối hợp chặt chẽ với cơ quan, tổ chức, cá nhân làm công tác thi đua của các bộ, ban, ngành, địa phương để giải quyết những khó khăn vướng mắc đến lĩnh vực thi đua. Đôn đốc các bộ, ngành, địa phương xây dựng kế hoạch cụ thể triển khai thực hiện Kế hoạch số 01/KH-HĐTĐKT ngày 20/5/2024 của Hội đồng Thi đua – Khen thưởng Trung ương về tổ chức Đại hội Thi đua yêu nước các cấp, các ngành tiến tới Đại hội Thi đua yêu nước lần thứ XI năm 2025; Quyết định số 23/QĐ-HĐTĐKT ngày 12/9/2024 của Hội đồng Thi đua – Khen thưởng Trung ương về phê duyệt kế hoạch hoạt động của Hội đồng Thi đua – Khen thưởng Trung ương từ nay đến hết năm 2025; tập trung chỉ đạo triển khai có hiệu quả các phong trào thi đua trọng tâm do Thủ tướng Chính phủ phát động như phòng trào thi đua: “Cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới”; “Đẩy mạnh phát triển kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại; thực hành tiết kiệm chống lãng phí”; “Vì người nghèo – Không để ai bị bỏ lại phía sau”; “Cán bộ, công chức, viên chức thi đua thực hiện văn hoá công sở”; “Cả nước thi đua xây dựng xã hội học tập, đẩy mạnh học tập suốt đời gia đoạn 2023 – 2030”; Cả nước chung tay “Xoá nhà tạm, nhà dột nát” trong năm 2025; Đợt thi đua cao điểm “500 ngày đêm hoàn thành 3.000 km đường cao tốc”. Qua đó đẩy mạnh công tác tuyên truyền, biểu dương, khen thưởng, tôn vinh các cá nhân, tập thể tiêu biểu, xuất sắc trong thực hiện các phong trào thi đua.
4. Đối với các bộ, ban, ngành, địa phương
Tiếp tục tăng cường vai trò lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy các cấp đối với công tác thi đua, khen thưởng theo Chỉ thị số 34-CT/TW ngày 07/4/2014 của Bộ Chính trị về tiếp tục đổi mới công tác thi đua, khen thưởng; gắn kết các phong trào thi đua yêu nước với việc thực hiện Kết luận số 01-KL/TW ngày 18/5/2021 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”; Nghị quyết số 04-NQ/TW (Khóa XI, XII) của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ, qua đó nâng cao chất lượng các phong trào thi đua, các cuộc vận động quần chúng của Đảng.
Tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng đối với thi đua; tiếp tục quán triệt, tuyên truyền chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của nhà nước về thi đua trong cán bộ, đảng viên và Nhân dân, làm chuyển biến nhận thức về vai trò, vị trí và tầm quan trọng của thi đua. Thông qua các phong trào thi đua, phải tạo được động lực cách mạng của quần chúng, phát huy được sức mạnh của khối đại đoàn kết dân tộc, vượt qua những khó khăn, thách thức, thực hiện thành công sự nghiệp đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế; người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị phải trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo và chịu trách nhiệm, hiệu quả thực hiện pháp luật về thi đua.
Tiếp tục triển khai Luật Thi đua, khen thưởng năm 2022 và các văn bản quy phạm pháp luật về thi đua, bám sát nội dung của luật và các văn bản quy định, hướng dẫn để xây dựng ban hành kịp thời các văn bản chỉ đạo, đôn đốc thi hành luật theo thẩm quyền, phù hợp với tình hình thực tiễn.
Các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương hằng năm cần ban hành chỉ thị của Tỉnh ủy, Thành uỷ về đổi mới công tác thi đua; về đổi mới, đẩy mạnh các phong trào thi đua. Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ban hành kế hoạch, công văn đôn đốc chỉ đạo, kiểm tra; quy định về thi đua để triển khai thực hiện Luật Thi đua, khen thưởng năm 2022 tại địa phương; quyết định thành lập, quy chế làm việc của Hội đồng Thi đua – Khen thưởng, Hội đồng sáng kiến…; quy chế làm việc và các văn bản quy phạm pháp luật về tổ chức các phong trào thi đua, công tác khen thưởng ở các lĩnh vực; quy chế quy định tiêu chí khen thưởng trong các phong trào thi đua chuyên đề; quyết định ban hành quy chế, bảng điểm cho các khối thi đua, xét công nhận sáng kiến, quy định về nông thôn mới, các tiêu chí khen chuyên đề, khen đột xuất; ban hành kế hoạch, văn bản, tiếp tục triển khai thực hiện Quyết định số 1526/QĐ-TTg ngày 09/12/2022 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Đề án “Tuyên truyền gương điển hình tiên tiến giai đoạn 2022 – 2025”.
Tiếp tục tuyên truyền, phổ biến Luật Thi đua, khen thưởng năm 2022; đồng thời tổ chức tập huấn cho đội ngũ cán bộ, công chức làm thi đua của bộ, ban, ngành, địa phương nắm bắt kịp thời và đầy đủ những quy định của luật, nghị định quy định chi tiết thi hành luật và các văn quy phạm pháp luật có liên quan.
Bố trí đội ngũ cán bộ, công chức làm thi đua bảo đảm chất lượng và số lượng để thực hiện tốt vai trò tham mưu tổ chức các phong trào thi đua và công tác khen thưởng; tăng cường các nguồn lực để bộ máy làm thi đua các cấp đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới.
Đẩy mạnh cải cách hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin trong thi đua, từ việc tiếp nhận hồ sơ khen thưởng, thẩm định hồ sơ khen thưởng đến việc thông báo kết quả khen thưởng hoàn toàn 100% điện tử và bảo đảm liên thông giữa các cơ quan, tổ chức, cá nhân. Phát huy vai trò của các ngành, các cấp, các đoàn thể và các kênh thông tin trong việc phát hiện các điển hình để khen thưởng. Chủ động phối hợp với các cơ quan liên quan và cơ quan thông tin, truyền thông kịp thời nắm bắt dư luận và công khai các tập thể, cá nhân được đề nghị khen thưởng theo quy định.
Nâng cao chất lượng hoạt động của Hội đồng Thi đua – Khen thưởng các cấp và vai trò tham mưu của cơ quan chuyên trách làm thi đua tại các bộ, ban, ngành, địa phương và tại các cơ quan, đơn vị trực thuộc.