(QLNN) – Là một trong những tỉnh đi đầu cả nước về triển khai chính phủ điện tử hướng tới chính phủ số, đến nay, 100% các thủ tục hành chính của tỉnh Quảng Ninh đã được tiếp nhận, giải quyết và được số hóa trên môi trường mạng. Tại Hội nghị Diễn đàn Cấp cao Công nghệ thông tin và Truyền thông Việt Nam, mô hình chính quyền điện tử của tỉnh Quảng Ninh đã được Chính phủ đánh giá cao và chọn làm mô hình điểm, làm nền tảng để đánh giá xây dựng mô hình chính quyền điện tử quốc gia. Tạp chí Quản lý nhà nước đã có cuộc phỏng vấn ông Nguyễn Đức Long – Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Ninh về nội dung này. Xin trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc.
PV: Thưa ông, tháng 11/2018 vừa qua, Quảng Ninh là tỉnh duy nhất của cả nước đã vinh dự được nhận giải thưởng ASOCIO 2018 dành cho “Chính phủ số xuất sắc” (Outstanding Digital Government) do Tổ chức Công nghiệp Điện toán châu Á – châu Đại Dương trao tặng, xin ông cho biết quá trình xây dựng chính quyền điện tử của tỉnh?
Ông Nguyễn Đức Long: xác định việc triển khai xây dựng chính quyền điện tử (CQĐT) là phù hợp với xu thế của thế giới, định hướng chỉ đạo của Chính phủ, quy hoạch, kiến trúc chung chính phủ điện tử tại Việt Nam, phù hợp với nhu cầu, yêu cầu của tỉnh, nguyện vọng, lợi ích của nhân dân, doanh nghiệp (DN), ngay từ năm 2012, chúng tôi đã phê duyệt Đề án Xây dựng CQĐT tỉnh Quảng Ninh tại Quyết định số 2459/QĐ-UBND, gồm 10 dự án và các chương trình, kế hoạch về đào tạo, tập huấn cho công dân và DN với tổng kinh phí hơn 400 tỷ đồng.
Có thể nói, việc ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT), xây dựng CQĐT hướng tới chính quyền số, cải cách hành chính (CCHC) sẽ tạo sự thuận lợi cho DN, cải thiện môi trường đầu tư nhằm đưa Quảng Ninh trở thành nơi đáng sống, điểm đến của du khách và nhà đầu tư.
Việc triển khai Đề án CQĐT đã làm thay đổi cơ bản nhận thức trong cán bộ, công chức, viên chức của tỉnh; tạo ra môi trường làm việc liên thông, hiện đại và chuyên nghiệp, tiết kiệm được thời gian, chi phí, nâng cao hiệu quả công việc, góp phần hình thành nền hành chính chuyên nghiệp; chất lượng phục vụ người dân, DN ngày càng được nâng cao.
Bên cạnh đó, CNTT đã thực sự trở thành hạ tầng quan trọng và gắn kết chặt chẽ mọi mặt kinh tế – xã hội, góp phần CCHC, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, nâng cao năng lực cạnh tranh, đóng góp tích cực trong việc cung cấp thông tin phục vụ người dân, giảm thiểu khoảng cách phát triển giữa thành thị và nông thôn, vùng sâu, vùng xa của tỉnh. Nhờ vậy, năm 2017, Quảng Ninh đứng đầu cả nước về chỉ số cạnh tranh PCI và chỉ số CCHC PAR Index.
Sau 6 năm (2012 – 2018) triển khai Đề án Xây dựng CQĐT, Quảng Ninh đã đạt được một số kết quả nổi bật, đó là: đã xây dựng được mạng diện rộng (WAN) trong phạm vi toàn tỉnh. Mạng WAN được thiết lập từ Trung tâm tích hợp dữ liệu đến toàn bộ các sở, ban, ngành; 14/14 huyện, thị xã, thành phố và 186/186 xã, phường, thị trấn; 100% cơ quan hành chính nhà nước từ cấp tỉnh đến cấp xã đều có mạng LAN; 100% cán bộ, công chức đều có máy tính kết nối mạng internet để thực hiện nhiệm vụ.
Đặc biệt, với 15 Trung tâm Hành chính công (HCC) trên toàn tỉnh được đưa vào phục vụ đã làm thay đổi căn bản hình ảnh, môi trường, cách thức tương tác với người dân, DN; giúp giảm trên 40% thời gian và số lần đi lại, giao dịch cho người dân, DN, giúp tiết kiệm chi phí xã hội gần 70 tỷ đồng/năm. Việc triển khai mô hình Trung tâm HCC của Quảng Ninh được coi là bước đột phá về công tác CCHC và hiện đại hóa nền hành chính, được Chính phủ và các bộ, ngành đánh giá cao, được nhiều tỉnh/thành phố tham quan và học tập kinh nghiệm.
Đặc biệt, Quảng Ninh đã xây dựng được mô hình kiến trúc CQĐT phù hợp với hướng dẫn của Bộ Thông tin và Truyền thông; xây dựng được nền tảng tích hợp, chia sẻ dữ liệu của tỉnh (Portal, BPM, ESB, SSO…) phục vụ kết nối, liên thông các hệ thống thông tin từ tỉnh đến xã, xây dựng thành phố thông minh. Quảng Ninh cũng là tỉnh đầu tiên triển khai thành công kết nối liên thông 4 cấp với Văn phòng Chính phủ.
Thực hiện chủ trương “Văn phòng không giấy tờ”, hiện nay, 100% các cơ quan hành chính nhà nước của tỉnh (575 đơn vị) đã tham gia vào hệ thống CQĐT (trên 20 nghìn tài khoản, trên 6 triệu lượt truy cập/năm), trên 90% văn bản được gửi nhận điện tử, liên thông trong phạm vi toàn tỉnh và với Văn phòng Chính phủ; giúp giảm trên 60% thời gian xử lý, giải quyết công việc. Từ năm 2016 đến nay, đã có trên 4 triệu lượt chuyển, nhận văn bản điện tử, giúp tiết kiệm thời gian, giảm chi phí hành chính cho các cơ quan hành chính nhà nước.
Bên cạnh đó, 100% các thủ tục hành chính (TTHC) được tiếp nhận, giải quyết và được số hóa trên môi trường mạng. Công tác quản lý, giải quyết TTHC cho người dân, DN được thực hiện tập trung, thống nhất, từ chỗ hầu như không có dịch vụ công trực tuyến mức độ 3 (năm 2015), đến nay, chúng tôi đã cung cấp trên 80% dịch vụ công trực tuyến mức độ 3 và 4 (1.515 dịch vụ), trong 2 năm triển khai đã có trên 33 nghìn hồ sơ trực tuyến.
PV: Việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong cung cấp dịch vụ công chính là để hướng tới sự hài lòng của người dân, có đúng không, thưa ông?
Ông Nguyễn Đức Long: Từ năm 2016 đến nay, tỉnh Quảng Ninh cung cấp các dịch vụ công tại địa chỉ http://dichvucong.quangninh.gov.vn, sử dụng tại 100% đơn vị có TTHC, bao gồm: 24 đơn vị cấp tỉnh; 14 UBND cấp huyện và 186 UBND xã, phường, thị trấn trên địa bàn tỉnh. Các dịch vụ công được chuẩn hóa theo tiêu chuẩn ISO 9001:2008, chuẩn hóa quy trình và đưa lên Cổng dịch vụ công ở các mức độ 1, 2, 3 và 4.
Hằng năm, tiếp nhận và giải quyết trên 600 nghìn lượt hồ sơ của tổ chức/người dân với tỷ lệ giải quyết đúng và trước hạn trên 95%. Cổng dịch vụ công này cho phép tổ chức/cá nhân trực tiếp theo dõi, tra cứu được tình hình xử lý khi nộp hồ sơ; đồng thời, hệ thống cũng tự động gửi tin nhắn đến điện thoại di động, gửi thư điện tử đến tổ chức, người dân đã đăng ký để theo dõi, tra cứu.
Bên cạnh đó, việc thực hiện gửi, nhận và trả kết quả giải quyết TTHC qua dịch vụ bưu chính công ích đã được triển khai thực hiện tại 100% các trung tâm HCC cấp tỉnh, cấp huyện và bộ phận tiếp nhận/trả kết quả hiện đại cấp xã để trả kết quả giải quyết hồ sơ cho DN/người dân tại trụ sở/nhà.
Hiện nay, ngoài kết quả bằng bản giấy, chúng tôi thực hiện trả kết quả giải quyết TTHC cho tổ chức, công dân bằng văn bản điện tử áp dụng chữ ký số có tính pháp lý tương đương như bản kết quả bằng văn bản giấy. Với bản kết quả này, công dân và tổ chức có thể sử dụng để giao dịch, giải quyết công việc ở bất kỳ đâu, bất cứ lúc nào thông qua môi trường mạng. Nhờ đó, nhiều người dân, tổ chức, DN đến giải quyết TTHC tại các Trung tâm HCC đều rất hài lòng.
Đặc biệt, Quảng Ninh xây dựng tổng đài HCC 1900558826 là nơi tiếp nhận, hỗ trợ, cung cấp các thông tin liên quan đến việc giải quyết TTHC tại các trung tâm HCC các cấp và bộ phận tiếp nhận, trả kết quả cấp xã cho tổ chức, cá nhân. Hằng năm, tiếp nhận và giải đáp thông tin về TTHC cho hơn 7.200 lượt công dân.
Bên cạnh đó, Quảng Ninh đã triển khai các dịch vụ số để phát triển giáo dục, phúc lợi xã hội và sức khỏe cộng đồng cho người dân. Những năm gần đây, chúng tôi đặc biệt quan tâm và có nhiều giải pháp tăng cường ứng dụng CNTT trong lĩnh vực giáo dục và y tế. Hiện nay, 100% các đơn vị giáo dục cũng như y tế của tỉnh có máy tính, mạng LAN, mạng internet tốc độ cao và sử dụng chữ ký số cũng như thực hiện trao đổi văn bản điện tử, kê khai thuế điện tử và bảo hiểm xã hội điện tử. Chúng tôi cũng đang tiếp tục thực hiện xây dựng giáo dục thông minh và bệnh viện thông minh thuộc Đề án triển khai mô hình thành phố thông minh tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2017 – 2020.
PV: Thưa ông, được biết Quảng Ninh đang tập trung các nguồn lực để xây dựng thành phố thông minh, mong ông chia sẻ với bạn đọc cả nước về nội dung này.
Ông Nguyễn Đức Long: Xây dựng thành phố thông minh/đô thị thông minh đang là xu thế tất yếu của thế giới và tại Việt Nam. Chúng tôi xác định việc xây dựng thành phố thông minh hướng tới “Đô thị thông minh bền vững”, ở đó, việc ứng dụng CNTT – truyền thông phải hướng đến cải thiện chất lượng cuộc sống, hiệu quả trong quản lý vận hành, cung cấp dịch vụ và mức độ cạnh tranh của đô thị, trong khi vẫn bảo đảm đáp ứng những nhu cầu của các thế hệ hiện tại và tương lai về mọi khía cạnh kinh tế, môi trường, văn hóa xã hội, phù hợp với chiến lược phát triển kinh tế gắn với chiến lược quốc gia về “tăng trưởng xanh”.
Với quan điểm nêu trên, trên cơ sở nghiên cứu học tập các mô hình thành phố thông minh/đô thị thông minh trên thế giới, với sự hỗ trợ của các tập đoàn hàng đầu Việt Nam về CNTT, năm 2016, chúng tôi đã phê duyệt và hiện đang triển khai Đề án mô hình thành phố thông minh với các mục tiêu chính:
(1) Xây dựng thành phố thông minh phải lấy người dân làm trung tâm (người dân vừa là người thụ hưởng, cũng là người đóng góp, xây dựng, phát triển các dịch vụ, thông qua việc sử dụng, phản hồi, cung cấp thông tin cho thành phố thông minh), các ứng dụng CNTT phải cải thiện và nâng cao tiện lợi cho người dân, DN, nâng cao năng lực quản lý, chất lượng hiệu quả các hoạt động kinh tế – xã hội, tạo môi trường, cuộc sống tươi đẹp;
(2) Thúc đẩy đổi mới và thực thi công bằng xã hội, tăng cường sự minh bạch và chịu trách nhiệm của cơ quan quản lý;
(3) Đến cuối năm 2020, thành phố Hạ Long cơ bản trở thành thành phố thông minh của Việt Nam; định hướng đến năm 2030, Quảng Ninh trở thành một thành phố thông minh, hiện đại của Việt Nam và cả khu vực ASEAN.
Trải qua một chặng đường dài, tháng 11/2018, tại Nhật Bản, Tổ chức Công nghiệp Điện toán châu Á – Thái Bình Dương đã vinh danh các cá nhân, tổ chức và DN xuất sắc tại 24 nền kinh tế thành viên ASOCIO, trong đó tỉnh Quảng Ninh đã trở thành đại diện duy nhất của Việt Nam được vinh danh ở hạng mục Chính quyền số. Đây là sự ghi nhận của cộng đồng quốc tế cho nỗ lực triển khai và ứng dụng Chính phủ số của Việt Nam những năm gần đây.
PV: Có thể thấy, Quảng Ninh đã đạt được rất nhiều thành tựu trong xây dựng chính quyền điện tử, tuy nhiên, trong quá trình triển khai công tác này, Quảng Ninh có gặp khó khăn gì không, thưa ông?
Ông Nguyễn Đức Long: Xây dựng CQĐT không phải là công việc có thể hoàn thành trong “một sớm một chiều”. Quá trình triển khai xây dựng CQĐT, chúng tôi cũng gặp không ít khó khăn:
Thứ nhất, việc liên thông, kết nối hệ thống một cửa điện tử của tỉnh với hệ thống một cửa điện tử của các bộ, ngành chưa được thực hiện, đặc biệt các ngành có nhiều hồ sơ như: Kế hoạch và Đầu tư, Tư pháp, Giao thông vận tải, Công an, Bảo hiểm…, do các bộ sử dụng phần mềm riêng, chưa sẵn sàng tích hợp, liên thông với hệ thống CQĐT của tỉnh, dẫn tới một công việc phải nhập liệu nhiều lần để thực hiện thống kê, báo cáo và theo dõi.
Hiện tại, hệ thống CQĐT tỉnh Quảng Ninh mới liên thông được với Văn phòng Chính phủ để gửi, nhận văn bản điện tử; còn với các bộ, ngành khác chủ yếu vẫn thực hiện việc gửi, nhận văn bản giấy.
Thứ hai, tỷ lệ người dân sử dụng dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, 4 còn thấp, dẫn đến chưa phát huy được tối đa tiện ích của Hệ thống CQĐT về lợi ích xã hội.
Thứ ba, đội ngũ cán bộ, công chức thuộc các đơn vị cấp xã, vùng sâu, vùng xa, hải đảo khai thác, sử dụng các ứng dụng (internet, máy tính) nói chung và các hệ thống thông tin còn nhiều hạn chế, chưa có thói quen ứng dụng CNTT trong công việc, ngại thay đổi lề lối làm việc.
Thứ tư, còn thiếu nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ quản trị, vận hành, khai thác các hệ thống thông tin đã được đầu tư, đặc biệt là cán bộ quản trị cho Trung tâm tích hợp dữ liệu tỉnh, quản trị mạng tại các địa phương.
PV: Với cương vị lãnh đạo, quản lý và trực tiếp chỉ đạo công tác này, theo ông, có thể rút ra những kinh nghiệm gì để xây dựng chính quyền điện tử thành công?
Ông Nguyễn Đức Long: Trước hết, lãnh đạo tỉnh phải có quyết tâm chính trị và tạo được sự đồng thuận cao, vì thay đổi mô hình xử lý, thay đổi lề lối làm việc, xây dựng CQĐT và Trung tâm HCC tại Việt Nam là điều mới, mạo hiểm, do đó đòi hỏi sự quyết tâm rất cao của lãnh đạo tỉnh.
Bên cạnh đó, phải tuyên truyền sâu rộng, nâng cao nhận thức đến toàn thể cán bộ, công chức, DN và người dân. Sự vào cuộc, tham gia của các cấp, các ngành, đơn vị liên quan phải thực sự tích cực và đồng thuận. Vì đây là công việc mới, khó khăn, phức tạp nên phải tăng cường truyền thông cũng như công tác chỉ đạo, hướng dẫn để các ngành, địa phương hiểu rõ, ủng hộ, vận động, thuyết phục người dân, DN cùng hưởng ứng, tham gia.
Một kinh nghiệm nữa là cần đào tạo, phát triển nguồn nhân lực CNTT cả về quản lý, triển khai và ứng dụng, đây là khâu quan trọng bảo đảm sự thành công của CQĐT và Trung tâm HCC. Đội ngũ cán bộ phải có chuyên môn nghiệp vụ vững, phong cách chuyên nghiệp và khoa học, năng lực quản lý tốt để thực hiện được mục tiêu “thẩm định và phê duyệt tại chỗ”, bảo đảm sự chính xác, khách quan, minh bạch, nâng cao sự hài lòng cũng như niềm tin cho người dân và DN.
Việc phát triển hạ tầng CNTT phải hiện đại và đi trước một bước, triển khai phần mềm ứng dụng vào đào tạo nguồn nhân lực đồng bộ. Đầu tư cho ứng dụng và phát triển CNTT phải có lộ trình thích hợp và phải huy động được mọi nguồn lực, việc bố trí nguồn vốn, ban hành các cơ chế, chính sách phải kịp thời, phù hợp, bảo đảm tiến độ triển khai.
Việc thành lập Ban quản lý điều hành dự án là đơn vị chuyên trách trong quản lý, triển khai Đề án do trực tiếp lãnh đạo tỉnh làm Trưởng ban là yếu tố quan trọng cho sự thành công của Đề án. Điều này giúp cho việc quản lý, tổ chức thực hiện, triển khai các chương trình, dự án được tập trung, chuyên sâu, đồng bộ và thống nhất, tiết kiệm về thời gian, tài chính.
PV: Vậy, đối với việc xây dựng chính quyền điện tử, ông thấy tiêu chí nào là quan trọng nhất và những định hướng mà tỉnh Quảng Ninh sẽ tập trung giải quyết trong thời gian tới?
Ông Nguyễn Đức Long: Theo tôi, bất cứ việc gì muốn thành công cũng phải bắt đầu từ yếu tố con người. Đặc biệt, trong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 diễn ra mạnh mẽ như hiện nay thì muốn thành công càng phải có đội ngũ nhân tài trí thức trong lĩnh vực khoa – học công nghệ làm nòng cốt, thúc đẩy tốc độ và chất lượng tăng trưởng.
Đối với việc xây dựng CQĐT, thời gian tới, chúng tôi sẽ tập trung vào một số nội dung sau:
Một là, tiếp tục triển khai xây dựng Đề án CQĐT giai đoạn II trên cơ sở phát huy hiệu quả, kết quả của giai đoạn I với mục tiêu nâng cao chất lượng phục vụ người dân, DN, CCHC; đồng thời là thành phần cốt lõi để triển khai mô hình thành phố thông minh tỉnh Quảng Ninh, góp phần vào phát triển kinh tế – xã hội, tạo môi trường sống trong sạch, an toàn, nhiều tiện ích, phục vụ tốt cho người dân, DN và khách du lịch.
Hai là, xây dựng bộ phận tiếp nhận và trả kết quả hiện đại tại 186 xã, phường, bảo đảm phục vụ người dân, DN; kết nối liên thông với Trung tâm HCC cấp huyện và tỉnh để thực hiện hiệu quả việc giải quyết TTHC từ cấp xã đến cấp tỉnh thống nhất, đồng bộ.
Ba là, nâng cao chất lượng hoạt động của các trung tâm HCC thông qua việc thực hiện ứng dụng hiệu quả CNTT trong giải quyết công việc, kết hợp với việc xây dựng đội ngũ cán bộ chuyên nghiệp và có kỹ năng cao cùng với việc thực hiện ủy quyền tối đa, coi đây là giải pháp chiến lược, đột phá trong CCHC nói chung và chuyên nghiệp hóa nền hành chính nói riêng.
Bốn là, tiếp tục hoàn thiện mô hình hoạt động Ban quản lý điều hành CQĐT bảo đảm thực hiện nhiệm vụ triển khai CQĐT và mô hình thành phố thông minh.
