(QLNN) – Chào đón Xuân mới Mậu Tuất – 2018, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Lê Vĩnh Tân đã dành cho Tạp chí Quản lý nhà nước cuộc trả lời phỏng vấn về những nội dung trọng tâm của Chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2011 – 2020. Xin trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc.
Phóng viên (PV): Thưa Bộ trưởng, với cương vị là Phó Trưởng Ban Thường trực Ban chỉ đạo cải cách hành chính (CCHC) của Chính phủ, xin Bộ trưởng chia sẻ với bạn đọc Tạp chí Quản lý nhà nước (QLNN) về công tác CCHC thời điểm hiện nay?
Bộ trưởng Lê Vĩnh Tân: Thực hiện Nghị quyết Đại hội XI của Đảng, tháng 11/2011, Chính phủ đã ban hành Chương trình tổng thể CCHC nhà nước giai đoạn 2011 – 2020, với hệ thống các giải pháp và mục tiêu cụ thể. Chương trình gồm 6 nội dung là: cải cách thể chế; cải cách thủ tục hành chính (TTHC); cải cách tổ chức bộ máy hành chính nhà nước; xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức (CBCCVC); cải cách tài chính công; hiện đại hóa hành chính. Chương trình có tính chiến lược, định hướng và chỉ đạo toàn diện cho công tác CCHC nhà nước trong thời gian 10 năm và được chia làm hai giai đoạn: giai đoạn I (2011 – 2015) và giai đoạn II (2016 – 2020).
Kết thúc giai đoạn I, chúng ta đã cơ bản hoàn thành các mục tiêu, nhiệm vụ đề ra, như hoàn thiện hệ thống thể chế, đặc biệt là thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa (XHCN); rà soát, hợp lý hóa trình tự giải quyết công việc, đơn giản hóa các TTHC, đẩy mạnh thực hiện cơ chế “một cửa”, “một cửa liên thông” tại các cơ quan hành chính nhà nước; đẩy mạnh phân cấp trung ương – địa phương trên tất cả các lĩnh vực quản lý, tăng cường sự tham gia của người dân vào sự giám sát các hoạt động quản lý của cơ quan và CBCCVC nhà nước; xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ CBCCVC; công tác thi tuyển, thi nâng ngạch công chức, viên chức, đề bạt, bổ nhiệm được thực hiện khá tốt…
Bộ Nội vụ, cơ quan thường trực của Ban Chỉ đạo CCHC của Chính phủ đã tích cực hướng dẫn, đôn đốc các bộ, ngành, địa phương nghiêm túc quán triệt triển khai thực hiện các nhiệm vụ CCHC theo quy định tại Nghị quyết số 30c/NQ-CP, Quyết định số 225/QĐ-TTg ngày 04/02/2016 của Thủ tướng Chính phủ tổ chức triển khai có hiệu quả Kế hoạch kiểm tra công tác CCHC năm 2017 và Kế hoạch hoạt động năm 2017 của Ban Chỉ đạo, công tác tuyên truyền CCHC.
Ban Cán sự đảng Bộ Nội vụ đã phối hợp với các cơ quan liên quan để xây dựng và trình Ban Cán sự đảng Chính phủ dự thảo Báo cáo tổng kết triển khai thực hiện Nghị quyết số 17-NQ/TW ngày 01/8/2007 Hội nghị lần thứ năm, Ban Chấp hành Trung ương khóa X về đẩy mạnh CCHC, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý của bộ máy nhà nước.
Bộ Nội vụ đã công bố kết quả Chỉ số CCHC năm 2016; phối hợp các cơ quan có liên quan đánh giá kết quả đo lường sự hài lòng của người dân, tổ chức đối với sự phục vụ của cơ quan hành chính nhà nước; tăng cường công tác kiểm tra CCHC. Đặc biệt, vừa qua Bộ đã tham mưu cấp có thẩm quyền trình Hội nghị Trung ương 6 khóa XII ban hành Nghị quyết số 19-NQ/TW ngày 25/10/2017 về tiếp tục đổi mới hệ thống tổ chức và quản lý, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập; tham gia với Ban Tổ chức Trung ương xây dựng, trình Hội nghị Trung ương 6 khóa XII ban hành Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 về một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; tham mưu Quốc hội ban hành Nghị quyết số 56/2017/QH14 về việc tiếp tục cải cách tổ chức bộ máy hành chính nhà nước tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả. Đã trình Chính phủ xem xét, ban hành Chương trình hành động của Chính phủ triển khai thực hiện 03 Nghị quyết nêu trên.
Có thể khẳng định rằng, CCHC trong thời gian qua đã đạt được kết quả toàn diện trên cả 6 nội dung. Thể chế của nền hành chính được cải cách và dần được hoàn thiện cơ bản phù hợp với yêu cầu chủ trương quan trọng của Đảng và cơ chế kinh tế thị trường định hướng XHCN, đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế.
Chất lượng giải quyết TTHC được nâng cao rõ rệt qua công tác kiểm soát, ban hành mới, rà soát, đơn giản hóa, công khai, minh bạch hóa TTHC. Cơ chế một cửa tiếp tục được nâng cao chất lượng, đạt hiệu quả tốt trong giải quyết TTHC cho người dân, tổ chức. Đã tăng cường đánh giá mức độ hài lòng của công dân, tổ chức, lấy đó làm thước đo về chất lượng phục vụ của cơ quan hành chính. Bộ máy hành chính từ Trung ương đến địa phương bước đầu đã phân định rõ nhiệm vụ, quyền hạn, cơ bản khắc phục tình trạng chồng chéo, bỏ trống chức năng, nhiệm vụ, phạm vi, đối tượng quản lý; cơ cấu bên trong đã có sự phân định rõ hơn giữa cơ quan quản lý và đơn vị sự nghiệp.
Công tác xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ CBCCVC có nhiều đổi mới; đã từng bước đáp ứng yêu cầu của nền kinh tế thị trường định hướng XHCN và hội nhập quốc tế. Ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động của cơ quan hành chính được triển khai một cách đồng bộ từ Trung ương đến địa phương, từng bước phấn đấu theo hướng “chính phủ điện tử”, “chính quyền điện tử”, nổi bật là hệ thống một cửa hiện đại cấp quận, huyện, phường, xã, mô hình Trung tâm hành chính công cấp tỉnh, cấp huyện.
Hiện nay, chúng ta đang thực hiện giai đoạn II (2016 – 2020) của Chương trình tổng thể CCHC nhà nước, với những giải pháp quyết liệt, đồng bộ để tiếp tục triển khai 06 nội dung là: Cải cách thể chế; cải cách TTHC; cải cách tổ chức bộ máy hành chính nhà nước; xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ CBCCVC; cải cách tài chính công; hiện đại hóa hành chính.
Với đà triển khai như hiện nay, đến năm 2020, chúng ta sẽ hoàn thành cơ bản nhiệm vụ xây dựng hệ thống pháp luật đồng bộ, thống nhất, khả thi, công khai, minh bạch, ổn định, dễ tiếp cận, với chi phí tuân thủ thấp, dựa trên hệ thống chính sách đã được hoạch định trong từng lĩnh vực phù hợp với mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội; hoàn thiện thể chế về sở hữu, doanh nghiệp nhà nước; xác định rõ vai trò quản lý của Nhà nước đối với vai trò chủ sở hữu tài sản, vốn của Nhà nước; hoàn thiện thể chế về tổ chức và kinh doanh vốn nhà nước.
Đẩy mạnh đơn giản hóa TTHC, cắt giảm chi phí tuân thủ TTHC trên tất cả các lĩnh vực… Phấn đấu mức độ hài lòng của người dân, doanh nghiệp về giải quyết TTHC đạt trên 80% vào năm 2020; hoàn thiện các quy định về phân cấp quản lý trung ương – địa phương trên các lĩnh vực quản lý nhà nước (QLNN) theo nguyên tắc cơ quan hành chính nhà nước cấp trên thực hiện những việc mà cơ quan hành chính nhà nước cấp dưới làm không hiệu quả. Xác định rõ ràng, minh bạch các mục tiêu, yêu cầu, nguyên tắc, điều kiện và chế tài các quy định phân cấp…
PV: Bên cạnh những kết quả đã đạt được trong công tác CCHC thời gian qua vẫn còn có những hạn chế, yếu kém, xin Bộ trưởng cho biết hướng giải pháp khắc phục trong thời gian tới?
Bộ trưởng Lê Vĩnh Tân: Trong thời gian vừa qua, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành Trung ương và chính quyền địa phương các cấp đã tập trung nguồn lực, tích cực đẩy mạnh CCHC, đặc biệt là cải cách TTHC. Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ đã làm việc với nhiều bộ, ngành, địa phương và đã chỉ đạo quyết liệt, đẩy mạnh cải cách TTHC trong lĩnh vực xây dựng, đất đai, đầu tư, kinh doanh, thuế, kho bạc, hải quan… nhằm tạo thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp, góp phần cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh, thúc đẩy tăng trưởng. Theo đánh giá của Ngân hàng Thế giới, môi trường kinh doanh của Việt Nam tăng 14 bậc so với năm 2016, xếp vị trí thứ 68/190 quốc gia và nằm trong nhóm dẫn đầu của các nước ASEAN; chỉ số năng lực cạnh tranh tăng 5 bậc (từ 60 lên 55/137 nền kinh tế).
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được thì công tác CCHC vẫn còn có nhiều thủ tục rườm rà, bất cập, gây khó khăn cho doanh nghiệp, nhất là những quy định liên quan đến kiểm tra chuyên ngành; việc ứng dụng công nghệ thông tin trong giải quyết TTHC chưa đồng bộ; triển khai dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, 4 ở nhiều nơi còn mang tính hình thức, chưa thực sự mang lại lợi ích cho người dân, doanh nghiệp; việc thực hiện cơ chế một cửa, cơ chế một cửa liên thông chưa có bước đột phá; chưa có quy định về các mô hình tổ chức và hoạt động của Trung tâm hành chính công cấp tỉnh.
Việc trả lời phản ánh, kiến nghị của người dân, doanh nghiệp tại nhiều bộ, ngành, địa phương còn chậm; một số nhiệm vụ CCHC chưa được triển khai theo đúng tiến độ và kế hoạch đã phê duyệt; công tác tuyển dụng, điều động, luân chuyển và bổ nhiệm cán bộ, công chức ở một số nơi còn chưa được thực hiện nghiêm túc; triển khai thực hiện cơ chế tự chủ tại các đơn vị sự nghiệp công lập vẫn còn nhiều bất cập; hiệu quả cung cấp dịch vụ công trực tuyến còn thấp; hạ tầng công nghệ thông tin chưa được triển khai đồng bộ, thống nhất tại các bộ, ngành, địa phương; công tác phối hợp giữa các cơ quan ngành dọc ở trung ương với các địa phương và việc phân cấp giữa các bộ, ngành với địa phương chưa được đẩy mạnh, dẫn đến kéo dài thời gian giải quyết công việc cho cá nhân, tổ chức.
Để tiếp tục đẩy mạnh CCHC trong thời gian tới, chúng ta cần phải tập trung vào một số nội dung chính sau:
Một là, phải tiếp tục đề cao trách nhiệm cá nhân của người đứng đầu các bộ, ngành, địa phương các cấp trong thực hiện nhiệm vụ CCHC. Tiếp tục rà soát các văn bản quy phạm pháp luật quy định về TTHC của các cơ quan nhà nước từ trung ương đến địa phương, bãi bỏ các TTHC đang gây trở ngại cho phát triển sản xuất – kinh doanh. Tổ chức thực hiện có hiệu quả cơ chế một cửa, một cửa liên thông trong giải quyết TTHC tại các cấp chính quyền, nhằm tạo chuyển biến tích cực trong giải quyết TTHC cho người dân và doanh nghiệp.
Hai là, tiếp tục xây dựng và hoàn thiện hệ thống thể chế, trong đó chủ yếu là thể chế kinh tế thị trường định hướng XHCN và thể chế về tổ chức, hoạt động của nền hành chính nhà nước. Hoàn thiện hệ thống thể chế, pháp luật của nền hành chính phù hợp với Hiến pháp năm 2013. Quan tâm tới chất lượng xây dựng hệ thống văn bản pháp luật theo hướng tạo môi trường bình đẳng các thành phần kinh tế để cải thiện môi trường kinh doanh. Bảo đảm thể chế đi vào cuộc sống và tạo điều kiện cho các thành phần kinh tế tự do cạnh tranh trên cơ sở của pháp luật. Tạo điều kiện cho địa phương chủ động, sáng tạo, khuyến khích phát triển.
Ba là, thực hiện mạnh mẽ, quyết liệt hơn nữa Nghị quyết số 39-NQ/TƯ ngày 17/4/2015 của Bộ Chính trị về tinh giản biên chế và cơ cấu lại đội ngũ CBCCVC và Chỉ thị số 02/CT-TTg ngày 06/01/2017 của Thủ tướng Chính phủ về đẩy mạnh thực hiện chủ trương tinh giản biên chế.
Đặc biệt là quán triệt và thực hiện nghiêm, có hiệu quả Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TƯ ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII “Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả”; Nghị quyết số 19-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII về “tiếp tục đổi mới hệ thống tổ chức và quản lý, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập”.
Bốn là, đẩy mạnh về phân cấp quản lý giữa Chính phủ và UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; xóa bỏ triệt để cơ chế xin – cho, lợi ích nhóm. Những nội dung này đã và đang được Đảng, Nhà nước tập trung chỉ đạo thực hiện quyết liệt và đã đạt được những kết quả nhất định.
Năm là, xây dựng và thực hiện chế độ công vụ thống nhất, dân chủ, công khai, minh bạch, đúng thẩm quyền và có sự kiểm tra, giám sát song song với việc tạo dựng cơ chế, chính sách nhằm phát huy năng lực của đội ngũ cán bộ, công chức. Tăng cường kỷ luật, kỷ cương hành chính trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, công vụ của đội ngũ CBCCVC; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, đề xuất xử lý nghiêm các hành vi nhũng nhiễu, gây khó khăn cho người dân và doanh nghiệp của CBCCVC.
Sáu là, triển khai xây dựng chính phủ điện tử, chính quyền điện tử theo Nghị quyết số 36a/NQ-CP ngày 14/10/2015 của Chính phủ. Theo đó, đẩy nhanh việc áp dụng công nghệ thông tin vào quản lý hành chính và sử dụng công nghệ thông tin một cách có hiệu quả trong công tác chỉ đạo, điều hành tập trung, thống nhất của Chính phủ và hệ thống hành chính các cấp. Đồng thời, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động của cơ quan hành chính nhà nước và trong giải quyết công việc của người dân, doanh nghiệp, bảo đảm tính hiệu quả, kịp thời, công khai, minh bạch trong thực thi công vụ, nâng cao chất lượng cung cấp dịch vụ công.
PV: Một nhiệm vụ rất quan trọng của CCHC giai đoạn II là nâng cao chất lượng đội ngũ CBCCVC, xin Bộ trưởng cho biết rõ hơn về nội dung này?
Bộ trưởng Lê Vĩnh Tân: Như đã đề cập ở trên, việc nâng cao chất lượng đội ngũ CBCCVC là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của CCHC giai đoạn II. Bởi vì, nếu chất lượng đội ngũ này không được nâng cao sẽ dẫn đến không đáp ứng được yêu cầu đề ra. Trong thời gian qua, chúng ta đã đề cao trách nhiệm và đạo đức công vụ, siết chặt kỷ luật, kỷ cương trong chỉ đạo, điều hành và thực thi công vụ của đội ngũ cán bộ, công chức.
Chúng ta đã bước đầu đổi mới, nâng cao chất lượng công tác thi tuyển, khuyến khích thi tuyển, hạn chế xét tuyển không qua thi; đổi mới, nâng cao chất lượng công tác thi nâng ngạch công chức; nhân rộng việc ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác tổ chức thi tuyển, thi nâng ngạch. Ban hành các quy định về thi tuyển, thi nâng ngạch công chức trên máy vi tính để làm cơ sở thực hiện thi tuyển, thi nâng ngạch trên máy vi tính tại các bộ, ngành, địa phương.
Áp dụng công nghệ thông tin, các mô hình, phương pháp, công nghệ hiện đại trong các hoạt động tuyển dụng, nâng ngạch, thăng hạng, đánh giá CBCCVC. Đổi mới công tác thống kê, báo cáo và quản lý hồ sơ công chức, viên chức. Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Bộ Chính trị tại Thông báo kết luận số 202-TB/TW ngày 26/5/2015 về Đề án “Thí điểm đổi mới cách tuyển chọn lãnh đạo quản lý cấp vụ, cấp sở, cấp phòng”, Bộ Nội vụ đã có Công văn số 2424/BNV-CCVC ngày 09/5/2017 hướng dẫn các bộ, ngành, địa phương triển khai thực hiện Đề án “Thí điểm đổi mới cách tuyển chọn lãnh đạo, quản lý cấp vụ, cấp sở, cấp phòng” tại 14 cơ quan Trung ương và 22 địa phương.
Trong năm 2017, Ban Tổ chức Trung ương và Bộ Nội vụ đã tiến hành tổ chức thi tuyển các chức danh lãnh đạo, quản lý. Bên cạnh đó, việc đào tạo, bồi dưỡng nhằm trang bị kiến thức, kỹ năng, phương pháp thực hiện nhiệm vụ trong hoạt động công vụ của cán bộ, công chức và hoạt động nghề nghiệp của viên chức, góp phần xây dựng đội ngũ CBCCVC chuyên nghiệp, có phẩm chất đạo đức tốt, có bản lĩnh chính trị và năng lực, đáp ứng yêu cầu phục vụ nhân dân, sự nghiệp phát triển của đất nước.
Đảng, Nhà nước cũng đã có nhiều nghị quyết, chỉ thị để chỉ đạo, gần đây nhất là Nghị định số 101/2017/NĐ-CP ngày 01/9/2017 của Chính phủ về đào tạo, bồi dưỡng (ĐTBD) CBCCVC. Nghị định đã nêu rất cụ thể về mục tiêu, nguyên tắc ĐTBD CBCCVC, đồng thời quy định về hình thức, chương trình, việc phân công tổ chức bồi dưỡng cho các cơ sở đào tạo, cấp đào tạo… Đây chính là “cẩm nang” để công tác ĐTBD CBCCVC thật sự đi vào quy chuẩn. CBCCVC phải được bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng chuyên ngành thường xuyên và là một tiêu chí bắt buộc hằng năm đối với CBCCVC.
PV: Thưa Bộ trưởng, Học viện Hành chính Quốc gia cần phải tập trung vào những nội dung cơ bản nào để góp phần đẩy mạnh chương trình CCHC giai đoạn II?
Bộ trưởng Lê Vĩnh Tân: Học viện Hành chính Quốc gia là trung tâm quốc gia về ĐTBD CBCCVC và nghiên cứu khoa học hành chính. Học viện không chỉ đơn thuần thực hiện nhiệm vụ ĐTBD CBCCVC mà còn là cơ quan tham mưu cho Bộ Nội vụ, Chính phủ về công tác ĐTBD nguồn nhân lực hành chính, tư vấn cho Chính phủ về công tác điều hành hành chính. Từ đó cho thấy, Học viện Hành chính Quốc gia có vai trò không nhỏ trong việc ĐTBD nguồn nhân lực chất lượng cao là những CBCCVC trong bộ máy cơ quan hành chính nhà nước.
Để thực hiện tốt vai trò của mình trong bối cảnh tăng cường hội nhập quốc tế, Học viện cần phải tập trung vào những nhiệm vụ chủ yếu, như: thường xuyên đổi mới chương trình, giáo trình, đa dạng hóa các loại hình đào tạo, bậc đào tạo, chú trọng tập trung vào các chương trình bồi dưỡng được cấp có thẩm quyền giao: bồi dưỡng kiến thức QLNN trước khi bổ nhiệm chức vụ lãnh đạo, quản lý; bồi dưỡng kiến thức QLNN theo tiêu chuẩn ngạch công chức, tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp viên chức, vị trí việc làm; bồi dưỡng kiến thức pháp luật về hành chính, QLNN cho đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp; bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng, nghiệp vụ quản trị hành chính; bồi dưỡng viên chức theo hạng và chức danh nghề nghiệp; bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng QLNN cho CBCCVC trong diện quy hoạch từ cấp huyện và tương đương trở lên; bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng QLNN; bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ phục vụ QLNN cho cán bộ, công chức cấp xã và các đối tượng khác do cấp có thẩm quyền giao; bồi dưỡng về hành chính, QLNN, chính sách công và phương pháp giảng dạy cho đội ngũ giảng viên, nghiên cứu viên ở các cơ sở ĐTBD CBCCVC và các đối tượng khác trên phạm vi cả nước và các chương trình bồi dưỡng khác do cấp có thẩm quyền giao. Đồng thời tiếp tục ưu tiên cho đào tạo sau đại học các chuyên ngành hành chính và QLNN.
Nhân dịp Năm mới 2018, thông qua Tạp chí QLNN, tôi mong Đảng ủy, Ban Giám đốc và tập thể các khoa, đơn vị, các tổ chức đoàn thể và từng cán bộ, giảng viên, viên chức và người lao động Học viện Hành chính Quốc gia phát huy truyền thống 59 năm xây dựng và phát triển, quyết tâm đổi mới mạnh mẽ hơn nữa mọi mặt hoạt động, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, phát huy vai trò của một trung tâm quốc gia, hướng đến tầm khu vực và quốc tế về nghiên cứu khoa học hành chính; về ĐTBD công chức, viên chức, cán bộ khoa học về hành chính và QLNN, đáp ứng yêu cầu CCHC, hướng tới xây dựng một nền hành chính nhà nước chuyên nghiệp, hiện đại, phục vụ nhân dân, thực hiện phương châm hành động của Chính phủ “Kỷ cương, liêm chính, hành động, sáng tạo, hiệu quả” để hoàn thành thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội năm 2018. Chúc Học viện Hành chính Quốc gia không ngừng lớn mạnh, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới.
PV: Xin trân trọng cảm ơn Bộ trưởng!
Quang Vinh thực hiện
Theo Tạp chí Quản lý nhà nước số 2/2018
