(Quanlynhanuoc.vn) – Sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh rất quan tâm đến đào tạo, rèn luyện đội ngũ cán bộ, đảng viên. Theo Người, “cán bộ là cái gốc của mọi công việc”1. Người chỉ rõ: “Một người cán bộ tốt phải có đạo đức cách mạng”2 và “Đạo đức đó không phải là đạo đức thủ cựu. Nó là đạo đức mới, đạo đức vĩ đại, nó không phải vì danh vọng của cá nhân, mà vì lợi ích chung của Đảng, của dân tộc, của loài người”3.
1. Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng (ĐĐCM) cán bộ, đảng viên (CBĐV) là kết tinh của trí tuệ Hồ Chí Minh, được hình thành, phát triển, hoàn thiện gắn liền với quá trình Người chuẩn bị về mọi mặt, tổ chức sáng lập, lãnh đạo và rèn luyện Đảng, trực tiếp đặt nền móng và góp phần to lớn xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam trở thành một Đảng chân chính, cách mạng, tiêu biểu cho trí tuệ, đạo đức, lương tâm và danh dự của dân tộc. Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục, rèn luyện ĐĐCM của CBĐV có vị trí đặc biệt quan trọng trong hệ thống tư tưởng của Người, chứa đựng giá trị lý luận và thực tiễn sâu sắc, là vấn đề căn cốt, là cái “gốc” trong công tác xây dựng Đảng.
Theo Người: “Đạo đức cách mạng là tuyệt đối trung thành với Đảng, với Nhân dân”4; “Bất kỳ ở cương vị nào, bất kỳ làm công việc gì đều không sợ khó, không sợ khổ, đều một lòng một dạ phục vụ lợi ích chung của giai cấp, của nhân dân, đều nhằm mục đích xây dựng chủ nghĩa xã hội”5. Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh, người có đạo đức cách mạng thì mới hy sinh tận tuỵ với cách mạng, mới lãnh đạo được quần chúng đưa cách mạng tới thắng lợi hoàn toàn6. ĐĐCM là hết sức cần thiết cho tất cả mọi người và đặc biệt cần thiết cho người CBĐV, “Cũng như sông thì có nguồn mới có nước, không có nguồn thì sông cạn. Cây phải có gốc, không có gốc thì cây héo. Người cách mạng phải có đạo đức, không có đạo đức thì dù tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân”7. Trong Di chúc thiêng liêng để lại, Người căn dặn: “Đảng ta là một đảng cầm quyền. Mỗi đảng viên và cán bộ phải thật sự thấm nhuần đạo đức cách mạng, thật sự cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư. Phải giữ gìn Đảng ta thật trong sạch, phải xứng đáng là người lãnh đạo, là người đầy tớ thật trung thành của nhân dân”8. ĐĐCM là đạo đức xã hội chủ nghĩa, kết tinh giá trị đạo đức tiến bộ của nhân loại. Đó là đạo đức hành động, đạo đức thực tiễn, đạo đức hướng đến phục vụ xã hội, phục vụ con người; nó là giá trị, động lực của sự phát triển xã hội.
Trái ngược với ĐĐCM đó là chủ nghĩa cá nhân, muốn nâng cao ĐĐCM phải quét sạch chủ nghĩa cá nhân. Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ: “Chủ nghĩa cá nhân là một trở ngại lớn cho việc xây dựng chủ nghĩa xã hội. Cho nên thắng lợi của chủ nghĩa xã hội không thể tách rời thắng lợi của cuộc đấu tranh trừ bỏ chủ nghĩa cá nhân”9. “Muốn xây dựng xã hội chủ nghĩa phải có tinh thần xã hội chủ nghĩa, muốn có tinh thần xã hội chủ nghĩa phải đánh bại chủ nghĩa cá nhân”10. “Tẩy rửa chủ nghĩa cá nhân và nâng cao đạo đức cách mạng”11 là một trong những vấn đề chiến lược, căn cốt quyết định sự thành bại của cách mạng.
Tổ chức cơ sở đảng (TCCSĐ) là nền tảng của Đảng, hạt nhân chính trị, cầu nối giữa Đảng với Nhân dân, bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng ở cơ sở. Thời gian qua, việc nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của TCCSĐ và chất lượng đội ngũ CBĐV, nhất là việc giáo dục, rèn luyện ĐĐCM của CBĐV luôn được Đảng ta coi trọng và xác định là nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên. Qua đó, góp phần ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ. Chất lượng đội ngũ đảng viên chuyển biến tích cực, trình độ học vấn, chuyên môn, lý luận chính trị được nâng cao hơn. Phần lớn đảng viên luôn nêu cao tinh thần trách nhiệm, có ý thức rèn luyện bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức, lối sống, tự phê bình và phê bình, tiên phong, gương mẫu xây dựng mối quan hệ mật thiết với Nhân dân12.
Tuy nhiên, việc giáo dục, rèn luyện ĐĐCM của CBĐV ở TCCSĐ còn những hạn chế, yếu kém, dẫn đến một bộ phận đảng viên phai nhạt lý tưởng cách mạng, thiếu bản lĩnh chính trị, đấu tranh tự phê bình và phê bình yếu; suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, vi phạm nguyên tắc, kỷ luật đảng, vi phạm pháp luật13. Tình trạng đó đã và đang làm ảnh hưởng vai trò lãnh đạo của TCCSĐ, làm tổn thương tình cảm và suy giảm niềm tin của Nhân dân đối với Đảng, là một nguy cơ trực tiếp đe dọa sự tồn vong của Đảng và chế độ. Do đó, hơn lúc nào hết, đòi hỏi phải đẩy mạnh hơn nữa công tác xây dựng TCCSĐ, đặc biệt là phát huy vai trò, trách nhiệm của TCCSĐ trong giáo dục, rèn luyện ĐĐCM của CBĐV theo tư tưởng Hồ Chí Minh để xây dựng đội ngũ CBĐV có đủ phẩm chất, năng lực, uy tín đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ.
2. Để phát huy vai trò, trách nhiệm của TCCSĐ trong giáo dục, rèn luyện ĐĐCM của CBĐV theo tư tưởng Hồ Chí Minh, cần thực hiện tốt một số giải pháp sau:
Một là, tăng cường giáo dục, nâng cao nhận thức, trách nhiệm, tình cảm của CBĐV về ĐĐCM và vai trò của ĐĐCM đối với người CBĐV, với sự tồn vong của Đảng, của chế độ và với sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội. Đây là yếu tố đặc biệt quan trọng trong nâng cao ĐĐCM của CBĐV. Nhận thức đúng đắn vấn đề sẽ là tiền đề, cơ sở hành động theo đúng chuẩn mực ĐĐCM.
Theo đó, các cấp ủy, tổ chức đảng và CBĐV cần tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; nâng cao lập trường và bản lĩnh chính trị, năng lực chuyên môn, tính chiến đấu, gương mẫu của các cấp ủy, tổ chức đảng và của mỗi CBĐV, trước hết là người đứng đầu, cán bộ lãnh đạo, quản lý chủ chốt các cấp ở cơ sở. Tăng cường giáo dục và rèn luyện CBĐV, bảo đảm lý luận gắn liền với thực tiễn; học đi đôi với hành. Chú trọng xây dựng đội ngũ CBĐV thực sự tiên phong, gương mẫu, tiêu biểu về phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống; có ý thức tổ chức kỷ luật; có trình độ năng lực và phương pháp, tác phong công tác tốt; có tinh thần trách nhiệm cao, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao.
Tạo điều kiện thuận lợi cho CBĐV học tập, rèn luyện nâng cao phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống, trình độ… Quan tâm giúp đỡ, động viên CBĐV tự rèn luyện, khuyến khích đổi mới, sáng tạo, vì lợi ích chung; xây dựng kế hoạch tự phấn đấu vươn lên, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Tiếp tục thực hiện hiệu quả Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI, XII, XIII) về công tác xây dựng Đảng; Nghị quyết số 21-NQ/TW ngày 16/6/2022 của Ban Chấp hành Trung ương về tăng cường củng cố, xây dựng TCCSĐ và nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên trong giai đoạn mới; Chỉ thị số 05-CT/TW ngày 15/05/2016 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh và Kết luận số 01-KL/TW ngày 18/5/2021 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW; Quy định số 08-QĐi/TW, ngày 25/10/2018 của Ban Chấp hành Trung ương về trách nhiệm nêu gương của CBĐV, trước hết là Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương…
Hai là, mỗi CBĐV, mỗi TCCSĐ phải nghiêm túc thực hiện tự phê bình và phê bình. Tự phê bình và phê bình là nguyên tắc phát triển của Đảng, là vũ khí sắc bén trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Đó là “phương thuốc hay nhất” giúp cho toàn Đảng và mỗi đảng viên sửa chữa khuyết điểm, phát huy ưu điểm, tiến bộ không ngừng, ngày một mạnh thêm. Bởi vậy, việc tự phê bình và phê bình cần được thực hiện nghiêm túc, có lý, có tình. Trước hết, cán bộ lãnh đạo, quản lý, người đứng đầu cần nêu gương tự phê bình và nêu gương tiếp thu, “tự soi, tự sửa” theo ý kiến phê bình đúng đắn. Như Chủ tịch Hồ Chí Minh từng chỉ rõ: “Một Đảng có gan thừa nhận khuyết điểm của mình, vạch rõ những cái đó, vì đâu mà có khuyết điểm đó, xét rõ hoàn cảnh sinh ra khuyết điểm đó, rồi tìm kiếm mọi cách để sửa chữa khuyết điểm đó. Như thế là một Đảng tiến bộ, mạnh dạn, chắc chắn, chân chính”14. Thực hiện tự phê bình và phê bình để mỗi CBĐV và TCCSĐ “tự gột rửa” là một giải pháp căn cơ, chiến lược trong xây dựng ĐĐCM của Đảng.
Ba là, cụ thể hóa, thể chế hóa nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng về ĐĐCM thành các quy định, quy chế, nội quy một cách chi tiết, chặt chẽ, dễ nhớ, dễ làm, dễ kiểm tra, giám sát, đánh giá. Cấp ủy, TCCSĐ cần tiếp tục quán triệt, thực hiện nghiêm túc các quy định về trách nhiệm nêu gương của CBĐV. Trên cơ sở đó, mỗi cấp ủy, tổ chức đảng cần quán triệt, cụ thể hóa, xây dựng thành các quy định cụ thể về tính tiên phong, gương mẫu, trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ của từng địa phương, cơ quan, đơn vị, phù hợp mỗi CBĐV trên từng cương vị công tác. Qua đó, tạo nền tảng để mỗi CBĐV phấn đấu, tu dưỡng, rèn luyện bản thân về mọi mặt; tự soi, tự điều chỉnh bản thân trong quá trình tu dưỡng, rèn luyện và thực hiện chức trách, nhiệm vụ.
Bốn là, tạo môi trường, động lực để CBĐV rèn luyện ĐĐCM, nâng cao năng lực, phát huy tính tiên phong, gương mẫu, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới. Theo đó, các cấp ủy, tổ chức đảng, lãnh đạo địa phương, cơ quan, đơn vị cần tập trung tạo điều kiện, vận động CBĐV rèn luyện ĐĐCM trong sáng, nêu cao tinh thần trách nhiệm, phát huy tính tiên phong, gương mẫu và trách nhiệm nêu gương, phát huy năng lực, tích cực lao động sáng tạo, hoàn thành tốt nhiệm vụ chuyên môn. Tổ chức phát động các phong trào thi đua yêu nước, phát huy sáng kiến, cải tiến lề lối làm việc. Kịp thời biểu dương, tôn vinh và nhân rộng các nhân tố mới, các điển hình tiên tiến trong học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh nhằm khơi dậy tinh thần tự giác, ý chí tự lực, tự cường, nỗ lực vươn lên. Đây là một trong những yếu tố quan trọng, có tác dụng nêu gương, khơi dậy tinh thần thi đua sôi nổi, rộng khắp, để thi đua trở thành động lực mạnh mẽ góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ được giao.
Năm là, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát; kịp thời xử lý CBĐV vi phạm. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật của Đảng và đấu tranh phòng, chống quan liêu, tham nhũng, tiêu cực, kiên quyết sàng lọc, loại bỏ những CBĐV thoái hóa, biến chất ra khỏi đội ngũ CBĐV. Các cấp ủy, tổ chức đảng cần tập trung kiểm tra, giám sát việc chấp hành Điều lệ Đảng, nghị quyết, chỉ thị, quy định của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; việc chấp hành nguyên tắc tập trung dân chủ, quy chế làm việc, chế độ công tác; thực hiện dân chủ trong Đảng, giữ gìn đoàn kết nội bộ, rèn luyện phẩm chất đạo đức, lối sống của CBĐV; thực hành tiết kiệm, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí.
Bên cạnh đó, cần tăng cường kiểm tra, giám sát các tổ chức đảng, người đứng đầu, cán bộ chủ chốt ở những lĩnh vực, địa bàn, vị trí công tác dễ xảy ra tham nhũng, tiêu cực, nơi người dân có nhiều bức xúc, dư luận quan tâm. Nâng cao hiệu quả hoạt động giám sát của cấp ủy, ủy ban kiểm tra đảng ủy cơ sở, coi trọng giám sát chuyên đề. Tăng cường sự phối hợp của Đảng, Nhà nước và Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị – xã hội ở cơ sở để phát huy sức mạnh tổng hợp và nâng cao hiệu lực giám sát, tránh chồng chéo, trùng lặp. Đồng thời, tích cực đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch; phối hợp với các cơ quan liên quan để xử lý và đề xuất xử lý kịp thời những CBĐV suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, các biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”.
Sáu là, phát huy tính tích cực, tự học, tự giáo dục, rèn luyện ĐĐCM của CBĐV. Tăng cường bồi dưỡng các kỹ năng tự học tập, tu dưỡng, rèn luyện qua các hoạt động thực tiễn để mỗi CBĐV tự điều chỉnh, sửa mình cho phù hợp với những tiêu chí, yêu cầu đòi hỏi khách quan của tình hình, nhiệm vụ mới. Việc tự học tập, tu dưỡng, rèn luyện ĐĐCM phải trở thành nhu cầu trực tiếp, thói quen trong nhận thức và hành động của mỗi CBĐV. Luôn bám sát thực tiễn đời sống xã hội và thông qua các hoạt động thực tiễn thực hiện nhiệm vụ để giáo dục tinh thần tự giác học tập, tu dưỡng, rèn luyện
Bảy là, dựa vào Nhân dân để rèn luyện, đánh giá, thử thách, nâng cao ĐĐCM của CBĐV. Một trong những bài học kinh nghiệm mà Đại hội XIII của Đảng đã khẳng định là: “Trong mọi công việc của Đảng và Nhà nước, phải luôn quán triệt sâu sắc quan điểm “dân là gốc“; thật sự tin tưởng, tôn trọng và phát huy quyền làm chủ của nhân dân, kiên trì thực hiện phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”. Nhân dân là trung tâm, là chủ thể của công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”15. Do vậy, cần dựa vào Nhân dân và đề cao trách nhiệm của Nhân dân trong kiểm tra, giám sát, đánh giá, nhận xét phẩm chất đạo đức, các mối quan hệ với quần chúng của CBĐV. Lấy sự hài lòng, tin tưởng của quần chúng nhân dân là một trong những tiêu chuẩn, thước đo đánh giá phẩm chất đạo đức, năng lực công tác của CBĐV, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý, người đứng đầu. Đây cũng chính là cách thức cơ bản, quan trọng để phụng sự Nhân dân theo đúng tư tưởng của Người: “Phải gần dân, học dân, nghe theo dân, lãnh đạo là dìu dắt người ta, xa quần chúng thì không lãnh đạo được”16.
