Hồ Mạnh Cường
Học viện Chính trị, Bộ Quốc phòng
(Quanlynhanuoc.vn) – Bằng nhiều âm mưu, thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt và ngày càng công khai, trực diện hơn, các thế lực thù địch, phản động luôn triệt để lợi dụng các vấn đề phức tạp, nhạy cảm nhằm kích động đòi ly khai, tự trị trên địa bàn Tây Nguyên, chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân tộc, tình đoàn kết quân – dân, làm mất lòng tin của Nhân dân đối với Đảng, Nhà nước, quân đội. Tình hình trên đặt ra nhiều vấn đề cần tập trung giải quyết đối với hệ thống chính trị các tỉnh trên địa bàn Tây Nguyên nói chung, các bộ chỉ huy quân sự tỉnh nói riêng trong nâng cao chất lượng tham gia xây dựng “thế trận lòng dân” bảo vệ Tổ quốc.
Đặt vấn đề
Tây Nguyên là địa bàn chiến lược, có vị trí đặc biệt quan trọng trong sự nghiệp xây dựng và bảovệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Từ trước đến nay, các thế lực thù địch, phản động luôn xác định Tây Nguyên là một địa bàn trọng điểm để đẩy mạnh các hoạt động chống phá cách mạng nước ta.Bên cạnh đó, những hạn chế, yếu kém trong lãnh đạo, quản lý kinh tế – xã hội của cấp ủy, chính quyền một số địa phương, nhất là ở cơ sở đã ảnh hưởng tiêu cực đến niềm tin, tình cảm của một bộ phận nhân dân đối với Đảng, chế độ xã hội chủ nghĩa. Thực tế là, sau 2 cuộc bạo loạn xảy ra năm 2001, 2004 và vụ tấn công khủng bố ngày 11/6/2023 đến nay, tình hình Tây Nguyên vẫn còn tiềm ẩn những nhân tố phức tạp, dễ gây mất ổn định. Chính vì vậy, xây dựng “thế trận lòng dân” bảo vệ Tổ quốc trên địa bàn Tây Nguyên luôn được xác định là nhiệm vụ cấp bách, thường xuyên và lâu dài trong sự nghiệp cách mạng của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân và cả hệ thống chính trị. Trong đó, các đơn vị quân đội nói chung, các Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh trên địa bàn Tây Nguyên nói riêng là lực lượng quan trọng, có vai trò nòng cốt trong tham gia xây dựng “thế trận lòng dân” bảo vệ Tổ quốc.
Thực tiễn Xây dựng “Thế trận lòng dân” bảo vệ Tổ quốc của các Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh trên địa bàn Tây Nguyên hiện nay
Quán triệt sâu sắc quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, nghị quyết, chỉ thị, hướng dẫn của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, Tổng cục Chính trị về xây dựng “thế trận lòng dân” trong tình hình mới. Những năm qua, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo thường xuyên của Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu 5 và Quân khu 7, các tỉnh ủy, Uỷ ban nhân dân tỉnh, đảng ủy quân sự tỉnh, các Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh trên địa bàn Tây Nguyên đã tích cực, chủ động tham gia có trách nhiệm và đạt hiệu quả cao trong nhiệm vụ xây dựng “thế trận lòng dân” bảo vệ Tổ quốc sát với tình hình thực tế của các tỉnh. Qua đó, “góp phần quan trọng vào xây dựng, củng cố tiềm lực chính trị, tinh thần, củng cố “thế trận lòng dân” vững chắc tại cơ sở”1, mối quan hệ đoàn kết quân – dân ngày càng được tăng cường và niềm tin, sự đồng thuận của Nhân dân đối với quân đội, với cấp ủy, chính quyền địa phương, với Ðảng, Nhà nước được củng cố, nâng cao.
Đánh giá về vấn đề này, văn kiện Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Lâm Đồng lần thứ XI, nhiệm kỳ 2020 – 2025 nhấn mạnh: “vai trò chủ thể của người dân được khẳng định, đồng thuận xã hội ngày càng cao”2, “bảo đảm đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc của địa phương trong tình hình mới”3. Đảng ủy Quân khu 5 nhận xét, lực lượng vũ trang quân khu nói chung, các Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh đã “chủ động, tích cực làm tốt công tác bảo vệ an ninh, dân vận, chính sách, các hoạt động đền ơn, đáp nghĩa, giúp Nhân dân phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh, qua đó góp phần xây dựng cơ sở chính trị địa phương vững mạnh, thế trận lòng dân vững chắc”4.
Thực tiễn cho thấy, ngay sau khi vụ khủng bố đặc biệt nghiêm trọng xảy ra ở xã Ea Tiêu và Ea Ktur, huyện Cư Kuin, tỉnh Đắk Lắk (ngày 11/6/2023), quần chúng nhân dân đã tích cực tham gia hỗ trợ, ủng hộ, giúp đỡ, phối hợp với các lực lượng chức năng nhanh chóng truy bắt hết nghi phạm, mang lại bình yên cho Nhân dân. Những việc làm cụ thể, thiết thực của người dân khẳng định tinh thần đoàn kết, tình cảm quân dân một lòng trên mảnh đất Tây Nguyên. Điều này khẳng định lòng yêu nước nồng nàn, tinh thần đoàn kết của đồng bào các dân tộc trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk nói riêng, địa bàn Tây Nguyên nói chung; khẳng định thành trì vững chắc của “thế trận lòng dân” bảo vệ Tổ quốc trong cuộc đấu tranh không khoan nhượng trước các thế lực thù địch, phản động và các loại tội phạm.
Tuy nhiên, chất lượng tham gia xây dựng “thế trận lòng dân” bảo vệ Tổ quốc của các Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh trên địa bàn Tây Nguyên còn có những hạn chế nhất định, đó là: nhận thức, trách nhiệm của một số chủ thể, lực lượng chưa ngang tầm nhiệm vụ; nội dung, hình thức, biện pháp tham gia còn chậm đổi mới, ít đột phá; thiếu sáng tạo; giá trị đem lại cho nhiệm vụ quân sự, quốc phòng địa phương và sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc chưa thật sự bền vững. Đánh giá về vấn đề này, Tỉnh ủy Đắk Nông nhận xét: “Xây dựng các tiềm lực trong khu vực phòng thủ ở một số địa phương chưa toàn diện, nhất là tiềm lực chinh trị tinh thần, xây dựng thế trận lòng dân”5.
Một số nhiệm vụ đặt ra tiếp tục nâng cao chất lượng tham gia xây dựng “thế trận lòng dân” bảo vệ Tổ quốc của các Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh trên địa bàn Tây Nguyên
Hiện nay, sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa đang đứng trước thời cơ, thuận lợi và khó khăn, thách thức đan xen. Trên địa bàn Tây Nguyên, dưới tác động đa chiều của các yếu tố cả khách quan, chủ quan làm cho tình hình chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng – an ninh còn tiềm ẩn không ít nhân tố phức tạp, dễ gây mất ổn định. Do đó, để nâng cao chất lượng tham gia xây dựng “thế trận lòng dân” bảo vệ Tổ quốc của các Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh trên địa bàn Tây Nguyên cần tập trung giải quyết một số vấn đề sau đây:
Một là, tập trung giải quyết vấn đề giữa thực trạng nhận thức, trách nhiệm, năng lực hoạt động thực tiễn của một số chủ thể, lực lượng trên địa bàn Tây Nguyên còn thấp, chưa tương xứng so với mục tiêu, yêu cầu ngày càng cao của nhiệm vụ tham gia xây dựng “thế trận lòng dân” bảo vệ Tổ quốc.
Để nâng cao chất lượng tham gia xây dựng “thế trận lòng dân” bảo vệ Tổ quốc của các Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh trên địa bàn Tây Nguyên cần thiết phải có sự tham gia của mọi cấp, mọi ngành, mọi chủ thể, lực lượng. Trong đó, phục thuộc trước hết vào nhận thức, trách nhiệm của các chủ thể, lực lượng tham gia. Do đó, nhận thức, trách nhiệm, năng lực thực tiễn của các chủ thể, lực lượng cần được đánh giá toàn diện về ưu điểm, hạn chế, yếu kém để có những chủ trương, biện pháp phù hợp, từng bước khắc phục, tạo chuyển biến tích cực, ngày càng được nâng cao, đáp ứng yêu cầu, đòi hỏi của thực tiễn.
Vì vậy, cần phải đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục tạo chuyển biến rõ nét về nhận thức, trách nhiệm của các tổ chức, lực lượng trong hệ thống chính trị ở các địa phương trên địa bàn Tây Nguyên đối với nâng cao chất lượng tham gia xây dựng “thế trận lòng dân” bảo vệ Tổ quốc của các Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh trên địa bàn Tây Nguyên. Cần kịp thời đấu tranh khắc phục những tư tưởng, nhận thức sai trái, tiêu cực như: nhận thức thiếu khách quan, phiến diện; hoặc thỏa mãn, bằng lòng với những kết quả đã đạt được; hoặc chưa nhận thức rõ vai trò, trách nhiệm, coi nâng cao chất lượng tham gia xây dựng “thế trận lòng dân” bảo vệ Tổ quốc của các Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh trên địa bàn Tây Nguyên chỉ là nhiệm vụ của cơ quan chính trị, đội ngũ cán bộ chính trị, của các tổ chức quần chúng; cần khắc phục hiện tượng chồng chéo hoặc tạo ra khoảng trống trong tổ chức thực hiện các nhiệm vụ.
Khắc phục tư tưởng coi nhẹ xây dựng “thế trận lòng dân” bảo vệ Tổ quốc, phê phán quan điểm tuyệt đối hoá sức mạnh vật chất, vũ khí kỹ thuật; đồng nhất “thế trận lòng dân” với thế trận về quân sự, với các nhiệm vụ quân sự, quốc phòng địa phương; tách rời xây dựng “thế trận lòng dân” bảo vệ Tổ quốc với xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận chiến tranh nhân dân.
Hai là, giải quyết hài hòa mối quan hệ giữa chấp hành nghiêm sự lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý, điều hành song trùng của cấp trên, hướng dẫn của cơ quan chức năng với phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của các Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh trong tham gia xây dựng “thế trận lòng dân” bảo vệ Tổ quốc.
Mối quan hệ giữa chấp hành nghiêm sự lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý, điều hành của cấp trên, hướng dẫn của cơ quan chức năng với phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của các Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh trong tham gia xây dựng “thế trận lòng dân” bảo vệ Tổ quốc không đối lập, không tách rời, triệt tiêu nhau mà thống nhất, tương hỗ lẫn nhau. Bảo đảm quá trình nâng cao chất lượng tham gia xây dựng “thế trận lòng dân” bảo vệ Tổ quốc của các Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh trên địa bàn Tây Nguyên luôn đúng định hướng chính trị; tạo điều kiện phát huy trí tuệ, vai trò, tính tích cực, chủ động, sáng tạo của các Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh đóng góp nhiều sáng kiến, kinh nghiệm, cách làm hay, phù hợp với thực tiễn. Đồng thời, khắc phục tình trạng thụ động, trông chờ, né tránh trách nhiệm hoặc nóng vội, giản đơn, áp đặt máy móc, tùy tiện, bảo thủ, trì trệ; hoặc những biểu hiện giáo điều, rập khuôn, lý thuyết suông; thiếu kinh nghiệm, thiếu sự nhạy bén, linh hoạt, chủ động, sáng tạo trong tổ chức thực hiện, gây nên sức ì, kìm hãm tính tích cực của các Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh trên địa bàn Tây Nguyên đối với nhiệm vụ tham gia xây dựng “thế trận lòng dân” bảo vệ Tổ quốc trong thời gian qua.
Do đó, một mặt các Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh cần phải nghiên cứu, quán triệt và vận dụng đúng đắn, sáng tạo cơ chế lãnh đạo của Đảng đối với Quân đội, cơ chế lãnh đạo đối với công tác quân sự, quốc phòng địa phương và cơ chế lãnh đạo, chỉ đạo, chỉ huy trong xây dựng, hoạt động khu vực phòng thủ tỉnh, thành phố vào thực tiễn quá trình nâng cao chất lượng tham gia xây dựng “thế trận lòng dân” bảo vệ Tổ quốc. Đồng thời, cần giải quyết tốt mối quan hệ giữa sự lãnh đạo của cấp ủy, quản lý, điều hành của chính quyền địa phương và sự lãnh đạo, chỉ đạo của tổ chức đảng, hệ thống chỉ huy các cấp trong quân đội đối với nâng cao chất lượng tham gia xây dựng “thế trận lòng dân” bảo vệ Tổ quốc.
Mặt khác, các Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh trên địa bàn Tây Nguyên cần bám sát tình hình mọi mặt của địa phương, nắm vững tâm tư, nguyện vọng của Nhân dân trên địa bàn, chức năng, nhiệm vụ của đơn vị, chủ động khắc phục khó khăn, nêu cao trách nhiệm, chủ động tham gia xây dựng “thế trận lòng dân” bảo vệ Tổ quốc bằng những hành động cụ thể, đúng đắn, sáng tạo và phù hợp, hiệu quả. Phát huy mọi tiềm năng, điều kiện, thế mạnh của đơn vị, tập trung nghiên cứu xây dựng và vận dụng các mô hình tiên tiến, tiêu biểu trong công tác dân vận ở các vùng đô thị, khu công nghiệp, các địa phương có đồng bào dân tộc thiểu số, đồng bào tôn giáo sinh sống, các địa bàn trọng yếu về quốc phòng – an ninh. Từng bước nghiên cứu, đề xuất đổi mới toàn diện cả về nội dung, cách làm, sát chức năng, nhiệm vụ, đối tượng, địa bàn và điều kiện của đơn vị, đạt hiệu quả thiết thực, bảo đảm tính toàn diện, có trọng tâm, trọng điểm, phù hợp với thực tiễn và hướng mạnh về cơ sở.
Các Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh trên địa bàn Tây Nguyên cần tiếp tục phát huy vai trò là lực lượng xung kích, nòng cốt, chỗ dựa tin cậy của Nhân dân trong mọi trường hợp; phải luôn đi đầu trong tuyên truyền, vận động Nhân dân thực hiện tốt đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật Nhà nước; tham gia tích cực, có hiệu quả vào phát triển kinh tế – xã hội, giúp Nhân dân xóa đói, giảm nghèo, đền ơn đáp nghĩa, xây dựng cơ sở chính trị, đời sống văn hóa mới, phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, cứu hộ, cứu nạn … nhất là trên các địa bàn chiến lược, vùng sâu, vùng xa, biên giới.
Ba là, bồi dưỡng, nâng cao phẩm chất, năng lực tham gia xây dựng “thế trận lòng dân” bảo vệ Tổ quốc cho cán bộ, chiến sĩ các Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh trên địa bàn Tây Nguyên, nhất là lực lượng trực tiếp, chuyên trách đáp ứng yêu cầu, đòi hỏi của nhiệm vụ.
Hiện nay, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc nói chung, tham gia xây dựng “thế trận lòng dân” bảo vệ Tổ quốc của các Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh trên địa bàn Tây Nguyên nói riêng đang đứng trước nhiều thời cơ, thuận lợi và khó khăn, thách thức đan xen. Trước tình hình đó, đòi hỏi phẩm chất, năng lực tham gia xây dựng “thế trận lòng dân” bảo vệ Tổ quốc cho cán bộ, chiến sĩ các Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh trên địa bàn Tây Nguyên, nhất là lực lượng trực tiếp, chuyên trách phải thường xuyên được bồi dưỡng, rèn luyện bảo đảm ngang tầm nhiệm vụ. Theo đó, phải tăng cường bồi dưỡng, giáo dục, rèn luyện để cán bộ, chiến sĩ các Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh trên địa bàn Tây Nguyên, nhất là lực lượng trực tiếp, chuyên trách tham gia xây dựng “thế trận lòng dân” bảo vệ Tổ quốc có tinh thần yêu nước, ý thức trách nhiệm, lòng tự tôn, tự hào về truyền thống đấu tranh bất khuất của dân tộc; có kiến thức về các lĩnh vực của đời sống xã hội; am hiểu về đặc điểm tâm lý, kinh tế, văn hóa, ngôn ngữ, phong tục tập quán của đồng bào các dân tộc; có tri thức về khoa học xã hội và nhân văn, về quân sự, quốc phòng địa phương; những thách thức về an ninh phi truyền thống khu vực Tây Nguyên; có phương pháp công tác khoa học, nhạy bén, sáng tạo, tự tin, hiệu quả trong nhận thức và xử lý các tình huống nảy sinh; có nhận thức rõ các quan điểm sai trái, luận điệu phản động, âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch, phản động; luôn tự ý thức, chuẩn bị vững vàng về tâm thế, nêu cao ý chí quyết tâm khắc phục khó khăn, nỗ lực vượt lên trên hoàn những điều kiện, hoàn cảnh khách quan bất lợi, hoàn thành tốt các chỉ tiêu, kế hoạch, nhiệm vụ đã xác định.
Bốn là, tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong phối hợp, hiệp đồng giữa các Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh trên địa bàn Tây Nguyên với các tổ chức, lực lượng liên quan cùng tham gia xây dựng “thế trận lòng dân” bảo vệ Tổ quốc.
Để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong phối hợp, hiệp đồng giữa các Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh trên địa bàn Tây Nguyên với các tổ chức, lực lượng liên quan cùng tham gia xây dựng “thế trận lòng dân” bảo vệ Tổ quốc cần tập trung tạo lập môi trường chính trị, xã hội, pháp lý rõ ràng để bảo đảm và cụ thể hóa tính chính trị, tính chính danh, cũng như thống nhất về nội dung, hình thức, biện pháp, phạm vi tham gia xây dựng “thế trận lòng dân” bảo vệ Tổ quốc giữa các Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh trên địa bàn Tây Nguyên với các tổ chức, lực lượng. Khắc phục sự chồng chéo về chức năng, nhiệm vụ của từng tổ chức, lực lượng; tiếp tục nghiên cứu xây dựng, triển khai thực hiện đồng bộ, linh hoạt cơ chế, chính sách, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về công tác quân sự, quốc phòng địa phương, về xây dựng khu vực phòng thủ, xây dựng “thế trận lòng dân” nói chung và “thế trận lòng dân” bảo vệ Tổ quốc trên địa bàn Tây Nguyên nói riêng. Các chủ thể lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý điều hành cần nghiên cứu, rà soát, quy định rõ nhiệm vụ, phạm vi hoạt động của từng bộ phận, lực lượng, tổ chức và kế hoạch phối hợp, hiệp đồng giữa các lực lượng trên địa bàn trong tham gia xây dựng “thế trận lòng dân” bảo vệ Tổ quốc. Đồng thời, cần tiếp tục xây dựng, hoàn thiện chương trình, quy chế phối hợp giữa các Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh trên địa bàn Tây Nguyên với những tổ chức, lực lượng tham gia xây dựng “thế trận lòng dân” bảo vệ Tổ quốc.
Mặt khác, các Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh trên địa bàn Tây Nguyên cần chủ động hiệp đồng, phối hợp với các tổ chức, lực lượng chính trị – xã hội trên địa bàn Tây Nguyên thực hiện tốt, có hiệu quả trong tham mưu, đề xuất với cấp ủy, chính quyền tỉnh những nội dung, biện pháp xây dựng “thế trận lòng dân” bảo vệ Tổ quốc trên địa bàn. Căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ của từng tổ chức, lực lượng, các Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh cần chủ động xác định, đề xuất nội dung, hình thức hoạt động phối hợp trong tham gia xây dựng “thế trận lòng dân” bảo vệ Tổ quốc cho phù hợp. Chú trọng thực hiện tốt công tác sơ, tổng kết, rút kinh nghiệm công tác phối hợp, hiệp đồng.
Kết luận
Giải quyết tốt những vấn đề đặt ra đối với nâng cao chất lượng tham gia xây dựng “thế trận lòng dân” bảo vệ Tổ quốc của các Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh trên địa bàn Tây Nguyên hiện nay sẽ góp phần hình thành, củng cố, nâng cao nhận thức, niềm tin, ý chí quyết tâm, sự chung sức, đồng lòng của cấp ủy, chính quyền, các tổ chức chính trị – xã hội và Nhân dân trên địa bàn Tây Nguyên, tạo nền tảng, sức mạnh tổng hợp góp phần bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, xây dựng Tây Nguyên trật tự, kỷ cương, an toàn, lành mạnh, giàu về kinh tế, mạnh về quốc phòng – an ninh; góp phần thực hiện thắng lợi quan điểm “xây dựng và phát huy mạnh mẽ “thế trận lòng dân” trong nền quốc phòng toàn dân và nền an ninh nhân dân”6.
Chú thích:
1,2,3. Đảng ủy quân sự tỉnh Lâm Đồng. Văn kiện Đại hội Đại biểu Đảng bộ quân sự tỉnh lần thứ XII, nhiệm kỳ 2020 – 2025, Lưu hành nội bộ, 2020, tr. 4, 20, 74.
4. Đảng ủy Quân khu 5. Nghị quyết lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ quân sự, quốc phòng và xây dựng Đảng bộ năm 2021, Lưu hành nội bộ, 2021, tr. 2.
5. Tỉnh ủy Đắk Nông. Văn kiện Đại hội Đại biểu Đảng bộ tỉnh nhiệm kỳ 2020 – 2025, Lưu hành nội bộ, 2020, tr. 51.
6. Đảng Cộng sản Việt Nam. Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII. Tập H. NXB Chính trị quốc gia Sự thật, 2021, tr. 157.
