(QLNN) – Quân đội nhân dân Việt Nam do Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh trực tiếp sáng lập, tổ chức, lãnh đạo và giáo dục; được Nhà nước tập trung xây dựng và được nhân dân nuôi dưỡng. 75 năm qua, Quân đội nhân dân Việt Nam chiến đấu, hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội, không ngừng phát triển và trưởng thành, đánh thắng mọi kẻ thù xâm lược và đã trở thành một quân đội có đầy đủ sức mạnh bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Cách đây 75 năm, ngày 22/12/1944, Đội Việt Nam tuyên truyền Giải phóng quân ra đời, thống nhất các lực lượng vũ trang cách mạng trong cả nước. Lần đầu tiên, một quân đội cách mạng từ nhân dân mà ra, vì nhân dân mà chiến đấu, gắn bó máu thịt với nhân dân dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh, Quân đội nhân dân Việt Nam (QĐNDVN) đã không ngừng lớn mạnh và lập nên biết bao kỳ tích trong tổng khởi nghĩa giành chính quyền về tay nhân dân tháng Tám năm 1945, trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, chống đế quốc Mỹ xâm lược và trong quá trình xây dựng, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Trải qua 75 năm xây dựng, chiến đấu, trưởng thành và chiến thắng của QĐNDVN, trong kháng chiến giành độc lập dân tộc và chiến tranh bảo vệ Tổ quốc cũng như trong công cuộc đổi mới, xây dựng đất nước đã thể hiện sâu sắc, đầy đủ bản chất, truyền thống của một quân đội cách mạng, thực sự là lực lượng chính trị, lực lượng vũ trang trung thành, tin cậy của Đảng, Nhà nước và nhân dân; xứng đáng với danh hiệu “Bộ đội Cụ Hồ” mà nhân dân đã trao tặng và lời khen ngợi của Bác Hồ: “Quân đội ta trung với Đảng, hiếu với dân, sẵn sàng chiến đấu hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội. Nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng”1. Quân đội ta sát cánh cùng toàn dân anh dũng chiến đấu, lập nên nhiều chiến công oanh liệt: đánh thắng hai đế quốc to là Pháp và Mỹ, bảo vệ vững chắc Tổ quốc, đưa vị thế nước ta ngày càng nổi bật trên trường quốc tế.
75 năm đã trôi qua, những chiến công của QĐNDVN vẫn đang và sẽ mãi mãi còn nguyên vẹn trong ký ức của mỗi người dân Việt Nam, nhất là lực lượng vũ trang nhân dân – những người trực tiếp chiến đấu và làm nên chiến thắng. Chiến thắng oanh liệt của QĐNDVN là sự kiện lịch sử trọng đại, niềm tự hào dân tộc, để lại sự khâm phục của bạn bè quốc tế; thể hiện sâu sắc tầm cao trí tuệ, bản lĩnh chính trị, trí tuệ và sức mạnh Việt Nam trong thời đại Hồ Chí Minh. Quân đội ta chiến thắng trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và chống đế quốc Mỹ có ý nghĩa quan trọng cả về quân sự, chính trị, ngoại giao, góp phần quyết định vào việc thực hiện chiến lược thống nhất đất nước, hoàn thành vẻ vang sự nghiệp giải phóng dân tộc của quân và dân ta vào ngày 30/4/1975, đưa cả nước bước vào kỷ nguyên độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội.
Chiến thắng đó để lại nhiều bài học kinh nghiệm quý cho công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn mới. Đó là: “Giữ vững, tăng cường sự lãnh đạo tuyết đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng, sự quản lý tập trung thống nhất của Nhà nước đối với quân đội nhân dân, công an nhân dân và sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc”2.
Ngày nay, chúng ta xây dựng đất nước ở thời kỳ chiến lược mới trong bối cảnh thế giới đang thay đổi rất nhanh, phức tạp, khó lường, hòa bình, độc lập dân tộc, hợp tác và phát triển vẫn là xu thế lớn. Đảng ta chỉ rõ: châu Á – Thái Bình Dương, trong đó có khu vực Đông Nam Á đã trở thành một cộng đồng, tiếp tục là trung tâm phát triển năng động, có vị trí địa – kinh tế – chính trị chiến lược ngày càng quan trọng; “đây cũng là khu vực cạnh tranh chiến lược giữa một số nước lớn, có nhiều nhân tố bất ổn; tranh chấp lãnh thổ, chủ quyền biển, đảo trong khu vực và trên Biển Đông còn diễn ra gay gắt”3. Các thế lực thù địch bằng những âm mưu, thủ đoạn hoạt động “diễn biến hòa bình”, thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ ta…
Tình hình Biển Đông có những tranh chấp, phức tạp, khó lường; nhiệm vụ xây dựng quân đội vững mạnh toàn diện với bảo vệ chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ là phải làm cho mọi cán bộ, chiến sĩ thấu suốt trách nhiệm: “Kiên quyết, kiên trì đấu tranh bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc” với “giữ vững môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước; bảo đảm an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự, an toàn xã hội”4.
Để đạt được điều đó, các đơn vị trong toàn quân phải thực hiện nghiêm túc và sáng tạo Đề án “Đổi mới công tác giáo dục chính trị tại đơn vị trong tình hình mới” gắn với đẩy mạnh phong trào Thi đua Quyết thắng và các cuộc vận động, nhất là Cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ” và Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị, Chỉ thị số 87-CT/QUTW của Thường vụ Quân ủy Trung ương về “Đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” bằng những hình thức, biện pháp phù hợp với đặc thù chức năng, nhiệm vụ được giao.
Xuất phát từ tính đặc thù của hoạt động quân sự, xây dựng QĐNDVN: cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại là một yêu cầu không thể thiếu trong quá trình phát triển của bất cứ quân đội nào; bởi, cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại là yếu tố tạo nên chất lượng tổng hợp và sức mạnh chiến đấu của quân đội. Việc đẩy mạnh xây dựng QĐNDVN vững mạnh toàn diện là nhằm bảo đảm sự thống nhất về tư tưởng, ý chí và hành động trong mọi hoạt động, bảo đảm cho Quân đội ta hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao.
Để bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong tình hình mới, quân đội cần thực hiện tốt một số nội dung định hướng cơ bản sau:
Trước hết, cần quán triệt, nắm vững đường lối, quan điểm, chủ trương của Đảng về xây dựng quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại được thể hiện trong các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, nhất là Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 (khóa XI) về:“Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới”. Trên cơ sở đó, cụ thể hóa nhiệm vụ xây dựng QĐNDVN đạt hiệu quả thiết thực.
Việc tuyên truyền, giáo dục, quán triệt các nghị quyết, chỉ thị nói trên cần được tiến hành thường xuyên đối với cán bộ, đảng viên và nhân dân; đồng thời, làm cho cộng đồng quốc tế thấy rõ quan điểm, chính sách quốc phòng bảo vệ Tổ quốc của Đảng và Nhà nước ta để tạo sự đồng tình, ủng hộ. Chủ trương nhất quán của Đảng, Nhà nước ta là tăng cường tiềm lực, sức mạnh quốc phòng để tự vệ, góp phần vào việc giữ vững hòa bình, ổn định trong khu vực; không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế; kiên trì giải quyết mọi bất đồng, tranh chấp chủ quyền, lãnh thổ với các quốc gia bằng giải pháp hòa bình trên cơ sở Hiến chương Liên hiệp quốc và luật pháp quốc tế. Việt Nam không tham gia bất cứ tổ chức liên minh quân sự nào và cũng không cho bất cứ nước nào đặt căn cứ quân sự hoặc sử dụng lãnh thổ của mình để chống nước khác…
Hai là, xây dựng quân đội vững mạnh toàn diện để bảo vệ vững chắc Tổ quốc, mà trước hết là ngăn ngừa, đẩy lùi nguy cơ chiến tranh, xung đột vũ trang. Nghị quyết Đại hội XII của Đảng xác định rõ nhiệm vụ của quốc phòng là: “Kiên quyết, kiên trì đấu tranh bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, bảo vệ Đảng, Nhà nước, nhân dân và chế độ xã hội chủ nghĩa; bảo vệ công cuộc đổi mới, sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, bảo vệ lợi ích quốc gia – dân tộc; bảo vệ nền văn hóa dân tộc; giữ vững môi trường hòa bình, ổn định chính trị, an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội”5.
Tư duy mới về nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc của Đảng mang tính chỉ đạo thực tiễn sâu sắc, thể hiện rõ đặc trưng, bản chất giai cấp của quân đội cách mạng mà chúng ta xây dựng. Thấu suốt những quan điểm đó là tiền đề để xây dựng quân đội nhân dân vững mạnh toàn diện về mọi mặt. Hơn bao giờ hết, QĐNDVN phải được xây dựng ngang tầm với yêu cầu đòi hỏi của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn cách mạng mới: Xây dựng quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại. Nghị quyết Đại hội XII của Đảng cũng chỉ rõ: “Tích cực chủ động chuẩn bị lực lượng đủ mạnh và các kế hoạch, phương án tác chiến cụ thể, khoa học, sẵn sàng bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ và an ninh của Tổ quốc trong mọi tình huống”6.
Đồng thời, khắc phục triệt để những sơ hở, thiếu sót trong việc kết hợp kinh tế và quốc phòng, an ninh tại các địa bàn, nhất là địa bàn chiến lược. “Xây dựng “thế trận lòng dân”, tạo nền tảng vững chắc xây dựng nền quốc phòng toàn dân và nền an ninh nhân dân. Có kế hoạch ngăn ngừa các nguy cơ chiến tranh xung đột từ sớm, từ xa; chủ động phòng ngừa, phát hiện sớm và triệt tiêu các nhân tố bất lợi, nhất là các nhân tố bên trong có thể gây ra đột biến”7. Đây vừa là định hướng vừa là yêu cầu bức thiết, là nội dung cơ bản và là vấn đề “mấu chốt” của việc xây dựng Quân đội nhân dân vững mạnh toàn diện trong tình hình mới.
Ba là, xây dựng quân đội đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, cần tập trung xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh vững chắc, lực lượng vững mạnh. Đây vừa là giải pháp, vừa là định hướng cơ bản của xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân và cũng là những nhân tố cơ bản của nghệ thuật quân sự Việt Nam đã được khẳng định qua thực tiễn các cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc và bảo vệ Tổ quốc. Thế trận và lực lượng quốc phòng toàn dân có mối quan hệ biện chứng, không tách rời nhau. Có thế trận vững chắc, lực lượng vững mạnh, chúng ta sẽ chủ động xử trí tốt mọi tình huống thời bình và thời chiến.
Do vậy, chúng ta phải tập trung xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân, gắn với thế trận an ninh nhân dân vững chắc, trước hết là “thế trận lòng dân” ở từng khu vực và trên cả nước, đặc biệt là ở các địa bàn chiến lược. Cùng với đó, phải đẩy mạnh xây dựng khu vực phòng thủ tỉnh (thành phố) vững chắc theo Nghị quyết số 28-NQ/TW của Bộ Chính trị (khóa XI), Chỉ thị số 07-CT/TW của Ban Bí thư (khóa XI) và Nghị định số 152/2007/NĐ-CP của Chính phủ. Thường xuyên coi trọng xây dựng quân đội nhân dân vững mạnh cả về chính trị, tư tưởng và tổ chức; có chất lượng tổng hợp ngày càng cao, đủ sức hoàn thành tốt chức năng, nhiệm vụ là lực lượng nòng cốt trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc.
Bốn là, tích cực, chủ động đấu tranh quốc phòng bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Quán triệt và thực hiện các chỉ thị, nghị quyết của Trung ương Đảng, cần xác định rõ nhiệm vụ đấu tranh quốc phòng trong thời kỳ mới là: chủ động đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu, hoạt động chống phá của các thế lực thù địch; ngăn chặn, phản bác những thông tin và luận điệu sai trái, đẩy lùi các loại tội phạm; sẵn sàng ứng phó với các mối đe dọa an ninh phi truyền thống; bảo đảm an ninh, an toàn thông tin, an ninh mạng. “Kiên quyết, kiên trì đấu tranh bảo vệ độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ, bảo vệ vững chắc biên giới và chủ quyền biển đảo, vùng trời của Tổ quốc; đồng thời, giữ vững môi trường hoà bình, ổn định để phát triển bền vững đất nước”8. Giải quyết những bất đồng, tranh chấp bằng giải pháp hòa bình trên cơ sở tôn trọng pháp luật quốc tế. Đây là vấn đề khoa học và chiến lược, Đảng ta đã nêu rõ định hướng về đấu tranh quốc phòng thời kỳ mới và coi trọng nhiệm vụ bảo đảm an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, nâng cao khả năng tự bảo vệ của từng tổ chức, cơ quan, đơn vị và từng cá nhân.
Năm là, xây dựng Quân đội nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại là vấn đề cấp thiết. Theo đó, toàn quân phải tiếp tục đổi mới, nâng cao hơn nữa chất lượng công tác giáo dục – đào tạo, nâng cao chất lượng huấn luyện chiến đấu, tác chiến điện tử, công nghệ thông tin, hậu cần – kỹ thuật, nghiên cứu khoa học quân sự và những nội dung khác có liên quan trực tiếp đến nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu của quân đội; bảo đảm cho quân đội ngày càng tinh nhuệ hơn, trước hết là tinh nhuệ về chính trị và trình độ, khả năng tác chiến.
Thực hiện quan điểm chỉ đạo của Đảng ta, quân đội hiện đang được xây dựng theo hướng cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, trong đó tập trung đầu tư cho một số lực lượng tiến thẳng lên hiện đại, như Hải quân, Phòng không – Không quân, Thông tin liên lạc, Tác chiến điện tử,… Đó là cơ sở để tạo nên sức mạnh chiến đấu mới của quân đội, bảo đảm cho quân đội hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ.
Kỷ niệm 75 năm Ngày thành lập QĐNDVN (22/12/1944 – 22/12/2019) và 30 năm Ngày hội Quốc phòng toàn dân (22/12/1989 – 22/12/2019) là một sự kiện chính trị lịch sử quan trọng của quân đội và đất nước. Đây cũng là dịp để toàn Đảng, toàn dân, toàn quân và cán bộ, chiến sĩ trong quân đội nhìn lại chặng đường đã qua, tự hào về truyền thống vẻ vang của quân đội anh hùng, dân tộc anh hùng. Chúng ta tin tưởng chắc chắn rằng, với niềm tự hào dân tộc, truyền thống vẻ vang của QĐNDVN anh hùng, toàn thể cán bộ, chiến sĩ trong toàn quân sẽ tiếp tục nỗ lực phấn đấu cùng toàn Đảng, toàn dân xây dựng quân đội vững mạnh toàn diện, thật sự làm nòng cốt cho toàn dân bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong tình hình mới.
Chú thích:
1. Hồ Chí Minh. Toàn tập. Tập 11. H. NXB Chính trị quốc gia, 2000, tr. 350.
2, 3, 4, 5, 6, 7, 8. Đảng Cộng sản Việt Nam. Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII. H. NXB Chính trị quốc gia – sự thật 2016, tr. 150, 18 – 19, 218, 147 – 148, 150, 149, 148.
Tài liệu tham khảo
1.Lịch sử Quân đội nhân dân Việt Nam. Tập 1. H. NXB Quân đội nhân dân, 1994.
2.Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng quân đội nhân dân. H. NXB Quân đội nhân dân, 1996.
3. Chiến tranh cách mạng Việt Nam 1945 -1975 – thắng lợi và bài học. H. NXB Chính trị quốc gia, 2000.
4. Đảng Cộng sản Việt Nam. Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII. H. NXB Chính trị quốc gia – sự thật 2016.
Bế Xuân Trường
Thượng tướng, Ủy viên Trung ương Đảng
Thứ trưởng Bộ Quốc phòng