Nguyễn Thanh Hưng
Học viện Chính trị, Bộ Quốc phòng
(Quanlynhanuoc.vn) – Những năm qua, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác giáo dục chính trị ở Học viện Khoa học quân sự thời gian qua còn những hạn chế, bất cập, đáng chú ý là nhận thức về vị trí, vai trò công tác giáo dục chính trị chưa thật sự đầy đủ, còn có biểu hiện giản đơn… Điều này góp phần làm cho chất lượng, hiệu quả công tác này chưa đáp ứng được mục đích, yêu cầu đề ra. Do đó, cần thiết phải tạo sự chuyển biến về nhận thức, trách nhiệm của các tổ chức, các lực lượng đối với nâng cao chất lượng công tác giáo dục chính trị ở Học viện Khoa học quân sự hiện nay.
Đặt vấn đề
Công tác giáo dục chính trị là một trong những hình thức cơ bản của công tác tư tưởng ở Học viện Khoa học quân sự (sau đây viết là Học viện), góp phần cung cấp, cập nhật thông tin, nâng cao nhận thức tư tưởng chính trị xây dựng con người, xây dựng tổ chức trong sạch vững mạnh, đáp ứng yêu cầu thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị; có vai trò quan trọng trong việc trang bị, bổ sung, cập nhật những kiến thức cơ bản về chính trị giúp cho đối tượng giáo dục củng cố lập trường giai cấp, thế giới quan, phương pháp luận khoa học, nâng cao ý thức trách nhiệm trước Đảng, trước Nhân dân, trước tổ chức và tinh thần tự giác tu dưỡng, rèn luyện tư tưởng, đạo đức, phong cách. Đặc biệt là trong giai đoạn hiện nay, khi cuộc đấu tranh tư tưởng, lý luận bảo vệ, phát triển lý luận chủ nghĩa Mác – Lênin, tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối của Đảng Cộng sản Việt Nam, chống lại những luận điệu xuyên tạc của các thế lực thù địch với cách mạng… thì công tác giáo dục chính trị của Học viện càng có vai trò đặc biệt quan trọng.
Nhận thức rõ vị trí, vai trò và sự cần thiết của công tác giáo dục chính trị, những năm qua, Đảng ủy, Ban Giám đốc Học viện luôn quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện làm tốt công tác giáo dục chính trị, mà trước tiên, đó là đã phát huy được sự nhận thức, trách nhiệm của các tổ chức, các lực lượng tiến hành công tác giáo dục chính trị.
Tuy nhiên, ở một số bộ phận vẫn còn có sự nhận thức về vị trí, vai trò công tác giáo dục chính trị chưa thật sự đầy đủ, còn có biểu hiện giản đơn, trách nhiệm trong quá trình thực hiện còn chưa cao… Điều này góp phần làm cho chất lượng, hiệu quả công tác giáo dục chính trị chưa đáp ứng được mục đích, yêu cầu đề ra. Trước yêu cầu của tình hình cách mạng giai đoạn mới, đòi hỏi công tác giáo dục chính trị tại Học viện phải tiếp tục được đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hơn nữa. Muốn vậy, cần thực hiện đồng bộ nhiều nội dung, giải pháp mà trước tiên, cần phải tạo sự chuyển biến về nhận thức, trách nhiệm của tổ chức, các lực lượng đối với nâng cao chất lượng công tác giáo dục chính trị ở Học viện hiện nay. Đây là giải pháp quan trọng hàng đầu, có ý nghĩa quyết định đến nâng cao chất lượng công tác giáo dục chính trị như lời Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: “Tư tưởng đúng thì hành động mới khỏi sai lạc và mới làm tròn nhiệm vụ cách mạng được”1.
Về nhận thức, trách nhiệm của các tổ chức, các lực lượng đối với nâng cao chất lượng công tác giáo dục chính trị ở Học viện Khoa học quân sự
Thứ nhất, về kết quả, đại đa số các tổ chức, các lực lượng ở Học viện có nhận thức tốt, tinh thần trách nhiệm cao, đáp ứng yêu cầu công tác giáo dục chính trị của Học viện.
Các cấp ủy, tổ chức đảng, đã nhận thức đúng đắn vai trò trách nhiệm trong lãnh đạo, theo đó, nâng cao chất lượng công tác giáo dục chính trị ở Học viện là chức năng, nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của cấp ủy, tổ chức đảng. Căn cứ vào nghị quyết, chỉ thị của cấp trên, nội dung nhiệm vụ công tác giáo dục chính tị và tình hình mọi mặt của đơn vị, đảng bộ, chi bộ; hằng năm, từng giai đoạn, hằng quý, tháng và trong từng nhiệm vụ, các cấp ủy, tổ chức đảng trong Học viện đều có nghị quyết lãnh đạo về công tác giáo dục chính trị. Nghị quyết lãnh đạo của cấp ủy, tổ chức đảng đều phân tích, đánh giá rõ những thuận lợi, khó khăn, chỉ rõ những yếu tố tác động đến lãnh đạo, thực hiện các nội dung, nhiệm vụ công tác giáo dục chính trị một cách cụ thể. Trong đó,thường xuyên làm tốt công tác rút kinh nghiệm trong lãnh đạo, phát huy tính chủ động, sáng tạo để đổi mới, nội dung, hình thức, biện pháp công tác giáo dục chính trị; đồng thời, bình xét, phân loại đảng viên, tổ chức đảng hằng năm.
Các cấp chỉ huy, nhận thức đúng đắn vai trò quan trọng công tác giáo dục chính trị trong xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện; phối hợp chặt chẽ với các lực lượng liên quan, nhất là đội ngũ chính trị viên, cán bộ chính trị, giảng viên Khoa Lý luận Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, Khoa Công tác đảng, công tác chính trị để làm tốt công tác theo dõi chỉ đạo, quản lý điều hành đơn vị thực hiện các nội dung, yêu cầu nhiệm vụ công tác giáo dục chính trị. Quá trình tổ chức thực hiện phát huy khá tốt vai trò, trách nhiệm; tích cực kiểm tra, theo dõi, uốn nắn, phát hiện khâu yếu, mặt yếu, kịp thời đề xuất với cấp ủy, chi bộ, đồng thời, trao đổi, bàn bạc với chính trị viên để có biện pháp làm chuyển biến tình hình. Đã tích cực động viên, phát huy tốt vai trò của đội ngũ cán bộ thuộc quyền và tập thể quân nhân trong tiến hành công tác giáo dục chính trị tại đơn vị; đồng thời, thường xuyên quan tâm đầu tư về kinh phí, góp phần hiện đại hóa các trang thiết bị và tạo điều kiện mọi mặt cho các lực lượng trong đơn vị tiến hành nâng cao công tác giáo dục chính trị.
Đội ngũ chính trị viên và cán bộ chính trị, luôn đề cao ý thức, trách nhiệm, xác định công tác giáo dục chính trị là nhiệm vụ, chức trách quan trọng hàng đầu của cán bộ chính trị. Đã làm tốt việc tham mưu cho cấp ủy đảng, chi bộ về các chủ trương, biện pháp lãnh đạo, phối hợp chặt chẽ với chỉ huy đơn vị quản lý, duy trì, điều hành công tác giáo dục chính trị hoạt động có nền nếp, hiệu quả. Tích cực đổi mới nội dung, hình thức, biện pháp tiến hành công tác giáo dục chính trị, thường xuyên tự học tập, rèn luyện, nâng cao phẩm chất, uy tín cá nhân, đồng thời hướng dẫn, bồi dưỡng cho cán bộ cấp dưới và đảng viên về các nội dung, hình thức, biện pháp để xây dựngđội ngũ chính trị viên và cán bộ chính trị trong Học viện thực sự là lực lượng quan trọng, nòng cốt trong tiến hành công tác giáo dục chính trị.
Đội ngũ đảng viên, cơ bản có nhận thức đúng đắn về vị trí, vai trò của công tác giáo dục chính trị, nhiệm vụ tiến hành công tác giáo dục chính trị của đảng viên, phát huy khá tốt vai trò, tính tiền phong gương mẫu trong tổ chức thực hiện các nội dung, yêu cầu, nhiệm vụ. Căn cứ vào Nghị quyết chi bộ, sự phân công của cấp ủy, trực tiếp tiến hành công tác giáo dục chính trị đối với các đối tượng được phân công; nắm bắt diễn biến tư tưởng quần chúng, thực hiện tuyên truyền, giáo dục, vận động, thuyết phục; tích cực, chủ động, sáng tạo đổi mới nội dung, hình thức, biện pháp tiến hành công tác giáo dục chính trị.
Các cơ quan trực tiếp nhất là cơ quan chính trị, đã quán triệt, triển khai thực hiện tốt các nội dung, nhiệm vụ công tác giáo dục chính trị ở cơ quan đạt hiệu quả, chất lượng; phối hợp, hiệp đồng chặt chẽ giữa các cơ quan, đơn vị làm tốt công tác tham mưu cho Đảng ủy Học viện về công tác giáo dục chính trị theo phạm vi chức trách. Tích cực làm tốt công tác tập huấn, bồi dưỡng cho đội ngũ cán bộ các cấp, đặc biệt là đội ngũ cán bộ chính trị về các nội dung, phương pháp, kỹ năng tiến hành để nâng cao trình độ, khả năng tiến hành công tác giáo dục chính trị.
Thứ hai, về hạn chế, bất cập, khi thực hiện công tác giáo dục chính trị, một bộ phận cấp ủy, chỉ huy, cán bộ, đảng viên có lúc chưa nhận thức đầy đủ, thiếu trách nhiệm trong lãnh đạo, chỉ đạo, thực hiện
Vẫn còn một số đơn vị và một số cán bộ, đảng viên nhận thức chưa đúng vai trò tầm quan trọng công tácgiáo dục chính trị, sự cần thiết phải nâng cao chất lượng công tác này; cá biệt còn có cơ quan, đơn vị và cán bộ trong Học viện cho rằng, đây là trách nhiệm của cơ quan chính trị, của cán bộ chính trị, vì thế, dựa dẫm, ỷ lại, thậm chí có biểu hiện “khoán trắng” cho chính trị viên, cán bộ chính trị.
Trong lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện các nội dung, nhiệm vụ công tác giáo dục chính trị, một số chi bộ, nhất là chi bộ lớp học viên, chi bộ đội xe… còn chưa thực sự quan tâm, sâu sát; nội dung, biện pháp lãnh đạo còn chung chung, dàn trải, chưa cụ thể, thiết thực, gắn sát với tình hình thực tế đơn vị. Việc phân công, phân nhiệm, phụ trách cho cán bộ, đảng viên về công tác giáo dục chính trị chưa cụ thể, rõ ràng; công tác kiểm tra, uốn nắn, rút kinh nghiệm chưa được quan tâm. Năng lực cụ thể hóa nghị quyết đảng bộ, chi bộ, kế hoạch công tác giáo dục chính trị đưa vào chương trình hành động của Đoàn Thanh niên, Hội Phụ nữ, Công đoàn, kế hoạch hoạt động của Hội đồng quân nhân còn nhiều hạn chế, mang tính hình thức…
Những yêu cầu tạo sự chuyển biến về nhận thức, trách nhiệm của tổ chức, các lực lượng đối với nâng cao chất lượng công tác giáo dục chính trị ở Học viện
Thứ nhất, giáo dục làm cho các cấp, các ngành, các tổ chức, các lực lượng trong Học viện nhận thức đúng đắn vị trí vai trò, tầm quan trọng của công tác giáo dục chính trị trong điều kiện mới.
Cần giáo dục để các cấp, các ngành, các tổ chức, các lực lượng nhận thức sâu sắc quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng ta, kinh nghiệm lịch sử cách mạng, Quân đội và những vấn đề phát triển mới của công tác giáo dục chính trị. Trong thực tiễn, công tác giáo dục chính trị đã đóng vai trò to lớn ngay từ quá trình vận động thành lập Đảng ta và trong mọi chặng đường cách mạng; góp phần xây dựng Đảng vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức, làm cho hệ tư tưởng vô sản, đường lối của Đảng thâm nhập vào quần chúng nhân dân; khơi dậy, phát huy sức mạnh dân tộc cùng sức mạnh thời đại, đưa cách mạng nước ta đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác. Ngày nay, Đảng ta đã có bước phát triển mới về quan điểm lý luận, về vai trò công tác giáo dục chính trị; xác định rõ công tác giáo dục chính trị là một bộ phận đặc biệt quan trọng trong toàn bộ hoạt động lãnh đạo của Đảng, là chính trị trọng yếu để xây dựng nền tảng của chế độ…
Thứ hai, giáo dục làm cho các cấp, các ngành, các lực lượng trong Học viện thấy rõ tính cấp thiết, tất yếu phải nâng cao chất lượng công tác giáo dục chính trị.
Sự phát triển của tình hình nhiệm vụ quy định trực tiếp phải nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu quả hoạt động công tác giáo dục chính trị của Đảng. Đối với Quân đội, yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ tổ quốc có những bước phát triển mới, đến năm 2030, xây dựng Quân đội theo hướng cách mạng, chính quy, tinh nhuệ và hiện đại, lấy xây dựng về chính trị làm cơ sở… đặt ra yêu cầu nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu quả hoạt động công tác đảng, công tác chính trị nói chung, nâng cao chất lượng công tác giáo dục chính trị trong các đơn vị Quân đội nói riêng.
Giáo dục làm cho các cấp, các ngành, các tổ chức, các lực lượng nắm vững nhiệm vụ của Học viện; phương hướng, nội dung nhiệm vụ công tác giáo dục chính trị; thấy hết những đặc điểm, những thuận lợi, khó khăn và thực trạng những ưu điểm, hạn chế trong tiến hành các hoạt động công tác giáo dục chính trị ở Học viện và của các đơn vị trong Học viện. Trên cơ sở đó, làm cho các cấp các ngành, các tổ chức, các lực lượng nhận thức đúng đắn ý nghĩa, vai trò, tác dụng, tính cấp thiết phải nâng cao chất lượng công tác giáo dục chính trị ở Học viện và trong từng đơn vị. Từ đó, xây dựng ý thức trách nhiệm trong lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện nâng cao chất lượng công tác GDCT trên từng cương vị, phạm vi, chức năng đảm nhiệm của từng tổ chức, lực lượng, cá nhân.
Phải xác định rõ lãnh đạo công tác giáo dục chính trị là một trong những chức năng, nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của cấp ủy, tổ chức đảng; lãnh đạo thực hiện tốt nhiệm vụ này là tiền đề quan trọng để xây dựng cấp ủy đảng, tổ chức đảng trong sạch vững mạnh, xây dựng đội ngũ đảng viên. Hệ thống tổ chức chỉ huy, cơ quan chức năng trong Học viện là trung tâm chỉ huy thống nhất, điều hành và tổ chức thực hiện các nhiệm vụ ở đơn vị – trong đó có công tác giáo dục chính trị.
Để nâng cao hiệu quả, chất lượng công tác giáo dục chính trị và các đơn vị trong Học viện hiện nay, cần tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức và nâng cao vai trò, trách nhiệm của hệ thống tổ chức chỉ huy, đội ngũ cán bộ chỉ huy các cấp, khắc phục tình trạng xem nhẹ công tác giáo dục chính trị, coi công tác giáo dục chính trịlà của cán bộ chính trị, giáo viên chính trị, cán bộ làm công tác đảng, công tác chính trị dẫn tới có những biểu hiện thiếu trách nhiệm, ỷ lại, hay “khoán trắng” cho cán bộ chính trị.
Biện pháp tạo sự chuyển biến về nhận thức, trách nhiệm của tổ chức, các lực lượng đối với nâng cao chất lượng công tác giáo dục chính trị
Một là, thông qua tiến hành công tác giáo dục chính trị để nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho các tổ chức, các lực lượng.
Cấp ủy, tổ chức đảng các cấp, chỉ huy các cấp, cơ quan chính trị, cán bộ chính trị, cần thường xuyên sâu sát, cụ thể, kiểm tra, giám sát, lắng nghe ý kiến phản ánh, báo cáo, phân tích tổng hợp tình hình, nắm chắc thực trạng nhận thức, trách nhiệm về công tác giáo dục chính trị của các cấp, các ngành, các tổ chức, các lực lượng trong Học viện. Trên cơ sở đó, lựa chọn nội dung, lập kế hoạch giáo dục, tổ chức thực hiện giáo dục đến mọi đối tượng. Nội dung giáo dục chính trị cần phải bảo đảm tính toàn diện và có trọng tâm trọng điểm, chú trọng vào những vấn đề thực tiễn mới đặt ra.
Hai là, thông qua hoạt động học tập, sinh hoạt thường xuyên để lồng ghép nội dung giáo dục chính trị.
Cấp ủy, cán bộ chủ trì các cấp phải thường xuyên chủ động lồng ghép các nội dung nâng cao nhận thức trách nhiệm cho các đối tượng về công tác giáo dục chính trị, nâng cao chất lượng công tác giáo dục chính trị với những nội dung khác trong các hoạt động thường xuyên ở đơn vị; thông qua giao ban chỉ huy các cấp, giao ban công tác đảng, công tác chính trị…, kịp thời nắm bắt nhận thức, trách nhiệm, có biện pháp để chấn chỉnh, nhắc nhở. Thường xuyên cập nhật, phổ biến, giáo dục các chỉ thị quy định, hướng dẫn của các cấp; chỉ rõ thực trạng việc tiến hành, thực hiện các nội dung, nhiệm vụ công tác giáo dục chính trị, nâng cao chất lượng công tác giáo dục chính trị ở từng cơ quan, đơn vị, từ đó có biện pháp kịp thời làm chuyển biến khâu yếu, mặt yếu trong nhận thức, trách nhiệm của từng cấp, từng ngành, từng lực lượng đối với nhiệm vụ công tác; đồng thời có sự kết hợp chặt chẽ với các hình thức khác, như: thông qua phát thanh, truyền thanh nội bộ, tờ tin nội bộ… để tuyên truyền, giáo dục và tăng hiệu quả giáo dục.
Ba là, thông qua các hoạt động có tính chuyên sâu để giáo dục tạo sự chuyển biến về nhận thức, trách nhiệm cho các cấp, các ngành, các tổ chức, các lực lượng.
Thông qua các hoạt động như: tập huấn cán bộ, bồi dưỡng nghiệp vụ công tác đảng, công tác chính trị, hội thảo, thi cán bộ chính trị giỏi, thi báo cáo viên, tọa đàm, trao đổi về công tác giáo dục chính trị, hội nghị chuyên đề về công tác giáo dục chính trị, nâng cao chất lượng công tác giáo dục chính trị… để giáo dục quán triệt, nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho các đối tượng. Thực hiện các nội dung này, các cấp ủy, tổ chức đảng, cán bộ chủ trì, cơ quan chính trị cần phải có kế hoạch chu đáo, tỉ mỉ, cụ thể, đồng thời lồng ghép các nội dung để giáo dục nâng cao, nhận thức trách nhiệm cho từng đối tượng; liên hệ vận dụng gắn với nhận thức, trách nhiệm của từng đối tượng cụ thể, đề cao dân chủ, phát huy phê bình, tự phê bình, làm chuyển biến nhận thức, thúc đẩy trách nhiệm của các cấp, các ngành, các tổ chức, lực lượng đối với việc nâng cao chất lượng công tác giáo dục chính trị.
Bốn là, thông qua thực tiễn thực hiện các nội dung, nhiệm vụ công tác giáo dục chính trị để nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho các đối tượng.
Thực tiễn thực hiện các nội dung, nhiệm vụ nâng cao chất lượng công tác giáo dục chính trị ở đơn vị là thước đo để đánh giá về nhận thức, trách nhiệm của từng cá nhân, tổ chức đối với hoạt động này; thông qua việc tổ chức thực hiện các nội dung, nhiệm vụ cụ thể công tác giáo dục chính trị của từng cá nhân, tổ chức ở đơn vị mà các cấp có điều kiện đánh giá chính xác, cụ thể nhận thức, trách nhiệm của từng đối tượng.
Vì vậy, các cấp ủy, tổ chức đảng, cán bộ chủ trì, cơ quan chính trị phải thường xuyên giao nhiệm vụ, kiểm tra, theo dõi, đôn đốc, nhắc nhở từng cá nhân, bộ phận thực hiện các nội dung, nhiệm vụ của công tác giáo dục chính trị, nâng cao chất lượng công tác giáo dục chính trị; qua đó phát hiện kịp thời cá nhân, tổ chức có nhận thức lệch lạc, thiếu tinh thần trách nhiệm. Từ đó có biện pháp chấn chỉnh, uốn nắn, giáo dục để nâng cao nhận thức, thúc đẩy trách nhiệm cho từng đối tượng cụ thể.
Kết luận
Công tác giáo dục chính trị một hình thức cơ bản của công tác tư tưởng, lý luận của Đảng ở đơn vị cơ sở của Quân đội nhân dân Việt Nam nói chung, ở Học viện Khoa học quân sự nói riêng, có vai trò hết sức quan trọng, góp phần hình thành thế giới quan, phương pháp luận khoa học; xây dựng bản lĩnh, niềm tin, hình thành và phát triển năng lực hoạt động thực tiễn; nâng cao phẩm chất, lối sống, ý thức tổ chức kỷ luật, tinh thần cảnh giác cách mạng của quân nhân cách mạng; xây dựng các tổ chức đảng trong sạch vững mạnh tiêu biểu, cơ quan, đơn vị vững mạnh toàn diện “mẫu mực, tiêu biểu”, các tổ chức quần chúng vững mạnh xuất sắc, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao; giữ vững trận địa chính trị, tư tưởng của Đảng trong Quân đội.
Để hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị được giao, Học viện cần thực hiện tốt công tác giáo dục chính trị cho cán bộ, giảng viên, học viên, công nhân viên, chiến sĩ của Học viện mà trước hết, cần làm tốt các nội dung, biện pháp tạo sự chuyển biến về nhận thức, trách nhiệm của các tổ chức, các lực lượng đối với nâng cao chất lượng công tác giáo dục chính trị ở Học viện như đề cập.
