(Quanlynhanuoc.vn) Cải cách thủ tục hành chính là vấn đề thực hiện thường xuyên, lâu dài. Để cải cách thủ tục hành chính tại quận Cầu Giấy đạt kết quả tốt nhất, đòi hỏi phải có sự quyết tâm cao của toàn bộ hệ thống chính trị trong quận, cụ thể là sự chỉ đạo quyết liệt của lãnh đạo quận, sự quyết tâm của cán bộ, công chức và sự đồng thuận của Nhân dân quận Cầu Giấy với mong muốn xây dựng quận thành một trong những đơn vị hành chính phát triển đứng đầu toàn thành phố Hà Nội về kinh tế – xã hội.
Thực trạng cải cách thủ tục hành chính của quận Cầu Giấy
Thực hiện chỉ đạo của Quận ủy quận Cầu Giấy, những năm gần đây, việc đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính (TTHC) luôn được xác định là một khâu đột phá và được triển khai mạnh mẽ ở tất cả các cấp, các ngành của quận theo hướng đơn giản hóa, tạo môi trường thuận lợi, thông thoáng cho phát triển kinh tế – xã hội, bảo đảm lợi ích chính đáng và quyền làm chủ của Nhân dân. Ủy ban nhân dân (UBND) quận Cầu Giấy thực hiện chuyển đổi sang kỹ thuật số, hướng tới xây dựng chính quyền điện tử đã tạo ra một bước đột phá trong giải quyết TTHC cho người dân.
Việc triển khai cơ chế một cửa, một cửa liên thông đạt được kết quả tích cực, việc giải quyết TTHC nhanh chóng, thuận tiện, giảm thiểu tình trạng chậm, muộn, nhũng nhiễu, tỷ lệ giải quyết đúng hạn đạt trên 95%, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động sản xuất – kinh doanh. Cơ chế kiểm tra, giám sát cũng được tiến hành thường xuyên. Đại hội Đại biểu lần thứ VI của quận xác định: “Tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính, nâng cao hiệu quả của chính quyền các cấp, bồi dưỡng năng lực và nâng cao tinh thần trách nhiệm, thái độ phục vụ nhân dân của đội ngũ cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức từ quận đến phường”1.
UBND quận xác định tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 39-NQ/TW ngày 17/4/2015 của Bộ Chính trị về tinh giản biên chế và cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức (CBCC), viên chức được Ban Thường vụ Quận ủy và UBND quận thực hiện nghiêm túc. Từ tinh giản biên chế đã làm thay đổi lề lối, phương thức làm việc của CBCC, viên chức trong cơ quan, đơn vị của quận. Cơ chế, thể chế, chính sách khung pháp lý về xây dựng nền hành chính điện tử của quận dần được hoàn thiện. Các hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu tạo lập nền tảng chính quyền điện tử tại UBND quận Cầu Giấy được xây dựng, vận hành, tạo sự thay đổi rõ rệt về giải quyết TTHC, cung cấp dịch vụ công trực tuyến cho người dân, doanh nghiệp, giúp tiết kiệm hàng chục nghìn tỷ đồng.
Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả thuộc UBND quận thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn hướng dẫn, tiếp nhận, giải quyết hoặc chuyển hồ sơ giải quyết, trả kết quả TTHC, theo dõi, giám sát, đánh giá việc giải quyết TTHC cho tổ chức, cá nhân. Kết quả “100% các tổ chức cơ quan đơn vị xây dựng quy chế làm việc, phân công nhiệm vụ cho cán bộ, công chức, viên chức đúng vị trí việc làm, đổi mới phương thức chỉ đạo, điều hành theo phương châm 5 rõ: rõ người, rõ việc, rõ quy trình, rõ trách nhiệm và rõ hiệu quả”2.
UBND các phường làm việc theo nguyên tắc tập trung dân chủ, phát huy vai trò lãnh đạo của tập thể, nêu cao tinh thần trách nhiệm trước mọi công việc; tích cực, linh động, sáng tạo trong xử lý và điều hành công việc.
Giải quyết công việc đúng phạm vi thẩm quyền và trách nhiệm được phân công, đúng trình tự, thủ tục theo quy định của pháp luật, chương trình, kế hoạch công tác và quy chế làm việc của UBND quận cũng như UBND các phường, bảo đảm công khai, minh bạch, hiệu quả.
Việc phân công, giao nhiệm vụ triển khai, tổ chức thực hiện, giải quyết công việc, bảo đảm yêu cầu phối hợp công tác, trao đổi thông tin trong giải quyết công việc và trong mọi hoạt động theo chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn được pháp luật quy định.
Kết quả đánh giá chỉ số cải cách hành chính của thành phố đối với quận Cầu Giấy có bước tiến nổi bật, như: năm 2016, xếp thứ 18/30 quận, huyện; năm 2017 xếp thứ 9/30 quận, huyện; năm 2018 xếp thứ 4/30 quận, huyện. Đặc biệt, năm 2019, quận đã đứng đầu trong tổng số 30 quận, huyện trên toàn thành phố về chỉ số cải cách hành chính 1/303. Năm 2020, chỉ số cải cách hành chính của quận Cầu Giấy đạt cao nhất trong tổng số các UBND quận, huyện, thị xã toàn thành phố với tổng điểm đạt 94,22 điểm4.
Từ kết quả trên có thể nhận thấy, việc giải quyết TTHC từ quận đến phường cho người dân và các doanh nghiệp được thực hiện rất tốt. Không có trường hợp nào phải thực hiện việc gửi thư xin lỗi do quá hạn. Nhờ những giải pháp đồng bộ, chất lượng bộ phận “một cửa” cấp phường đã từng bước được nâng lên, góp phần không nhỏ vào kết quả chung trong công tác cải cách TTHC của toàn quận.
Những tồn tại trong cải cách thủ tục hành chính tại quận Cầu Giấy
Thứ nhất, một số văn bản pháp luật cải cách TTHC vẫn còn kẽ hở. Đối với những quy định ở các luật, pháp lệnh đang còn mâu thuẫn, chồng chéo, thiếu đồng bộ, không còn phù hợp với thực tiễn, đang gây khó khăn, vướng mắc trong giải quyết TTHC.
Thứ hai, việc thích ứng với phần mềm mới của CBCC và các tổ chức cá nhân còn chậm, một số cán bộ chưa thực hiện thành thạo phần mềm mới, đặc biệt, cán bộ ở cấp phường. Một số tổ chức, cá nhân cũng chưa thích ứng những phần mềm mới về dịch vụ công trực tuyến.
Thứ ba, việc giải quyết một số TTHC theo cơ chế “một cửa liên thông” chưa được đồng bộ. Sự phối hợp giữa các phòng, ban chuyên môn, giữa UBND các phường với UBND quận trong việc giải quyết TTHC còn chưa nhịp nhàng, ý thức của một bộ phận cá nhân, tổ chức đến thực hiện các TTHC chưa cao, một số phường chưa hợp tác chặt chẽ giữa CBCC tại bộ phận một cửa với các tổ chức, cá nhân.
Thứ tư, việc đầu tư cơ sở vật chất ở một số phường của quận chưa kịp thời, chưa đáp ứng được với yêu cầu thực tiễn đặt ra. Tại một số phường, cơ sở vật chất phục vụ cho bộ phận “một cửa” còn hạn hẹp, chưa đủ tiêu chuẩn về diện tích và trang thiết bị còn thiếu, chưa đồng bộ (như phường Nghĩa Đô, Mai Dịch, Yên Hòa…).
Thứ năm, công tác đánh giá tác động TTHC đã được thực hiện, song chưa thực sự chủ động và nghiêm túc. Một số phường không thực hiện việc đánh giá tác động của TTHC trong quá trình lập đề nghị, xây dựng dự án, dự thảo văn bản quy phạm pháp luật, hồ sơ gửi cơ quan thẩm định của bộ, ngành, địa phương không có bản đánh giá TTHC theo quy định dẫn đến bị trả lại hồ sơ, yêu cầu bổ sung bản đánh giá tác động TTHC theo đúng quy định.
Thứ sáu, dự thảo văn bản quy phạm pháp luật có quy định về TTHC còn hình thức, sơ sài, chất lượng chưa bảo đảm. Một số văn bản của quận chưa theo đúng hướng dẫn của Thông tư số 07/2014/TT-BTP ngày 24/02/2014 của Bộ Tư pháp hướng dẫn việc đánh giá tác động của TTHC và rà soát, đánh giá TTHC. Một số văn bản quy phạm pháp luật vẫn chưa thực sự được đơn giản hóa, thậm chí rườm rà, gây phiền hà cho cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp trong thực hiện TTHC tại quận.
Thứ bảy, việc báo cáo, theo dõi công tác đánh giá cải cách TTHC của quận chưa được thực hiện hiệu quả. Việc báo cáo số liệu về cải cách TTHC ở các phường chưa thường xuyên, vẫn có nơi báo cáo chưa đúng thời gian theo quy định. Từ đó ảnh hưởng đến hiệu quả công tác quản lý nhà nước đối với công tác này.
Nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế:
Một là, sự lãnh đạo, chỉ đạo trong hoạt động cải cách TTHC của quận chưa thực sự quyết liệt. Một bộ phận cán bộ lãnh đạo, quản lý của quận còn tự mãn với những thành tích đạt được, còn buông lỏng công tác quản lý về vấn đề cải cách TTHC.
Hai là, tình trạng CBCC có biểu hiện tiêu cực trong việc thực hiện các TTHC cho các tổ chức, cá nhân vẫn tồn tại. Mặc dù Nhà nước đã ban hành Luật Phòng, chống tham nhũng nhưng tình trạng này đến nay vẫn còn diễn biến phức tạp. Trong công tác giải quyết TTHC vẫn còn tình trạng “lót tay”, “lách luật”, đặc biệt thực hiện TTHC trong lĩnh vực xây dựng, tài nguyên – môi trường, trật tự xây dựng, quản lý đất đai…, một số vi phạm chưa được xử lý triệt để.
Ba là, công tác triển khai các văn bản của trung ương, của UBND thành phố Hà Nội, UBND quận còn triển khai chậm đến các phường. Tình trạng ở một số phường, một số văn bản cấp trên thông báo khá lâu nhưng vẫn chưa cập nhật triển khai thực hiện, vẫn sử dụng những TTHC cũ.
Bốn là, việc cập nhật những thông tin khoa học, phần mềm mới của một số bộ phận cán bộ làm công tác cải cách TTHC còn hạn chế. Tác động của khoa học – công nghệ đến cải cách TTHC là rất mạnh mẽ, mặc dù chúng ta thường xuyên đề cập tới công nghệ hay công nghệ 4.0, điện toán đám mây, kỹ thuật số… trong cải cách TTHC nhưng đến nay, cán bộ hiểu về vấn đề này tại quận còn khá khiêm tốn.
Năm là, các TTHC hiện nay còn được thực hiện cắt khúc, thiếu tính liên thông và phối hợp trong thực hiện TTHC. Một số văn bản quy định thực hiện chưa có sự đồng nhất về thành phần hồ sơ, thời gian giải quyết, một số TTHC hiện đang thực hiện do phát sinh trong thực tiễn cuộc sống hằng ngày do yêu cầu đơn phương từ phía các cơ quan quản lý nhưng không có trong bộ TTHC, dẫn đến khó khăn cho cán bộ thụ lý khi công dân nộp hồ sơ.
Sáu là, công tác đào tạo, bồi dưỡng CBCC vẫn có biểu hiện chạy theo thành tích, hình thức và có phần chủ quan, phiến diện. Chất lượng của các chương trình, tài liệu đào tạo, bồi dưỡng về TTHC mặc dù đã được đổi mới, nhưng do cơ chế đánh giá, thẩm định, kiểm tra, thanh tra toàn bộ hoạt động, bồi dưỡng CBCC về TTHC mới chưa được xây dựng một cách kịp thời.
Bảy là, cơ sở vật chất phục vụ cho cải cách TTHC của quận chưa xứng tầm với yêu cầu thực tế đặt ra.
Tám là, nhận thức của một số cán bộ chủ chốt, CBCC về công tác cải cách TTHC còn chưa sâu sắc, chưa thấy được tầm quan trọng, vai trò của công tác cải cách hành chính là nhiệm vụ trọng tâm, là khâu đột phá trong phát triển kinh tế của quận. Việc kiểm tra, giám sát của một số cấp ủy, chính quyền còn hạn chế, hình thức.
Một số giải pháp nhằm đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính của quận Cầu Giấy
Thứ nhất, nâng cao chất lượng đội ngũ CBCC và quan tâm đến chế độ đãi ngộ cho đội ngũ công chức làm việc tại bộ phận “một cửa”. Chú trọng đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ nghiệp vụ và kỹ năng cho đội ngũ CBCC đang công tác tại bộ phận tiếp nhận và trả kết quả ở cấp quận và phường. UBND quận phải căn cứ vào điều kiện lịch sử cụ thể của đơn vị, xây dựng vị trí việc làm để bố trí đủ số lượng công chức chuyên môn cấp phường.
Thứ hai, đẩy mạnh triển khai thực hiện có hiệu quả mô hình “một cửa liên thông” từ UBND phường, UBND quận đến UBND thành phố theo hướng hiện đại, theo kịp với thời đại công nghệ số. Đổi mới tổ chức quản lý, kết nối, chia sẻ dữ liệu phục vụ việc đơn giản hóa trong chuẩn bị, tiếp nhận, giải quyết hồ sơ TTHC theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông.
Thứ ba, đẩy mạnh đổi mới phương thức làm việc và hiện đại hóa cơ sở vật chất. Để đổi mới phương thức làm việc, ngoài việc phải học tập nâng cao trình độ thì các CBCC chuyên trách tại bộ phận một cửa thực hiện các TTHC phải chịu sự ảnh hưởng lớn của các công chức chuyên môn do các bộ phận khác cử đến.
Thứ tư, tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục ý thức pháp luật về cải cách TTHC cho CBCC và công dân, tổ chức. UBND quận cần phải tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến các văn bản pháp luật liên quan đến quyền, nghĩa vụ của người dân và doanh nghiệp khi tham gia các dịch vụ hành chính của quận…
Thứ năm, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát chặt chẽ cải cách TTHC trên địa bàn toàn quận; niêm yết công khai TTHC bằng các hình thức phù hợp để người dân và doanh nghiệp nắm bắt được quy trình khi thực hiện TTHC theo quy định.
Thứ sáu, tăng cường sự chỉ đạo, điều hành về cải cách TTHC của các cơ quan, tổ chức trên địa bàn quận Cầu Giấy. Tập trung đổi mới, nâng cao hiệu quả chỉ đạo điều hành thực hiện nhiệm vụ cải cách hành chính tại UBND quận và UBND các phường, bảo đảm việc theo dõi, đánh giá được thực hiện thường xuyên, liên tục. Thực hiện nghiêm túc các chế độ báo cáo theo quy định.
Thứ bảy, hoàn thiện các quy chế, quy định, các nội dung biểu mẫu đánh giá sự cần thiết, tính hợp pháp, tính hợp lý, tính toán chi phí tuân thủ TTHC, xây dựng các văn bản, dự thảo văn bản theo hướng đơn giản hóa TTHC, dễ hiểu, dễ thực hiện hơn nhưng vẫn bảo đảm kiểm soát chặt chẽ phù hợp với các văn bản pháp luật về quy định TTHC.
