(QLNN) – Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn yêu cầu mỗi cán bộ, đảng viên phải đề cao và phát huy tốt vai trò nêu gương trước quần chúng, trước hết là nêu gương về tư tưởng, đạo đức, lối sống, Người xem đây là một ưu thế sức mạnh to lớn của Đảng. Bởi, theo Hồ Chí Minh, “một trăm bài diễn thuyết hay không bằng một tấm gương sống”. Chính vì thế, trách nhiệm nêu gương của đội ngũ cán bộ, đảng viên luôn có vai trò cực kỳ quan trọng trong xây dựng Đảng, nhất là xây dựng Đảng về tư tưởng và đạo đức.
Để tiếp tục công cuộc xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ, Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 (khóa XII) của Đảng nêu ra bốn nhóm nhiệm vụ và giải pháp, bao gồm: (1) Về công tác chính trị tư tưởng, tự phê bình và phê bình; (2) Về cơ chế, chính sách; (3) Về kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng; (4) Về phát huy vai trò của nhân dân và Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị – xã hội.
Từ nhiệm kỳ khóa XI tới nay, Đảng đã ban hành 3 quy định về nêu gương. Đó là: Quy định số 101-QĐ/TW ngày 07/6/2012 của Ban Bí thư về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên (CBĐV), nhất là lãnh đạo chủ chốt các cấp; Quy định số 55-QĐ/TW ngày 19/12/2016 của Bộ Chính trị về một số việc cần làm ngay để tăng cường vai trò nêu gương của cán bộ, đảng viên; Quy định số 08-QĐ/TW ngày 25/10/2018 của Ban Chấp hành Trung ương về trách nhiệm nêu gương của CBĐV, trước hết là Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương. Do đó, cần có cơ chế động viên, khuyến khích, kiểm tra, giám sát về thực hiện trách nhiệm nêu gương của CBĐV; đồng thời, phát hiện, tuyên truyền, nhân rộng điển hình tốt, đấu tranh với những biểu hiện tiêu cực.
Việc thực hiện trách nhiệm nêu gương của đội ngũ cán bộ, đảng viên theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 8 (khóa XII) hiện nay
Theo tư tưởng Hồ Chí Minh, việc nêu gương của đội ngũ CBĐV luôn có vai trò cực kỳ quan trọng trong xây dựng Đảng, nhất là xây dựng Đảng về tư tưởng và đạo đức.
Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn yêu cầu mỗi CBĐV phải đề cao và phát huy tốt vai trò nêu gương trước quần chúng, trước hết là nêu gương về tư tưởng, đạo đức, lối sống, Người xem đây là một ưu thế sức mạnh to lớn của Đảng. Bởi, theo Hồ Chí Minh: “Một trăm bài diễn thuyết hay không bằng một tấm gương sống”1 và “Trước mặt quần chúng, không phải ta cứ viết lên trán chữ “cộng sản” mà ta được họ yêu mến. Quần chúng chỉ quý mến những người có tư cách, đạo đức. Muốn hướng dẫn nhân dân, mình phải làm mực thước cho người ta bắt chước”2.
Quán triệt tư tưởng Hồ Chí Minh về nêu gương trong xây dựng Đảng về tư tưởng, đạo đức, đòi hỏi đội ngũ CBĐV, nhất là cán bộ đứng đầu các cơ quan, đơn vị trong Đảng và trong bộ máy chính quyền phải thực hiện tốt vai trò nêu gương; phải thật sự làm tấm gương mẫu mực trong tu dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức, lối sống, phong cách, tác phong, lề lối công tác để quần chúng noi theo.
Mỗi CBĐV phải tự nêu cao vai trò nêu gương đối với mình, đối với người và đối với việc; phải luôn “nói đi đôi với làm” và phải biết lấy người tốt, việc tốt để tuyên truyền cho sự nêu gương. Đây là vấn đề cực kỳ quan trọng, là nguyên tắc trước hết của sự nêu gương. Bởi vì, chỉ có nhất quán giữa nói và làm thì người CBĐV mới có thể lấy được lòng tin của quần chúng. Nếu người CBĐV nói nhiều làm ít, nói mà không làm, hoặc “nói một đằng làm một nẻo”, thì nhất định sẽ mất uy tín trước đơn vị, trước cộng đồng và vai trò của sự nêu gương sẽ không thể phát huy được.
Nêu gương là một truyền thống cao đẹp của Đảng ta, có từ khi Đảng ta mới thành lập. Thế hệ cộng sản đầu tiên, những lãnh tụ tiền bối của Đảng như Trần Phú, Lê Hồng Phong, Hà Huy Tập, Nguyễn Văn Cừ, Ngô Gia Tự, Phan Đăng Lưu, Hoàng Văn Thụ, Nguyễn Thị Minh Khai, Võ Văn Tần… đã nêu tấm gương chói lọi của người cộng sản Việt Nam, trọn đời vì Đảng, vì nước, vì dân.
Trong sự nghiệp xây dựng bảo vệ và đổi mới đất nước, hàng triệu CBĐV đang âm thầm, lặng lẽ hy sinh trên mọi mặt trận ở nơi tuyến đầu, bám sát tận cơ sở. Các tấm gương cộng sản bình dị này là lời hiệu triệu, là động lực lôi cuốn, động viên tổ chức và dẫn dắt nhân dân ta lập nên những kỳ tích cách mạng.
Gần đây, trong quá trình thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) và Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) kết hợp với việc thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị đã xuất hiện hàng triệu tấm gương CBĐV tiên phong gương mẫu, từ đồng chí Tổng Bí thư cho đến các đảng viên ở cơ sở. Đây là kết quả đáng tự hào mà công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng đem lại; là nguyên nhân trực tiếp thúc đẩy đổi mới toàn diện, đồng bộ và tạo ra những thành quả cách mạng to lớn về mọi mặt của đất nước.
Trong giai đoạn cách mạng công nghiệp 4.0 và hội nhập quốc tế, cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng, quan liêu, lãng phí, chủ nghĩa cá nhân, lối sống cơ hội, thực dụng trong Đảng, trong bộ máy nhà nước ngày càng được triển khai rộng khắp và đi vào chiều sâu, được toàn Đảng, toàn dân ủng hộ, hưởng ứng tích cực.
Bên cạnh những kết quả tích cực về trách nhiệm nêu gương của CBĐV theo Nghị quyết Trung ương 8 cũng đang còn những tồn tại, bất cập cần được tiếp tục khắc phục. Trong đó, việc đấu tranh phòng, chống quan liêu, tham nhũng, lãng phí, chống chủ nghĩa cá nhân, lối sống cơ hội, thực dụng, bè phái, “lợi ích nhóm” trong nội bộ có ảnh hưởng, chi phối trực tiếp đến việc xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng và đạo đức.
Bởi vậy, xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng, đạo đức cần phải tiếp tục kiên quyết, kiên trì cuộc đấu tranh phòng, chống quan liêu, tham nhũng, lãng phí, chủ nghĩa cá nhân, lối sống cơ hội, thực dụng, bè phái, “lợi ích nhóm”, nói không đi đôi với làm trong nội bộ Đảng; phải thật sự xem đây là một nội dung, biện pháp hết sức quan trọng trong xây dựng Đảng về tư tưởng và đạo đức trong tình hình mới.
Trong bài phát biểu khai mạc Hội nghị Trung ương 8 (khóa XII), Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã thẳng thắn chỉ ra: “Nhiều cán bộ, đảng viên, trong đó có cán bộ lãnh đạo chủ chốt các cấp, chưa xác định rõ trách nhiệm và chưa thật sự gương mẫu trong rèn luyện, giữ gìn phẩm chất, đạo đức, lối sống, tác phong với những biểu hiện như nói không đi đôi với làm, nói nhiều làm ít, có cán bộ còn trục lợi, tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; đặc biệt có cán bộ lãnh đạo cấp cao, cả đương chức và nghỉ hưu, đã vi phạm nghiêm trọng kỷ luật của Đảng, pháp luật của Nhà nước, gây dư luận xấu trong cán bộ, đảng viên và nhân dân”.
Cụ thể, sau hơn 2 năm thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII, đến nay đã có 59 cán bộ diện Trung ương quản lý (trong đó có 1 ủy viên Bộ Chính trị; 13 Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng; 13 tướng lĩnh công an, quân đội…) và 490 tổ chức Đảng bị thi hành kỷ luật.
Mới đây nhất là việc khởi tố 2 cựu Thứ trưởng Bộ Công an Trần Việt Tân và Bùi Văn Thành; hoặc trường hợp bà Phan Thị Mỹ Thanh, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Nai, bị Ủy ban Kiểm tra Trung ương kết luận sai phạm rất nghiêm trọng3… Những người này đã làm hại đến thanh danh, uy tín của Đảng, đe dọa đến vận mệnh của Đảng, thành quả của nhân dân và thật sự là quốc nạn “nội xâm” hiện nay của nước ta.
Một trong những nguyên nhân chính làm giảm sút niềm tin của quần chúng nhân dân đối với Đảng lại xuất phát chủ yếu từ sự thiếu gương mẫu trong tu dưỡng rèn luyện phẩm chất đạo đức, lối sống, phong cách, tác phong công tác, lề lối làm việc của đội ngũ CBĐV, đặc biệt là trong một bộ phận cán bộ cấp cao.
Bởi vậy, để tạo chuyển biến thực sự trong xây dựng Đảng về tư tưởng và đạo đức, làm cho Đảng thực sự là đạo đức, là văn minh, cần phải tiếp tục coi trọng và phát huy tốt vai trò nêu gương của CBĐV, nhất là cán bộ lãnh đạo, người đứng đầu các cơ quan, đơn vị trong tu dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức, lối sống, phong cách, tác phong, lề lối công tác để quần chúng noi theo.
Phát huy trách nhiệm nêu gương của đội ngũ cán bộ, đảng viên theo Nghị quyết Trung ương 8 (khóa XII)
Một là, để phát huy tốt vai trò nêu gương của CBĐV trong xây dựng Đảng về tư tưởng và đạo đức, đòi hỏi phải tăng cường tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức của mỗi cấp ủy, tổ chức đảng và từng CBĐV về vai trò, nội dung, về nguyên tắc, phương pháp và phong cách nêu gương. Mỗi CBĐV, trên từng cương vị công tác phải nỗ lực phấn đấu, nâng cao hiệu quả rèn luyện về sự nêu gương.
Các cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền, tổ chức chính trị – xã hội các cấp và toàn dân, trước hết là đội ngũ CBĐV cần tiếp tục quán triệt, thực hiện nghiêm túc Quy định số 101-QĐ/TW của Ban Bí thư về trách nhiệm nêu gương của CBĐV, nhất là cán bộ lãnh đạo chủ chốt các cấp và Quy định số 47-QĐ/TW ngày 01/11/2011 của Ban Chấp hành Trung ương (khóa XI) về những điều đảng viên không được làm; đặc biệt là Quy định số 08 – QĐ/TW của Ban Chấp hành Trung ương về trách nhiệm nêu gương của CBĐV, trước hết là Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương.
Trên cơ sở các quy định này, mỗi cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền, tổ chức chính trị – xã hội các cấp cần quán triệt, cụ thể hóa, xây dựng thành các quy định cụ thể về nêu gương sao cho sát hợp với chức năng, chức trách, nhiệm vụ của từng tổ chức, lực lượng và mỗi CBĐV trên từng cương vị công tác. Hằng ngày, từ Ủy viên Bộ Chính trị đến mỗi CBĐV đều phải dựa vào các quy định nêu gương đó mà phấn đấu, tu dưỡng, rèn luyện bản thân về mọi mặt; đồng thời, tự soi, tự sửa bản thân trong quá trình tu dưỡng, rèn luyện và thực hiện cương vị, chức trách, nhiệm vụ được giao.
Hai là, xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng và đạo đức phải gắn với đẩy mạnh cuộc đấu tranh phòng, chống quan liêu, tham nhũng, lãng phí, chủ nghĩa cá nhân, lối sống cơ hội, thực dụng, bè phái, “lợi ích nhóm”, nói không đi đôi với làm trong Đảng, trong các cơ quan nhà nước, trong mỗi cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền, tổ chức chính trị – xã hội các cấp và trong mọi CBĐV. Phải tăng cường giáo dục làm cho mỗi cấp ủy, tổ chức đảng, từng CBĐV thấm nhuần sâu sắc tư tưởng Hồ Chí Minh về phòng, chống tham ô, lãng phí và bệnh quan liêu.
Tiếp tục quán triệt và thực hiện nghiêm túc chủ trương đẩy mạnh đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí theo tinh thần Nghị quyết Hội nghị Trung ương giữa nhiệm kỳ (khóa VII) (tháng 01/1994); Nghị quyết Trung ương 6 (lần 2) (khóa VIII), các Văn kiện Đại hội lần thứ IX, X, XI và XII của Đảng, đặc biệt là Nghị quyết Trung ương 3 (khóa X) về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí; Quy định số 47-QĐ/TW ngày 01/11/2011 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI) về những điều đảng viên không được làm. Đồng thời, tích cực triển khai thực hiện Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2018, Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2013; và Chiến lược Quốc gia phòng, chống tham nhũng đến năm 2020…
Ba là, trên cơ sở các quan điểm, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, các cấp ủy, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và tổ chức chính trị – xã hội các cấp cần tiếp tục cụ thể hóa, ban hành và triển khai thực hiện các quy định về phòng, chống tham nhũng, lãng phí.
Triển khai đồng bộ các giải pháp đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, tấm gương đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh cho CBĐV; tạo hợp lực đẩy mạnh công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí; tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí trong tình hình mới; tiếp tục nghiên cứu bổ sung, hoàn thiện cơ chế quản lý và giải pháp phòng, chống tham nhũng, lãng phí; phát huy sức mạnh của hệ thống chính trị và của toàn dân trong phòng, chống tham nhũng, lãng phí. “Xây” đi đôi với “chống” là vấn đề có tính quy luật trong công tác xây dựng Đảng, là một nguyên tắc trong tu dưỡng, rèn luyện đạo đức theo tư tưởng Hồ Chí Minh.
Vì vậy, việc xây dựng Đảng về tư tưởng và đạo đức chỉ thực sự đạt chất lượng, hiệu quả khi toàn Đảng làm tốt việc tăng cường hiệu lực, hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát của các tổ chức đảng; công tác giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc, của các tổ chức chính trị – xã hội và nhân dân về tư tưởng, đạo đức, lối sống của CBĐV.
Bốn là, tăng cường hiệu lực, hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát của các tổ chức đảng từ Ủy ban Kiểm tra Trung ương đến Ủy ban kiểm tra đảng các cấp trong xây dựng Đảng về tư tưởng và đạo đức. Trước hết, đòi hỏi các cấp ủy, tổ chức đảng trong toàn Đảng phải nâng cao nhận thức, trách nhiệm, coi trọng và làm tốt các khâu, các bước trong quy trình công tác kiểm tra, giám sát, gắn kết chặt chẽ công tác kiểm tra, giám sát trong Đảng với việc tu dưỡng, rèn luyện về tư tưởng, đạo đức, lối sống của đội ngũ CBĐV.
Quán triệt và thực hiện tốt phương hướng, mục tiêu, nguyên tắc, phương châm công tác kiểm tra, giám sát; không ngừng đổi mới nội dung, vận dụng linh hoạt các hình thức, biện pháp công tác kiểm tra, giám sát trong Đảng. Bảo đảm cho công tác kiểm tra, giám sát luôn đi sâu, bám sát thực tiễn nhiệm vụ cách mạng, tình hình đội ngũ CBĐV, bám sát mục tiêu xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng, đạo đức, kịp thời phát hiện, ngăn ngừa và xử lý nghiêm minh mọi biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong mỗi cấp ủy, tổ chức đảng và trong đội ngũ CBĐV.
Năm là, tăng cường công tác giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc, của các tổ chức chính trị – xã hội và nhân dân về chính trị tư tưởng, đạo đức, lối sống của CBĐV là một giải pháp rất quan trọng trong xây dựng Đảng, xây dựng đội ngũ CBĐV về đạo đức, lối sống. Trước hết, các cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền các cấp cần tôn trọng và phát huy tối đa vai trò, trách nhiệm của các tổ chức chính trị – xã hội cũng như nhân dân trong giám sát và phản biện xã hội đối với công tác xây dựng và hoạt động của Đảng, hoạt động quản lý điều hành của chính quyền các cấp, trong đó có việc tu dưỡng, rèn luyện tư tưởng, đạo đức, lối sống, phong cách của các cấp ủy, tổ chức đảng và đội ngũ CBĐV.
Thường xuyên quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ và tạo mọi điều kiện thuận lợi cho Mặt trận Tổ quốc, cho các tổ chức chính trị – xã hội và nhân dân phát huy cao vai trò, trách nhiệm trong giám sát và phản biện xã hội đối với hoạt xây dựng và lãnh đạo của Đảng, quản lý điều hành của Nhà nước và việc tu dưỡng, rèn luyện tư tưởng, đạo đức lối sống của đội ngũ CBĐV.
Ngược lại, Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị – xã hội và nhân dân cần thấy rõ vai trò, trách nhiệm của mình trong tham gia xây dựng Đảng, tích cực, chủ động tham gia giám sát và phản biện xã hội đối với đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Tích cực tham mưu, góp ý với Đảng về những chủ trương, nhiệm vụ, giải pháp xây dựng Đảng, xây dựng đội ngũ CBĐV về chính trị, tư tưởng, tổ chức, đạo đức, bảo đảm cho Đảng thật sự xứng đáng “là đạo đức, là văn minh”.
