(Quanlynhanuoc.vn) – Trong 2 ngày 30 và 31/8/2020, Đại hội đại biểu Đảng bộ Bộ Nội vụ, nhiệm kỳ 2020-2025 đã diễn ra tại Hà Nội, PGS.TS. Lương Thanh Cường – Phó Bí thư Đảng ủy, Phó Giám đốc Học viện Hành chính Quốc gia đã có bài tham luận tại Đại hội, Tạp chí Quản lý nhà nước xin giới thiệu cùng bạn đọc.
Quan điểm, đường lối của Đảng về đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức, viên chức và nguồn nhân lực cho đất nước
Hồ Chủ tịch khẳng định: “cán bộ là cái gốc của mọi công việc” và “Huấn luyện cán bộ là công việc gốc của Đảng”. Thấm nhuần tư tưởng của Người, Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc của Đảng các nhiệm kỳ hoặc nhiều Nghị quyết của Hội nghị Ban chấp hành Trung ương các Khóa đều có những nội dung xác định quan điểm, đường lối của Đảng về đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức, viên chức và nguồn nhân lực cho đất nước.
Năm 1997, Nghị quyết số 03- NQ/TW, ngày 18/6/1997 của Hội nghị lần thứ 3, Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam khóa VIII về Chiến lược cán bộ thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, trong đó xác định nội dung đào tạo, bồi dưỡng cán bộ phải “Lấy tiêu chuẩn cán bộ làm căn cứ xây dựng chương trình đào tạo, bồi dưỡng thống nhất trong hệ thống các trường. Nội dung đào tạo phải thiết thực, phù hợp với yêu cầu đối với từng loại cán bộ; chú trọng cả phẩm chất đạo đức và kiến thức, cả lý luận và thực tiễn; bồi dưỡng kiến thức cơ bản và hướng dẫn kỹ năng thực hành”
Nghị quyết số 26-NQ/TW ngày 19/5/2018 của Hội nghị lần thứ 7, Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam khóa XII về tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược đầy đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ, xác định “Tiếp tục đổi mới công tác tuyển dụng, quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng và luân chuyển cán bộ; gắn quy hoạch với đào tạo, bồi dưỡng theo tiêu chuẩn chức danh và đẩy mạnh thực hiện luân chuyển cán bộ lãnh đạo, quản lý trong hệ thống chính trị để rèn luyện qua thực tiễn ở các lĩnh vực, địa bàn khác nhau”.
Về đào tạo nhân lực cho đất nước, có thể kể đến như: Nghị quyết số 29-NQ/TW, ngày 04/11/2013 của Hội nghị lần thứ 8, Ban Chấp hành Trung ương khóa XI “Về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng nhu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế”, nêu rõ quan điểm: “Giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, là sự nghiệp của Đảng, Nhà nước và của toàn dân. Đầu tư cho giáo dục là đầu tư phát triển, được ưu tiên đi trước trong các chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội”.
Triển khai thực hiện quan điểm, đường lối trên, có sự tham gia của đông đảo cơ quan, tổ chức, cá nhân, trực tiếp là các tổ chức sự nghiệp thực hiện nhiệm vụ chính trị hoặc cung cấp dịch vụ về đào tạo, bồi dưỡng (ở Bộ Nội vụ là Học viện Hành chính Quốc gia và Trường Đại học Nội vụ). Lý luận và thực tiễn cho thấy, để hoàn thành nhiệm vụ, sứ mạng được giao, các tổ chức sự nghiệp thực hiện nhiệm vụ chính trị hoặc cung cấp dịch vụ về đào tạo, bồi dưỡng cần và phải có được các điều kiện nền tảng: sự lãnh đạo của Đảng, thể chế quản lý, nguồn lực (nhân lực, vật lực), chương trình, giáo trình, tài liệu.
Thách thức, khó khăn trong đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức, viên chức và nguồn nhân lực cho đất nước
Trong môi trường kinh tế thị trường định hướng XHCN, hội nhập quốc tế cùng với khoa học và công nghệ đang trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp, sự tác động của các yếu tố an ninh phi truyền thống, yêu cầu của Nhà nước pháp quyền XHCN của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân, nền hành chính chính quy, chuyên nghiệp, từng bước hiện đại, bên cạnh thời cơ, thuận lợi, có không ít thách thức, khó khăn, vướng mắc đòi hỏi tổ chức đảng trong tổ chức sự nghiệp công lập thực hiện nhiệm vụ chính trị hoặc cung cấp dịch vụ về đào tạo, bồi dưỡng phải giải quyết. Có thể đề cấp đến 3 ý minh họa đó là:
(1) Trong bối cảnh và yêu cầu đã nêu trên, tất yếu đòi hỏi tổ chức Đảng trong đơn vị sự nghiệp công lập về đào tạo, bồi dưỡng cần phải có năng lực, phương thức lãnh đạo phù hợp. Thay cho việc thụ động trong chấp hành, triển khai chủ trương, đường lối, nghị quyết của tổ chức đảng cấp trên cũng như chú trọng trong lãnh đạo triển khai nhiệm vụ chuyên môn thì giờ đây, tổ chức đảng cơ sở cần phải chủ động, năng động, sáng tạo, dám nghĩ, biết làm, dám chịu trách nhiệm trong quá trình lãnh đạo đơn vị; cần phải chủ động, mạnh dạn trong tham mưu, đề xuất với tổ chức đảng cấp trên; cần phải nhìn nhận đơn vị sự nghiệp công lập (hoặc bộ phận cấu thành) chỉ thực hiện nhiệm vụ có hiệu quả khi mỗi thành viên trong đó, trước hết phải có được phẩm chất đạo đức, bản lĩnh chính trị vững vàng, biết vận dụng, cụ thể hóa chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước vào công việc. Đây là một thách thức cho tổ chức đảng cơ sở trong quá trình tự nâng cao năng lực lãnh đạo của mình.
(2) Nội dung thể chế quản lý đối với đơn vị sự nghiệp công lập nói chung, đơn vị sự nghiệp công lập được giao nhiệm vụ đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức nói riêng còn chưa đồng bộ, thiếu tính liên thông, không ít quy định chậm được sửa đổi, bổ sung để phù hợp thực tế. Đơn vị sự nghiệp công lập trong lĩnh vực đào tạo, bồi dưỡng chịu sự điều chỉnh đồng thời của nhiều luật chuyên ngành khác nhau (như: Luật Giáo dục đại học, Luật Ngân sách nhà nước, Luật Đầu tư công, Luật Quản lý, sử dụng tài sản công, Luật Cán bộ, công chức, Luật Viên chức…) nên đơn vị sự nghiệp công lập gặp khó khăn, thậm chí lúng túng khi tổ chức thực hiện trong thực tế, đặc biệt là các vấn đề liên quan đến tự chủ về tổ chức bộ máy, quản lý nhân sự, quản lý tài chính.
(3) Để tồn tại và phát triển bền vững, đơn vị sự nghiệp công lập nói chung, đơn vị sự nghiệp công lập về đào tạo, bồi dưỡng nói riêng cần phải đổi mới, nâng cao năng lực quản trị nội bộ theo tinh thần Nghị quyết số 19- NQ/TW, ngày 25/10/2017 của Hội nghị lần thứ 6, Ban chấp hành Trung ương, Khóa XII “Về tiếp tục đổi mới hệ thống tổ chức và quản lý, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập”. Song thực tế cho thấy, không ít đơn vị chưa phân định rõ được vai trò lãnh đạo của tổ chức đảng (Đảng ủy) với Hội đồng trường, Giám đốc/Hiệu trưởng, dẫn đến lúng túng trong xác định mô hình tổ chức, lãnh đạo, quản lý đơn vị.
Kinh nghiệm tham khảo từ thực tiễn Đảng bộ Học viện Hành chính Quốc gia
Đảng bộ Học viện Hành chính Quốc gia được thành lập ngày 04/02/1983, tên gọi ban đầu là Đảng bộ Trường Hành chính Trung ương, với 32 đảng viên. Sau 37 năm hoạt động, 11 kỳ Đại hội, đến nay Đảng bộ có 598 đảng viên, sinh hoạt tại 28 tổ chức Đảng thuộc và trực thuộc. Đảng bộ Học viện luôn làm tốt vai trò là hạt nhân lãnh đạo thực hiện các nhiệm vụ chính trị được giao, bảo đảm Học viện luôn là đơn vị hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, vững mạnh toàn diện nhiều năm liên tục, đã được Đảng và Nhà nước tặng thưởng nhiều danh hiệu cao quý, như: Huân chương Hồ Chí Minh, Huân chương Độc lập hạng Nhất, Nhì, Ba…
Đạt được những thành tích rất đáng tự hào trong suốt nhiều năm qua, ngoài sự đoàn kết, thống nhất, ý thức chấp hành nghiêm chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước, cấp ủy cấp trên, Đảng bộ Học viện Hành chính Quốc gia còn luôn nhận được sự quan tâm chỉ đạo, lãnh đạo sâu sát, kịp thời của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Ban Cán sự đảng, Đảng ủy Bộ Nội vụ.
Qua thực tiễn của Đảng bộ Học viện Hành chính Quốc gia thời gian qua, kinh nghiệm tham khảo là:
Thứ nhất, bảo đảm tuân thủ các nguyên tắc tổ chức và hoạt động, kỷ luật kỷ cương của Đảng. Những vấn đề khó, chưa rõ được thảo luận, phản biện, thu hút trí tuệ tập thể không chỉ của đảng viên mà còn của quần chúng, học viên, sinh viên; giải quyết các vấn đề một cách khách quan, công tâm, minh bạch, công khai.
Thứ hai, xác định rõ trách nhiệm nêu gương của đảng ủy/chi ủy, người đứng đầu cấp ủy trong lãnh đạo tổ chức đảng cũng như trong lãnh đạo đơn vị; gắn chặt giữa nhiệm vụ chính trị và nhiệm vụ chuyên môn.
Thứ ba, Đảng bộ Học viện, trong mỗi giai đoạn, xác định nhiệm vụ lãnh đạo trọng tâm. Năm 2017, 2018 là tập trung lãnh đạo hoàn thiện thể chế quản lý Học viện (tham mưu Bộ Nội vụ trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Học viện); kiện toàn tổ chức bộ máy, nhân sự, thể chế quản trị nội bộ theo Quyết định số 05/2018/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Học viện; tiếp nhận nhân sự của Trường Bồi dưỡng cán bộ, công chức, viên chức Bộ Nội vụ.
Theo đó, Học viện đã sắp xếp, tinh giản đầu mối từ 22 đơn vị còn 17 đơn vị thuộc, trực thuộc; giảm 04 cấp phòng; ban hành quyết định của Giám đốc Học viện về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của 17 đơn vị thuộc, trực thuộc và nhiều quy chế phục vụ quản trị nội bộ. Năm 2019, Đảng ủy lựa chọn nhiệm vụ trọng tâm là xây dựng chương trình, giáo trình, tài liệu phục vụ bồi dưỡng theo tiêu chuẩn ngạch, tiêu chuẩn chức vụ lãnh đạo, quản lý đào tạo sau đại học, với kết quả các chương trình, tài liệu bồi dưỡng lãnh đạo, quản lý cấp huyện, cấp sở, cấp vụ, cấp thứ trưởng, giáo trình phục vụ đào tạo 04 chuyên ngành thạc sĩ cơ bản hoàn thành. Năm 2020, Đảng ủy chọn nhiệm vụ trọng tâm là nâng cao chất lượng giảng viên, đổi mới phương thức giảng dạy, từng bước hiện đại hóa Học viện, triển khai các hình thức đào tạo, bồi dưỡng trực tuyến và từ xa để người học được tiếp cận các kênh, phương thức học tập hiện đại và khả năng tự đào tạo, bồi dưỡng.
Thứ tư, Đảng bộ chú trọng công tác đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực nội bộ Học viện. Quy hoạch viên chức lãnh đạo, quản lý của Học viện thường xuyên được rà soát, bổ sung theo đúng quy định, bảo đảm nguồn quy hoạch tương đối dồi dào; quan tâm, bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho đội ngũ giảng viên; bảo đảm phòng, chống “diễn biến hòa bình”, “tự chuyển hóa” trong quá trình nghiên cứu, giảng dạy.
Thứ năm, Đảng bộ tổ chức kiểm tra đảng theo đúng quy định; phát triẻn đảng viên một cách có chất lượng; phòng, chống vi phạm pháp luật trong quản lý quá trình đào tạo, bồi dưỡng, quản lý nhân lực, tài chính, tài sản công; quan tâm đến công tác đảng vụ.
Thứ sáu, Đảng bộ thường xuyên quán triệt và lãnh đạo việc mở rộng quan hệ hợp tác quốc tế, góp phần bảo đảm cho nội dung chương trình, tài liệu, phương pháp đào tạo, bồi dưỡng của Học viện tiếp cận với thành tựu trên thế giới. Đồng thời, Đảng bộ cũng chú trọng công tác bảo vệ chính trị nội bộ, bảo vệ nền tảng tư tưởng cách mạng Việt Nam, của công cuộc cải cách hành chính, phát triển nền công vụ trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế.
Một số đề xuất
Một là, Đảng ủy Bộ Nội vụ có đề xuất với Đảng ủy Khối các cơ quan trung ương đẩy mạnh hơn nữa công tác tổng kết thực tiễn, nghiên cứu thực tế hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập nói chung, đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Bộ nói riêng để bổ sung, làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn của việc xây dựng, ban hành chính sách, pháp luật cũng như kịp thời có những hướng dẫn để tháo gỡ vướng mắc cho các đơn vị sự nghiệp công lập, trong đó có các đơn vị đào tạo, bồi dưỡng.
Hai là, Đảng ủy Bộ Nội vụ, Đảng ủy Khối các cơ quan Trung ương tổ chức tổng kết thực tiễn phương thức lãnh đạo của Đảng trong đơn vị sự nghiệp công lập, tổ chức đánh giá việc thực hiện Quyết định số 97-QĐ/TW, ngày 22/3/2004 của Ban Bí thư Quy định chức năng, nhiệm vụ của Đảng bộ, chi bộ cơ sở trong các đơn vị sự nghiệp để có tham mưu, đề xuất phù hợp; đổi mới phương thức hoạt động để phù hợp với thực tế Đảng bộ Bộ Nội vụ với đa số đảng viên là cán bộ, công chức, viên chức, trí thức có trình độ học vấn, trình độ lý luận cao.
Ba là, đề nghị trong nghị quyết, mục tiêu, chương trình hành động của Đại hội nhiệm kỳ 2020- 2025, nên có nội dung rõ hơn đối với các đơn vị sự nghiệp trực thuộc Bộ Nội vụ, trong đó, chú trọng đến phân cấp quản lý, đẩy mạnh lộ trình tự chủ, nâng cao chất lượng chương trình, giáo trình, tài liệu, chất lượng giảng viên, nghiên cứu viên cũng như tạo cơ chế để các đơn vị này đóng góp nhiều nhất có thể vào công tác nhiệm vụ đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức, viên chức và nguồn nhân lực cho đất nước.
