(Quanlynhanuoc.vn) – Trong cuộc sống hiện đại ngày nay, internet và công nghệ thông tin đối với con người cũng như xã hội trở thành một phần không thể thiếu. Với sự phát triển nhanh chóng của thương mại điện tử, người tiêu dùng có thể mua sắm và thanh toán trực tuyến tại nhà mà không cần đi đâu xa. Bài viết nêu các vai trò của thương mại điện tử và những dự báo xu hướng phát triển của các sàn thương mại điện tử trong thời gian tới.
Vai trò của thương mại điện tử đối với đời sống xã hội
Thương mại điện tử (TMĐT) được hiểu đơn giản là việc mua bán sản phẩm hoặc dịch vụ thông qua các thiết bị điện tử, như: máy tính, điện thoại di động, máy tính bảng… Việc mua sắm trực tuyến giúp cho khách hàng có thể tiết kiệm được thời gian, chi phí đi lại, không bị kẹt xe, xếp hàng chờ đợi, trong khi đó, đơn vị bán hàng cũng tận dụng được kênh tiếp cận mới, giảm chi phí bán hàng và tăng doanh thu.
Những năm gần đây, TMĐT đã thay đổi cách thức mua bán truyền thống và tác động rất lớn đến đời sống xã hội. Trong đó, những tác động tích cực của TMĐT đến xã hội cụ thể là:
(1) Tạo việc làm. TMĐT đem lại cơ hội việc làm cho nhiều người. Bởi vì, để kinh doanh trực tuyến cần nhiều nhân viên, từ đăng tin sản phẩm, quảng bá, chăm sóc khách hàng đến đóng gói và giao hàng. Điều này giúp giảm tỷ lệ thất nghiệp và cải thiện đời sống người lao động.
(2) Tiết kiệm thời gian. TMĐT giúp cho người tiêu dùng tiết kiệm được thời gian và chi phí di chuyển. Việc mua sắm trực tuyến chỉ cần kết nối internet và thao tác trên máy tính hoặc điện thoại, không cần phải đi đâu xa mà vẫn có thể mua được sản phẩm mình cần.
(3) Giá cả cạnh tranh. Việc kinh doanh trực tuyến giúp doanh nghiệp (DN) tránh được một số chi phí như chi phí thuê mặt bằng, chi phí nhân viên đưa đón khách hàng, chi phí quảng cáo truyền thống… Điều này làm cho một số sản phẩm trở nên rẻ hơn so với việc mua ở cửa hàng truyền thống.
(4) Tính minh bạch và tin cậy. Người tiêu dùng có thể dễ dàng tra cứu, so sánh sản phẩm trên các trang web bán hàng để chọn cho mình sản phẩm tốt nhất. Bên cạnh đó, việc bên bán hàng có thể đăng thông tin, hình ảnh, mô tả sản phẩm một cách chi tiết và minh bạch giúp khách hàng tăng cảm giác tin tưởng.
Sàn TMĐT là nền tảng kết nối giữa người bán và người mua, giúp cho các DN, cá nhân dễ dàng bán hàng trực tuyến và khách hàng có thể mua sắm mọi lúc mọi nơi. Vai trò và ý nghĩa của sàn TMĐT là: tạo ra môi trường mua bán trực tuyến thuận tiện cho người dùng; giảm chi phí khai thác cửa hàng vật lý, một số chi phí như chi phí tài chính, chi phí tiếp thị; tăng khả năng tiếp cận khách hàng toàn cầu và thu hút đối tác kinh doanh mới; nâng cao năng suất kinh doanh, tăng doanh số bán hàng, tăng lợi nhuận; tạo ra chủ đề cho các DN nhỏ và vừa để đặt cửa hàng trực tuyến.
Sàn TMĐT đã tạo điều kiện thuận lợi để các DN nhỏ và vừa có được nguồn tài chính để đầu tư vào sàn TMĐT. Hỗ trợ cho các DN dễ dàng tiếp cận với thị trường toàn cầu thông qua các chương trình giảm giá quảng cáo trực tiếp. Dựa vào các chính sách để bảo đảm an toàn và bảo mật thông tin cho người dùng sân TMĐT. Tạo ra môi trường cạnh tranh lành mạnh giữa các DN để đẩy mạnh sự phát triển của sàn TMĐT. Cải thiện hạ tầng kết nối internet, thúc đẩy mạng lưới bưu điện phát triển để bảo đảm sự phát triển bền vững của sàn TMĐT.
Hiện nay, các lĩnh vực đều cần phát triển TMĐT để đạt hiệu quả tối ưu. Tuy nhiên, có một số lĩnh vực đang có sự phát triển mạnh mẽ hơn các lĩnh vực khác. Các lĩnh vực đó bao gồm: TMĐT trong lĩnh vực thời trang đang phát triển nhanh chóng, đặc biệt là với các sản phẩm thời trang cho phụ nữ. Tiếp đến là điện tử, công nghệ, với sự phát triển của công nghệ thông tin, TMĐT trong lĩnh vực điện tử, công nghệ đang trở nên phổ biến và quan trọng hơn bao giờ hết. Đối với ngành thực phẩm, TMĐT chủ yếu trong lĩnh vực thực phẩm tập trung vào các sản phẩm tươi sống như rau quả, thịt, cá, hải sản và sản phẩm ăn vặt. Hiện nay, TMĐT trong lĩnh vực y tế đang trở nên phổ biến hơn với việc bán thuốc, thiết bị y tế và các dịch vụ y tế trực tuyến.
Nhìn chung, các ngành nghề đều có thể phát triển TMĐT để đạt hiệu quả tối ưu, tuy nhiên các lĩnh vực nêu trên đang có sự phát triển mạnh mẽ hơn các lĩnh vực khác.
Dự báo xu hướng phát triển của các sàn thương mại điện tử
Dự báo xu hướng phát triển của các sàn TMĐT phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm sự phát triển của công nghệ, sự xuất hiện của các đối thủ cạnh tranh, sự thay đổi của thị trường và thói quen mua sắm của người tiêu dùng. Vì vậy, xu hướng phát triển của các sàn TMĐT trong tương lai được dự báo là:
(1) Tăng trưởng nhanh chóng của thị trường TMĐT: dự kiến thị trường sẽ tiếp tục tăng trưởng và có giá trị trên trăm tỷ đô la Mỹ vào năm 2025.
(2) Sự phát triển của sàn TMĐT đa quốc gia: với sự tiếp cận của internet và mạng xã hội, những sàn TMĐT đa quốc gia như Amazon, Alibaba sẽ tiếp tục tăng trưởng và đánh bại các đối thủ cạnh tranh trong thị trường.
(3) Sức mạnh của nền tảng TMĐT: có khả năng kết hợp các sản phẩm, dịch vụ và nổi bật với khả năng tiếp cận đa kênh, từ đó tiếp tục được phát triển và giúp cho DN tăng trưởng nhanh chóng.
(4) Sự tăng trưởng của thị trường TMĐT bên ngoài: thị trường TMĐT bên ngoài, trước đây chỉ phục vụ các lĩnh vực như du lịch hay giải trí, hiện nay đang mở rộng sang nhiều lĩnh vực khác nhau như thực phẩm, y tế, giáo dục, địa ốc.
(5) Sự thay đổi của thói quen mua sắm và hình thức thanh toán: thói quen mua sắm của khách hàng đang thay đổi nhanh chóng, với việc ưa chuộng mua hàng trực tuyến và giao hàng tận nơi. Bên cạnh đó, hình thức thanh toán cũng đang thay đổi, với sự phổ biến của các hình thức thanh toán trực tuyến.
Với những dự báo trên, trông đợi sàn TMĐT sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ và trở thành một phần quan trọng trong thị trường thương mại với cơ hội phát triển lớn cho các DN.
(1) Sự biến động giá cả: giá cả của hàng hóa có thể tăng hoặc giảm một cách đột ngột và khách hàng cần đưa ra các dự báo để có thể mua hàng với giá tốt nhất.
(2) Nhu cầu của khách hàng: khách hàng có thể thay đổi nhu cầu mua sắm một cách đột ngột và đòi hỏi sàn TMĐT cung cấp các sản phẩm mới phù hợp với nhu cầu của họ.
(3) Cạnh tranh: sản phẩm của các sàn TMĐT cạnh tranh nhau khá khốc liệt, các sàn cần dự báo để đưa ra các chiến lược cạnh tranh hiệu quả nhất.
(4) Xu hướng: xu hướng mua sắm thường có sự thay đổi liên tục, khách hàng muốn mua sản phẩm theo xu hướng nên sàn cần cập nhật và dự báo những xu hướng mới.
(5) Sự phát triển của công nghệ: công nghệ đang phát triển mạnh mẽ và ảnh hưởng đến ngành TMĐT, các sàn TMĐT cần dự báo để sử dụng công nghệ mới nhất và hiệu quả nhất.
Quản lý nhà nước đối với sàn thương mại điện tử
Đối với các sàn TMĐT hiện nay, công tác quản lý nhà nước cần quan tâm đến việc bảo đảm an toàn về thông tin cá nhân và giao dịch của người dùng, giảm thiểu các hoạt động gian lận, bảo đảm trách nhiệm của các bên trong giao dịch, nâng cao chất lượng sản phẩm và dịch vụ, bảo đảm quyền lợi của người tiêu dùng, bảo đảm tính minh bạch và đối xử công bằng giữa các DN. Ngoài ra, cần có cơ chế quản lý linh hoạt, đồng bộ giữa các đơn vị quản lý nhà nước để đạt hiệu quả trong công tác quản lý và giám sát.
Để bảo đảm tính pháp lý cho sàn TMĐT hoạt động theo đúng mục tiêu của quản lý và phù hợp với nhu cầu của đời sống xã hội, có các văn bản chính sách sau cần quan tâm:
Một là, Luật Thương mại, là văn bản chính sách cơ bản và quan trọng nhất để quy định các hoạt động TMĐT. Luật Thương mại liên quan đến các đối tượng, triển khai, quản lý và giải quyết tranh chấp trong các hợp đồng TMĐT.
Hai là, Luật Bảo vệ người tiêu dùng, văn bản này quy định các mối quan hệ giữa DN và người tiêu dùng, bao gồm quyền lợi của người tiêu dùng, chất lượng sản phẩm và dịch vụ, đăng ký, thanh toán, trả lại sản phẩm, chế độ bảo hành và các hình thức quảng cáo.
Ba là, Nghị định số 52/2013/NĐ-CP ngày 16/5/2013 của Chính phủ về TMĐT và Nghị định số 85/2021/NĐ-CP ngày 25/9/2021 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 52/2013/NĐ-CP, trong đó quy định chi tiết về các hoạt động TMĐT, bao gồm quản lý hoạt động quảng cáo, bảo vệ thông tin cá nhân, giải quyết tranh chấp, phát triển thị trường TMĐT.
Bốn là, pháp luật về bảo vệ an ninh mạng. Với sự phát triển của TMĐT, Luật An ninh mạng cũng trở thành một văn bản quan trọng để bảo vệ thông tin trên mạng. Luật này quy định các quy tắc về bảo vệ thông tin, quản lý và giám sát an ninh mạng, bao gồm cả các hành vi phạm pháp liên quan đến tấn công và xâm nhập vào hệ thống thông tin của người khác.
Năm là, tuân thủ các quy định liên quan đến các loại giấy tờ điện tử. Việc sử dụng giấy tờ điện tử trong các giao dịch TMĐT ngày càng phổ biến. Do đó, quy định về giấy tờ điện tử cũng là một vấn đề quan trọng để bảo đảm tính pháp lý và giảm chi phí cho các giấy tờ liên quan đến TMĐT.
